dit is de hypertext versie van
Het NetWerk Spel
een boekje dat ik met Alexander heb vertaald en uitgegeven in 1986

Het NetWerk Spel

Leif Smith & Patricia Wagner
 

1986

Van Eyk & Van Eyk, Eindhoven

Het NetwerkSpel

NETWERKEN IS DE KUNST OM EEN KLUS TE KLAREN MET TWEE TELEFOONTJES

Hoe vind ik iemand die . . . . vul maar in, wil babysitten, mijn dak repareert, alles weet over kleine kogellagertjs of die Mozart beluistert bij kaarslicht

IEDER IS HET MIDDELPUNT VAN EEN EIGEN NETWERK

Leif Smith en Pat Wagner maken er een beroep van mensen met elkaar te verbinden, wereldwijd desnoods. Zij doen dat professioneel met hun 'Office for Open Network' in Denver, V.S.

LEER JE EIGEN NETWERK KNOPEN

Netwerken is een spel en de regels zijn eenvoudig. De anderen hoeven de spelregels nog niet te kennen. Maar misschien kennen zij die al lang. Netwerken is tenslotte onze oudste sociale uitvinding. In onze verzorgingsmaatschappij hebben wij dit spel verleerd.

NETWERKEN IS AANGEPASTE SOCIOLOGIE: HET ZUSJE VAN AANGEPASTE TECHNOLOGIE

Ook computers netwerken, maar die draaien toch altijd op de menselijke factor. Die menselijke factor heet: Het NetwerkSpel

ISBN 90-71153-02-9

Van Eyk & Van Eyk, Eindhoven 1986



Voor ieder die aardige vragen stelt over wat dan ook.

HET NETWERKSPEL

Netwerken is een spel

WEES PRACTISCH

VERVEEL NIET

LUISTER

STEL VRAGEN

VOOROORDEEL NIET

Het VerwijzingenSpel

Het KaartenSpel

. . . . ik netwerk, jij netwerkt, wij netwerken . . . .
De Folder



Even bij stilstaan . . .

Netwerk:
Communicatielijnen, die een aantal punten verbinden

Netwerk:
Een patroon van menselijke interactie, gekarakteriseerd door een proces van informatie-uitwisseling, gewoonlijk leidend tot andere menselijke interacties en/of materiële, financiële of spirituele uitwisselingen. (Richard Haight)

retour index

Netwerken is een spel
De informatie-explosie komt op ons af en een versnipperde maatschappij verwart ons. Soms voelen we ons op het slappe koord ver boven de harde grond. Maar met nuttige kontakten knopen we een vangnet en we ontdekken dat vergissingen boven een vangnet minder fataal zijn.

Het NetwerkSpel is de kunst van het ontdekken van patronen in de wereld en het maken van nuttige kontakten voor onszelf en voor anderen. Het is het weven van ideeën tot veilige vangnetten.

Netwerken is een proces, het zijn geen organisaties. Het zijn geen clubs, scholen, bibliotheken of computersystemen, hoewel netwerken wel in en tussen organisaties bestaan, en daarbij kunnen computersystemen worden gebruikt. Netwerken is zowel een zelfstandig naamwoord als een werkwoord.

Netwerken zijn gebaseerd op belangen van mensen. Wij stellen ons mensen graag voor als speurders of ontdekkers met allerlei uitdagingen, Goede organisaties geven hun mensen ruime kans om hun eigen uitdagingen te volgen. Dan groeien netwerken en het spel bloeit op. Maar een organisatie een netwerk noemen, wil nog niet zeggen dat er er ook een is.

Je eigen uitdaging volgen
Niemand kan je vertellen, wat jouw uitdagingen zouden moeten zijn. Je kunt iets meteen nodig hebben, zoals een babysit of een restaurant om te lunchen. Het kan ook een groter doel zijn, zoals het veranderen van baan of het vinden van vrienden in een nieuwe stad. Of het realiseren van de droom van je leven bijvoorbeeld de studie van de moderne biologie of het bouwen van een huis. Het belangrijkste is dat het je eigen uitdagingen zijn, ook al veranderen die vaak. Dit boekje is een hulpmiddel om je daarbij te helpen. Het doet er niet toe, hoe groot of klein die uitdaging is.

Het aardige van netwerken is, dat je veel tegelijk kunt ondernemen, Het NetwerkSpel is iets anders dan een formele werkgroep; je hoeft het niet eens te zijn over de agenda voor er iets kan gebeuren.

Dezelfde wereldbeschouwing
Het is wel zo dat veel netwerken een centrale gedachte hebben, vaak gebaseerd op een plaats, zoals een buurtorganisatie. Of op een gemeenschappelijke interesse, zoals een netwerk gebaseerd op de studie van Franse wijn. Of op een doel, zoals een actiegroep om een historisch gebouw van de sloop te redden. Maar je hebt geen toestemming nodig, geen mens hoeft het met je eens te zijn, om een nuttig netwerker te zijn. Misschien vind je mensen met dezelfde wereldbeschouwing maar met heel verschillende manieren om die uit te werken. Het gaat er bij het NetwerkSpel niet om mensen te overtuigen of tot overeenstemming te brengen. Het gaat gewoon over nuttig zijn voor mensen, één tegelijk.

