Kuruman, Zuid-Afrika, Orivoor Gastehuis, Woensdag 1 April 2009
Een van de leuke dingen van de verkiezingsbijeenkomsten van Jacob Zuma is dat er gezongen en gedanst wordt. Maar wat wordt er gezongen?
Bijzonder populair is het strijdlied uit de 'struggle'-tijd:

Kuruman, Zuid-Afrika, Orivoor Gastehuis, Donderdag 2 April 2009
Wat kunnen de Afrikaanders tegenover 'bring me my machine gun' zetten?
Helaas niets tot voor kort. Hun 'bijeenkomsten' worden niet opgevrolijkt door zang en dans. Er zijn trouwens geen speciale bijeenkomsten van Afrikaanders, zij vinden hun politiek tehuis overal-en-nergens. Er is inderdaad een --kleine-- blanke oppositiepartij. De roemruchte geschiedenis van de Boeren, zoals die zich verzet hebben tegen de Engelse bezetters, is non-existant in de schoolboekjes van na 1994. De Boerenoorlog is gereduceerd tot vier regeltjes.
Toch was dat een heroïsche strijd. De Engelsen vochten meedogenloos: 'Geen krijgsgevangenen' was hun motto. Het werd een verbitterde guerilla. 'Thuis' werden hun boerderijen [plaas] tot de grond toe afgebrand, en de vrouwen en kinderen gingen naar concentratiekampen. Daar stierven alleen al 22.000 kinderen. Maar er is één grote slag die spectaculair gewonnen is. Tegen het einde van de [verloren] oorlog. De "Slag bij Tweebosch" zoals die wordt genoemd vond plaats op 7 maart 1902.
Het waren 82,742 Boeren tegen een overmacht van 346,692 Britse soldaten onder leiding van generaal Methuen, de latere Field Marshal Methuen in WO I. De Boeren stonden onder leiding van generaal Koos De La Rey, die toen al de "Leeuw van West Transvaal" werd genoemd. Hij was een zeer inspirerende persoonlijkheid.
Een bekende Afrikaanse liedjeszanger, Bok van Blerk, heeft in 2007 een lied gemaakt, dat snel zijn weg vind, ook al leek het even gekaapt door extreem-rechtse Afrikaanders. Maar dat is een minderheid. De 'ringtone' ervan is heel populair. Met voorzanger en koor klinkt het prachtig. Hier is de tekst:

Kuruman, Zuid-Afrika, Orivoor Gastehuis, Vrijdag 3 April 2009
Toen ik pas in Kuruman was, heb ik terloops geschreven over mijn 'matig succes' bij mijn internetzoektocht. De situatie is nog niet florissant, maar ik ben bevredigend 'onder de pannen'. De twee Internetcafé's van Kuruma hebben hun hoofd-business *niet* in het leveren van internetverbinding. Ze geven in eerste instantie gelegenheid voor computergebruik voor zakenbrieven typen en printen. CV's zie ik ook veel. Jongeren doen dat zelf, maar ik zie nogal wat ouderen die daarvoor de hulp nodig hebben van een jongere, meestal een jonge vrouw.
Zo te zien gaat het om zakenlieden die er een brief laten typen, of een formulier laten invullen, door hun meegebrachte 'secretaresse'. Ook de medewerkers van het I-café zijn daar druk mee.
Het andere gedeelte van hun hoofd-business is daarom printen en foto-kopiëren. De de kwaliteit van het netwerk is echter 'nul-komma-nul'. Als dat weer eens uitvalt, gaat hun voornaamste 'business' gewoon door. De grootste van die twee zit bovendien vol met wat je in NL 'hangjongeren' noemt. Ik had er een heel onveilig gevoel, en ook al zou het internet beter hebben gefunctioneerd, was ik er zeker niet teruggegaan.
Het tweede I-café is kleiner, en daar was dat minder erg, zodat ik daar geleidelijk wat vertrouwder mee ben. Langzaam heb ik het jonge echtpaar dat de zaak drijft ook wat beter leren kennen. Zij is meestal bezig met de bovengenoemde 'secretaresse'-functie. Er staan vijf of zes beeldschermen, maar niet allemaal zijn ze aangesloten op het internet. Als ik kom krijg ik altijd de beste. Die staat in een ongemakkelijk hoekje, het toetsenbord is gammel, en soms weigert de internetverbinding. Dan haal ik hem erbij, want hij heeft er wel verstand van. Zij niet zo, zij doet meestal typewerk vanaf handgeschreven concepten, of is met formulieren op het scherm bezig terwijl een oudere klant aanwijzingen geeft. Kopiëren en printen lopen perfect.
Ik ben de verdwaalde 'blanke vreemdeling' die 'alleen maar' voor het internet komt. We hebben geprobeerd mijn eigen computer aan te sluiten. Dat lukte niet direct, maar ik had opeens zoveel bekijks voor mijn kleine laptopje van het hele publiek dat ik daar niet meer op ben teruggekomen. 'Low profile' is belangrijker.
Toen heb ik de hulp van Jan ingeroepen. Ik hoopte dat ze op zijn school wel iets hadden. Dat kon echter niet, maar hij bracht mij in contact met een 'computerschool' waarvan de medewerkers --en ook de eigenaresse-- computerlessen geven op de school van Jan. Ik had die zaak wel gezien, en ik was er al binnengestapt omdat ik dacht dat ze mij wel aan een internetverbinding konden helpen. 'Nee', was het uitdrukkelijke antwoord van de medewerker die ik aantrof. Zij waren uitsluitend een opleiding. Hij verwees mij naar de I-café's die ik toen al verkend had.
Maar op voorspraak van Jan mag ik nu aan het eind van de middag, als de lessen wat rustiger zijn, mijn eigen computer aansluiten in een rustig hoekje. Zodoende ga ik daar vijf keer per week heen om vier uur [vrijdags om drie uur] om er een uurtje rechtstreeks te internetten. Updates, back-ups en zo. De aansluiting is van uitstekende kwaliteit. Het is trouwens een echte kwaliteitsschool met niet alleen basisopleiding voor computergebruik, maar ook met cursussen voor 'Office Practice' en machine-boekhouden van diverse niveaus. Hun certificaten zijn zeer gewild.
En zo ga ik daarnaast 's morgens met mijn pen drive een halfuur naar dat kleinere I-café om dit dagboek op te laden, en mijn Google Mail te lezen en op te schonen.
terug eerste dagboekregel

Kuruman, Zuid-Afrika, Orivoor Gastehuis, Zaterdag 4 April 2009
Ik mijmerde over wat ik eergisteren schreef over de 'sinds 1800 door de Engelsen gekoeioneerde Boeren', en over de vrolijk dansende en zingende menigte rondom Zuma die 'bring me my machine gun' zingt. Toen viel het bericht binnen dat Zuma, in zijn verkiezingsoptocht, een bijeenkomst had gehad met Afrikaander-organisaties, en dat Malema, de Zwarte Hofnar, een paar dagen eerder op bezoek was geweest bij Orania, een experimentele enclave van uitsluitend Afrikaanders. Zuma was poeslief geweest, en Malema had zijn gebruikelijke grofheden en beledigingen achterwege gelaten. Grote verbazing!! Daarbuiten laten ze niet af om Afrikaanders, Apartheid, de slechte toestand van de wegen, het slechte onderwijs, de groeiende misdaad, en het niet-werkende staatsapparaat op één hoop te vegen. Ook al heeft de ANC al 15 jaar de ongebreidelde macht daar verandering in aan te brengen.
Mbeki, die nu als racist gedoodverfd wordt, en daarom o.a. in Polokwane is 'teruggeroepen', heeft de Afrikaanders afgeschilderd als 'kolonialiste van 'n spesiale soort'. Maar mogelijk was dat om in het gevlei bij de Zuma-kliek te blijven.
Nu er wat uitlekt van de zeer-zeer-zeer geheime argumenten die Zuma aan de Nationale Vervolgings Authoriteit heeft voorgelegd, om ontslagen te worden van rechtsvervolging, komt óók wat boven water over de Zuma-Mbeki controverse. Zuma was de man achter de schermen om hem eruit te werken. Maar waarom?
--"Zuma is Zulu, en Mbeki is Xhosa", blijkt een van de beweegredenen.
En toen ging mij een licht op. Zuma doet zijn uiterste best om ook "andere zwarte minderheden" te bezoeken naast de 'niet-zwarte', dwz Indiërs, Chinezen en kleurlingen. Die moeten kennelijk allemaal 'gelijmd' worden. De recente moordpartijen onder vluchtelingen uit Somalië en Mozambique, moesten ook gelijmd worden met een persoonlijk bezoek van Zuma. In die reeks past ook dat bezoek aan de Afrikaanders. Er dreigt een scheidingslijn tussen Zulu en niet-Zulu. Zulu domineert de ANC zodanig, dat de afsplitsende Cope al openlijk de partij van niet-Zulu wordt genoemd. ANC wordt blijkbaar vereenzelvigd met 'Zulu'. Dat moest worden verborgen.
Maar de Zulu's zijn dominant: Qua aantal, qua grote bek en qua [natuurlijk] machtsvertoon. Het woord wordt niet gebruikt, maar ik denk aan 'Herrenvolk'.
Ik lees ondertussen de uitgebreide biografie van Shaka Zulu, een soort Attila the Hun, die vanaf 1800 een steeds machtiger Zulu koninkrijk heeft gevormd dat door Dingaan is voortgezet. Dingaan is weliswaar verslagen door de Voortrekkers, maar de geest leeft voort. Daarom denk ik dat we het Zuid-Afrika probleem niet meer moeten zien als "ex-Apartheid', of "ex-koloniaal", maar als een "successie van kolonisten". De Hollanders die er alleen maar een ravitailleringspunt zochten voor de VOC-schepen met in hun kielzog wat avonturiers en geloofsvluchtelingen. Vanaf 1800 'echte kolonisten' in de vorm van 'Kroondomeinen', die met de 'vorige kolonisten' afrekenden in een lange Boerenoorlog. In die visie zijn de Zulu's --en niet 'de zwarten', want die hebben die homogeniteit van optreden niet-- de nieuwe kolonisten.
Interessant is echter dat de nieuwste generatie kolonisten zich al heeft aangemeld. De Chinezen. Hun laatste overwinning is hun succes met de Dalai Lama. Toen heeft Zuid-Afrika zijn autonomie "vir 'n pot Chinese noedelsop verruil".
--"Is dat geen leuke geschiedenisherschrijving?"
terug eerste dagboekregel

