Mijn Dagboek 108

Dagboek 108 loopt van 1 tot 31 Mei 2009 en begint in San Sebastián de La Gomera met nadenken over de relatie van onze one man, one vote-democratie met TV-shows in Italië. Daar blijken 'perfecte populisten' een hogere vorm van politieke intelligentie te bezitten waardoor ze de vloer aanvegen met feiten en waarden [1 14]. Een mooi snoetje voldoende. Het hoort bij het thema van 'fixeren' van een ideologie waardoor nadenken overbodig wordt. Zo kon het dat Thatcher en Thatcherism heel andere zaken zijn geworden [8 9]. Deze maand heb ik het druk met mij 'orienteren' op mijn nieuwe omgeving, want het is een drukke 'verhuismaand'. Ik gebruik er zelfs maan, sterren en een oud kookboekje voor [1 10 15 16 21 22 26]. Van de opkomende sociale wereld-trends krijgt kussen de aandacht [30], en in de religie het verschijnsel dat er religieus gesproken 'niet-aangeslotenen' zijn die het debat tussen filosofen en dogmatici voor gezien houden en 'eigenlijk' gewoon ergens bij willen horen [17]. De maand eindigt in Cadzand als ik midden tussen kinderen en kleinkinderen mijn pater familias-gevoel cultiveer, en mijn grijze cellen stormachtig worden 'ge-updated' door vier ontstuimig groeiende tienerkleindochters tegelijkertijd.
Index Mei 2009
1,   2,   3,   4,   5,   6,   7,   8,   9,   10,   11,   12,   13,   14,   15,   16,
17,   18,   19,   20,   21,   22,   23,   24,   25,   26,   27,   28,   29,   30,   31.

San Sebastián de La Gomera, Vrijdag 1 Mei 2009
Ik probeer mij altijd zo snel mogelijk op mijn nieuwe omgeving te oriënteren als ik weer eens 'verhuisd' ben. Nu ook, maar het lukt niet zo goed. Als ik in El País lees over nationale politieke- en corruptieschandalen, dan word ik meteen moe, want van mijn 'aandachtige studie' van dat soort zaken in Zuid-Afrika heb ik de buik nog vol.
Als ik lees over Berlusconi, hoe die enkele van zijn 'joffers' in het Europarlement wil zetten, kan ik alleen maar ongeïnteresseerd glimlachen over deze poging op politiek bij het volk te brengen met elementen uit de reality-TV.
--"Mooie lijfjes en mooie gezichtjes, maar een leeg curriculum", is het commentaar van de Romeinse correspondent.
Toch werkt het zo. Als ik weer wat 'thuis' ben, zal ik eens rustig nadenken over die relatie tussen onze one-man-one-vote-democratie, en TV-shows. Ik zal er dan ook het proefschrift bij halen dat mij laatst onder ogen kwam, waarin werd gedemonstreerd dat one-man-one-vote-democratie in ontwikkelingslanden tot dictatuur leidt, en in ontwikkelde landen tot politieke stabiliteit.
Dat klopte met mijn waarnemingen, maar hoe zit dat in Italië?
Heeft daar de debilisering toegeslagen? Of waren ze nooit ontwikkeld? Althans niet de zogenaamde 'brede lagen van de bevolking'? Per slot was die veelgeroemde Italiaanse 'cultuur' een elite aangelegenheid, nietwaar?
Dat zou er voor pleiten om onze one-man-one-vote-democratie te herzien. Van Berlusconi hoeft het niet meer. Hij heeft zijn draai gevonden.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zaterdag 2 Mei 2009
Het gebaar van Obama tegenover Zuid-Amerika, en met name tegenover Cuba, zet de Spaanse pennen flink in beweging. Taalverwantschap, familiebanden, en een 'commonwealth'-gevoel spelen een grotere rol dan feitelijke commerciële en politieke banden. Marefeli Pérez-Stable, vice presidente van het Interamerikaanse Dialoog laat in El País nog eens de geschiedenis sinds Kennedy de revue passeren.
Na de rakettencrisis liet Castro voorzichtig weten dat hij wel wilde overleggen. De Franse journalist, Jean Daniel, was de 'postillon d'amour' die het antwoord van Kennedy naar Cuba bracht: 'Met een onafhankelijke communistische staat zag Kennedy wel mogelijkheden, niet met een vazal van de Sovjet Unie'.
Kennedy stelde zich daarmee onafhankelijk op tegenover de Cuba-lobby die "Eerst mijn centen terug!" dramden op een manier die ik altijd vergeleek met "Eerst mijn fiets terug!" van 'Amsterdammers' als ze Duitsers ontmoeten. Zij bleven mokken over het verlies van dat 'gemakkelijke wingewest' op nog geen 150 km afstand.
Dat beeld van een 'onafhankelijke [communistische] staat' was ook het ideaal van Castro dat hij probeerde waar te maken. Dat lesje had hij intussen wel geleerd. Toch blijft de [CIA]-propaganda, en de genoemde lobby-groep, dat vazallen-imago voeden. Ook Chávez in Venezuela ontkomt er niet aan.
Maar voor dat gesprek goed en wel op gang komt, wordt Kennedy vermoord. Jean Daniel en Fidel Castro lunchen toevallig samen als het bericht binnenvalt. Castro is onthutst en --naar vertelling van Daniel-- mompelt hij tot drie keer toe: 'Wat een slecht bericht'.
Lyndon Johnson laat er geen gras over groeien, en breekt de onderhandelingen af onder druk van de Cuba-lobby. Formeel moet Cuba 'Eerst Democratisch' worden voor ze verder kunnen gaan. Dat is een onmogelijkheid, maar dat hoort bij die 'Eerst mijn fiets terug'-cultuur van vastgeroeste haat. Die zoekt verharding van het probleem; geen oplossingen.
Gerald Ford, met Henry Kissinger, probeert het nog eens en waarschuwt: "Laten wij als waardige gesprekspartners optreden, niet als 'picapleitos': miezerige advocaatjes".
Maar weer lukt het niet. Cuba wordt in 1975 van de VS-se agenda afgevoerd als 'triviaal'. "De vos zijn de druiven te zuur", denk ik dan.
Cuba stuurt dan troepen naar Angola. Dat 'bevestigt' de Cubaanse kwaadaardigheid.
Jimmy Carter probeert niettemin de bal weer op te pakken, en zet dat door ondanks de Cuba-lobby waar Ronald Reagan gebruik van maakte om te winnen. Na diens verkiezing stopte hij alle onderhandelingen. George W Bush stookte het conflict nog wat op om in het gevlei te komen van de Cuba-lobby voor zijn herverkiezing. Dat lukte, al moest daarvoor in Florida een 'nogal dubieuze hertelling' plaatsvinden.
Op langere termijn moet de VS een goede relatie met zijn buren onderhouden, al was het maar om 'modern kolonialisme' te kunnen bedrijven. Dat is ook de achtergrond van de laatste voorstellen van Obama. Dat is al moeilijk genoeg. Maar als je ook moet vechten tegen zelf-geschapen vooroordelen --en drammers die 'Eerst mijn fiets terug!' blijven roepen-- wordt dat lastig.
Pérez-Stable zegt over 'de andere kant': "Je moet de Polen eens vragen hoe het is om eeuwenlang Rusland en Duitsland als buur te hebben".
_____________________________
Marefeli Pérez-Stable, De Kennedy a Obama, El País, 1 mei 2009. http://www.elpais.com/articulo/opinion/Kennedy/Obama/elpepiopi/20090501elpepiopi_5/Tes