Dit simpele uitgangspunt wordt soms vergeten als men ontdekt hoe krachtig netwerken kunnen zijn in het verspreiden van nieuwe ideeën. De sterkte van het netwerken ligt in de subtiliteit van het proces. Het werkt niet als knuppel.

Even bij stilstaan . . .

Hoe leg ik het netwerken uit aan mensen?

Hoe leggen zij het aan mij uit? Maakt het iets uit?

Wat zijn op dit moment de belangrijkste uitdagingen in mijn leven?

1

2

3

4

5

datum:

Handtekening:

retour index

Netwerken is de kunst om een klus te klaren met twee telefoontjes,
(Constance Röttlander)

WEES PRACTISCH

Je hebt je medespeurders veel te bieden: ideeën, telefoonnummers, een goedmoedige roddel, een toepasselijke anecdote, een titel van een boek of een adres. De truc is om practisch te zijn. Goed netwerken is goed gokken en dat is een kunst, geen wetenschap.

Op een paar gevaren moet je letten. Je hoeft bijvoorbeeld echt niet alles te onthouden en op te schrijven om een goede netwerker te zijn, (of een goede wever zoals Leif Smith het noemt). Hoewel je nuttiger bent als je af en toe wat opschrijft om ten minste iets van de informatie vast te houden. Een telefoonlijstje dat je op een rustig moment hebt gemaakt kan een goed hulpmiddel zijn in de hitte van de strijd. Sommige mensen kunnen hun eigen telefoonnummer al moeilijk onthouden, laat staan het nummer van een belangrijk kontakt ergens ver weg. Je moet alleen weten hoe je je partners vertelt waar ze de informatie kunnen vinden. Je nut wordt kleiner, als je teveel hooi op je vork neemt. Probeer het rustig aan te doen. Het helpt niet om alles te weten, als je aan je medeontdekkers niet kunt vertellen wat zijn werkelijk nodig hebben.

Een ander beroepsgevaar van een netwerker is dat hij anderen geen kans geeft om nuttig te zijn. We kennen allemaal mensen die zich niets laten geven. Na een tijdje valt de communicatie stil. Het NetwerkSpel verandert dan in een instituut, waarbij er maar één speler is, omgeven door toeschouwers. Er ontstaan muren en de goedbedoelende netwerker zal er misschien nooit achter komen wat er is gebeurd.

Als je je medespelers niet toestaat om nuttig voor je te zijn, dan leg je hen een schuldgevoel op. Ze voelen zich niet vrij om nieuwe informatie te vragen omdat de uitwisseling eenzijdig is. Een Chinees spreekwoord zegt: "Verplichtingen hebben is een vloek". Het is zeker niet nuttig om je verplicht te voelen ten opzichte van anderen. Een praktische manier om nuttig te zijn voor jezelf en voor anderen, is om die anderen nuttig te laten zijn voor jou.

Het derde gevaar waarvoor we zouden willen waarschuwen is het zorgen voor mensen. Dit gebeurt al door vele formele en informele structuren in de maatschappij. Het is een rol die veel mensen goed spelen en die rol is belangrijk. Desondanks is ons idee dat het zorgen voor mensen niet hetzelfde is als netwerken.

Als je speuren leuk vindt, en als je andere ontdekkers en hun uitdagingen respecteert, dan zal je zelf ook een goede hulp zijn. Maar je kan ook teveel helpen. Het is soms nuttig andere ontdekkers hun eigen weg te laten vinden. Zo zou je je partners een telefoonnummer kunnen geven in plaats van je relatie voor hen op te bellen. Of je vertelt alleen waar het telefoonnummer is te vinden. Als je je ondergesneeuwd voelt door andermans vragen, vraag je dan af of je niet te nuttig voor hen bent. Met andere woorden, heb je hen het plezier van hun eigen speurtocht ontnomen?

Even bij stilstaan . . .

Welke belangrijke namen en telefoonnummers wil ik bij de hand hebben? Welke namen zet ik in mijn kaartenspel?

Hoe stel ik anderen in staat nuttig voor mij te zijn?

Hoe weet ik wanneer ik moet stoppen met mensen helpen? Wanneer laat ik ze de losse draden zelf oppakken?

Wat zijn mijn favoriete informatiebronnen? Hoe kan ik anderen helpen om die te gebruiken?

retour index

Muziek voor de een is lawaai voor de ander.

VERVEEL NIET

Een ernstig gevaar voor mensen die netwerken is dat ze vervelend worden. In het NetwerkSpel kunnen goede praters laten zien wat ze in huis hebben en mensen met een geheugen als een pot kunnen hun telefoonnummers opdreunen. Maar de vraag is: Is het nuttig?

We hebben bij ons eigen netwerkburo gemerkt, dat drie kontakten vaak nuttiger zijn dan dertig. De kwaliteit van de informatie is altijd de belangrijkste factor. Als je niet zeker weet of de kontakten die je hebt genoemd nuttig zijn, kun je, als je werkelijk denkt dat het helpt, een paar extra namen toevoegen. Maar overlaadt de vrager niet. Dan word je vervelend.

We maken zeer bewust een scheiding tussen de functie van bibliothecaris en die van netwerker. Het is niet onmogelijk om beide functies te combineren, veel mensen doen dat. Maar blijf je afvragen of je nuttig bent of dat je de show wil stelen. Je moet voor jezelf het evenwicht zoeken tussen informatie verzamelen en actief gebruiken. Daar is geen magische formule voor.