Kuruman, Zuid-Afrika, Orivoor Gastehuis, Zondag 5 April 2009
De 'indaba' van Zuma met Afrikaanse organisaties afgelopen week, was wellicht positief bedoeld --ik noemde het gisteren 'poeslief'-- maar het heeft verkeerd uitgepakt door een opmerking die Zuma daarbuiten opnieuw maakte. Toen kwam het in de publiciteit. Die 'indaba' was bedoeld als een vertrouwelijke niet-politieke hearing. Daarom hadden de grote kerken die georganiseerd. Daarom hadden er ook zo'n dertig Afrikaander-organisaties aan deelgenomen. Niet-politieke organisaties merendeels; per slot is er maar één echte politieke partij in die zin, de +VF.
Die gewraakte opmerking was dat Afrikaanders "die enigste ware wit Suid-Afrikaners in die ware sin van die woord" zijn, en later nog eens "die enigste witte sonder bande met andere lande".
De enige die daar positief over was --'n stap in die regte rigting-- was de voorzitter van +VK, al vond hij 'dat Zuma dit lomp gestel het'.
Maar het was beledigend voor al die andere Afrikaans sprekenden. Die zijn samen zelfs groter in aantal. Dat is een hardnekkig vooroordeel van de 'comrades of the struggle', die zich afzetten tegen deze meest conservatieve harde kern van de blanke Afrikaanders. Dat soort Afrikaanders had zich verenigd in de UP, en keken --als 'aristocraten'-- ook neer op 'gewone' Boeren die ze 'handlangers' noemden. De NP was hun politieke partij. Die 'aristocraten' keken nòg meer neer op --niet-witte-- Afrikaans-sprekenden. Het was dié houding die tot Apartheid leidde.
Bij mijn eerste bezoek in 2000 schreef ik al: "Het is mij inmiddels duidelijk dat Afrikaans bepaald niet alleen door blanke protestanten wordt gesproken. Voor aanzienlijke aantallen met andere velkleuren is het zelfs eerste taal of moedertaal".*)
In de 'struggle' was het natuurlijk 'duidelijker' om zich tegen dat 'aristocratische' beeld af te zetten, maar na 1994 is het nooit gecorrigeerd. Mandela maakte een start, maar dat zette niet door. Integendeel, die 'struggle'-simplificatie hield stand.
Het ANC liet deze week weten te 'walgen' van die negatieve reakties, want "er is niets ongrondwettelijks aan, en het zijn blote feiten". Het was toch goed bedoeld...
Maar het bevestigt hun vooroordeel, hun onkunde, of ongeïnteresseerdheid. En het zaait onnodig verdeeldheid.
Een katholieke bisschop die aan de 'indaba' had deelgenomen, wijst op mogelijke vervreemding van andere 'ware Zuid-Afrikaners' die hier al eerder waren, zoals de Joodse, de Griekse, de Portugese, en de Moslim gemeenschap, die allemaal Afrikaans-sprekend zijn. En wat te denken van de Kaapse Kleurlingen? Allemaal Afrikaans-sprekend, zij het niet dat 'puristische' van de 'aristocratische' UP.
Goed, er zijn ook positieve berichten over de openheid van het overleg over de andere thema's. Andere deelnemers vinden dat ook, maar distanciëren zich van die gewraakte opmerking, en concluderen: "Wat die Afrikaner moet besef, is dat geen heil te vinde is binne die kraal van Dingaan". [Dingaan was de laatste koning van het Zulu-rijk, met extreme trouw en onderdanigheid als belangrijkste karakteristiek].
Dat wijst tevens op de ware controverse in Zuid-Afrika. Het gaat 'eigenlijk' niet om "wit versus niet-wit" maar om "Zulu versus niet-Zulu".
___________________________
*) Zie mijn essays "Een tocht naar de roots van het Afrikaans met Daniël, Yzerfontein, 8 april 2000" en "Afrikaans, een oorlogsverslag, Yzerfontein, 24 maart 2000". Te vinden via aanklikken van 'bibliografie Nederlands' op de hoofdpagina van Mijn Dagboek, en dan naar 'Teksten uit Zuid-Afrika (Nederlands)'
terug eerste dagboekregel

Kuruman, Zuid-Afrika, Orivoor Gastehuis, Maandag 6 April 2009
Gisteren schoot ik opeens lekker op met mijn plan van een kleine bloemlezing uit Mijn Dagboek. Het zou een boekje moeten worden bij gelegenheid van mijn 80ste verjaardag in September. Als kadootje voor de gasten.
Dit dagboek loopt nu bijna tien jaar. In September zullen het een miljoen woorden zijn. Dat is óók een feestje waard. Daarnaast schreef ik nogal wat portretten en essays. Daaruit heb ik mijn keuze gemaakt. Dat gaf gisteren die nieuwe energie.
Nu dat miljoen attaqueren! De keuze is overstelpend. Welke thema's? Of juist géén thema's? Alleen losse 'leuke stukjes'? Wie weet nog een 'goed stukje'? (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

Kuruman, Zuid-Afrika, Orivoor Gastehuis, Dinsdag 7 April 2009, Jan's verjaardag
Nu ik het Zuma-Mbeki conflict heb teruggebracht tot een Zulu-Xhosa conflict, moet ik de Zulu-geschiedenis even ophalen. Ik noemde al Shaka Zulu die, geboren in 1787, in 1809 'soldaat' werd bij een van de vele Zulu-stammen die zich bezighielden met oorlogjes onder elkaar, het roven van elkaars vee, en dat weer terughalen met een ander oorlogje. Shaka Zulu was een eenzelvig type, en een keiharde vechter. Hij ontwikkelde een verbeterde 'assegaai', en leerde zich verplaatsen zonder de gebruikelijke sandalen. Dat leidde tot een superieure gevechtstechniek, die hij van zijn omgeving afdwong. Net zo hardhandig als Attila de Hun. Wie niet gehoorzaamde, of niet meekon, werd meteen --'voorbeeldig'-- doodgeslagen. 'Keiharde Discipline' dus, en 'Onwrikbare Trouw'.
Maar Shaka was ook een goed strateeg en organisator. Met systematische oorlogen met zijn Zulu-omgeving bracht hij binnen enkele jaren meer dan 12.000 man van diezelfde top-kwaliteit op de been, en domineerde niet alleen de Zulu-stammen, maar ook de wijdere omgeving van het Nguni-taalgebied, waartoe ook de Xhosa behoren.
In 1828 waren dat er meer dan 50.000 met een discipline waar de Romeinse Legioenen een puntje aan konden zuigen, èn met een 'verrassende' gevechtstechniek. Ook hier gaat de vergelijking met Attila op. Maar in dat jaar wordt Shaka vermoord door zijn halfbroer Dingaan. Die wil wel de lusten van die macht, maar miste leiderschap en militair inzicht. Het koninkrijk begon aldus te verzwakken.
In 1837 komt Piet Retief van de Voortrekkers bij hem op bezoek. Nadat de Voortrekkers voor Dingaan een partij gestolen vee hebben teruggehaald van een stam die hij niet aankon, beginnen de onderhandelingen, en dat leidde tot een ondertekende overeenkomst die was vertaald in het Engels met hulp van de missionaris die op de kraal van Dingaan woonde. Na twee dagen feesten echter, werden de Voortrekkers onverwacht vermoord. Een soort Bartholomeusnacht dus. De overigen, zo'n 500 in getal, werden in de val gelokt, en de volgende dag vermoord. Daarna stuurt Dingaan 10.000 krijgers op de andere groep Voortrekkers af, maar die, 470 in getal, onder leiding van Andries Pretorius, behalen de overwinning, en doden ruim 3000 Zulu's. De Voortrekkers komen er van af met slechts drie gewonden.
Die 'Slag bij de Bloedrivier', 16 december 1838, wordt de religieus-nationale feestdag genaamd Dingaansdag, ook wel Geloftedag genoemd, want die 470 Boeren had de volgende 'Heilige Gelofte' gedaan voor ze aan de slag begonnen:
--"Hier staan ons voor die Heilige God van hemel en aarde om 'n gelofte aan Hom te doen, dat, as Hy ons sal beskerm en ons vyand in ons hand sal gee, ons die dag en datum elke jaar as 'n dankdag soos 'n Sabbat sal deurbring".
Na 1994, na de Apartheid, wordt deze belangrijke Afrikaander-dag gehandhaafd onder de naam Day of Reconciliation Dat was typisch werk van Mandela, net als Mbeki, een Xhosa. De Xhosa waren de morele en intellectuele kern binnen het ANC.
In 1999 wordt Jacob Zuma benoemd tot vice-president bij Mbeki. Dat is de eerste 'overwinning' van de Zulu-groep binnen het ANC. En op Dingaansdag (!) 2007 wordt Zuma president van het ANC. Dan kan het wegjagen van Mbeki pas ècht beginnen. Met Polokwane en zo. ["Hallo Verzoening"]. Zuma geniet bij de massa's eenzelfde populariteit als eertijds Mandela. Nu de verkiezingen nog winnen.
___________________
Editorial, Ocnus.Net, Happy Dingaansdag, Dr. Gary K. Busch Dec 21, 2007 http://www.ocnus.net
terug eerste dagboekregel

Kuruman, Zuid-Afrika, Orivoor Gastehuis, Woensdag 8 April 2009
De rechtsvervolging tegen Jacob Zuma is definitief gestaakt. Het besluit was afgelopen Vrijdag genomen, maar de persconferentie zou Maandag zijn. Ik heb de persberichten en -commentaren afgewacht. Voor mij was de stoom van de ketel.
De weekendkranten stonden vol met documentatie over die corruptie van toentertijd. Ik bespaar jullie de details, maar zeker is dat Zuma van verschillende kanten stevige geldsommen kreeg voor zijn 'bijdrage' aan de aankopen.
Dat van die corruptie- en smeergeldbeschuldigingen is dus duidelijk, maar de verdediging richtte zich op vormfouten in de aanklacht, en met name op 'onjuiste' inmenging van politieke figuren. Dat alles om te betogen dat het om een politiek complot tegen Zuma zou gaan. Met name probeerde men Thabo Mbeki de rol van auctor intellectualis van dat 'complot' in de schoenen te schuiven. De verdachtmakings-machine was daar ook op gericht. Dat is niet gelukt. Met een derde-rangsargument zijn de aanklachten nu toch ingetrokken.
De zeer-zeer-zeer geheime argumenten --waarover ik 4 April schreef-- die de verdediging de voor-vorige week met veel publiciteit aan het Nationale Vervolgingsgezag [NVG] had voorgelegd, hadden daarvoor de doorslag moeten geven. Zoals ik schreef, eiste de pers op hoge poten dat deze argumenten publiek zouden moeten worden gemaakt. Dat was nog even spannend, maar het was een storm in een glas water, een voorgekookt deel van de 'storytelling'.
Het NVG publiceerde de inhoud zoals je een hond een bot toewerpt. Het waren conversaties tussen twee politieke topmannen van die tijd die illegaal zijn afgeluisterd. Maar de medewerking --of het medeweten-- van Mbeki blijken er niet uit, concludeerde het NVG. Wel dat het gaat om 'ongeoorloofde inmenging'.
Dat feit wordt nu gezien als 'besmetting van de zuiverheid van het vervolgingsproces' en een rechtsstaat onwaardig. Einde koningsdrama dus. Het loopt met een sisser af. Die twee topmannen die deze gewraakte telefoongesprekken hebben gevoerd, waren respectievelijk het toenmalige hoofd van de NVG, en hoofd van de speciale eenheid voor vervolgen van corruptie en witte-boordencriminaliteit, de Skerpioene.
Het koningsdrama is afgelopen. Op het zijtoneel laten enkele spelers nog hun nabeschouwing horen.
--"Het gebeurt iedere dag in gerechtshoven. Het is niets bijzonders. Vaak worden processen niet doorgezet wegens vormfouten. De zuiverheid van het vervolgingsproces gaat boven alles". Enzovoort.
Maar het publiek loopt al de zaal uit. Tot een echt drama is het niet gekomen. Toen de beslissing van het NVG op komst was, trokken er nog wat donkere wolken samen omdat 'soldaten' klaar zouden staan om in te grijpen als het NVG die aanklachten niet zou laten vallen. Dat liet Ramatuku Maphutha weten. Hij is ondersecretaris van de Umkhonto weSizwe Veteranen. "Umkhonto weSizwe" was het ondergrondse ANC-leger tijdens de 'struggle'.
Deze 'afdreiging' doet denken aan de zogenaamde 'oorlogsveteranen' die Robert Mugabe inzette om de bevolking te intimideren, en voor boerderijbezettingen. Het koningsdrama had nog spannend kunnen worden. Helaas.
Maar Zuid-Afrika is wel weer een paar stapjes richting Zimbabwe opgeschoven.
Ook helaas!
terug eerste dagboekregel