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zondag 3 Mei 2009
Ik lig voor op mijn schema voor 'de' bloemlezing. Ik zou voor dit weekend de eerste selectie gereed hebben uit 'het miljoen woorden' van tien jaar Mijn Dagboek. Het werd een frontale aanval: 'Gewoon' vooraan beginnen, en eruit kieperen wat 'ongeschikt' is. Ik las mezelf met genoegelijke verbazing, maar ik reduceerde het slechts tot 45%. Het moest 4% worden!! Dat was drie dagen geleden.
Toen heb ik, met het inmiddels verworven --bescheiden-- overzicht, het resultaat geturfd op 'leuk en geschikt'. Ik zit op 7%, en neem een pauze: "Wat nu?"
Allereerst wat afstand nemen. Ik heb gewerkt als een zombie. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Maandag 4 Mei 2009
Vandaag geen stukje.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Dinsdag 5 Mei 2009
"The Mellow Doctrine" noemt Roger Cohen het in NYT [en IHT] van gisteren, die manier hoe Obama de wereld rondreist. Tenenkrommend roept Dick Cheney dat 'het buitenland' nu gaat denken met een 'weak president' van doen te hebben.
Ik denk eerder aan de autobiografie die ik het vorig jaar van Obama las, Dreams from My Father, en speciaal de hoofdstukken waarin hij zijn ambitie en ervaringen als 'community organizer' beschreef: Open oog voor wat er 'feitelijk' gebeurt, goed luisteren, niks voorschrijven of 'prediken', en heel 'kien' om zich niet voor een partijdig karretje te laten spannen.
Wat een contrast met de acht jaar voor afgelopen Januari! Toen was de VS niet zozeer in de business van de verspreiding van de ideologie van de 'supply side economy', maar in die van 'ammunition-supply economy', zoals Cohen het fijntjes noemt.
De 'fiere houding' van Bush en zijn havikken gaf 'het buitenland' telkens reden om met 'heilige toorn' naar de wapens te grijpen. [En wie verkoopt de meeste wapens? Kijk! Juist! Daarom dat 'tenenkrommen!]
De gebroeders Fidel en Raul Castro laat hij zódanig in verwarring achter dat ze openlijk hun interpretatie-verschillen moeten bespreken: Dat is pas Cubaanse 'openheid'!
Hugo Chávez in Venezuela heeft nieuw een probleem. Vroeger hoefde hij op zijn Zondag'se Winfrey Oprah-achtige shows 'alleen maar' met een beschuldigend vingertje te wijzen naar "Los Yanquis" om de gelederen achter zich te sluiten, en zijn populariteit een puntje op te fokken. Nu schept het verdeeldheid:
--"Over welke 'yankee' heb je het ... oudje?"
Maar ook in Europa. Abdullah Gul, de Turkse president, kon niet overweg met de benoeming van Anders Rasmussen als nieuwe Secretaris-Generaal van de NATO. Dat was toch die vroegere Deense premier die indertijd geen bezwaar maakte tegen die 'Mohammed Cartoons'?
Obama verzekerde hem dat Rasmussen "would act very carefully and have an intense dialogue with the Islamic world". Net als hijzelf.
Ik zal Le Monde en Die Sueddeutsche extra in de gaten houden of ook Sarkozy en Merkel beïnvloed worden door The Mellow Doctrine.
__________________________
Barack Obama, Dreams from My Father, 1995, heruitgave 2004. ISBN 1-4000-8277-3
ROGER COHEN, The Mellow Doctrine, http://www.nytimes.com/2009/05/04/opinion/04iht-edcohen.html

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Woensdag 6 Mei 2009
Ghislaine is het niet eens met mijn metafoor van Zondag. Ik vergeleek mij met een Zombie, maar deze figuur uit de Voodoo mythologie is dood. Hij is daarna 'opgewekt' tot een slaafse ledepop van duistere machten. Een 'opgewarmd lijk' noemden wij dat.
--"Wat moet ik mij voorstellen bij een 'productieve zombie'?", schrijft ze smalend, "Neem liever een chineesje dat stap-voor-stap doorgaat, en tenslotte, als het schip vol is, met de ogen op oneindig, doorgaat tot het opeens aankomt".
Zo ongeveer zoals een Sudoku haar verrast als ze het laatste vakje blijkt te hebben ingevuld. Dat klopt inderdaad beter. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Donderdag 7 Mei 2009
In Le Monde vond ik een opinie-artikel onder de titel "Boulangers, ne laissez pas tomber le pain français!" met als meest opmerkelijke dat de schrijver de Amerikaans klinkende naam droeg van Steven L Kaplan. Dat trok mijn aandacht!!
Hij is inderdaad een Amerikaan --met een Franse grootmoeder-- hoogleraar in New York's Cornell University, en vaak gastdocent bij La Maison europeénne des Sciences de l'Homme et de la Société in Lille.
Zijn hobby is 'frans stokbrood'. Daar weet hij alles van, en hij zet zich in om de verdere afgang daarvan te voorkomen. Hij heeft al twee franse Légions d'Honneur [daarvoor?] gekregen.
Dezer dagen --van 11 tot 17 mei-- is het Fête du Pain, in 1996 ingesteld door de toenmalige minister van het "Artisanat", Jean-Pierre Raffarin om verdere afgang te tegen te gaan. In 1950 waren er nog 55 duizend 'warme bakkers', nu nog maar 32 duizend. En dat terwijl de kleine buurt-bakker van oudsher de allergrootste wettelijke bescherming geniet. Dat begon al met wetten in de 19e eeuw, nog vóór 'industriële bakkers' en 'supermarkten' de kleine bakker-in-de-wijk bedreigden. De politieke achtergrond was --vreemd genoeg-- het voorkomen van het uitvallen van de broodvoorziening door rellen of 'anarchisten'. Als de fransen hun dagelijkse verse 'pain' niet zouden krijgen, zou de beer pas ècht losbreken!
Volgens Kaplan is het de schuld van de bakkers zelf die met hun professionele luiheid en kruideniersmentaliteit de kwaliteit hebben laten inzakken. Het deeg halfweg invriezen, omdat het 'economisch' is, na-bakken om de schijn van versgebakken brood op de houden, en bakkerijmachinens waaraan het deeg zich moet aanpassen --en niet omgekeerd-- zijn daaraan debet. De bakkers wijzen de beschuldigende vinger naar de klanten die dat goed-doorbakken, en juist gefermenteerde, brood niet meer zouden lusten. Integendeel, zegt Kaplan, ze zouden hun klanten beter moeten instrueren, maar ze weten het vaak zelf niet.
In dat Le Monde-artikel, maar meer nog in Monsieur Baguette in New York Magazine van 15 Oktober 2006, dat ik erbij heb gezocht, legt hij uit dat de alvéolage [ongelijke grootte van de 'gaten' in de 'mie'] wijzen op de juiste fermentering vooraf, en dat dán pas de karamelisering van de 'croûte' voor de juiste verleidelijke geuren kan zorgen. Als je dat loslaat, zal het nòg sneller achteruitgaan met het stokbrood.
Over die 'verleidelijkheid' kan ik meepraten. Toen ik twintig jaar geleden mijn allergie voor 'granen' ontdekte, was het loslaten van de 'lekkere korst' het allermoeilijkste. Ik moest heel deskundig 'afkicken'. Ik las er toen veel over, en ontdekte de 'verslavende' werking van de Maillard-moleculen die juist bij die karamelisering ontstonden. Wat dat betreft hebben de sigarettenfabrikanten beter begrepen waar hun 'business' om draait: Het stiekem opvoeren van het nicotine-gehalte is inmiddels bewezen.
Kortom, lees beide artikelen, met name dat in New York Magazine, dat weet je waar je deze zomer op moet letten om van het 'èchte ouderwetse stokbrood' te genieten.
___________________________
Le Monde: http://www.lemonde.fr/opinions/article/2009/05/02/boulangers-ne-laissez-pas-tomber-le-pain-francais-par-steven-l-kaplan_1188053_3232.html
New York Magazine: http://nymag.com/restaurants/features/22781/
Nicotine: Mijn Dagboek 3feb2007 en 22dec2008 en bronnen aldaar o.a.
Nicotine Manipulation Confirmed http://www.nytimes.com/2007/01/23/opinion/23tue3.html?th&emc=th
Michael Siegel http://www.nytimes.com/2007/01/28/opinion/28siegel.html?th&emc=th