Even bij stilstaan . . . Ik ben op een onbewoond eiland met maar vijf kwartjes. Wie zal ik opbellen voor een interessant gesprek? Waarom juist die vijf mensen?

Wie is de vervelendste netwerker die ik ken en wat maakt hem zo vervelend?

Wat zijn voor mij de beste vindplaatsen van informatie? Welke bibliotheken? Welke archieven? Wie zijn daar de beste netwerkers?

Een andere manier van vervelend zijn is vergeten te denken aan beide helften van de transactie waar je mee bezig bent. Je kunt je relatie met een bijzondere informatiebron stuk maken door er te veel op te leunen. Het is een vervelend gevoel als je merkt dat je relatie schrikt als die van je hoort of van de mensen die je hem of haar op het dak stuurt. Bezorg je je relatie niet steeds meer werk, zonder daarbij te denken aan een emotionele of materiële uitbetaling? Stel je teveel dezelfde vragen aan dezelfde persoon? Het kontakt zal nuttig moeten zijn of in ieder geval interessant voor beide partijen.

Een manier om deze fout te voorkomen is om mensen te zeggen dat ze ook iets terug kunnen doen. Vooral als je relatie de kost verdient met netwerken, zoals een adviseur. Anderen zijn geïnteresseerd in ruilen met behulp van tijd, goederen of nieuwe informatie. Het belangrijkste is dat je geen mensen op pad stuurt in je privé netwerk om je vrienden en bekenden uit te zuigen. Wat dat is héél erg vervelend.

Even bij stilstaan . . .

Op welke manier kunnen de mensen die ik in kontakt breng met mijn relaties voor hen ook nuttig zijn?

Wanneer een netwerker iemand naar mij verwijst, wat zou ik willen dat ze hem of haar vertellen over wat voor mij belangrijk is?

Wat kan ik voor mijn informatie terugvragen, zodat ik mij niet leeggezogen voel?

retour index

De goden zonden garen voor het web
(Oud Grieks gezegde)

LUISTER

Om nuttig te zijn, moet je luisteren en mensen goed begrijpen. Open en met verbeeldingskracht luisteren is echter een kunst die in onze kultuur niet wordt gedoceerd. Veel organisaties blijven daarom in een wij-zij houding steken. Netwerken laat zien dat het zo eenvoudig niet is. In ons netwerkburo gaan wij er van uit dat mensen die ons iets vragen, meer over hun situatie weten dan wij, dus moeten wij erg goed en zonder vooroordelen luisteren naar wat zij werkelijk te zeggen hebben.

We hebben gemerkt dat luisteren zowel onszelf als anderen verandert. We luisteren omdat we iets nieuws willen leren, omdat we onze grenzen willen verleggen of omdat we willen groeien, We luisteren omdat we de informatiestroom in onze richting niet willen stoppen. Luisteren is een essentiëel onderdeel van het uitvinden.

De belangrijkste strategie is om te luisteren vanuit het uitgangspunt van de ander en dan pas vanuit je eigen standpunt. Vraag jezelf wat je ervan zou begrijpen als je was opgegroeid als de spreker en als je dezelfde dingen had meegemaakt.

Als je luistert voor je spreekt, kan er een klein wonder gebeuren. Het wonderlijke is dat netwerken juist de verschillen tussen mensen benut.

Netwerken reorganiseert de wereld in herkenbare patronen. Dat is vaak verrassend en opwindend. Deze patronen kunnen nieuwe mogelijkheden openen, maar je zult die nooit ontdekken als je niet luistert met al je kracht en openheid.

Als je luistert, stel je geen grenzen aan wat je zou willen leren: Wat je wilt weten kan om de volgende straathoek te vinden zijn, maar je zult het nooit vinden als je niet luistert. Mensen die alles al weten, luisteren niet, zij hoeven niet. Zij gaan het probleem babbelend tegemoet, met de voeten van de vloer. Zij zijn ontoegankelijk voor verandering, nieuwe informatie en . . . . voor wonderen.

Mensen die hun zinnen beginnen met: "Weet je wat JIJ ZOU MOETEN doen?", hebben niet alleen weinig respekt voor andere gezichtspunten, maar tien-tegen-een luisteren ze ook niet goed. Niemand vraagt een bevel van een ander; een vriendelijke aanwijzing is vaak veel nuttiger voor een zoeker. (Als iemand mij vraagt of ik weet wat IK ZOU MOETEN doen, zeg ik het liefst "JA" en stop de discussie), De taal die je gebruikt, laat soms zien of je goed luistert.

Zoals hiervoor al is gezegd, gaan formele werkgroepen er soms vanuit dat je niets kunt doen voordat iedereen het met iedereen eens is. Netwerken gaat er van uit dat veel tegelijkertijd kan gebeuren. Als je naar iemand luistert, verzamel je informatie zonder dat je het er mee eens hoeft te zijn

Je hoeft niemand te overtuigen en je hoeft niet te argumenteren. Het enige wat je 'hoeft' is nuttig zijn.

Je bespaart ook tijd als je luistert, vooral als je daaroor ontdekt dat alles al is geprobeerd dat jij ook had willen noemen, . . . plus nog enkele dingen waar je zèlf nog nooit van hebt gehoord.

