Mijn Reisbrief Nº 17
San Sebastián de La Gomera, donderdag 6 december 2001

Beste Vrienden en Vriendinnen,

Terwijl Spanje de 21e verjaardag van zijn Grondwet viert, Nederland zijn Sinterklaas en Hettie in Nijmegen haar verjaardag (nogmaals gefeliciteerd, Hettie!) zit ik hier in de vroege ochtend om voor jullie een nieuwe reisbrief, tevens Nieuwjaarsbrief, te schrijven. Het is een speciale editie want hij gaat naar een veel grotere lezerskring. Het is ook de jaarlijkse poging om het jaar op een A-viertje te persen, alsof ik hoofd en hart wil vrijmaken voor de gebeurtenissen van het volgend jaar.

Ik werd geïnspireerd toen ik gisteravond door de benedenstad liep en de Kerstfeestverlichting in aanbouw zag. Daar hoort kennelijk de (bijna atavistische) reaktie bij van "en nu de kerstkaarten de deur uit!". En vanmorgen werd ik wakker met de juiste inspiratie. Gisteravond wist ik van de prins nog geen kwaad, maar wél was ik mij opeens bewust van mijn "onaangepaste" kleding: Ik flaneerde in luchtige broek, sandalen, T-shirt en zomerjasje, en ik miste opeens de tweed, de handschoenen, de shawl en de herfstige kille koude regen. Dàt hoort bij kerstversieringen, niet waar? Heel even maar, virtueel zogezegd, miste ik die attributen. Daar leek het bij de blijven, maar in de kerkers van mijn onderbewuste ging het werk verder zodat ik vanmorgen wakker werd met:

Een goed en gelukkig 2002 voor jullie allemaal!!

Ik zou een van mijn gekten verzaken als ik jullie niet zou wijzen op dit palindromisch jaartal. Ze zijn nogal zeldzaam hoewel de vorige, 1991, niet zo heel lang geleden is. De vorige eeuw had nog een leuke, 1961 (net als 1691), maar echt palindromisch was die niet. De volgende is 2112, maar de kroon spant de verjaardag van Ghislaine dit jaar. 20 februari 2002 lijkt onopvallend, maar als 20022002 gegeschreven lijkt het alsof we tot 30 maart 3003 moeten wachten tot de volgende. Zo erg is het nu ook weer niet, maar de vorige was wel 800 jaar geleden. Goed, alle gekheid weer op een stokje en aan de slag met serieuze zaken. Wat gebeurde er zoal in 2001?

Het begon hier op La Gomera met het bezoek van mijn dochter Martine die mij gezelschap hield bij het Oud & Nieuw. Toen snel naar Australië waar ik 24 uur in een landelijk hospitaal doorbracht omdat ik mijn geheugen even kwijt was. Ik heb er geen nadelige gevolgen van, en ik schreef het luchtig van mij af in Mijn Reisbrief Nº 15. In Perth kon ik drie maanden lang mijn lusten als street observer botvieren in die eerste mediterrane zomer van dit jaar. Na een kort verblijf op La Gomera landde ik in Frankrijk voor een ongewoon lang verblijf voor mijn tweede mediterrane zomer. Dat verblijf werd gedomineerd door het knippen van 700 vierkante meter doornenhaag, vuurdoorn, (heel gemeen!) en door nogal wat korte escapades naar NL --o.a. om de promotie van Martine mee te maken-- naar Nice, naar Parijs en naar Barcelona voor een paar cultuurrijke dagen met Ghislaine. Pas toen de wijnoogst voorbij was, en de gaaf-groene wijngaarden met hun rechtlijnige afbakeningen alweer hun prachtig geel-rood-purper gewaad met de grillige oerpatronen droegen, ging ik terug naar dit eiland. December zal de maand worden van het damesbezoek in dit vrijgezellenbestaan. De volgende week komt Martine weer, en met Oud & Nieuw drink ik champagne met mijn vrouw Ghislaine. Sylvesteravond zal een gezellige bedoening worden op het marktplein. De gemeente tracteert op champagne, en de flessen worden gul uitgedeeld. Proost! We zullen aan jullie denken vanuit dit stipje in de oceaan: Bij Lissabon ben je nog niet halfweg en ons stipje ligt 700 km uit de Afrikaanse kust. Proost!

Tot zover de vogelvluchtbenadering. Wat gebeurde er op aards niveau? Het niveau van het zoeken en tasten, en lusten en lasten. Waar ben ik mee bezig? Wat is het actuele avontuur? Waar kijk ik naar uit?
Allereerst naar het bezoek van Martine en Ghislaine en dan de winterreis. Waarheen? Nieuw Zeeland staat bovenaan, maar ik houd ook de ontwikkeling van de discounts naar andere bestemmingen voor een mediterrane zomer in de gaten. Een kaartje heb ik nog niet gekocht. Bovendien riskeer ik het niet, want mijn paspoort is onderweg naar Madrid voor verlenging. Het loopt pas af in Maart, midden in mijn winterverblijf. Dat kan ik niet maken. De vorige keer kon ik met een reisje naar het Consulaat in Tenerife dezelfde dag nog met mijn verlengde paspoort thuiskomen. Nu moet ik "in persoon" op het Consulaat verschijnen en om te brengen én af te halen --niks aangetekende brief-- en het zou veertien dagen duren, volgens de ingeblikte stem van de Ambassade in Madrid.
--"Nee", zei de aardige dame van het Consulaat nadat ze mijn formulieren en documenten had ingenomen, "dat van die veertien dagen kunnen wij niet garanderen. Het is een nieuwe procedure in verband met de verhoogde veiligheid, begrijpt u?"