Kuruman, Zuid-Afrika, Orivoor Gastehuis, Witte Donderdag 9 April 2009
Gisteren verrasten huishoudelijke problemen mij opeens, dus vandaag moet ik 'hollen'. De winkels zijn grotendeels dicht met het paasweekend, dus 'ínkoopjes doen' heeft eerste prioriteit. Al vanaf vanmiddag tot en met Maandag ook geen Internet. Wat ik nu zit te schrijven moet ik vanmorgen meteen de lucht in zien te krijgen. Dat 'hollen' is bovendien beperkt, want ik verzwikte mijn voet gisteren. Om elf uur ga ik met Jan naar zijn dokter. Ik hoop dat het meevalt, en ook dat ik niet te lang hoef te wachten, want dan kan ik daarna nog inkoopjes doen. Hollen en niet-hollen dus. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

Kuruman, Zuid-Afrika, Orivoor Gastehuis, Goede Vrijdag 10 April 2009
Jacob Zuma heeft negen officiële echtgenoten. Die heeft hij ondergebracht in een zeer ruime villa ergens in Natal. Daar had hij al dat geld voor nodig wat hij van de wapentransacties heeft 'overgehouden'. In Januari vorig jaar heeft hij zijn laatste 'aanwinst', mevrouw Nompumelelo Ntuli Zuma in zijn 'harem' geplaatst.
Hoe zit dat wettelijk?
Inderdaad kunnen 'swartmense', als hun stamtradities dat toelaten, met meerdere vrouwen trouwen. Er is geen limiet, alleen de kosten, want de moderne ZAse Grondwet [1994] en o.a. de Wet op Erkenning van Gebruiklike Huwelike [1998] hebben enkele stringente bepalingen opgenomen. Zo moeten de partners tenminste 18 jaar zijn. De bruidschat moet zijn betaald, en er moet een onderhoudscontract zijn voor ieder van de vrouwen naar bevrediging van het hof. Net als in Westerse huwelijken, behoudt de vrouw volle handelingsbevoegdheid. Een Westers huwelijk kan niet worden gesloten zolang de man in een gewoonterechtelijk huwelijk is verbonden. Als door schuld van een ander de 'kostwinner' overlijdt, kunnen alle vrouwen claims indienen, maar ze krijgen samen niet meer dan een vrouw in een Westers huwelijk zou hebben gekregen.
Het hele systeem komt voort uit de Engelse koloniale bestuursopvatting die een 'indirect gezag' uitoefende op basis van de traditionele rechts- van familie-verhoudingen, overerving en opvolgingsrecht van 'koninklijke' families. De gerechtshoven moeten volgens de Grondwet het gewoonterecht toepassen als dat toepasbaar is. In geval van conflict gaat de Grondwet voor.
Dat laatste speelt vaak omdat de meeste zwarte groepen uitgaan van de superioriteit van de man, en de ondergeschiktheid van de vrouw. De 'traditie' geeft regels over hoe de vrouw door de man moet worden beheerst en bestuurd. 'Getemd' als het ware. De moderne wetgevingen, daarentegen, gaan uit van een 'onverbiddelijke gelijkheid'.
Maar dat 'traditionele recht' is vaak zo 'traditioneel' niet. Het wordt gedomineerd door de opvattingen van de allerlaatste generatie; daar kunnen echte 'bullies' bij zijn. Zo stelden de huidige leiders van de Tsonga-stam, met zowat 200 duizend leden in de buurt van Tzaneen, dat een vrouw niet stamhoofd kon zijn toen zij daar wegens bepaalde [traditionele] overerving voor in aanmerking moest komen. Maar goed gearchiveerde bronnen van ontdekkingsreizigers en missionarissen toonden aan dat dit slechts de laatste vijf generaties [toevallig] zo was geweest. Het gerechtshof bepaalde dus dat het 'gewoonterecht' wel degelijk een vrouw als stamhoofd kon toelaten. Ook in de biografie van Shaka Zulu [geb 1787, in 1828 vermoord door halfbroer Dingaan] die ik onderhanden heb, is enkele malen sprake van vrouwelijke stamhoofden. Zo werd de huidige macho-generatie op z'n nummer gezet.
Maar het blijft een spanningsveld. Niet alleen is blanke mensen dit 'recht op polygamie' ontzegd, ook vrouwen blijven gediscrimineerd, want er is --tot nu toe-- nog géén recht van een [rijke] vrouw om meerdere mannen in een 'harem' te zetten.
Het is echter niet onmogelijk dat dat er ooit van komt. In de historie van zwarte stammen is het voorgekomen. Daarbij hebben de gerechtshoven niet alleen de opdracht 'botweg' de tradities te handhaven, maar om in de geest, strekking en oogmerken van die tradities uitspraken te doen. Daardoor kan er een zekere 'rechtsontwikkeling' plaatsvinden. Dat is ook de grondwettelijke opdracht.
terug eerste dagboekregel

Kuruman, Zuid-Afrika, Orivoor Gastehuis, Paaszaterdag 11 April 2009
In de Kerkbode van 3 April, een drie-maandelijks tijdschrift met [christelijke] beschouwingen over kerk en maatschappij, staat een artikel van David Stansbury 'Die Vaderlose Generasie'. Stansbury is verbonden aan de Holy Trinity Church in Port Elisabeth, een binnenstadskerk. Die binnenstad beschrijft hij als 'n multi--etniese, veelrassige en veeltalige bevolking wat verskeie geloofsgroepe verteenwoordig.
Wat ze gemeen hebben is hun 'gebrokenheid' schrijft hij, want er zijn verschillende afbrekende elementen: Armoede, misdaad, werkeloosheid, prostitutie, ziektes, drugs, en gebroken gezinnen en huwelijken. Hij constateert een ontstellende toename van een-oudergezinnen en huishoudingen die door kinderen worden geleid. Uit een recente peiling blijkt dat de meeste mannen meer dan een seksuele partner per week hebben. Veel jonge vrouwen raken zwanger, en krijgen kinderen die hun vader nooit zullen zien. De moeder weet dikwijls niet van welke 'partner-voor-een-keer' het kind afkomstig is. In de westerse maatschappijen, die óók een belangrijke verandering van hun seksuele moraal hebben meegemaakt schijnt 'De Nieuwe Moraal' zich te centreren rondom 'sequentiële monogamie', dwz gedurende kortere of langere periodes niet meer dan een partner tegelijk. Je kunt daarin nog de 'handtekening' van Het Heilige Huwelijk herkennen. Het Gezin, daarentegen, is 'gesneuveld'.
Het Gezin was de 'hoeksteen van de maatschappij', en dat beeld kreeg in de eerste Industriële Periode nog een extra opstoot omdat het de productiviteit van de man bevorderde. "Mannetje buiten, vrouwtje thuis". De vrouw was 'indirect productief'. Zo liep dat lekker in onze 19de eeuw.
Met de moderne huishoudgemakken, met de industrie die likkebaardend keek naar de vrouwen om die 'direct productief' te maken, en met een scheut 'emancipatie' verloor dat model maatschappelijke steun. Voor 'effectieve kwaliteitsproduktie' van kinderen had het kapitalisme nooit belangstelling gehad. De Kerk stond er alleen voor.
Dat is ook de oplossing die Stansbury in herinnering roept: "God het dit so beskik dat kinders in die huwelik verwek moet word", roept hij machteloos, en: "Alleen Jezus kan deze vaderloze generatie redden".
Maar zo liggen de kaarten hier niet. Noch een 'almachtige god', noch een 'jezus', noch het idee 'gezin', horen tot de fundamenten van deze cultuur. Zelfs niet-seksuele liefde tussen man en vrouw is een westerse 'uitvinding' van 11de eeuwse troubadours!
Vrouwen, zoals ik lees in de biografie van Shaka Zulu, werden opgeborgen in de vrouwenkraal. De Grote Leider --Jacob Zuma-- geeft nu nog Het Grote Voorbeeld.
In die vrouwenkraal werden de kinderen opgevoed. Vóór de puberteit werden ze daar weggehaald om herder of soldaat te worden, en werden verder opgevoed door mannen. In die maatschappij van 'toen-en-daar' liep dat lekker. Net als bij ons in de 19e eeuw. Maar je kunt daar niet zomaar stukjes uit lichten.
Misschien moet Zuma+ANC tóch eens doordenken over dat idee 'vrouwenkraal' en het verloederde lagere onderwijs er mee op gang helpen. Dat zou pas ècht revolutionair zijn.
Misschien krijgt Stansbury dan ook gelijk. Wijselijk onthoudt Stansbury zich van concrete oplossingen van het probleem van de vaderloze generatie. Hij beroept zich op de kracht van de Heilige Geest en op God's 'wondere werken'.
Inderdaad, Zuid-Afrika heeft heel nieuwe inspiraties nodig. Niks namaak-westerse.
terug eerste dagboekregel