Even bij stilstaan . . .

Ik gebruik de tijd op een vergadering om erg goed te luisteren. Ik probeer niet te denken aan wat ik zou willen zeggen, ik luister gewoon en vraag me af: "Wat leer ik hier dat nuttig voor me is?"

Enkele feiten over mijn achtergrond en ervaring die mijn kijk op de wereld kunnen kleuren.

retour index

Verdwalen is de helft van het plezier om er te komen.
(Esther Wagner)

STEL VRAGEN

De waarheid vinden is het mooiste wat er is; daarom wordt ook het stellen van goede vragen zo gewaardeerd. Vragen hoeven geen valkuilen te zijn, of camouflage voor psychologische spelletjes of trucs om iemand in verwarring te brengen. Bedenk goede vragen om je eigen veronderstellingen over de wereld te testen; vooral als je het met de ander niet eens bent. Bijvoorbeeld, als je voordeel wil halen uit een meningsverschil en je er niet door laat beperken, stel dan een vraag. Ga er van uit dat mensen de informatie hebben die jij nodig hebt: vraag daarnaar. Vraag ze waar ze die informatie gevonden hebben, hoe ze op hun standpunt kwamen en waarom ze eraan vasthouden.

Als je niet beter wist, zou je zeggen dat er in onze maatschappij voordurend krachten aan het werk zijn, om mensen tegen elkaar op te zetten, om mensen voor elkaar af te sluiten. Je kunt deze desintegratie uit de weg gaan door vragen te stellen: vooral het soort vragen dat niemand anders zou stellen.

Even bij stilstaan . . .

Welke helpende vragen kan ik stellen die een ander niet stelt? Bijvoorbeeld "Waarom . . . . ?"

Welke goede manieren zijn er om informatie uit te wisselen met een verlegen persoon, een weetal, een bangerik of iemand die mijn taal niet goed spreekt?

Vijf onwaarschijnlijke vragen of commentaren om eens aan de orde te stellen in mijn omgeving.

De kunst is om dwarse denkvragen te stellen, die ingaan tegen dat wat-iedereen-zeker-weet. Als iedereen weet dat iets waar is, zou het best kunnen zijn dat ze er helemaal niets van weten, Mensen die moeilijke vragen stelden over wat iedereen zeker wist, hebben vaak verbazingwekkende sprongen van onze cultuur veroorzaakt.

Een goede vraag is vaak nuttiger dan een goed antwoord. Als je een vraag stelt voordat je advies geeft, kan het zijn dat je geen advies meer hoeft te geven. Deze manier van vragen stellen is ook er nuttig als je omringd bent door mensen die het met je eens zijn. We bedoelen niet dat je een revolutie moet ontketenen op je volgende vergadering. maar vragen stellen over de "zekerheden" van een groep kan zeer nuttig zijn.

Met vragen kun je iemand uit een vicieuze denkcirkel helpen. Een simpel "Waarom?" kan iemand veilig van het slappe koord helpen waar we het eerder over hadden.

Even bij stilstaan . . .

Welk vooroordeel hebben de meeste mensen? Probeer dat vooroordeel eens om te keren?

Alle groenen zijn communist.
Alle zakenmensen zijn fascist.

Wat is mijn favoriete vooroordeel?
Hoe weet ik dat dat waar is?

Ik vertel vijf mensen dezelfde wilde gok.
Wat gebeurt er?

retour index

Wie het onverwachte niet verwacht, zal het nooit vinden.
(Heraclitus)

VOOROORDEEL NIET

Succesvolle netwerkers letten goed op hun eigen vooroordelen en proberen er altijd doorheen te prikken. Ze spelen vaak dat ze eigenlijk andere vooroordelen hebben, vooral vooroordelen die horen bij de mensen waar ze mee praten.

Ze veronderstellen ook dat alles met alles verbonden kan worden. Ze zijn er voorzichtig mee om al te dikke lijnen te trekken tussen ideeën, situaties, mensen en instituten. Ze denken soms dat kikkers prinsen zijn en omgekeerd. Ze denken bijvoorbeeld dat die vreemde gast misschien het meest waardevol voor hen kan zijn. Soms doen ze zomaar een gooi. Ze proberen de meest onwaarschijnlijke vragen in de minst toepasselijke gezelschappen en worden vaak plezierig verrast met de onverwachte reacties die ze krijgen.

Een netwerker die leert om af en toe van zijn vaste pad af te wijken, die een onwaarschijnlijk kontakt natrekt, wordt vaak beloond met waardevolle informatie en wonderlijke ontmoetingen.

Stel dat je een berg wil beklimmen. Met een verrekijker gedecideerd voor je ogen zoek je de helling af naar een begaanbaar pad. Een vriendin komt erbij, duwt zachtjes de kijker weg en wijst je een pad tien meter verderop. . . . . Het nuttigste wat je soms voor je medespeurders kunt doen is hun blik verruimen zodat ze meer keuzemogelijkheden onderscheiden.