En óf ik het begrijp. In dit mañana-land durf ik pas een biljet te kopen met mijn paspoort in de hand. Het is net zoals met de nieuwe handcomputer die ik heb gekocht voor op reis. Hij ligt al zes weken te "mañana-en" bij de reparateur die iedere week hoofdschuddend belooft dat het zéker de volgende week klaar zal zijn. Ook gisteravond weer. Dus ik reken op mijn oude, en kijk verwachtingsvol uit naar de nieuwe, als een kind naar een kerstkadootje.

Kijk, zulke dingen zijn er naast de grote, fascinerende projecten waar ik mij telkens in stort zodat mijn werktafel een puinhoop is omdat ik het laatste nieuwe idee steeds laat vóórgaan. En dan werk ik lekker hard om de 'oude' dingen òòk af te krijgen. Daar zit een geheim genot in om telkens uit die chaos weer iets puntgaafs tevoorschijn te laten komen.

Zo had ik de vorige week het genoegen een punt te kunnen zetten achter de vertaling van een franse website in het NLs. Het is van een goede vriend van mij, Bruno Comby, die nu weer iets nieuws heeft bedacht, een "Actiegroep Optimisme", zoals ik zijn term Mouvement Optimiste heb vertaald. De vertaling zal binnenkort wel verschijnen; kijk maar op www.optimi.org dan zie je in elk geval de Franse versie en kun je kennismaken met Bruno.

Een ander 'project' begon met de opmerking op de Franse TV direkt na NY1109 dat "insiders het allemaal al wisten, maar dat het Pentagon en ander bobo's het niet geloofden".
--"Wàt wilden die bobo's niet geloven?", vroeg ik mij af, en zodoende kwam ik terecht in de archieven van het Minsterie van Defensie met een keur van sociaal-strategische /militair-politieke onderzoeken die door het Pentagon terzijde waren gelegd. Ik zou het WTC niet meer ingedurfd hebben met die kennis, maar het tastte ook bestaande budgetten en machtstructuren aan. Vandaar.
Ik vind dat bedreigender dan het terrorisme als zodanig. Voor mij als persoontje, met mijn menselijke fragiliteit, is terrorisme geen groter risico dan ooit iemand op straat tegenkomen die mij in elkaar slaat omdat mijn gezicht hem niet bevalt. Maar van onze eigen hulpeloosheid om onze kennis effectief te maken, dààr lig ik van wakker.

Ik heb ook een vrolijker 'project'. Met María, mijn onvolprezen profesora, vertaal ik een Amerikaans boekje over Netwerken in het Spaans.
--"Het gaat over netwerken als werkwoord", moesten Alexander en ik al benadrukken toen we het in 1986 in het NLs vertaalden en uitgaven. De gemoedelijke huis-tuin-en-keuken benadering van dit sociale oerfenomeen werd, zelfs in NL, niet onmiddellijk begrepen. Hier is dat nog veel erger. De egalitaire Amerikaanse benadering staat haaks op de Spaanse autoritaire cultuur. Woorden ontbreken.
--"Het is nog steeds niet Spaans", roept María herhaaldelijk, ook na de meest creatieve vertalingen die we samen verzinnen.
--"Waar ligt dat dan aan?", vragen we ons dan af, en halen er enkele meelezers bij.

En zo wordt het niet alleen een keurige les Spaanse Conversatie, maar vooral een onderzoek naar de wérkelijke verschillen tussen de egalitaire cultuur van het Noorden en de autoritaire cultuur van het Zuiden, precies het thema wat mij het meest intrigeert. Mijn goede vriend Ignacio, die vijf jaar Germanistiek in Berlijn studeerde en Politieke Wetenschappen in Spanje, en andere Spaanse intellectuelen die iets meer dan gewoonlijk met dat verschil zijn geconfronteerd, zijn er ook door geboeid, maar hadden er ternauwernood woorden voor. Nu zoeken wij die samen, en we zijn er nog lang niet over uitgepraat. Onzichtbare vanzelfsprekendheden komen boven water. Zo leer ik Het Zuiden kennen en zij Het Noorden. Misschien dat het ooit bijdraagt aan Europa.

Hartelijke groeten vanuit dit stipje in de oceaan. Maak er een gaaf 2002 van!

Gérard van Eyk


© 2001 G.H.A. van Eyk, escritor itinerante.
webdagboek: http;//www.van-eyk.net/gerard/dagboek
en: http;//perso.wanadoo.es/ gerard.van-eyk/dagboek