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Vrijdag 8 Mei 2009
Nu we de hoogtij-dagen van het neo-kapitalisme beleven is een terugblik op z'n minst noodzakelijk; vermoedelijk zelfs verrassend. Allereerst omdat, wat ik hier politically correct 'hoogtij' noem, volgens anderen als 'definitieve afgang' moet worden beschreven, en door nòg anderen als 'tijdelijk crisisje'.
Nu wil het geval dat precies dertig jaar geleden, 3 mei 1979, de conservatieve regering van Margaret Thatcher aan de macht kwam. En 'Thatcherism', nietwaar, was toch een van de wortels van dat 'kwaad'? En dat leidt de laatste weken tot min of meer oppervlakkige herdenkingen, en vooral, herhalingen van de stereotypen.
Wat ik echter met stijgend enthousiasme uitgespeld, is een beschouwing van David Willetts over het karakter van Margaret Thatcher. Hij is zelf ook niet de eerste de beste. Als briljante 26-jarige was hij al 'hoog' in de politiek, en als 31-jarige kwam hij bij de 'inner circle' van Thatcher waar zij, samen met intellectuele kopstukken nadacht, over politiek. Thatcher weigerde om 'de fout van Blair' te maken, en 'policy' te scheiden van 'delivery': Het 'beleid' en het 'verkopen' daarvan. Daar begint de onbeheersbare leugenachtigheid en 'storytelling'.
Willetts was enkele jaren een ware Thatcher-fan, maar toen haar macht haar teveel corrumpeerde, nam hij afstand van haar. Echter niet van de nieuwe en frisse stromingen --die dank zij Thatcher-- hun weg hadden gevonden binnen de partij en binnen de Britse samenleving. Dat waren natuurlijk moeilijke jaren voor hem, want hij hoorde er opeens niet meer bij.
Het is voor mij niet toevallig dat Willetts van Thatcher noteert dat zij "much more rigorous about evidence and facts than most politicians" was dank zij haar intellectuele herkomst uit 'Science'. Daardoor bleef ze, méér dan haar omgeving, een 'toeschouwer'. Dat werd nog versterkt omdat zij van 'mannenclubs' was uitgesloten omdat ze vrouw was. Symbolisch meestal, maar ook feitelijk.
Ik vind dat 'niet toevallig' omdat Willetts [Ik heb Wikipedia er op nagetrokken] zelf ook als super-jonge, hoog-intelligente, jongeman, altijd een beetje "observator van zijn eigen omgeving" is gebleven. Hij dacht al openlijk na over vernieuwing van de Conservatieve partij toen 'men' dat onbehoorlijk vond.
Zijn herinneringen geven een goed beeld van de 'stoeien' binnen een regering omgeven door een 'partij', waardoor het mogelijk werd dat Thatcher nu 'anders' wordt afgebeeld: "As a result she appeared to end up understanding Adam Smith's Wealth of Nations but without an underlying account of our moral sentiments".
Willetts heeft een boeiend essay geschreven. Niet alleen over Thatcher en Thatcherism, maar ook over wat er nu aan de hand is.
--"Is het neo-kapitalisme in zijn 'definitieve afgang' of in een 'tijdelijk crisisje'?"
______________________________
David Willetts, The meaning of Margaret, Prospect Magazine, Issue 158, May 2009
http://www.prospect-magazine.co.uk/article_details.php?id=10743 One of Margaret Thatcher's young ideologues from the 1980s--and now a senior Conservative thinker--reflects on where Thatcherism came from and why he is no longer a Thatcherite
David Willetts is a Conservative MP and the shadow secretary of state for innovation, universities and skills.

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zaterdag 9 Mei 2009
Ik kreeg vandaag een prima voorbeeld in handen van wat ik gisteren noemde "herhalingen van de stereotypen" over Margaret Thatcher. El País bracht vandaag een beschouwing van de Italiaanse economica Loretta Napoleoni: "Adiós a la Dama de Hierro", met als ondertitel: 'het Thatcher-model heeft de duurproef niet doorstaan'.
De oppervlakkigheid schuilt in het benoemen van Milton Friedman als de meest bewonderde leermeester en 'goeroe' van Thatcher. En ook dat ze 'thatcherism' de bron van alle kwaad noemt omdat Thatcher het Londonse bankwezen liberaliseerde. .
Wij weten echter van David Willetts dat zij zich op [veel] oudere bronnen baseerde, met name citeerde ze vaak de Franse economist Claude Frédéric Bastiat [1801-1850] die twee jaar na het verschijnen van het Manifest van Marx daarvan een dodende analyse wist te geven, en wiens strijd tegen het toenmalige protectionisme de Franse economie uit het slop hielp. Hij schreef het alombekende satirische verhaal over de kaarsenmakers die zich met een petitie tot de regering richten om de zon te doven wegens 'oneerlijke concurrentie'. Ik moet daarbij denken aan 'onze' Herman van Veen die temidden van de nieuwe medezeggensschapcultuur van de jaren zestig zong:
--"De schilders staakten, want ze wilden inspraak in de kleuren van de regenboog".
En dan was er Richard Cobden [1804-1865] die Thatcher had geïnspireerd. Dat was die ondernemer uit Manchester, uit een arm boerengezin, die echter al jong geld genoeg had verdiend om Europa, de Amerika's en het Midden Oosten te bezoeken, en thuiskwam met frisse gedachten over 'de economie'. Later, als politicus, wist hij met zijn vrijhandelstheorieën de 'sociaal onrechtvaardige' graanwetten af te schaffen die slechts 'de armen armer, en de rijken rijker' maakten. Dat werkte, en er blijkt tevens uit dat er, behalve Marx, ook andere 'vrijdenkers' bezorgd waren over de 'sociale onrechtvaardigheid' van het toenmalige kapitalisme.
Friedman [1912-2006] komt veel later in beeld, nog na Hayek [1899-1992]. Die hadden het misschien wel van diezelfde 'nadenkende' generatie van Cobden, Bastiat en anderen. In het protectionisme van toen was 'vrijhandel' een even waardevolle inzet tegen sociale onrechtvaardigheid als 'communisme'. Dat 'vrijhandel' zou leiden tot vergroting van de 'armoede-kloof', was bepaald niet de geldende visie toen Thatcher aantrad. Het vereist een betere analyse hoe dat later toch kon gebeuren, vóór je Thatcher daarvan de schuld geeft. Of van de globalisatie van dat 'kwaad'.
In El Mundo van 3 Mei wordt Geoffry Howe geïnterviewd. Hij was vijftien jaar lang Thatcher's trouwe rechterhand. In 1990 leidde hij echter de coupe om haar uit de Conservatieve Partij te verwijderen. Doorvragend over 'het waarom' van het succes van Thatcher --in 1975 partijleider, en in 1979 tot de algemene verkiezingen-- komt hij niet verder dan een schouderophalend: "Niemand geloofde dat een vrouw kon winnen. Zij heeft beide keren geluk gehad". Géén onderzoek naar haar 'waarden'.
Lees dan liever het stuk van David Willetts dat ik gisteren aanhaalde. Óók geen Thatcher-fan meer, maar hij probeert nu zorgvuldig voort te bouwen op dat wat Thatcher toen --en misschien nu nog-- wèrkelijk waardevol maakte. Dat lijken mij betere bronnen dan Geoffry Howe of Loretta Napoleoni.
______________________________
Margaret Thatcher era una estrella, era como Obama. Interview met Geoffry Howe.
http://elmundo.es/elmundo/2009/05/03/internacional/1241303228.html
Loretta Napoleoni, Adiós a la Dama de Hierro, http://www.elpais.com/articulo/opinion/Adios/Dama/Hierro/elpepuint/20090509elpepiopi_5/Tes