Je wilde gok over een idee, een visie, een persoon of een situatie kan datzelfde effect hebben. Een typisch voorbeeld van intensief netwerken is achter een baan aan zitten. Vaak is de jacht op een baan een ontmoedigende bezigheid, met scherpe tijdslimieten en zo. Daarom ga je niet naar een feest. Daar had je net iemand kunnen ontmoeten die iets over die vacature weet. Of je gaat niet met je kinderen naar de dierentuin, waar je de directrice picknickend met haar familie (die je anders al helemaal niet zou hebben gezien) had kunnen ontmoeten. Geloof in het onverwachte, anders - zo zei de oude Griek Heraclitus - overkomt het je nooit.

Geloof ook dat nuttige relaties kunnen ontstaan ondanks verschillen in opleiding. Als je denkt dat je met iemand niets gemeen hebt, kom dan met een wilde gok. Begin over het boek dat je de vorige maand gelezen hebt, het restaurant waar je gisteren hebt gegeten, of de mysterieuze ziekte van je goudvis. Vertel over het vreemde resultaat van je laatste laboratoriumexperiment, of hoe je zoon niemand kan vinden die hem boekbinden kan leren. Vertel van de gekke vraag die je twintig minuten geleden van een andere netwerker kreeg. De kern van goed netwerken is goed gokken en goede netwerkers gokken met informatie, relaties en bronnen.

Een wilde gok kan erg nuttig zijn als je wat eenzijdig bezig bent met je speurtocht. Het is een manier om nieuwe wegen te openen voor je onderzoek. Het vraagt een beetje nederigheid om aan iemand die niet van jouw niveau is, advies te vragen, maar de beste leraren doen het altijd. De wilde gok onderscheidt netwerkers van computers. Het gaat boven de logica uit en verandert vreemden in vrienden en vijanden in medewerkers. Het maakt de veranderende wereld een uitdaging in plaats van een bedreiging. Het is gokken, maar er is weinig bij te verliezen.

Even bij stilstaan . . .

De regels voor netwerken in dit boek hebben weinig om het lijf. We hebben alleen geprobeerd op te schrijven wat iedereen denkt.

Een ding nog om te onthouden: Het vanzelfsprekende is niet zo vanzelfsprekend als je dacht. (There is more to the obvious than is obvious)

Wat zijn mijn eigen regels bij het netwerken?

retour index

Die zoekt, die vindt
(Mattheus VII:8)

Het Verwijzingenspel.
Barbara Wagner en Gérard van Eyk

Literatuurverwijzingen
De ideeën rond netwerken in dit boek zijn zeker niet nieuw. Netwerken is ouder dan het geschreven woord. Als je verder onderzoek wilt doen over netwerken, lijkt het alsof informatie ontbreekt. Het probleem is echter het woordgebruik. Behalve sommige recente boeken die het woord netwerk in de titel gebruiken, zul je het woord zelden gebruikt zien zoals dat hier gebeurt. Tot voor kort was het woord netwerk meer een technische term die refereerde aan electronika en computers.

De laatste jaren geniet het woord steeds meer belangstelling in zijn maatschappelijke en sociale betekenis; zoals in dit boek. Let daarop bij literatuurverwijzingen. In dit hoofdstuk zijn enkele verwijzingen opgenomen waarmee een ontdekkingsreis in de literatuur kan worden begonnen. De onderstaande tekst geeft verwijzingen voor wie eerst zelf wil zoeken.

Persoonlijke kontakten
Als zelfstandig naamwoord zijn netwerken een alternatief voor bureaucratische organisatiestructuren. Zij kunnen de vorm aannemen van een vaste club zoals Rotary of een business club. Als werkwoord is het persoonlijke kontakten leggen, verbindingen maken en informatiekanalen aanboren voor zenden en ontvangen.

Organisaties zonder structuur
De nieuwe belangstelling voor het aloude fenomeen netwerken ontstond in de jaren zestig in de sociologie en de antropologie rondom verschillende emancipatiebewegingen. Met name de organisatievorm van Black Power en de Pinkstergemeente, die, hoewel onderling sterk verschillend, toch overeenkomsten vertoonden, trokken de aandacht. Beide groeperingen hadden een losse, gedecentrantraliseerde en onbureaucratische organisatie. Deze 'organisaties' waren opgebouwd uit de persoonlijke kontakten tussen leden en leiders van verschillende groepen. Leiders, indien aanwezig, waren gemakkelijk vervangbaar. Het bleek voor tegenstanders dan ook moeilijk deze groeperingen uit te schakelen. Onderzoekers beschreven het als: Een slecht geknoopt visnet met mazen en knopen van verschillende groote, met allerlei direkte en indirekte verbindingen, het is driedimensionaal. Voor conservatieve onderzoekers hadden deze organisaties geen struktuur.

Netwerken is zelfhulp
Ferguson (Aquarius samenzwering) schrijft: Wat hun doelstelling ook is, de funktie van de meeste netwerken is het verlenen van onderlinge steun, het sterker maken van het individu, en samenwerking om veranderingen tot stand te brengen.

Volgens Naisbitt (Megatrends) komen deze Nieuwe Netwerken voor uit de zelfhulptrend. Deze trend ontstond toen in het begin van de zeventiger jaren de overheid en de bureaucratieën in het algemeen de hun toegewezen taken moeilijk of niet naar behoren konden uitvoeren. Het falen van de hierarchische structuur dwong mensen met elkaar te overleggen en dat was het begin van netwerken.