Kuruman, Zuid-Afrika, Orivoor Gastehuis, Paaszondag 12 April 2009
De Mail&Guardian van deze week vat de hele Zuma-affaire samen in een cartoon van Zapiro. Vrouwe Justicia is aan het kruis genageld, met spijkers uit het Zuma-kamp en het Mbeki-kamp. De weegschaal is samen met haar hand vastgespijkerd en onbruikbaar, haar zwaard is in haar zijde gestoken als 'genadestoot'.
Terzijde staat Pontius Mpshe [Mpshe is de openbare aanklager] die zijn handen wast.
Het water komt van de douche die Zuma, als een 'handelsmerk' in alle Zapiro-cartoons, op zijn hoofd draagt sinds hij de fameuze uitspraak deed na de verkrachting van de dochter van een collega op het hoofdkantoor van het ANC, dat hij "daarna had gedoucht als voorzorgsmaatregel" tegen AIDS.
Ook in het Zapiro-cartoon van de vorige week was het vernietigen van Vrouwe Justitia het thema. Zij zoekt hulpeloos kruipend over de vloer naar haar zwaard, maar Zuma houdt dat in zijn handen, klaar om haar te doden.
Op dat moment was het duidelijk dat Mpshe het laatste bastion van het Zuid-Afrikaanse rechtsysteem was, en dat Mpshe in een chantage-positie was gebracht. De enige die de openbare aanklager kan ontslaan is namelijk de president, en dat zou Zuma zijn over een paar weken. Tegen-de-keer handelen was 'nutteloos': Mpshe zou worden ontslagen en 'vervangen' zoals twee van zijn voorgangers was overkomen in datzelfde proces, zij het --zogenaamd-- om 'andere reden'.
--"Dit is erger dan rechtsverkrachting", betoogden bezorgde oppositieleiders, "het hele rechtssysteem is onderuit gehaald". Dat is precies wat Zapiro zegt.
Waren er alternatieven geweest voor Mpshe?
Jazeker. De zaak had verschillende andere mogelijkheden, de rol van de afgeluisterde telefoongesprekken is te hoog aangeslagen, en hij had deze uitspraak niet hoeven doen maar naar de rechter kunnen doorverwijzen. Enzovoorts. Het is echter niet gebeurd. De rest is "voer voor intellectuelen".
Het Zuma-kamp wijst er op dat het nu tijd is voor 'vergeven en vergeten' en om over te gaan tot de orde van de dag, tot het verbeteren van de dienstverlening van de overheid, tot het reorganiseren van het verloederde onderwijs, en al die andere 'urgente' zaken. Precies de dingen waarover het ANC al vijftien jaar alle macht had.
--"Zuma is de nieuwe Mbeki", schrijft Mark Gewisser, "alles blijft bij het oude".
Dat lijkt mij een mooie gedachte bij het verlaten van de schouwburg na het aanschouwen van dit koningdrama, dat, per slot, de oude goden, de oude tradities, toch gelijk hadden. Heel geruststellend. Ga maar rustig slapen. Als je morgen wakker wordt zijn we in Zimbabwe.
________________________
De Zapiro-cartoons staan op www.mg.co.za/zapiro. Ik zal mijn foto's daarvan zsm op Flickr zetten.
Een goed leesbaar overzichtartikel vind je in de Daily Mail van 29 Maart 2009: He has four wives and hij faced 783 counts of corruption: PETER HITCHENS on South Africa's next president. www.dailymail.co.uk/news/worldnews/article-1165473/He-wives-faced-783-counts-corruption-PETER-HITCHENS-South-Africas-president.html
terug eerste dagboekregel

Kuruman, Zuid-Afrika, Orivoor Gastehuis, Paasmaandag 13 April 2009
Mijn paasweekend was beetje 'huisarresterig'. Wegens mijn verzwikte voet kon geen pittige wandeling maken om eens lekker uit te waaien. De Röntgenfoto's waren geruststellend. Geen botjes gescheurd; alleen 'teveel opgerekte' gewrichtsbanden, en dat alleen van de voorvoet, niet van het enkelgewricht zelf.
Ik gebruik deze dagen om dat 'miljoen woorden' te attaqueren waar ik zes april geleden over schreef. Dat is dat 'miljoen' waar ik die bloemlezing voor dat 'kadoboekje' uit moet halen: Tien jaar dagboek. Twee duizend A-viertjes van vijfhonderd woorden.
Sinds dat idee, ben ik daarover verward. Welk criterium zal ik hanteren? Het idee om het in thema's op te delen werd afgeraden door lezers die ik advies had gevraagd: Juist jouw typische zig-zaggende opeenvolging van verrassende observaties zal verloren gaan.
Het zij zo, maar hoe kies ik dan?
Ik ben inderdaad met 'thema's' begonnen. Eentje is wellicht 'geschikt'. Daarna heb ik alle 100-woordenstukjes eens apart bekeken. Leuk, maar 'ongeschikt' als selectie. De leukste laat ik gewoon 'tussendoor' staan. Ik liep vast.
Toen heb ik de "frontale aanval" als werkwijze gekozen: Gewoon vooraan beginnen: Ieder stukje 'in de hand' nemen, en dan 'ja' of 'nee' zeggen. Dat werd 'hard werken'!
Al doende begon ik er gevoel voor te krijgen. Uiteenlopende criteria tuimelden door mijn hoofd. Gaat het om een 'goed stukje', maar niet te lang? En wat is 'goed'? Ook ontdekte ik dat sommige 'goede' stukjes hun waarde ontlenen aan de kontekst van die week, van die maand, of voorgaande stukjes. Ik ben daar altijd streng op geweest: Géén 'vervolgverhalen' schrijven! En, indien onvermijdelijk, als een feuilletonschrijver, de lezer zorgvuldig informeren over 'het voorgaande'. Zo blijven de stukjes 'zelfstandig leesbaar', zoals ik dat noem. Dat is redelijk gelukt, maar het ligt genuanceerder. Er is altijd nog een onzichtbare kontekst van --bijvoorbeeld-- de 'hot items' van die tijd. Wie herinnert zich dat spontaann na acht of tien jaar?
Toch vielen die verwarrende criteria geleidelijk samen, want ik liet ook de eis van 'maximaal' dertig duizend woorden --voorlopig-- vallen. De omvang is van later zorg.
Ik zoek nu 'goede' stukjes. Ik kijk niet naar de omvang, wèl kies ik alvast een 'goed' zelfstandig fragment. Vooral die stukjes van de eerste jaren hebben dat 'reisbrief'-idee nog, en bevatten soms meerdere onderwerpen. Dat doe ik de laatste jaren niet meer.
Ik heb nu een half miljoen woorden doorgeworsteld, en mijn 'selectie' staat op 80 duizend woorden. Ik noem dat 'mijn eerste groslijst'.
En de allerlaatste en leukste verrassing is dat het 'worstelen' reuze meevalt. Zeker, het is tijdrovend, maar het is óók een genot om ordelijk mijn eigen dagboek te lezen.
Dat had ik nog nooit gedaan. Ik gebruikte het alleen om iets op te zoeken, of om mijn geheugen op te frissen over een detail. Maar gewoon de "frontale aanval" als werkwijze? Nee!
Zo werd mijn huisarresterige Paasweekend toch boeiend.
terug eerste dagboekregel

Kuruman, Zuid-Afrika, Orivoor Gastehuis, Dinsdag 14 April 2009
En wat nu? Hoe verder? Vrouwe Justitia is gekruisigd. Gaan we haar Verrijzenis afwachten? Of doen we er wat aan? Dat is kennelijk 'geen nieuws'. Er komen andere dingen op de voorpagina's nu de zaak tegen Zuma voorbij is. Ik zie twee stromingen. Enerzijds komen de goedwillende ANC-ers aan de beurt die zeggen dat er eindelijk moet worden overgegaan tot de orde van de dag. De tijd van ruziën en vetes uitvechten is voorbij. Zij prediken 'vergeven en vergeten', en wijzen er op dat de ANC de grootste partij zal blijven, en nu dus moet overgaan tot het waarmaken van verkiezingbeloften: Veiligheid, schoon water voor iedereen, infrastructurele investeringen in energie en wegen, onderwijs, enzovoorts. Dat is de eerste verantwoordelijkheid. Zo schrijft Mondli Makhanya in Sunday Times Review, maar dat is wel op pagina 4.
De voorpagina's laten andere geluiden horen. Onder de kop Meet the New Pariahs staan op de voorpagina van Business Times de foto's van de kopstukken die loyaal waren aan Mbeki. Die koppen zullen gaan rollen. De ondertitel is Zuma Loyalists Can Now Cash In. Daar speculeert de redactie over de opvolging. Allemaal 'namen' die hebben bijgedragen aan de 'verdediging' van Zuma.
De voorpagina van Sunday Times laat een andere "ANC-groepering" aan het woord: De SACP, de communistische partij. Het niet-vervolgen betekent voor de SACP dat Zuma 'dus' onschuldig was, en dat er 'dus' een politiek complot was. En wie was daarvan de aanstichter? Natuurlijk Mbeki. Juist omdat hij nog steeds niet openbaar is beschuldigd --ook de openbare aanklager vond in die onthulde telefoongesprekken daarvoor geen evidentie-- moet Mbeki zèlf maar eens voor de draad komen want hij is sowieso De Grote Samenzweerder op de achtergrond. De struggle wordt voortgezet. De kop van het artikel luidt Mbeki called to account.
Het is duidelijk dat er na 22 april 'andere dingen' aan de orde zullen zijn dan 'ordelijk regeren'. Eerst moet met 'het oude onderdrukkende systeem' worden afgerekend. Precies zoals na de Apartheid in 1994 toen de comrades prioriteit gaven aan benoemingen van comrades op de posities die door Apartheidsloyalisten waren bezet, zonder te kijken naar hun kwalificatie anders dan hun 'loyaliteit'. Iedereen was toen bang dat het een bijltjesdag zou worden. Dank zij Mandela en zijn 'Regenboognatie-ideaal' is die transformatie in stilte verlopen. Maar nu is er geen Mandela, en Vrouwe Justitia is nog niet herrezen.
De machtswisseling tussen de Zulu en de Xhosa wordt dus a.s. 22 April bekrachtigd. Misschien voor de laatste keer, want een totaal nieuwe koloniale overheerser heeft zich al gemeld: China. Het doet mij denken aan de stammenoorlogen in het begin van de 19e eeuw. Shaka Zulu had in de eerste helft daarvan een reusachtig Zulu-rijk opgebouwd met een leger waaraan de Romeinse Legioenen op hun hoogtepunt een puntje konden zuigen, zoals ik 7 april schreef. Maar toen kwamen de Engelsen die alle stammenoorlogen platmitrailleerden. Zou het zo gaan? Vrouwe Justitia hebben we dan ook niet meer nodig, alleen voor de schijn.
___________________
Links naar de Cartoons: http://farm4.static.flickr.com/3416/3444111339_72dc431d27_o .jpg
http://farm4.static.flickr.com/3365/3444929634_42712d6e41_o .jpg
terug eerste dagboekregel