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zondag 10 Mei 2009
Het was volle maan vannacht. Niet alleen dat. Het was windstil en wolkenloos.
De maan kwam laag op, en maakte een lage boog. Zoals de zon in de winter. Dat maakte dat de zee de hele nacht als een zilverig binnenmeer lag te twinkelen met El Teide op de achtergrond. Ik ging telkens kijken op het balkon als ik even wakker was. Wat een rust!
Zojuist kwam de tweede morgenster. Precies om half zes. Ze komt iedere dag vroeger. De eerste ook, daarom stond die al hoog aan de hemel.
De maan begint al aardig te zakken. Windstil en wolkenloos. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Maandag 11 Mei 2009
Het belangrijkste wat ik overhoud na lezing van het "edited extract" van dit pas verschenen boek, is de uitspraak dat "de Europese tolerantie een ideologie is geworden die intolerantie bevordert".
Het gaat om het "Reflections on the Revolution in Europe: Immigration, Islam and the West" van Christopher Caldwell.
Toen de grote immigratiegolven na de vijftiger jaren begonnen, had Europa zojuist vastgesteld dat het allemaal de schuld was van hun eigen nationalisme, chauvinisme en 'racisme', en concentreerde zich op anti-racisme en anti-fascisme. Dat mocht dus "nooit meer gebeuren". De Europeanen slaagden er in om hun eigen 'nationale trots' te onderdrukken, en zelfs te ridiculiseren. Zij werden ' bang' voor hun 'verleden'. Daar wijst de titel van het artikel op: "Fear masquerading as tolerance"
Het boek haalt concrete voorbeelden van wetgevingen en officiële uitspraken uit verschillende Europese landen. Uit Nederland komt de kabinetsuitspraak uit 1996 dat 'het debat over de multi-culturele samenleving moet worden gevoerd op basis van het principe dat alle culturen gelijke waarde hebben'. 'Wij gaan Turkse kindertjes toch niet opschepen met onze bezetting', zei een topambtenaar in een discussie over opvoeding. Maar intussen poetste Europa zijn eigen geschiedenis weg.
Zo niet de binnenkomende groeperingen. Integendeel!
Deze tolerantie-ideologie veranderde geleidelijk in twee richtingen. Aan de ene kant werden steeds meer bevolkingsgroepen met specifieke wetten beschermd tegen 'beledigingen' van hun culturele identiteit, en aan de andere kant werd de ideologie harder en fundamentalistischer. Niet alleen officieel aangenomen wetten, maar ook actiegroepen gingen niet-toleranten 'straffen' met uitsluiting en verdachtmaking.
En dat betrof de 'intolerantie' van de gezeten bevolking, niet die van de binnenkomende culturen; die kregen wetten in handen om zich vast te bijten in hun eigen cultuur. Op dat moment, zo luidt een van de stellingen van het boek, wordt de bedoelde Europese Tolerantie het voertuig van de Nieuwe Intolerantie.
Als voorbeeld van hoever deze zelf-vernietiging gaat noemt Caldwell de Franse Loi Gayssot van 1990 die zelfs het betwijfelen van het waarheidsgehalte van de Holocaust-geschiedenis strafbaar stelde. In een of andere vorm hebben andere landen dat overgenomen.
Caldwell noemt het niet, maar ik denk aan de kritiek op het 'zondebegrip' van de Katholieke Moraal. Je 'zondigt' niet alleen door woorden en daden, maar zelfs door 'gedachten'. Dat werd later als te ver gaande 'kolonisering' van de psyche beschouwd, maar de Loi Gayssot brengt het terug. Geen wonder dat veel andere 'beledigde' groeperingen hun "historische pijn" --slavendom, eertijds onderdrukte en benadeelde bevolkingsgroep, kolonisering, enz-- wettelijk bevestigd wilden zien. Zo konden ze iedere discussie of vraagstelling bij voorbaat uitsluiten.
--"Hallo! Daar gaat de harmonische multi-culturele samenleving".
Een oplossing voor dat probleem draagt Caldwell niet aan. Hij levert wel pittige nadenkertjes. Het is te hopen de discussie daarover niet met Gayssot-achtige wetten de mond wordt gesnoerd. It's all in the game. Opgepast!
_______________________
Christopher Caldwell, Fear masquerading as tolerance, 8 pag.
Prospect Magazine, Issue 158, May 2009 http://www.prospect-magazine.co.uk/article_details.php?id=10794

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Dinsdag 12 Mei 2009
Het boek "Reflections on the Revolution in Europe: Immigration, Islam and the West" van Christopher Caldwell, waaruit ik gisteren haalde dat "de Europese tolerantie een ideologie is geworden die intolerantie bevordert", bevat ook enkele hoofdstukken die je wellicht 'vergelijkende immigratiekunde' zou kunnen noemen.
Caldwell vraagt zich af wat de aantrekkelijkheid van Europa was voor immigranten, en hoe dat zat met oudere culturen die ook een grote aantrekkingskracht hadden, zoals het Ottomaanse en het Chinese Rijk.
Europa was er na de oorlog in geslaagd, zelfs met zijn weinig gedefinieerde 'Europese Waarden', zestig jaar vrede in eigen huis houden. Dat wekte bewondering. Maar bewondering en aantrekkingskracht is niet hetzelfde. Het Ottomaanse en het Chinese Rijk waren ook aantrekkelijk voor de Europese kolonisten. Echter niet uit bewondering voor hun regeringssysteem of hun mensenrechten, maar omdat ze rijk waren, en te zwak om voor zichzelf te zorgen. Daarom sloten Europese regeringen 'voordelige verdragen' en vernietigden --per saldo-- het nationale leven aldaar.
De Europese Droom werd gerealiseerd zonder "immigratie" in het achterhoofd, en spelregels om dat te 'reguleren'.
--"Iedereen is toch welkom, nietwaar? Tolerantie boven alles! Ja toch?"
In de Verenigde Staten was al langer een rassenprobleem, en er zijn ook immigratieproblemen. Dat zijn echter twee vrijwel gescheiden gebieden. Dat is geen goed voorbeeld. In Europa is dat niet zo, daar is het immigratieprobleem tevens het rassenprobleem.
Wellicht gaat de vergelijking met het Ottomaanse en Chinese Rijk het beste op. Immigranten kwamen niet uit bewondering voor de Europese Waarden, maar omdat het rijk is en te zwak [lees normloos] om strenge regels te stellen. Voeg daarbij de eveneens ongebreidelde behoefte aan goedkope arbeidskrachten. In de VS leidde dat niet tot rassenproblemen. In Europa wel.
Misschien dat deze poging tot 'vergelijkende immigratiekunde' de aandacht wat afleidt van onze obsessie met het Islamprobleem en zelfs Islamophobia. Misschien kunnen we dan ook de ontelbare voorbeelden van 'rassenincidenten' op een andere manier op een rijtje zetten en --bijvoorbeeld-- ontdekken dat de Europese fascinatie met 'tolerantie' wellicht alleen het achterhaalde [Aj! Aj! Mag ik dit 'achterhaald' noemen?] vooroorlogse probleem van nazisme en fascisme heeft opgelost. Nu alleen iets voor hooligans, Ajax-supporters, en andere marginale groeperingen.
Hoe dan ook, Caldwell heeft 'op z'n minst' pittige nadenkertjes op tafel gelegd, en dan heb ik alleen nog maar het acht pagina lange "edited extract" van de auteur gelezen. Ik denk dat je deze alternatieve kijk niet mag missen
Ayaan Hirsi Ali vond er dit van:
'Among the many brilliant things Christopher Caldwell has done in Reflections is write a how-not-to book about immigration. Once again Europe has shown us the way to go wrong. Thanks to Caldwell's careful reporting and keen analysis we know exactly what we shouldn't do when new people move to our country.
_______________________
Christopher Caldwell, Reflections on the Revolution in Europe Immigration, Islam and the West, Published : 07 May 2009 Publisher : Allen Lane, ISBN: 9780713999365
Caldwell schreef eerder: CHRISTOPHER CALDWELL, Islam on the Outskirts of the Welfare State, NYT, February 5, 2006
http://www.nytimes.com/2006/02/05/magazine/05muslims.html, over 'immigratie' vanuit Zweeds perspectief.

