Arica (Chili), 20 April 1998 Beste vrienden en vriendinnen,
-"Waar ben je?, Wat zie je?,
Wat vind je ervan?", zal je vragen. Welnu, ik zit op mijn bed --want tafel
en stoel zijn er niet in deze pensionkamer. Met de laptop op schoot ontvlucht
ik de hitte van de dag, Het is drie uur en de zon staat nog bijna verticaal.
Maar hier in de kamer is het koel. Se passaat doet zijn werk. Het is 25º
Celcius, maar het lijkt koeler omdat ik de ramen tegen elkaar open heb.
Ik zit aan de windzijde van de stad; de wind is bijna even zuiver als aan
het strand. Ik breng deze uren ook wel door in een klein beschaduwd parkje
in de stad, dicht bij de zee, maar daar is te veel licht voor mijn laptop.
Daar doe ik de handgeschreven correspondentie; 's middags schrijf ik.
Vanmorgen heb ik mijn vaste
strandwandeling gemaakt naar een parkje aan het strand, 3 km ten Zuiden
van de stad. Het is dan zeven uur. De zon is op, maar zit nog achter het
kustgebergte. Afhankelijk van de intensiteit van de bewolking is het koel.
Zo'n 19º als er weinig bewolking is. Met veel ochtendwolken blijft
het 23º of meer; heel aangenaam om buiten te zitten lezen en schrijven.
Het enige dat wij hier van "El Niño" merken is dat het 's morgens
vaker bewolkt is, zodat de zon pas na achten doorkomt. Aan dat strand lees
ik hardop Spaans om de 'spreekspieren' los te maken: net als een pianist
die iedere dag zijn riedeltjes moet spelen. Ik zit in de fase dat mijn
woordenschat zich flink uitbreidt en dat ik zinsconstructies sneller doorzie.
Hardop lezen werkt uitstekend. Niet alleen de grijze cellen doen dan het
werk, maar mijn hele lijf wordt geïmpregneerd.
Met de plantsoenarbeiders
ben ik goede maatjes. Ze roepen mij wat engelse kreten toe omdat ze denken
dat ik een 'gringo' ben, een noordamerikaan. Een van de jongeren heeft
op school engels geleerd en ik help hem om zijn half vergane zinnetjes
op te frissen. Als er weer eentje is opgefrist, roept hij iedere keer als
hij langs komt: "How are you?" en "See you later!", want het zijn allemaal
zinnetjes van dat kaliber. Hij gaat vooruit, herinnert zich steeds meer,
en de zinnetjes worden langer. Vanmorgen zei hij:
Een van de ouderen, die tevens
werkt voor de uitbater van het strandterras, want hij zet iedere morgen
tafels en stoelen buiten, kwam eens naast mij zitten en vroeg met een zachte,
keurige, stem of ik de bijbel zat te lezen of te bidden.
-"Nee, ik lees hardop op
spaans te oefenen en te leren"
En toen vertelde hij van
het grote geluk in zijn leven. Hij had vroeger nooit leren lezen. Een paar
jaar geleden had hij missionarissen ontmoet. Die hadden het hem geleerd.
En nu las hij iedere dag de bijbel.
-"Ik ben er diep gelukkig
mee. Dat ik dit nog mag meemaken".
Inderdaad zag ik hem vaak
zitten lezen aan zijn pas schoongemaakte tafeltjes als de baas er nog niet
was.
-"En wat leest u nog meer?",
vroeg ik belangstellend.
En weer die licht verwijtende
toon:
Hij groet mij steeds vriendelijk
en we praten over het weer. Ook over de vele strandvogels, want daar weet
hij veel van. Maar ik denk nog steeds dat hij mij licht verwijtend aankijkt
als ik hardop mijn spaanse teksten voordraag voor de vogels de bloemen
en de vissen.
Straks, om zes uur, maak
ik nog een wandeling en koop wat fruit voor vanavond. Ik ga dan bij Manuel
op bezoek voor een babbel. Hij is eigenlijk chemisch ingenieur, maar heeft
zich gestort in het kleine zakenleven. Hij heeft een Centro de Llamadas,
een soort meervoudige telefooncel. Het is dan niet druk en we praten over
vanalles. Zo leer ik wat van het chileense telefoonnet met acht(!) concurrerende
maatschappijen: Samen verdelen ze de koek en houden de prijzen hoog. Niks
telefoon voor de massa! Een paar weken geleden kwam er een met een prijzenplan
dat wellicht de weg opende naar echte marktvergroting, maar, met de beschuldiging
van 'prijsdumping' moest hij zijn plan terugtrekken. Manuel heeft een internet-aansluiting
in zijn winkel, en een goed uitgeruste computer. Dat zorgt ook voor de
nodige gespreksstof. Maar over politiek is hij heel zwijgzaam. De meeste
Chilenen ontdooien op dat punt als je ze beter kent; Manuel niet.
De benoeming in de senaat had meer voeten in aarde. alle partijen, maar vooral de grootste, nogal 'brave', centrumpartij, raakten verdeeld. Enkele jonge kamerleden, die geen 'vuile handen' hadden uit het verleden, stelden Pinochet formeel in staat van beschuldiging van een soort 'hoogverraad'. Als dat door zou gaan zou Pinochet zijn taak als senator niet mogen uitvoeren. Ook de strijdkrachten zouden, zeker gevoelsmatig, in het beklaagdenbankje zitten. Het rommelde behoorlijk. Een nieuwe rechtse staatsgreep stond misschien niet op het spel, maar een enorme vertraging van het toch al magere democratiseringsproces zeker wel. toch geloof ik dat het goed is dat de jonge garde het heeft geriskeerd, voor de duidelijkheid. Meer is er in deze fase niet mogelijk; helaas. Ik hoop voor Chili dat ze nu eindelijk aan het sociale plan van de huidige regering kunnen beginnen en iets doen aan de enorme structurele armoede. En aan het onderwijs, waarvoor Pinochet zegt zich in te gaan zetten als senator. Misschien leren wij zo de ware Pinochet kennen. Met hartelijke groet, Gérard
© 1998 G.H.A. van Eyk, escritor itinerante. |