Netwerken zijn mensenwerk
Bij computernetwerken ontstaat nu ook begrip voor de menselijke factor, die nodig is om deze enorme technische mogelijkheden werkelijk te gebruiken. Netwerken binnen grote ondernemingen past binnen Intern Ondernemerschap of Intrapreneuring. Het vrouwennetwerk is in Nederland al een begrip geworden. Het begrip leernetwerken is in opkomst. Al deze toepassingen steunen of mensenwerk, op mensen die Het NetwerkSpel spelen.

Verdere verwijzingen
Een meer uitgebreid literatuuronderzoek is gedaan door de vakgroep Bedrijfskunde van de Produktontwikkeling, TU Delft in het kader van het onderzoekproject Kleinschalige Marketing. De resultaten zijn vastgelegd in een intern rapport Netwerken door Jan Horst, Augustus 1985.

Bij de Faculteit Industrieel Ontwerpen, (TU Delft, Oude Delft 39a, 2611 BB Delft) is te koop een reader io64 Netwerken voor Industrieel Ontwerpen, maart 1986, eveneens door Jan Horst. Deze reader bevat o.a. de theoretische hoofdstukken van Lipnack en Stamps en een deel van het boek van Welch. Verder enkele andere moeilijk verkrijgbare artikelen uit diverse tijdschriften.

Zelf zoeken
Wil je zelf zoeken let dan op de volgende trefwoorden. Daar zijn woorden bij die alleen maar in de spreektaal voorkomen. Netwerken is tenslotte zo´n diepgewortelde menselijke eigenschap dat ieder er zijn eigen woorden voor heeft.

Werkwoorden Zelfstandige naamwoorden

netwerken
leggen van kontakten
maken van relaties
maken van vrienden
adressenbestand organiseren
informatie verwerven
het wiel niet wéér uitvinden
een klus klaren
   in twee telefoontjes
mensen vinden
   met dezelfde golflengte
weven
flitsend samenwerken
relaties leggen
   zonder drempelvrees
goede adviezen vinden

wat heeft een ander dat ik
   niet heb en vice versa
vinden van adressen
roddelen
vergaderen op afstand
telefonisch vergaderen
computervergaderen
wat de kabouters mij zeggen
ondernemen
sociaal doen
relaties aanknopen
ritselen
rondgaan
   met het verneemstokje
lubben
lobbyen

netwerk
relaties met een hoofdletter
meedenknetwerk
steungroep
weerklankgroep
je eigen groene klapper
je eigen gouden gids
kongsi
je eigen maffia
zelfhulpgroepje
onzichtbare universiteit
je eigen rotary
vrienden en kennissen
kontakten
informatietheorie
systeemtheorie

verwijzingsdienst
informatiecentrum
crisiscentrum
roddel
vriendenclub
vriendjespolitiek
bulletin board
Nieuwe-Tijd Samenzwering
connecties
belangengroepje
buurthulp
vriendendienst
vrouwennetwerk
sociocratie
lobby
vitamine R

Even bij stilstaan . . .

Hoe noemde je moeder het?

En je grootmoeder?

Heb je er zelf een woord voor?

Wil je er meer over lezen, dan komen de volgende teksten in aanmerking:
1 Jessica Lipnack en Jeffry Stamps, Networking: People connecting with people, linking ideas and resources. the Networking Institute, P.O. Box 66, West Newton, MA 02165, USA, 1982
Dit is een lijvig boek en geeft een overzicht van de talrijke netwerken in de wereld, maar toch vooral de Amerikaanse die zich op de een of andere manier met de nieuwe tijd bezighouden. Daarnaast bevat het enkele uitstekende hoofdstukken over het fenomeen netwerken (historisch, antropologisch, politiek, struktureel). Het is in Nederland moeilijk verkrijgbaar.
2 Mary-Scott Welch, Networking, the great new way for women to get ahead, Warner Books, New York, 1980
Welch heeft zich gespecialiseerd in het netwerken voor vrouwen die managers willen worden of anderszins in het bedrijfsleven carrière willen maken. Welch behandelt netwerken als een individueel sociaal proces waaraan dagelijks gewerkt moet worden. Het boekje geeft veel praktische aanwijzingen.
In Nederland is ook een vrouwennetwerk met vergelijkbare doelstelling. Het secretariaat van de Stichting Vrouwennetwerk is gevestigd in Amsterdan, tel 020 - 233 409
3 John Naisbitt, Megatrends, Spectrum, 1984
Tien trends die het leven zullen veranderen. Hoofdstuk 8 gaat speciaal over netwerken.
4 Marilyn Ferguson, De Aquariussamenzwering, Ankh-Hermes, Deventer, 1982
In het kader van de belangrijkste veranderingen in de wereld wordt ook netwerken genoemd; met name in hoofststuk 7
5 Ronald Gross, The Lifelong Learner, Cambridge Books, New Yorkm 1982
Volgens Pat Wagner is dit "the best book available on good networking".
6 Dean Gengle, The Netweavers´s Sourcebook, Addison-Wesley, Reading, 1984
Dit boek legt een verband tussen het technische computernetwerk en het practisch gebruik ervan vanuit het perspectief van het NetwerkSpel. Zeer veelzijdig, zeer veel verwijzingen met commentaar.
7 Tim Heald, Networks, who we know and how we use them, Coronet, London, 1982
Dit boek gaat over Engelse netwerken: The Old Boy´s Network, waartoe ook Heald zelf behoort, maar zijn stelling is dat dit geen garantie is voor maatschappelijk succes. Het komt aan op het goede spel. Ook zonder zulke school ties is netwerken mogelijk en noodzakelijk. Het zijn de Other Chap´s Networks of de Private Personal Networks. Zeer leesbaar en met actuele voorbeelden.
8 Gérard van Eyk, Netwerken als een marketing instrument, Aflevering 3 in de serie "Het Nieuwe Ondernemen" in Instrieel Ontwerpen, 1, no 3 (febr '86) p.22 en 23.
Artikel met enkele practische aanwijzingen voor netwerken, speciaal geschreven voor industrieel ontwerpers.
retour index