Kuruman, Orivoor Gastehuis, Woensdag 15 April 2009, Zus Tini jarig!
Precies tien dagen geleden schreef ik over de niet-politieke hearing die Zuma had met Afrikaander-organisaties. "Afrikaanders", had hij daar gezegd "zijn die enigste ware wit Suid-Afrikaners in die ware sin van die woord", en later nog eens "die enigste witte sonder bande met andere lande".
Dat is juist. De Afrikaanders zijn niet als kolonisten gekomen, zij hebben een andere relatie met het land dan de Engelsen. Die kwamen namens "The Crown" kort na 1800 om de grond tot 'krooneigendom' te verklaren. Zij 'koloniseerden' meteen de Boeren. Meer dan 60% van de Engelssprekenden heeft nog steeds een Engels paspoort, en er is een levendige post-koloniale uitwisseling. Een NLs paspoort voor een Afrikaander is een non-issue. Die opmerking van Zuma was volkomen juist.
Nogal ingewikkelde 'andere oorzaken' maakten dat die bij velen toch in het verkeerde keelgat schoot. Een daarvan is dat deze hearings van Zuma passen in zijn beleid om [etnische] minderheden te paaien. Dat betekent in de praktijk spectaculaire propaganda-bezoeken afleggen bij de 'stamhoofden' die ik noemde toen ik de vorige week beschreef hoe polygamie officieel was geregeld.
Zuma bespeelt de sentimenten van de minderheden zorgvuldig. Maar Afrikaanders willen serieuzer worden genomen. Binnen de betreffende hearing lijkt dat wel gelukt te zijn volgens de verhalen. Per slot is Zuma een 'good communicator'.
Ook speelde een rol dat de Afrikaanders, die meer dan veel andere etnische groeperingen hun best doen om rassengelijkheid te bevorderen, opeens zelf als 'ras' werden afgezonderd. En dat alles tegen de achtergrond van de ongenuanceerde blanken-haat die voortdurend wordt gevoed door uitspraken van Zuma's alter ego, de Zwarte Hofnar Julius Malema, en de even ongenuanceerde uitspraken van falende regeringsfunctionarissen om hun falen aan "De Apartheid" --en 'dus' aan "De Afrikaanders"-- toe te schrijven. En nu kwam Zuma eventjes 'paaien'!
De wereldwijde slogan tegen 'kolonialen' is "Go Home!". De meerderheid van de Engelssprekenden heeft dan ook een Engels paspoort op zak. Maar die slogan kan niet gelden voor Afrikaanders. Dat is pijnlijk. Het is een van de dilemma's van de Zuid-Afrikaanse samenleving, waar dagelijks zout ingewreven wordt door structureel wanbegrip. Die opmerking van Zuma had 'balsem-in-de-wonde' kunnen zijn.
De enige echte Afrikaander partij is VF+. Er is ook een beginnende enclave Orania waar alleen Afrikaanders kunnen wonen en werken. Ik schreef er 4 april over. Dat alles bracht een 'humoristische' briefschrijver in Volksblad van gisteren ertoe om VF+ en Orania aan te raden van de nood een deugd te maken, en inderdaad te opteren voor de status van 'oorspronkelijke etnische minderheid'. Precies zoals die stamhoofden. Je krijgt dan 'recht in eigen kring'. Dat 'paaien' van die stamhoofden door Zuma en het ANC betekent namelijk ook een 'ruime bijdrage' aan de 'bestuurskosten' en een comfortabel inkomen voor het stamhoofd.
Alleen ... iedereen moet dan wèl ANC stemmen. Als controle heeft het stamhoofd alle ID kaarten in zijn bezit, en beheert dus ook de stembiljetten.
Dat 'gebruik' was deel van het Apartheidsbeleid, en bestaat nog steeds. Er mag niet over worden gesproken. Deze brief van Trichardt Pansegrouw uit Philippolis ligt een tipje van de sluier op. Waarheidzoeken kan soms alleen via 'humor'.
terug eerste dagboekregel

Kuruman, Zuid-Afrika, Orivoor Gastehuis, Donderdag 16 April 2009
De volgende week Woensdag zijn de verkiezingen. [Donderdag stap ik op het vliegtuig naar Londen!] Het 'bezwadderen' van de politieke partijen onder elkaar begint grote vorm aan de nemen. De anecdotes over 'overlopers' van ANC naar Cope worden gecompenseerd door die over 'demonstratieve terugkeerbekeringen' die een Pinkstergemeente niet zouden misstaan. Je weet natuurlijk nooit wat er op het laatste moment gebeurt, maar ik citeer veiligheidshalve uit onafhankelijke opininiepeilingen gedaan tussen 24 februari en 10 maart. Daaruit blijkt dat er voor het eerst sinds 1994 diepe meningsverschuivingen over het ANC --daarbinnen en daarbuiten-- plaatsvinden. De bijzonder hoge waardering die het ANC vrij algemeen genoot, is afgekalfd, en dat gaat steeds sneller. Je kunt zelfs van een algemene verwarring spreken. Ook bij trouwe aanhangers. Het vertrouwen in het ANC neemt af, maar of Cope of de oudere, en soepel georganiseerde andere oppositiepartij de DA, daarvan het meest zullen genieten is nog niet duidelijk. Cope heeft organisatieproblemen. ANC vecht terug met grote populariteit, en uitdelen van voedselpakketten bij volksklassen die vroeger helemaal niet stemden. Letterlijke lekkermakerij!
De Cijfers: 47% van alle kiezers, en 34% van de ANC-kiezers vertrouwt het ANC minder als in 1994. Cope zou het meeste voordeel trekken, want 55% van Cope-gezinden laat weten eerst ANC te hebben gesteund. 20% van de trouwe ANC kiezers wil zijn steun 'opnieuw bekijken', en 30% daarvan vindt dat de partij 'voor hun ogen is veranderd'. Maar ANC laat weten dat hun eigen interne peilingen betrouwbaarder zijn. We zullen zien.
Er zijn ook heel andere cijfers waarover vaak wordt gemompeld, maar die nooit ordelijk zijn gepubliceerd. Het gaat over 'stemmen met de voetjes', met name het land verlaten door jonge mensen. Het gaat niet alleen om blanken wegens de ongenuanceerde toepassing van 'regstellende aksie'. De onvrede zit dieper. Maar om bij de 'wittes' te blijven: Dat is bijna een miljoen vanaf 1994. Tussen 1994 en 2005 was dat 850.000 waarvan 550.000 jongeren tussen 25 en 29 jaar. Precies de 'arbeidszoekende leeftijd' van hoog opgeleiden.
Hoewel de blanken het hoogste percentage landverlaters opleveren komen de grote aantallen nu ook van de zwarte bevolkingsgroep. Hier zijn de getallen over de 11% van de bevolking [van die 45 miljoen dus!] die nu 'overweegt' het land te verlaten. [Nog niet beslist dus.] Die groep bestaat uit 52% zwart, 28% wit, 13% bruin, en 7% Indisch/Aziatisch. Het percentage gerekend van de eigen bevolkinggroep is 15% van wit, 12% van bruin, 12% van Indisch/ Aziatisch, en 9% van zwart.
In de stadsgebieden voelt 60% van de volwassenen 'positief' over ZA. Gesplitst over 'velkleur' is dit: 72% zwart, 47% bruin, 42% Indisch/Aziatisch, en 37% wit.
In diezelfde stadsgebieden voelt 14% 'ik weet niet' en 26% 'negatief'. Dat laatste naar 'velkleur' is 48% wit, 42% Indisch/Aziatisch, 39% bruin, en 15% zwart.
58% van 'zwart' vindt dat Jacob Zuma een goede leider zal zijn, maar de overigen vinden dat slechts voor 10%. Voor de huidige president, de 'tussenpaus' Kgalema Motlanthe zijn die getallen resp 54 en 20.
Dit is mooi 'voer voor liefhebbers van feiten'. Bij al die smeuïge verkiezingsstories denken die altijd: "Knowledge is not the plural of anecdote".
Maar ik denk ook: "The proof of the pudding is in the eating". Tot Woensdag!!
___________________
Er is een speciale NOS-reportage over de verkiezingen in Zuid-Afrika:
http://www.nos.nl/nosjournaal/artikelen/2009/4/15/150409_overlopers_en_teruglopers_in_zuid_afrika.html

PS 1 Ik ben geďnterviewd in de lokale krant. Hier is de link naar het knipsel: http://farm4.static.flickr.com/3543/3444966652_9d25caa154_o .jpg
Je komt er wel uit met een beetje fantasie. Let op 'kuier'. Het heeft weinig te maken met het NLse kuieren. Het betekent 'op bezoek komen', met de onderliggende gedachte: 'onverwacht' of 'zonder afspraak'."Kom kuier" is een vriendelijke, open, uitnodiging "Kom 'ns langs". 'Gesels' [werkwoord] is wat je doet bij zo'n bezoek: '[gezellig] [bij]praten'.
terug eerste dagboekregel

Kuruman, Zuid-Afrika, Orivoor Gastehuis, Vrijdag 17 April 2009
Morgen vertrek ik naar Yzerfontein. In twee of drie dagen. Mogelijk met extra tijd om Clanwilliam te bekijken. Aanstaande Donderdag vlieg ik vanaf Kaapstad naar Londen, Madrid en Tenerife. Zaterdag ben ik op La Gomera. Vandaag geen verdere politieke, literaire of filosofische beschouwingen. Ik laat het bij deze 'twitter'. (50 woorden)
terug eerste dagboekregel

Clanwilliam, Clanwilliam Lodge, Zaterdag 18 April 2009
Het is al laat. Het was een lange rit. 894 km! Onderweg zelfs een lekke band. Gelukkig ontdekte ik dat bij het wegrijden na de theepauze in Brandvlei. Vakkundige en snelle hulp bij de hand. Stel je voor dat het op een van de eindeloos lege trajecten was gebeurd!
Ik voelde mij bijzonder fit de hele dag. Pas het laatste kwartier sloeg vermoeidheid toe. Ik vond het welletjes. Ik pakte het eerste-het-beste hotel. Er is een restaurant; ik hoef niet meer de deur uit. Morgen blijf ik hier om het stadje te bekijken. Ik ben benieuwd. Nu ontspannen!
(100 woorden)
terug eerste dagboekregel