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Woensdag 13 Mei 2009
Eindelijk komt er --wellicht-- wat duidelijkheid over de verkrijgbaarheid van de Morning After-pil, die hier píldora poscoital of píldora del día siguiente [PDS] heet. De minister van Gezondheid, Trinidad Jiménez, heeft aangekondigd dat het over drie maanden afgelopen is met de ingewikkelde lokale en regionale regelingen, en dat iedereen, ook minderjarigen, die pil tegen betaling bij iedere apotheek kan kopen. Voor 18 euro. Zonder recept.
De strijdbijlen worden meteen weer tevoorschijn gehaald. De woordvoerder van de PP, die in principe 'alles' slecht vindt wat de regering Zapatero doet, liet meteen weten dit slechts een 'politieke zet' is. Maar het was diezelfde PP die in 2001 de PDS toestond onder zodanig verwarrende voorwaarden dat de pil in sommige streken [soms gratis] verkrijgbaar was via gezinsconsultatiebureaus. In andere streken, in Madrid bijvoorbeeld, was het een ware odyssee om zo'n pil te bemachtigen. Veel 'kastje-muur' en 'mañana' tot het 'te laat' was. Helaas voor het slachtoffer.
De aankondiging is voorpagina-nieuws, maar verderop in El País van gisteren staan twee volle pagina's met gedetailleerde statistieken, en opinies van diverse groepen. Een vóór-deskundige en een tégen-deskundige krijgen nog ruimte in aparte kadertjes.
Het nieuws --en kennelijk de beslissing van de minister-- is gekoppeld aan de recente uitspraak van de World Health Organization dat de PDS géén abortus pil, maar een preventieve pil is. Daarmee wordt het conflict met de pro-life groepen, die mordicus tegen 'kindermoord' zijn, ontlopen.
De problemen van de uitvoering van het besluit van 2001 concentreerden zich rondom 'gewetensbezwaarde' apothekers en overheidsdienaren die door De Kerk 'in geweten' werden verplicht niet aan 'kindermoord' mee te werken. Daarover zijn nogal wat processen gevoerd, maar het gevolg was een een 'lappendeken' van verkrijgbaarheid. Dat leidde, vooral in kleinere gemeenschappen, tot onbehoorlijke morele druk op apothekers, politici en ambtenaren.
Resteert aldus het probleem van de preventieve werking die deze 'moordpil' op een lijn brengt met andere preventieve methoden. Dat is óók niet probleemloos wegens de houding van De Kerk op dat punt. De toekomstige argumentatie van de moraalridders, die sowieso tegen alle conceptie-beperking, zijn sijpelt ook al door. Een vertegenwoordiger van een apothekersbond laat weten dat zij weliswaar de pil zullen verkopen, maar wijst fijntjes de verantwoordelijk af voor "desabastecimiento" [=bevoorradingsproblemen] in streken waar 'weinig vraag' is. Een 'bezorgde' wetenschapper wijst er op dat de PDS weliswaar de bevruchting voorkomt, maar dat er ook een 'verhulde werking' is die een [bijna] geslaagde bevruchting teniet doet, en dat het zodoende toch 'moord' is ... Of zou kunnen zijn ...
Veel van de argumenten kunnen met het geleverde statistische materiaal worden gerelativeerd. Zo --bijvoorbeeld-- het argument dat deze nieuwe verkrijgbaarheid zou leiden tot ondoordacht en irrationeel gebruik. Dat is niet afwijkend. Statistisch blijkt dat alle geneesmiddelen door 13 à 15% van de gebruikers worden 'misbruikt'. [Van dat getal schrok ik overigens]. Of dat minderjarigen de grootste gebruikers zullen zijn. Nee, vooral 40+ vrouwen.
Het zal nog wel even duren voor er rust komt aan dit 'pillenfront' in Spanje.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Donderdag 14 Mei 2009
Ik heb al eerder geleerd dat de schijnbare domheid van 'perfecte populisten' een hogere vorm van intelligentie kan verbergen. Namelijk een die rekening houdt met de sociale realiteit van het 'ik' met 'zijn omgeving'. Mijn vaste briefschrijver Henk, tikte mij op 13 februari nog eens op de vingers toen ik de 'perfecte populist' Zuma wantrouwde, en vergeleek met de intelligente Motlanthe.
Maar nu heb ik een opmerking van de voorzitter van de Madrileense werkgeversvereniging, Don Gerardo Días Ferrán, met een beerput van domheid achter dat 'populisme'. Días is een 'big shot' in het Madrileense zakenleven, en zit in Spanair en andere belangrijke ondernemingen. Ik heb het uit El País van 9 Mei.
Op hun officiële jaarvergadering, in aanwezigheid van de prinsen van Asturië, had Días zojuist betoogt dat 'de crisis' moest worden bestreden met ontslagprocedures vereenvoudigen(1), lagere belastingen(2), lagere sociale kosten(3), en directe subsidies aan bedrijven(4). Kortom het gebruikelijke recept van rechts. Hij had ook de vakbonden opgeroepen tot saamhorigheid in deze tijden van crisis, en had gezegd dat het nu bepaald niet de tijd was om te staken. Hij nodigde uit tot gemeenschappelijk overleg om de moeilijkheden het hoofd te bieden. Héél harmonisch dus. Applaus!
En toen kwam het. Een andere spreker was aan het woord. Días dacht dat de microfoon was afgezet, en zei achter de groene tafel tegen zijn buurvrouw Esperanza Aguirre, de zeer rechtse presidente van Madrid: "Er is helemaal geen wereldcrisis, het probleem is Zapatero". En daarbovenop: "Jij [Esperanza Aguirre] zou dat veel beter doen!".
Voorwaar een originele analyse van de wereldcrisis waarbij die van kopstukken als Stiglitz, Bernanke en Geithner verbleken. Het lacherige commentaar in de pers was natuurlijk niet van de lucht! Een van de commentatoren wijt het aan het 'verfoeilijke Spaanse volkskarakter' om bij incompetentie de schuld bij 'de anderen' te leggen.
Ik denk dat het nog een paar tandjes dieper zit. Het gaat hier om twee ideologieën die tegenover elkaar staan. Allebei beloven ze de hemel-op-aarde als ze 'voor 100%' worden doorgezet. Iemand die zo'n zaligmakende ideologie in de weg staat, is een 'ketter', en moet 'met alle middelen' uit de weg worden geruimd.
De rechtvaardiging van "met alle middelen" wordt ontleend aan die "hemel", of aan die "hemel-op-aarde". Daarom mocht de Inquisitie martelen, maar ook Robespierre 'mocht' --nee 'moest'!-- alle tegenstanders met 'terreur' naar het schavot brengen. Het motiveert 'echte' terroristen om dood en verderf te zaaien voor 'hun' ideologie.
De Engelse schrijver en filosoof, John Gray, zoekt de oorzaak echter in de 'funeste arrogantie' van de mensheid om te geloven dat de wereld voor ons is geschapen, met het doel ons gelukkig te maken. Het 'christelijke bijgeloof' over het 'apocalyptische' einde der tijden geldt nog steeds. Na de Verlichting en de Franse Revolutie is dat 'bijgeloof' eenvoudigweg in "niet-religieus formaat" teruggekomen. Daarom ligt de fout niet bij de crisis die wij zelf hebben veroorzaakt, maar bij Zapatero: Hij is het Kwade. Gerardo Días Ferrán is dus 'eigenlijk' zeer intelligent.
_________________________
http://www.elpais.com/articulo/opinion/microfono/revelador/elpepiopi/20090509elpepiopi_3/Tes/
http://www.elpais.com/articulo/ultima/Cojonuda/elpepiult/20090509elpepiult_1/Tes/
John Gray, Black Mass: Apocalyptic Religion and the Death of Utopia, Allen Lane (5 Jul 2007), ISBN-13: 978-0713999150
http://www.amazon.co.uk/Black-Mass-Apocalyptic-Religion-Utopia/dp/0713999152
Boekbespreking The Guardian, Saturday 14 July 2007: Rocky road to utopia
http://www.guardian.co.uk/books/2007/jul/14/philosophy.politics