Schuiven met je maatjes, ritselen met je relaties
(Ad van den Krommenacker)

Het Kaartenspel
Gérard van Eyk

Je kernnetwerk op speelkaarten
Netwerken kun je leren met het kaartenspel. De meeste mensen denken niet in netwerken als werkwoord. Zij zien zich niet als middelpunt van een levendig sociaal netwerk. Zij bekijken hun zakelijjke relaties uitsluitend via het organisatieschema van hun werkgever en privérelaties zijn daar door een dikke muur van gescheiden.

Met dit kaartenspel gaat dit veranderen. Het kaartenspel gaat werken als een plattegrond van je eigen sociale netwerk. Het zijn de hoofdstraten en de structuur: de fijnere details staan thuis in een kaartenbak of op je personal computer.

Maar je eigen kaartenspel, draag je bij je, speel ermee, pas het aan, en gebruik het bij ieder probleem. Zo leer je denken in netwerken, zo wordt het een tweede natuur. De spelregels zijn eenvoudig!

Alleen roepnamen
Schrijf met een dikke pen de namen van je beste vrienden, kennissen en familie GROOT op kaarten. Gebruik alleen de roepnaam en gebruik voor iedere naam één kaart. Als de roepnaam niet voldoende is om de persoon voor de geest te halen, hoort die naam niet thuis in het kernnetwerk, maar in het gewone archief.

Mensen die je herkennen
Start je kernnetwerk met twintig tot veertig namen. Het moeten mensen zijn die jou snel herkennen bij een telefoongesprek en vrijwel zeker bereid zijn zich voor enkele minuten in een vraag van jou te verdiepen.

Patience spelen
Speel vaak spelletjes met je kaarten. Spreidt ze op een tafel uit alsof je patience speelt en verzin allerlei sorteervragen. Wie woont ver weg, wie dichtbij? Wie heb ik lang niet gesproken? Welke groepjes kennen elkaar? Hoe kan ik in voor mij nog onbekende gebieden doordringen? Enzovoort.

Speel vooral in het begin vaak zulke sorteerspelletjes, leg het als een ster met IK in het midden. Zo leer je denken in netwerken als werkwoord.

Wie zal mij helpen?
Gebruik het bij ieder probleem. Wie zou mij deze zomer een bungalowtent kunnen lenen? Loop alle kaartjes na en leg alle mogelijkheden apart. Niemand gevonden? Ga dan nog eens door de stapel en vraag je af wie er iemand zou kunnen kennen die aan jou een bungalowtent zou willen uitlenen.

Niet alleen jij bent het middelpunt van je eigen netwerk, iedereen is het middelpunt van zijn of haar eigen netwerk. Je kunt dus in principe iedereen netwerkend bereiken.

Denk in netwerken
Vooral als werkwoord: Netwerken is de kunst om een klus te klaren met twee telefoontjes.
 
retour index


Auteurs/Vertalers

Pat Wagner houdt sinds 1978 mede het buro voor Open Network in Denver draaiende en heeft veel workshops gegeven over netwerken gebaseerd op de principes van dit boek. Ze heeft 14 jaar gewerkt in de communicatieindustrie als uitgever, drukker, schrijver en lerares.

Leif Smith startte het buro voor Open Network in 1975. Hij is filosoof en uitvinder en ontwerpt informatiesystemen. Hij schrijft al 25 jaar over systeemtheorie en de wereld van de menselijke ontdekker.

Barbara Wagner (geen familie van Pat) is een informatiedeskundige en is afgestudeerd in de bibliotheekwetenschappen en biologie. Ze heeft meer dan 18 jaar gewerkt als technisch informatiemanager in particuliere en overheidsinstituten.

Gérard van Eyk is hoogleraar bij de faculteit Industrieel Ontwerpen van de Technische Universiteit Delft. Het doceren van marketing aan studenten voor hun latere beroepsuitoefening leidde tot het onderzoeksproject "Kleinschalige Marketing". Vanuit deze optiek helpt hij d.m.v. cursussen en advieswerk ook grootschalige bedrijven aan nieuwe inzichten over ondernemen in de Nieuwe Tijd.