Clanwilliam, Clanwilliam Lodge, Zondag 19 April 2009
Deze lekker-lange luierdag is al een heel eind gevorderd. De siësta heb ik gehad. Clanwilliam is een van de grote wijndorpen van de Olifantrivier. Het landschap doet nogal Zuidfrans aan. Zo zag ik het op de heenweg 53 dagen geleden. Nu, wandelend door de dorpskern, merkte ik daar niets van. De wine farms liggen allemaal ver weg. Niks dominerende Coöperation Vinicole zoals in de wijndorpen van Zuid-Frankrijk.
Wat mij wèl opviel waren de vernieuwde verkiezingsplakkaten die hier overal op een vast formaat --ong 60x 80 cm-- aan de lantaarnpalen hangen. Het was alsof de partijen hun laatste blik slogans hadden opengetrokken. Oude getrouwen, èn nieuwkomers.
Democratic Alliance, DA, met de goed van de tongriem gesneden Helen Zille, kwam met 'Stop Zuma!' ANC reageerde onmiddellijk agressief, en vergeleek het met een oude racistische slogan uit de Apartheid. Foei!! Maar, alsof de DA deze reactie had ingecalculeerd, reageerde Zille meteen op de grote DA-manifestatie van gisteren met:
--"Stupid!!, ik heb het niet over velkleur. Ik heb het over corruptie".
En zo kreeg die laatste nieuwe slogan extra publiciteit en 'invulling'.
Een andere oppositiepartij, óók met een zeer welbespraakte vrouw aan het hoofd, de Independent Democrats met Patricia de Lille, kwam met 'Put criminals in jail. Not in government', met als Afrikaanse versie om-en-om op de lantaarnpalen: 'Sit skelms in die tronk. Nie in regering nie'. Dat slaat op diverse 'criminele' candidaten op de ANC-lijst, waaronder Winnie Mandela [heus veroordeeld, maar kreeg later het juridische novum van 'uitgestelde' straf], en "je-weet-wel-wie" die 'slechts' op basis van 18 aanklachten, en 'slechts' op formele gronden, niet voor de rechter is gebracht, ook al wil de ANC-propaganda --en Zuma zelf-- doen geloven dat hij nu onschuldig is.
In de persconferentie na deze NVA-bekendmaking, zei een journalist dat deze 'zogenaamde vrijspraak' hem wel eeuwig 'als een wolk' boven het hoofd zou blijven hangen. Zuma viel meteen fel uit, en wilde hem voor de rechter dagen. Dat is nog niet gebeurd. Kennelijk is dit zelfs voor Zuma-ANC een brug te ver. Cartoonisten gebruiken intussen die wolk al als 'merkteken'. Misschien wordt 'die wolk' wel even populair als de uitvinding van de cartoonist ZAPIRO, die Zuma altijd afbeeldt met een douchekop boven zijn hoofd. [Mijn Dagboek 11 Mei 2006; in 100 woorden].
Deze verkrachtingszaak kwam de vorige week aan de orde toen Simon Jenkins in The Guardian in een artikel schreef dat Zuid-Afrika binnenkort een 'verkrachter' tevens 'corrupte bedrieger' als president zou krijgen. Zuma furieus!! Hij daagde The Guardian voor het gerecht, en huurde daarvoor metéén het allerduurste Londense advocatenkantoor. Alleen over dat woord 'verkrachter'! Niet over die andere, want daarvan is de juridische status --kennelijk ook Zuma's ogen-- beduidend zwakker.
[Van Jacques Derrida, de vader van het deconstructivisme, leerde ik kijken naar wat *niet* genoemd wordt. Zie Mijn Dagboek 20 Oktober 2004]
Een andere Engelse journalist, Peter Hitchens, van de Daily Mail, deed het slimmer. Zijn beschrijving van De Nieuwe President begint met de 783 aanklachten over corruptie. Zuma-ANC produceren slechts een overdonderende stilte.
Dat zeer leesbare & informatieve artikel --stukken beter dan het oppervlakkige NOS-journaal tot nu toe-- bewaar ik voor morgen. Hier is alvast de link.
_________________________
Peter Hitchens, He has four wives and he faced 783 counts of corruption: PETER HITCHENS on South Africa's next president http://www.dailymail.co.uk/debate/article-1165473
terug eerste dagboekregel

Clanwilliam, Clanwilliam Lodge, Maandag 20 April 2009
Ik heb de Lekker-Lange-Luierdag van gisteren gebruikt om de laatste beschouwingen vóór de verkiezingen bij te lezen, en om op TV te 'zappen' tussen de laatste weekend-manifestaties van de politieke partijen. Ik bleef tenslotte verrast kijken naar een discussieprogramma met vertegenwoordigers van de jeugdliga's van de ANC en de drie grootste oppositiepartijen. Zag ik hier 'de' nieuwe generatie politici? Heel hoopvol! ANC had het tegendeel van de botte, ruziemakende, Zwarte Hofnar, Julius Malema, afgevaardigd. Die ANC-jongere had wel iets van 'wat doe ik hier tussen die onbelangrijke kleine partijtjes?' Maar hij luisterde ook. De andere drie waren een stuk spontaner, en niet belast met een ideologie die niet mocht worden tegengesproken.
En ook heb ik dat artikel van Peter Hitchens nog eens uitgespeld. Het is geschreven voor Engelsen en Noordeuropeanen die zich de 'gekte' van de politieke situatie alhier niet kunnen voorstellen. Hitchens liet mij zelfs zien dat ik het al 'te gewoon' ga vinden. Zijn artikel is dus een kleurrijke aanvulling. Gisteravond op TV zag ik Zuma inderdaad dansen en springen --en zingen, want hij heeft een uitstekende stem-- met zijn bedreigende en opzwepende lijflied: Bring Me My Machine Gun. In de Daily Mail staat dat veel beter, en met onwaarschijnlijke, maar ware, foto's.
Hitchens begint met dat Machine Gun-beeld, en vraagt je voor te stellen dat Gordon Brown zo een partijbijeenkomst zou openen. Onvervaard noemt hij ook dat Zuma-ANC geld van Gaddafi aannemen, want hij weet dat zij geen poot-om-te-staan hebben als ze hem smaad willen vermijden. Kortgeleden kwam het weer aan het licht toen de onkreukbare leider van Cope, bisschop Mvume Dandala, vertelde hoe hij door ANC was 'gevraagd' om bij ANC te komen. Hij zou een reusachtig verkiezingsbudget krijgen ... met geld van Gaddafi. ANC kon dat niet tegenspreken en zweeg. [Ze hadden hem kennelijk graag als 'betrouwbare rechtprater' gehad.]
Maar van de 'verkrachting' bleef hij af. Dat was 'het foutje' van Simon Jenkins in The Guardian. Dat is Zuma's enige 'echte' vrijspraak, al was het nogal 'vreemd' in Westerse ogen dat de rechter Zuma's verklaring accepteerde 'dat ze er om gevraagd had door haar wijze van zitten', en hem vrijsprak. [Mijn Dagboek 11 Mei 2006].
Je moet dus dat Hitchens-artikel lezen om begrip de krijgen voor de aardverschuiving die sowieso hier in Zuid-Afrika gaat plaatsvinden: Wat ook de uitslag van de verkiezingen zal zijn. Er is teveel opgerakeld. Er zijn teveel 'sprookjes' door de mand gevallen. Hitchens was ook in Zuid-Afrika bij de omwenteling van 1994. Hij heeft het land goed gevolgd sinds die tijd, en weet te melden welke 'scheuren' dat sprookje al eerder vertoonde, maar die door 'iedereen' ontkend werden. "Nelson Mandela, personally decent ... politically ineffectual and naive ... figurehead and figleaf for the new order". De 'new order' de strijd binnen het ANC tussen oorlogszuchtige Zulu [Zuma cs] en de meer vredelievende Xhosa [Mandela en Mbeki cs].
En als je toch naar de site van de Daily Mail gaat, klik dan onderaan het artikel ook dat andere --iets oudere-- artikel van Hitchens aan over Our ruling elite. Dan krijg je een heel nieuwe kijk op democratie.
_________________________________
Peter Hitchens, He has four wives and he faced 783 counts of corruption: PETER HITCHENS on South Africa's next president http://www.dailymail.co.uk/debate/article-1165473/He-wives-faced-783-corruption-charges-PETER-HITCHENS-South-Africas-president.html
Peter Hitchens, Our ruling elite are a class apart
http://www.dailymail.co.uk/debate/article-1169267/PETER-HITCHENS-Our-ruling-elite-class-apart.html
terug eerste dagboekregel

Yzerfontein, Gastenhuis Kaijaiki, Dinsdag 21 April 2009
In Die Burger las ik een interview met Mathews Phosa, de 'hoofdpenningmeester' van ANC. Ik ken hem, samen met Trevor Manuel, de man die al vanaf 1994 minister van financien is, als capabel en betrouwbaar. Wars van gemakkelijke retoriek, en --volgens velen die het kunnen weten-- ook inhoudelijk heel deskundig. Volgens de interviewer Jan Jan Joubert is het een genot om met hem te praten. Praten met hem is "... een van die lekkerste intellektuele swaardgevegte: Hy is vlugvoetig, vrydenkend, skerp, gevaarlik en duidelik [ ...] en hy bly min of meer binne die reëls. Og, dat meer zulke ANC-leiers soos hy was."
Maar pas op! Dit soort 'betrouwbare figuren' worden ge- cq misbruikt op een manier die mij aan Bush doet denken die zijn 'storytelling' beter verkocht via een college van 'onafhankelijke' militaire specialisten. Zij rechtvaardigden 'onafhankelijk' de oorlog in Iran, maar wel onder geheime chantage-druk. [Mijn Dagboek 7+8 Mei 2008].
Zo ook hier. Phosa breit recht wat Zuma 'bedoelde' toen hij zei "God is met het ANC", en "Die ANC sal regeer tot Jesus se wederkoms". En ook de onrechtvaardige isolatie en diffamatie van minister Barbara Hogan, de enige die protesteerde tegen het niet-toekennen van een visum aan de Dalai Lama.
Trevor Manuel was ook meteen voor de dag gekomen met kwalijk-diffamerende opmerkingen over Hogan die je van een figuur van die internationale 'standing' niet verwacht. Eerder had hij Helen Zille op de allergrofste wijze geaffronteerd toen ze een 'pijnlijk duidelijke' opmerking over de ANC had gemaakt. Zomaar, aan het begin van een voordracht over een heel ander onderwerp: Maar wèl de dag na het voorval. En wèl voor de TV. Kennelijk "Opdracht van de partij". Voor mij viel Manuel van zijn voetstuk. Hij is gewoon een 'brave pion' van het Luthuli-huis.
Nu breide Phosa een 15-jarige miskleun recht op het gebied van onderwijs en bevordering van basisbekwaamheden. Hij zei [wat een hielelikkerige gotspe!!] dat het model van bekwaamheidontwikkeling van de oude Nationale Partij --uit 1948-- nog het beste was. Dat was gericht op 'kwaliteitsonderwijs voor iedereen aan de basis'.
Hij zei er niet bij dat dat model een van de grondslagen van de 'goede' Apartheid was, waarbij serieus naar echte bekwaamheidontwikkeling werd gestreefd. Dat model was onderwijstechnisch zo goed, dat het ook overeengekomen werd in 1994, maar de uitvoering is gesaboteerd. Er was een hele generatie "anti-onderwijs onderwijzers" ontstaan. [zie o.a. 25 Maart 2009]
Dat was al begonnen toen het ANC gedurende de struggle het onderwijs van de niet-blanken op het spel zette door onderwijsstakingen. Als pure sabotage van 'het systeem'. Het Afrikaans middelbaar onderwijs voor niet-blanken werd gesaboteerd onder de slagzin: "Eers vryheid, dan onderwys" en "Put revolution before education". [Het geeft te denken dat de na-oorlogse situatie werd opgeofferd aan winnen als zodanig. Het ging om macht van de machtsgroep, niet om een betere maatschappij.]
Daardoor ontstond een gebrek aan onderwijscultuur bij zwarte onderwijzers waar 15 jaar ANC-dominantie niets aan deed. En ook niets wilde doen: Kinderen moeten ingeschakeld worden in de politiek. Ook nu nog. [zie o.a. 12 Maart 2009]
Daarover had Mathews Phosa het niet. Hij is een gewoon een 'rechtprater'.
Jan Jan Joubert heeft zich laten inpakken. Door een 'brave pion': "... vlugvoetig, vrydenkend, skerp, gevaarlik en duidelik ." Jan Jan is een 'brave oen'.
terug eerste dagboekregel