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Vrijdag 15 Mei 2009
De volle maan is al een week geleden. Toen was het windstil en wolkenloos, zodat de zee er uit zag als een rustig binnenmeer met El Teide op de achtergrond. Geleidelijk kwamen de wolken. Daarmee verdwenen de sterren.
Toen kwamen rukwinden. De hele nacht, maar ook overdag. Toen was de stilte ook weg.
Maar vannacht zijn de wolken verdwenen. Ook aan de horizon. Ik zie weer het silhouet van El Teide als de oever die de zee een binnenmeer doet lijken.
De maan twinkelt in de onrustige zee. Het plaatje is weer hetzelfde, maar de rukwinden bederven nog de stilte. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zaterdag 16 Mei 2009
Mijn laatste reisbrief over Zuid-Afrika ging gisteren de deur uit. Ik genoot. Ik had gefilosofeerd over de traagheid van mijn 'mentale thuiskomst'. Over mijn pogingen om de oude realiteit van mij af te schudden, en mijn antennes af te stemmen op het 'hier-en-nu'. Ook de belastingbetaling, die onverwacht problematisch werd, loste zich gisteren plotseling op. De jachtig-verwarde dagen van 'aankomen' en 'regelen' waren opeens voorbij. Oase!
Nagenietend werd ik vanmorgen wakker. Ontspannen keek ik naar mijn verwaarloosde agenda.
--"Aj! Vrijdagmorgen vertrekt mijn boot alweer! Ik lijk wel een oorlogsvluchteling! Beter niet filosoferen! Beter nuttige dingen dóen" (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zondag 17 Mei 2009
De snelst stijgende religie-groep is die van de niet-aangeslotenen, degenen die zeggen dat ze nergens bij horen. Hoe zit dat precies? Waarom zijn ze niet 'aangesloten'? Hoe zit dat in elkaar?
Dat zijn vragen waar The Pew Forum on Religion & Public Life antwoord op probeert te geven. Let wel, dit gaat over Noord-Amerika. De positie van 'geloven' is daar totaal anders dan in Europa, maar misschien dat de argumenten van de 'niet-aangeslotenen' die over tafel gaan, ook in Europa worden herkend.
Ik citeerde eerder een Pew-onderzoek over de vraag of niet-gelovigen in de hemel kunnen komen. Héél verrassend. Tot ontsteltenis van streng-gelovigen werd dat massaal voor mogelijk gehouden. [zie 31 dec 2008].
Nu zijn er weer 'verrassingen'. Allereerst speelt het ontbreken van een wetenschappelijke basis voor het bestaan van god, het leerstuk waar atheïsten op hameren, een mini-minimale rol in de motivering om 'geen religie' te hebben. Het onderzoek spreekt dan ook van 'niet-aangeslotenen', en onderscheidt daarbinnen atheïsten. Dat blijkt een minderheid te zijn, het merendeel is niet-aangesloten wegens disenchantment [desillusie] met gelovigen of religieuze instituten.
Van degenen die van-huis-uit niet-aangesloten zijn kiezen de meesten later een religie, terwijl 14 resp 13% van de Katholiek resp Protestant opgevoeden later 'niet-aangesloten' wordt.
De keuze om de 'van-huis-uit-religie' te verlaten, of om 'aangesloten' te zijn, wordt betrekkelijk jong genomen. Het meeste is vóór 24 jaar beslist, en wat na 36 jaar die keuze nog maakt is verwaarloosbaar. [Let wel, dit is een momentopname in een veranderend patroon!]
De argumenten om zich alsnog aan te sluiten bij een religie zijn echter het allerinteressantst. 74% doet dat voor de aantrekkelijkheid van de religieuze dienst of wegens de stijl van de eredienst. Een van de opstellers van het rapport zegt tegen de schrijver van het NYT artikel: Het lijkt of de mensen niet op zoek zijn naar een dogma of een doctrine, maar naar een ontsnapping uit het alledaagse.
Ook de groeiende [neuro-wetenschappelijke] evidentie dat God een 'product van de geest' is, wordt niet zwaar gewogen. Eerder speelt de vraag: "Wanneer zingt het koor?", en "Kan mijn kind meedoen met vakantiespel?"
Het gaat kennelijk vooral om de sociale --en zeer lokale-- kontekst, van vriendschap, gezien worden, kennissen, en erbij horen.
En die filosofen en atheïsten slaan elkaar om de oren met dogma's en doctrines. Daar gaat het kennelijk niet om op het vlak van 'community organizing'.
______________________
Charles M Blow, Defecting to Faith, NYT, May 1, 2009, http://www.nytimes.com/2009/05/02/opinion/02blow.html
Faith in Flux, Changes in Religious Affiliation in the VS, April 27, 2009, http://pewforum.org/docs/?DocID=409
Dat is de Executive Summary die je ook als PDF van 9 pagina's kunt downloaden met veel verhelderende diagrammetjes.