Alexander van den Eijnde heeft als oprichter en coördinator van Ideeprodukt in Eindhoven netwerken en kleinschalige marketing praktisch beproefd. retour index


Colofon

Illustraties
Vormgeving
Zetwerk
Lettertype
Drukwerk
Bindwerk
Kaartspel
Uitgave

Reg Gruson (Quixotix Design)
Joep Geelen (Quixotix Design)
Zetterij Van Antwerpen
Bembo
Drukkerij J. van Haaren B.V.
Boekbinderij Nedi, Asten
Carta Mundi, Turnhout
Van Eyk & Van Eyk, Eindhoven


IK NETWERK,  JIJ NETWERKT,  WIJ NETWERKEN . . .

Netwerken is het leggen van verbindingen. Soms sta ik voor een probleem en ik weet dat ergens de juiste specialist of hobbyist te vinden is. Hoe vind ik die?
Ik bel dan een kennis of een collega, die mij verder tipt. Deze manier van probleemoplossen heet NETWERKEN.

Netwerken doe je voor jezelf
Je Netwerkt in een elitair Old Boy's Netwerk of in een gewoon Persoonlijk Privé Netwerk. Je 'juiste' clubdas heeft er niets mee te maken. Netwerken is er voor iedereen. Het is te leren met Het NetwerkSpel van Smith en Wagner en het Kaartenspel.

Je eigen Netwerk
Net Kaartenspel brengt je netwerk in beeld en je leert ermee werken. Zo wordt het een kernnetwerk waar je altijd van uit gaat. Het is ook leuk en bevredigend:
'Ik heb relaties, ik maak relaties, dus ik leef".

Netwerken is oud en nieuw tegelijk
De nieuwe belangstelling voor het oude fenomeen netwerken ontstond in de jaren zestig rondom verschillende succesvolle emancipatiebewegingen. Met name Black Power en de Pinkstergemeente trokken de aandacht van onderzoekers. Beide groepen hadden een losse, gedecentraliseerde. gesegmenteerde en onbureaucratische organisatie. Onderzoekers beschreven het als: Een slecht geknoopt visnet met mazen en knopen van verschillend grootte met allerlei direkte en indirekte verbindingen.
Voor conventionele onderzoekers hadden deze organisaties geen structuur.

Netwerken is zelfhulp
Ferguson (Aquariussamenzwering) schrijft: Wat hun doelstelling ook is, de funktie van de meeste netwwerken is het verlenen van onderlinge steun, het sterker maken van het individu, en samenwerking om veranderingen tot stand te brengen.
Volgens Naisbitt (Megatrends) komen deze Nieuwe Netwerken voort uit de zelfhulptrend. Het falen van de hierarchische structuur bij het oplossen van maatschappelijke problemen dwong mensen met elkaar te overleggen en dat was het begin van netwerken.

Netwerken zijn mensenwerk
Bij computernetwerken ontstaat nu ook begrip voor de menselijke factor, die nodig is om deze enorme technische mogelijkheden werkelijk te gebruiken. Netwerken is essentieel voor Intern Ondernemerschap of Intrapreneuring. Vrouwennetwerk is in Nederland een begrip geworden. Leernetwerken zijn in opkomst. Al deze toepassingen steunen op mensenwerk, op mensen die Het NetwerkSpel spelen.

Hoe speel ik het zelf?
Dit boekje gaat overigens niet over theorieën maar over de persoonlijke kern daarvan: Hoe speel ik Het NetwerkSpel?, Hoe ga ik om met mijn privé-netwerk?
Wel worden aanwijzingen gegeven voor een ontdekkingsreis in verwante gebieden: Het VerwijzingenSpel.

Relatiegeschenk
Het NetwerkSpel is een dubbel relatiegeschenk. Het legt één knoop in twee netwerken.

Hoe bestellen?
Het NetwerkSpel kan worden besteld door overmaking van f 14,95 (per stuk, franco thuis incl. BTW) op gironr 289 04 50 t.n.v. G.H.A. van Eyk, Uitgever, Postbus 809, 5600 AV Eindhoven, onder vermelding van Het NetwerkSpel.

Start je netwerk met een kadootje
Koop er drie tegelijk, één voor jezelf en twee voor je vrienden voor f 40,- (franco thuis, met kadoverpakking).
Verpakking van 20 stuks f 240.-
retour index



Verklaring
Ik heb dit boek met schriftelijke toestemming overgenomen van Pattern Research, Office for Open Network, Box 18666, Denver CO 80218, rechtsopvolger van Network Resources. Ik maak in mijn netwerktrainingen en -workshops ook gebruik van het werk van Pattern Research.
Gérard van Eyk

Oorspronkelijke titel: The Networking Game
Uitgave Network Resources, P.O. Box 18666, Denver, CO 80218
Copyright 1983 by Patricia Wagner and Leif Smith
Vertaling:
Alexander van den Eijnde en Gérard van Eyk
Nederlandse uitgave copyright by: G.H.A. van Eyk
Vormgeving: Quixotic Design

CIP-GEGEVENS KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK, DEN HAAG
Smith, Leif
Het netwerkspel/Leif Smith, Patricia Wagner; [vertaling uit het Engels door Alexander van den Eijnde . . . et al. ; ill Reg Gruson] Eindhoven : Van Eyk & Van Eyk. Ill
Vertaling van: The Networking Game. Denver : Network Resources, 1983. Met lit. opg.
Met kaartenspel / door Gérard van Eyk
ISBN 90-71153-02-9
SISO 336.3 UDC 65.012.2
Tref.: sociale netwerken / organisatiekunde



retour index