Yzerfontein, Gastenhuis Kaijaiki, Woensdag 22 April 2009
Dit is mijn laatste volle dag in Zuid-Afrika. Vandaag zijn de verkiezingen. De afloop zal ik wel in Europa lezen, maar wat er ook gebeurt, nog nooit zijn de politieke problemen zó opengebroken, en op tafel gekomen. Al zouden de stem-tellingen geen spectaculaire aardverschuivingen opleveren, dan is er toch een diepgaand politiek bewustzijn ontstaan. De wèrkelijke angst is namelijk: "Worden we als Zimbabwe?"
En dàt zelfs is maar een angst van de dunne intellectuele bovenlaag. Volgens de massa is "Zimbabwe" pas de èchte 'bevrijding' van het kolonialisme. Zo zit dat in de ogen van de haatcultuur van "BringMe My Machine Gun". De self-victimization zit heel diep. Ook in de hogere kringen. De bal ligt 'altijd' bij 'de ander'.
Of het wèrkelijk zo erg wordt, hangt af van de onwaarschijnlijke mogelijkheid dat er morele 'oerkrachten' in de Zuid-Afrikaanse maatschappij loskomen. De 'blanken' hebben daarvoor niet de geloofwaardigheid. Misschien samen met de 'morele elites' van andere velkleur. Of van een nieuwe generatie politici.
Zuma liet dezer dagen in een interview in een Engelse krant weten dat zijn grote voorbeeld Shaka Zulu was. Dat was die brillante jongeman die door zijn vader niet werd erkend [kort na de tijd dat Napoleon in Europa zegevierde] maar zijn erkenning vond in een reusachtig Zulu-rijk dat hij in slechts twaalf jaar opbouwde.
Meedogenloos. Ik schreef er eerder over. Ik vergeleek hem met Atilla the Hun. De schrijver van Shaka's biografie die ik tussendoor heb gelezen, vergeleek Shaka's leger met de perfectie van de Romeinse Legioenen. Maar het diende allemaal nergens voor. Er was geen heilsboodschap. Er was geen ideaal van een betere samenleving. Zijn halfbroer Dingaan kon hem vermoorden omdat hij zich 'eigenlijk' verveelde, en zijn persoonlijke bewaking verwaarloosde. Shaka's rijk was toen al aan het vervallen. Een halve generatie later maakte Engelse mitrailleurs er helemaal een einde aan.
Als ik het goed begrijp wil Zuma dat ideaal evenaren. Wat hij ervoor meebrengt is inderdaad indrukwekkend. Hij is, net als Shaka Zulu, een hoogintelligente autodidact met een enorme behoefte en vaardigheid om zijn overwicht op anderen te tonen. Hij heeft een vergelijkbaar vaderprobleem. Geen heilsboodschap of samenlevingsideaal. Hij zal voor 'de dingen' zorgen die de voorgaande regering heeft verwaarloosd: veiligheid, bekwaamheidsbevordering en schoon water voor de armsten.
Als een goed 'politicus' presenteert hij alleen oplossingen voor de bovendrijvende problemen. Net als Mugabe zal hij de rest van het land doorvoor moeten koloniseren, want zijn aanhang is nogal regionaal. Maar misschien worden Zuma en Mugabe tzt afgelost door de 'volgende kolonisten'. Precies zoals de Engelse mitrailleurs de genadeslag toebrachten aan het Zulu-rijk van Shaka en Dingaan. Er was daarna nog een opleving van Xhosa-macht, maar met de overwinning van Zuma op Mbeki is dat ook van de baan.
En weet je wie ik denk dat de 'volgende kolonist' zal zijn? Niet wit, niet bruin, niet zwart, maar geel. Hij heeft zich al gemeld. Hij wist een paar weken geleden al te voorkomen dat Zuid-Afrika een 'niet-gewenste daad' zou plegen, en eer zou geven aan de Dalai Lama. Zo ho(e)rig zijn ze hier al.
Met dit soort gedachten laat ik Zuid-Afrika achter. Ik lees het wel in de krant of op het internet. En ... misschien is er toch een verkiezingsverrassing, of ontstaat er toch een 'Morele Herbewapening' op z'n Zuid-Afrikaans. In het diepst van de ellende ...
terug eerste dagboekregel