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Maandag 18 Mei 2009
--"De waardigheid van de vakman is verloren geraakt. Zijn werk is gereduceerd tot een 'bezigheid' voor andermans doelen".
Dat is ongeveer wat Richard Sennett inspireerde tot zijn boek The Craftsman, De Vakman. Hij pakt het breed aan. Hij wil Het Materialisme terugvinden. Per slot zijn wij als mens 'materie', en gaan we om met 'materie'. Maar dat begrip is bezoedeld door het Marxisme in de politieke geschiedenis, en door de fantasie en de hebzucht van het Consumentisme hier-en-nu. Maar De Vakman is de kortste weg tussen De Geest en De Materie, vindt Sennett. Daar pakt hij het aan. (100 woorden)
______________________
JOSEP RAMONEDA, La dignidad del artesano, Babelia, 16/05/2009
http://www.elpais.com/articulo/narrativa/dignidad/artesano/elpepuculbab/20090516elpbabnar_7/Tes
Richard Sennett, The Craftsman, Allen Lane, Reviewed by Roger Scruton in The Sunday Times, February 10, 2008
http://entertainment.timesonline.co.uk/tol/arts_and_entertainment/books/non-fiction/article3328493.ece

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Dinsdag 19 Mei 2009
Gisteravond heb ik Cyrano de Bergerac gezien in een uiterst sobere, maar prachtige uitvoering. Het was een speciale bewerking --maar 'trouw aan de oorspronkelijke opzet', zoals de folder trots vermeldt-- voor een toneelgezelschap van de Canarische eilanden. Gemakkelijk verhuisbaar, en geschikt voor kleine zalen, vandaar die 'soberheid' denk ik. Maar prachtig was het.
Het was een nieuwe berijmde vertaling. Ik miste natuurlijk veel van de letterlijke tekst en de grappen, maar ook de tekst was gelukkig sober gehouden. Niet met die "kijk mij eens creatief zijn"-opdringerigheid die mij zo ergert bij moderne kunst. Ik genoot.
Ik moest natuurlijk denken aan vorige opvoeringen die ik ooit zag. Ik herinner mij er een in een provinciestadje in de Auvergne, waar een pompeus sfeertje was bedoeld, maar het mislukte schromelijk door het amateurisme. Dat was óók vermakelijk
De film van Gérard Dupardieu, die mijn kennissen gisteravond aanhaalden als referentie, heb ik nooit gezien. Maar behalve een voorstelling in een heel ver grijs verleden in Londen, en een in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag in mijn studententijd, concentreren mijn herinneringen zich vooral rondom een uitvoering met Guus Hermes. Dat zou 1973 moeten zijn geweest, zegt www.terugblik.com:
--"Ko van Dijk en Guus Hermes treden op in Cyrano de Bergerac", is het enige zinnetje dat er over staat. Ik dacht dat het eerder was, en Ko van Dijk herinner ik mij niet in dit verband. Het zij zo.
Aldus zwijmelde ik vanmorgen weg bij mijn toneelcultuur-van-toen, want ik ging met Google op zoek: "Hoe was dat ook weer precies?" Ik vergat bijna dat ik gisteren diep onder de indruk was van die prachtig-sobere voorstelling.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Woensdag 20 Mei 2009
Richard Sennett, die ik gisteren aanhaalde omdat hij zich gestort heeft op De Vakman en Het Vakmanschap, is een kiene waarnemer van het sociale gebeuren, én hij denkt er over na. Nogal eigenwijs en breed georiënteerd, want hij is een nieuwsgierig mens. Hij mag dan wel geen oplossingen aandragen, maar "je wordt altijd op het andere been gezet" vertellen zijn vrienden. De eis die hij aan zichzelf stelt is "to report on the act of thinking". En dat doet hij goed.
De invloed van het moderne nomadenleven op het karakter van de huidige "werknemer", heeft hij uitgebreid beschreven in The Corrosion Of Character. De vorming van 'karakter' vereist duurzame relaties met de omgeving. Maar wat wil je? In deze projectmaatschappij? Met alleen korte-termijndoelen? En daarna 'ontslag en verhuizen'? Hoe kun je jezelf en je kinderen die vereiste stabiliteit geven?
Dat was het voornaamste 'lament' van dat boek. Die anonimiteit.
Hij ziet het somber in voor ons systeem 'dat aan de mensen geen diepe stimulansen geeft om voor elkaar te zorgen'. Dat zal het daarom niet lang maken.
Hij is socioloog met aandacht voor architectuur, en, wegens zijn jeugdervaring –opgegroeid in een door jeugdbendes gedomineerde wijk van Chicago-- vooral gericht op wat in de binnenstad gebeurt. Hij was een wonderkind, en trad op 13-jarige leeftijd al op als violist. Maar zijn carrière werd wreed afgebroken door een handoperatie op zijn 19e.
Na vele jaren, nu hij ouder is, kan hij weer pijnloos spelen, en speelt cello in een kwartet van het 'betere amateurniveau':
--"Een van de mooiste cadeautjes van mijn middelbare leeftijd", zegt hij er zelf van.
En nu heeft hij 'vakmanschap' ontdekt als object van nieuwsgierigheid, en wellicht een oplossing voor het gebrek aan houvast in de moderne maatschappij. Niet dat hij een oplossing aandraagt. Juist door die modern-kapitalistische maatschappij is vakmanschap ook verdwijnend. Onder vakmanschap verstaat hij niet alleen de 'artisan', die 'fysieke dingen' maakt. Daarover gaat zijn eerste boek. Hij heeft plannen om twee andere boeken te schrijven. Een waarin hij 'de soldaat' en 'de priester' als 'vakmensen' wil zien, en een waarin 'de vreemdeling' als 'vakman' wordt beschreven. Deze laatste verstaat de kunst om telkens opnieuw een omgeving voor zichzelf en anderen te scheppen. Fysiek en emotioneel. Architectuur is daar maar een deel van.
Op langere termijn wil hij ook het 'vakmanschap' van de 'uitvoerend kunstenaar' op die manier aanpakken. De kern van 'vakmanschap' is volgens hem de 'duurzame en fundamentele menselijke impuls om een taak 'goed' de vervullen'.
--"Als iets de moeite waard is om gedaan te worden, dan is het ook de moeite waard om het 'goed' te toen", was toentertijd een 'slogan' voor de Industriële Ontwerper. Maar vakmanschap kent drie bedreigingen. (1) De [kapitalistische] concurrentie die meerwaarde boven kwaliteit stelt. (2) Frustratie door gebrek aan waardering voor wat 'goed' gedaan of gemaakt is. (3) Van binnenuit --wegens die inwendige impuls!-- is obsessie een dreiging, want dat leidt tot [sociale zelf-] marginalisatie.
Zo wil Richard Sennett het probleem aanpakken. Heel interessant
____________________________
Richard Sennett, The Craftsman, Allen Lane, 2007
Richard Sennett, The Corrosion of Character, The Personal Consequences Of Work In the New Capitalism, 1998
Melissa Benn, Inner-city scolar, http://www.guardian.co.uk/books/2001/feb'03/books.guardianreview4

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Donderdag 21 Mei 2009
Over drie dagen, Zondag, is het Nieuwe Maan. Ik heb de smaller wordende sikkel de laatste week gebruikt om mijn eigen dagen te tellen. Zondag word ik namelijk wakker in Cadzand. Morgen vertrek ik. Vandaar mijn belangstelling.
Ik kon de maan iedere dag een stukje zien achterraken op de twee ochtendsterren: Mars die al om half vier opkomt, en Venus die vandaag samen met de maan om kwart voor zes opkwam. Ik heb meteen even nagekeken of Mars in Augustus 'superzichtbaar' zou zijn, zoals 'vrienden' mij per e-mail verzekerden. Gelul!
Kijk zelf maar even op www.snopes.com/science/astronomy/brightmars.asp (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