Yzerfontein, Gastenhuis Kaijaiki, Donderdag 23 April 2009, vertrekdag
De laatste voorspellingen in Die Burger van Dinsdag waren:
ANC 67% (69), DA 13% (12), Cope 11% (n.a.) IVP 3,5% (7), Overige 4,5% (4,7)
Het cijfer tussen haakjes is van 2004. Wesullesien! Ik noteer wat nostalgische dingen.
Tussen die pot en die mond valt die pap op die grond: tussen droom en werkelijkheid.
Reël, reëling, reën: regel, regeling, regen. De enkele g vinden ze kennelijk niet leuk.
Soggens, saans, snags, bedags: 's morgens, 's avonds, 's nachts, overdag.
Seepeerdjes, kameelpeerd: witte schuimkopjes op golven, giraffe.
Orrelis, orrel, orkes, oes, solis: Organist, orgel, orkest, oogst, solist.
Kwosiënt, kwotasie: quotient, offerte.
Teiken, snaaks, stort: doel [ook 'roos' van schietschijf], grappig, douche.
Tronk, hoftoe neem: gevangenis, voor de rechter dagen.
Kombers, kombuis, knoffel, knippie: Deken, keuken, knofloof, paperclip.
Klip, klippie, krans: steen, steentje, klip.
Kopie, kopie: fotocopie, koopje.
Wie s'n is dit?, ons s'n, julle s'n, hulle s'n?: Van wie is dit?, van ons, -jullie, -hun?
Boetie, bokant, bo-op, boonste: broertje, bovenkant, bovenop, bovenste.
Stort, malva, oordra, sop: Douche, geranium, overdragen, soep.
Gesels, kuier: gezellig [bij]praten, onverwacht op bezoek komen.
"Kom kuier", "kom 'ns langs!"
Prag, boereprag: prachtig, boerendeftig.
Da's reg: heel populair stopwoordje om instemming te betuigen. Zoals 'OK'.
Ziezo, dan kan ik die bladzijde uit mijn kladboekje ook verscheuren.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Vrijdag 24 April 2009
Zojuist, om negen uur, ben ik thuisgekomen. Een rustige reis, maar géén inspiratie voor schrijven, en al helemaal niet voor de laatste reisbrief uit Zuid-Afrika. Ik zie dat mijn telefoon --en dus mijn internet-- niet werken. Dat zoek ik morgen wel uit. Ik ben moe, en ga naar bed. (50 woorden)
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zaterdag 25 April 2009
Vanmorgen werd ik verrast door twee prachtige morgensterren boven de Teide. Welke planeten dat zijn, zoek ik wel eens uit. Nu ga ik eerst mijn huishouden regelen, inkoopjes doen, en naar een I-café gaan, want thuis ben ik onthand. Mijn telefoon werkt helemaal niet. Dat zoek ik ook wel eens uit.
Onderweg heb ik nogal wat kranten en 'weekly's' gelezen met beschouwingen over Zuid-Afrika, en de persoon van Jacob Zuma. Weinig nieuws voor mij. De verkiezingsuitslagen zijn nog niet compleet, maar de voorspelling van Die Burger van Dinsdag wordt aardig benaderd. Daar laat ik het bij. Eerst 'thuiskomen'. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zondag 26 April 2009
Gisteren was voorzien als 'luierdag'. Om 'thuis' te komen. Na de krant ging ik Babelia, de literaire bijlage van El País, uitspellen. Een groot artikel over de Eerste Wereldoorlog naar aanleiding van een tentoonstelling daarover in Tarragona, en met een lange lijst van boeken die de laatste jaren in het Spaans zijn vertaald.
Het past in de 'inhaalslag' die Spanje maakt om 'Europees' te worden. Niet alleen moet Spanje in het reine komen met zijn eigen geschiedenis, waarvoor pas de allerlaatste jaren Spaanse onderzoekers en Spaanse universiteiten belangstelling tonen, maar ook met de Europese geschiedenis.
Enkele jaren geleden bracht El País iedere week een vertaling van een boek uit 'de wereldliteratuur van toen', of van Spaanse verbannen auteurs, dat Spanje niet had bereikt wegens de Franco-censuur. Ik las zodoende de volledige uitgave van La rebelión de las masas van Ortega y Gasset. [Mijn Dagboek 24+25 Okt 2002].
In een ander artikel, in dezelfde Babelia, wordt de 'kunst' van het nasynchroniseren van films genoemd die vooral in Duitsland, Italië en Spanje tot grote bloei kwam, en 'norm' werd. Dat kreeg 'politieke steun'. In Spanje werd het in 1941 zelfs verplicht. Die wet --kopie van een Italiaanse wet-- werd instrument van de Franco-censuur.
Zo bleven ook de boeken over de Eerste [en de Tweede!] Wereldoorlog "aan de andere kant van de Pyreneeën". Maar dat is de laatste jaren ingehaald. De klassieker van Barbara Tuchman, The Guns of August was al eerder vertaald [2004].
Ik mis het boek van John Terraine, The Great War, uit 1962. Hij was de eerste van een generatie jonge onderzoekers die --onbelast met de erfenis van hun vaders-- opnieuw kritisch mochten [durfden?] kijken naar bijvoorbeeld Haig, de generaal die weliswaar de Duitsers versloeg op de slagvelden van Frankrijk, maar ten koste van zoveel doden dat niets goeds over hem mocht worden gezegd. John Terraine deed dat toch, al was het maar met een enkel voorzichtig paragraafje. Dat leidde toen tot een storm van protest. Ook Engeland had zijn taboes.
Mij bracht het ertoe om me in die oorlog te verdiepen, en ik bezocht intensief de slagvelden van Noord-Frankrijk samen met een Engelse buurman, een historicus, wiens vader daar had gevochten en het had overleefd. In Nieuw-Zeeland en Australië leerde ik de ANZAC-herdenkingen kennen, en dat bracht mij tot bestuderen van Gallipoli and all that.[Mijn Dagboek April 2003]. In Namibië [2002] kon ik WO-I niet missen. Toen werd de Duitse kolonie Süd West Afrika veroverd door de Engelsen.
Kortom, geleidelijk-aan heb ik mij verdiept in dit stuk Europese geschiedenis: Onmiskenbaar 'ons' fundament. Er verdwenen vier Imperia, het Duitse, het Oostenrijks-Hongaarse, het Ottomaanse, en het Russische. Het Engelse mocht nog even blijven. Er verdwenen drie dynastieën: de Hohenzollerns, de Habsburgers, en de Romanov's. 65,8 miljoen soldaten namen er aan deel waarvan 9 miljoen sneuvelden. Dat is meer dan 1 op 8. Dat is 'gemiddeld' meer dan 6000 per dag.
Het artikel in Babelia heet Barro, Sangre y Metralla [modder, bloed en schrootmunitie] en de aanleiding is de recente vertaling van de klassieker van Gabriël Chevallier, 1895-1969, en 'deelnemer'. Deze klassieker was ook ten Noorden van de Pyreneeën lange tijd 'nogal taboe'. 'Miedo' in het Spaans: 'Angst'.
Heel verwerpelijk allemaal. Maar het is wel 'onze' oorlog. Ik ben weer 'thuis'.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Maandag 27 April 2009
The Guardian, die ik in London kocht, had deze week een bijlage met statistisch materiaal over alle landen. Een soort CIA-Factbook. De letter S was aan de beurt, en zodoende bevatte de aflevering van Vrijdag zowel Spanje als Zuid-Afrika. Ik laat je mee genieten van de verschillen en overeenkomsten. [Het ZA-getal staat vooraan].
--"Zuid-Afrika is twee keer zo groot en heeft evenveel inwoners". [1,2/0,5 miljoen km2; 49/46 miljoen inwoners].
--"Spanje heeft dus ruim de dubbele bevolkingdichtheid". [40/91; NL 393!]
--"In ZA is 79% zwart, 9,6% wit, en 11,4% kleurling".
--"In Spanje is 88% Spanjaard en 12% 'import'".
De religieuze samenstelling heeft een interessante overeenkomst. ZA is dominant 'christen', met een enorme variëteit daarbinnen, en Spanje is dominant katholiek zonder enige variëteit. [80/79%].
De volksgezondheid loopt een stuk verder uiteen.
--Levensverwachting man/vrouw: 50/53 resp 78/84 jaar.
--Het AIDS-percentage [18,8 resp 0,6%] is de voornaamste verklaringsfactor daarvoor.
--Aantal artsen per 1000 inwoners: 0,8 resp 3,3.
--Kindersterfte per 1000 geboortes: 69 resp 4.
--Moedersterfte per 100.000 geboortes: 400 resp 4.
Dit zijn echter gemiddelden over het hele land. In de grote steden, en daar waar schoon water ter beschikking is, gelden 'Europese' getallen. Maar miljoenen Zuid-Afrikanen wachten nog op schoon water op loopafstand [minder dan 1 km]. De streefgetallen van het Manifest van 1994 [toen hadden 14 miljoen inwoners "inadequate access" tot betrouwbaar water] zijn niet gehaald, en de stand is nu nog ongeveer zoals ik 10 Maart 2004 beschreef. Op 21 Maart meldde ik dat de kindersterfte in dat 'landelijke' gebied 270/1000 was, en 20/1000 in 'veilig water'-gebieden. Het verbeteringsproces is sindsdien vrijwel tot stilstand gekomen. Dat concludeer ik uit wat ik de laatste maanden daarover heb gelezen.
'Schoon water' is dus niet-voor-niets de meestgehoorde belofte van Zuma bij zijn toernee's op het platteland. Verkiezingstechnisch begrijpelijk, maar wellicht 'loos'.
Zelfs als de politieke wil om dáár wat aan te doen met de komst van Zuma opeens uit de lucht zou komen vallen, is er inmiddels het probleem van de 'sluipende vervuiling' van het 'schone' water. Behalve de slecht gecontroleerde vervuiling door industrieën vond ik in de kranten voortdurend berichten van slecht functionerende gemeentes die niet in staat waren rioolwater voldoende te zuiveren voor het teruggevoerd werd in de rivier.
In sommige gemeentes heeft de plaatselijke vereniging van belastingbetalers het initiatief genomen om waterzuivering uit de handen van de overheid te nemen wegens verregaande ondeskundigheid, en gebrek aan politieke wil. Maar een ingezonden-brievenschrijver rekende voor dat het niet helpt om te privatiseren, of om spectaculair een jonge zweedse 'wateringenieur' te importeren, zoals een persbericht een week eerder had gemeld. Hij liet zien dat in heel Zuid Afrika evenveel wateringenieurs rondlopen als in een middelgrote Duitse stad aan de Rijn.
Privé navraag in Kuruman over de toestand aldaar, bracht mij er vervolgens toe om 'voor alle zekerheid' vanaf dat moment alleen zelf-gekookt water te drinken.
Zo zie je maar, statistiek vertelt de halve waarheid. De andere helft moet je er zelf bij zoeken. Dat is vaak veel interessanter.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Dinsdag 28 April 2009
Antonio Muñoz Molina beklaagt zich in Babelia van deze week dat er haast geen onafhankelijke boekenwinkels zijn als hij door Madrid loopt. Ze horen allemaal bij een keten, en daar is de etalage puur commercieel. Het lijken wel hamburgers bij McDonald's. Er is geen enkele verrassing als je naar zo'n etalage kijkt. Grote stapels van de belangrijkste best sellers. De ziel ontbreekt. Poética de los escaparates, heet het artikel: Poëzie van de etalages.
Hij wijdt op dezelfde manier uit over reiswinkels, waar het nog bestaat. Als hij in koud, winderig en besneeuwd New York loopt als het bijna donker is, dan zie je levensgrote mannequins in bikini op de zonnige stranden van de Caribische Eilanden. Of naar speelgoedwinkels met speelgoedtreintjes door besneeuwde landschappen en kartonnen tunnels door groene bergen. Boekenwinkels hadden ook zoiets voor hem, maar dat is voorbij. Hij wijt het aan het capitalismo de pillaje --plunder-kapitalisme-- van Margaret Thatcher die de vaste boekenprijzen losliet. Toen maakte de agressieve commercialisering een einde aan de poëzie van de boekhandelaar die tevens een boekenlezer was.
Het zij zo. Er zijn wel meer 'mechanismen van de moderne tijd' die hebben bijgedragen aan het verdwijnen van die vorm van boekhandel. In enkele grote steden zijn er nog reusachtige boekenwinkels van FNAC of Barnes & Noble, waar je nog ouderwets kunt schuimen, maar verder moet je naar Amazon, en dergelijke, als je een "niet-best seller" wil kopen. In Perth zag ik in 2001 nog een interessante poging om beide werelden de combineren. Een echte lezer-boekhandelaar had in zijn winkel een mini-internetcafé geopend met vier schermen, koffie, thee en frisdrankautomaat. Op de planken lagen alleen glossy-coffee table boeken en de best sellers van het moment. Maar verder was er een prikbord waar klanten hun 'leuke vondsten' van hun surfing hadden geprikt. Dat was ook de koffie-babbel. Dat werkte heel uitnodigend. En voor de schroom en onhandigheid met internetaankopen had de boekverkoper ook een goede oplossing. Je betaalde gewoon bij hem aan de kassa, en hij handelde op zijn computer de internettransactie af. Toen ik daar in 2007 nog eens heen wilde, was die winkel er niet meer. Toch nog gesneuveld.
Is er nu niets anders meer dan Amazon, en zo? Met zijn hoge post- en verpakkingskosten? En zijn wachttijd van soms enkele weken? Of het elektronische boek? Inderdaad 'instant delivery', maar wel op een schermpje. Kan dat anders? We kennen al Printing On Demand, maar dat is meer iets voor de uitgever dan voor de lezer. Hij kan daarmee zijn voorraad laag houden.
In The Guardian van Vrijdag las ik dat op Charing Cross de eerste machine is geïnstalleerd die metéén het boek, dat je op het internet hebt gekocht, drukt en bindt. Honderd pagina's per minuut! Het is de Espresso Book Machine. Het is de eerste in Engeland. Er staan er al meer in de wereld; o.a. in de Bibliotheca Alexandrina in Egypte. Op die manier kan de lokale boekwinkel miljoenen titels leveren. Metéén!! Dat was precies wat nog ontbrak aan dat initiatief van die boekenliefhebber in Perth.
The Guardian noemt het een "ATM for books", een 'flappentap voor boeken'.
Antonio Muñoz Molina is natuurlijk niet helemaal gelukkig, maar het helpt.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Woensdag 29 April 2009
Vannacht droomde ik van een lange autotocht van het binnenland van Afrika naar de kust. Zo ongeveer als tien dagen geleden. Op een ander moment stond ik ongeduldig aan diezelfde kust te wachten op mijn bagage die uit het binnenland moest komen.
En dat alles terwijl ik hier al voor de vijfde keer in hetzelfde bed wakker word.
Kennelijk is mijn ziel nog niet aangekomen, want mijn lijf is hier. Mijn geest trouwens ook. Misschien ben ik met mijn gedachten ergens anders.
Hoe zit dat? Lijf? Geest? Gedachten?
En wéér zie ik twee morgensterren. Dat moet ik óók nog uitzoeken. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Donderdag 30 April 2009
Ik moet nog afkicken van Zuid-Afrika. Hautain negeer ik nieuws daarover in de lokale krant. Dat helpt, maar het 'hier-en-nu' ontglipt mij nog. Ik geef aandacht aan mijn verzwikte voet, zodat ik snel weer lekkere marcheerwandelingen kan maken om het Afrikaanse spinrag uit mijn hoofd te laten waaien. Ik ben ook al bij het belastingkantoor geweest om een afspraak te maken.
Maar niets hielp zo goed als die onverwachte ontmoeting met Ignacio op 'ons' terrasje gistermiddag. Binnen een uur hadden we alle roddels van het eiland over de tong laten gaan. Dat ging in de goede richting. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

Einde Mijn Dagboek April 2009