Vliegveld Tenerife Noord, Vrijdag 22 Mei 2009, 1440 GMT.
Ik heb vanmorgen niet meer geschreven voor ik op de boot stapte. De prioriteit lag bij 'inpakken'. Meestal heb ik de avond tevoren een 'vóór-inpak-sessie', dan heb ik meer kans dat mij te binnen schiet wat ik dreig te vergeten voor ik vertrokken ben. Maar gisteravond moest ik mij druk maken met back ups. Daarna vond ik het welletjes. Ik hoefde pas de boot van half 12 te nemen, en mijn vliegtuig naar Barcelona vertrekt pas straks om 1850.
Zodoende heb ik nu ruimschoots de tijd om het speciaal voor deze reis aangeschafte boek te lezen van Arturo Pérez-Reverte, die bekend & beroemd is voor zijn historische vertellingen die de feiten perfect intact laten. Zo zijn er beschrijvingen van de Spaanse veldtochten in 'onze' 80-jarige oorlog. Voorzover ik weet zijn die [nog] niet in het Nederlands vertaald.
Dit boek gaat over één beroemde dag in de geschiedenis van Spanje, de dag dat Napoleon Madrid veroverde. De volksopstand die daarvan het gevolg was op Maandag 2 Mei 1808 –-Un Día de Cólera, heet het boek-- is later buitenproportioneel geromantiseerd door diverse ideologieën. Speciaal Franco maakte er een heroïsche mythe van. De werkelijkheid leek echter meer op een uit de hand gelopen ruzie in de messentrekkersbuurt. Niks heroïek! Pooiers en straatvechters!!
De feitelijke gebeurtenissen zijn door Pérez-Reverte gereconstrueerd aan de hand van honderden detaildocumenten en "-documentjes". Daardoor kan hij die gebeurtenissen met naam en toenaam kleurrijk navertellen. En vertellen kan hij. De dag ontrolt zich als een film.
Ik heb eerder over de auteur en dit boek geschreven bij de verschijning van de hardcover uitgave, waardoor Babelia een uitgebreid interview met de schrijver publiceerde. [Mijn Dagboek 12 dec 2007; zie ook 4+5 dec 2006]. Nu is de pocketuitgave verschenen.
Pérez-Reverte is 21 jaar oorlogsverslaggever geweest. Hij heeft aan de hand van die "documenten en documentjes" ter plaatse --met name rondom Puerta de Sol en Retiro-- de samenhang in één vertelling samengevat. Je zou het eigenlijk in Madrid moeten lezen op een van de terrasjes in die buurt, want het geheel speelde zich slechts in een beperkt aantal straten af. Ik ken die buurt een beetje, maar ik ga zeker eens ter plaatse kijken met het boek in de hand. Voorlopig heb ik voorpret.
terug eerste dagboekregel

Cadzand, NL, Zaterdag 23 Mei 2009, 1700 MET
In de laatste El País die ik in Spanje kocht, staat een somber verhaal over de toekomst van het [Spaanse] Internet. De regering Zapatero wil [nog steeds] het nieuwe Internet met glasvezel-tot-in-huis [FTTH, Fibre to the Home] aan het marktmechanisme overlaten. Daartoe is de aansluitplicht en het monopolie van Telefónica afgeschaft, en er zijn diverse concessies verleend aan nieuwe ondernemers. Het nieuwste plan van Zapatero om de economische bedrijvigheid op te voeren is o.a. gebaseerd op dit snelle Internet in alle Spaanse huizen, FTTH dus.
Maar nu heeft de Onafhankelijke Marktcommissie voor de Telecommunicatie voorgerekend dat daar weinig van terecht zal komen. De nieuwe concessiehouders gaan alleen in Barcelona en Madrid investeren, en laten de rest van het land over aan de oude monopolist Telefónica. In dorpen met minder dan 1000 inwoners heeft geenéén concessiehouder er zin in. Ook Telefónica niet.
Daar gaat Zapatero met zijn vertrouwen in de Onzichtbare Hand!
Niet alleen krijgt Spanje nu grotere verschillen tussen arm en rijk, maar nu ook opnieuw achterblijven van het platteland, en de kleine woongemeenschappen.
Het rapport zegt dat op de voorgestelde manier pas in 2023 --over 14 jaar-- een penetratie van 43% zal zijn bereikt. [Nu is dat 20%; Denemarken zit nu op 40%; Japan heeft nu 5 miljoen FTTH aansluitingen].
Volgens een optimischer scenario kan in 2023 65% worden bereikt.
Dat is slecht nieuws voor Zapatero en zijn Nieuwe Economische Bedrijvigheid.
Maar ook voor de consument is het slecht nieuws. Spanje is een van de duurste landen voor Internet aansluitingen, met de slechtste dekkingsgraad. Dat zal dus wel even zo blijven. Adios, Nieuwe Economische Bedrijvigheid.
terug eerste dagboekregel

Cadzand, NL, Zondag 24 Mei 2009
Vandaag geen stukje.
terug eerste dagboekregel

Cadzand, NL, Maandag 25 Mei 2009
Karel de Stoute, geboren 1433, was heel ondernemend. Zijn wapenspreuk was: "Je lay emprins", [ik heb het ondernomen]. Hij wilde een koninkrijk van de Noordzee tot de Middellandse [niet gelukt!], maar hij heeft de kaart van Europa wèl blijvend veranderd. In 1477 sneuvelde hij bij Nancy tegen de Zwitsers. Dat waren de eersten die hem werkelijk, en met succes, de voet dwarszetten.
Karel was een 'zwerfvorst'. Hij reisde altijd met zijn hele 'hebben-en-houden' bij zich, en streek neer waar het uitkwam: In een van zijn paleizen, of in luxueuze legertenten tijdens veldtochten. Zodoende kwam 'alles' in handen van de Zwitsers als oorlogsbuit. Nu, voor de eerste keer sinds 500 jaar wordt die buiten Zwitserland tentoongesteld. In Brugge. Karel had daar een van zijn paleizen, en hij ligt er begraven. Daarom Brugge, denk ik.
Die tentoonstelling heb ik gisteren met Ghislaine bezocht. Ik heb niet alleen genoten van de prachtige kunstschatten, maar vooral ook van de gegevens over de organisatie van zijn hofhouding en legerorganisatie. Hij was een harde werker, en goed organisator. Zijn 'instructies' waren heel doordacht, en werden door zijn staf verder uitgewerkt en uitgeschreven. Ook was er een gedetailleerde boekhouding. Dat was ook heel innoverend, en daarom weten we veel over hem en zijn hofhouding.
Maar het meest interessante vond ik de tentoonstellingsdetails over hoe hij zijn macht en glorie presenteerde. Een nauwe kring van hoge adel hield hij onder controle met de Orde van het Gulden Vlies. Met de aanschaf van kunst en religieuze kostbaarheden verkreeg hij de 'liefde' van [en dus macht over] zijn verdere omgeving.
Dat verband tussen aanschaf van kostbare spullen, zoals BMW's, allerduurste horloges, aanzien, 'liefde-van-de-mensen', en 'macht' werd mij een paar jaar geleden duidelijk toen ik mij daarover verbaasde, en de toenmalige mode-uitdrukking 'statusangst' ontdekte. Alain de Boton vond toen dat woord uit, maar het mechanisme is van alle tijden. Dat zag ik gisteren weer eens. [Zie Mijn Dagboek 2+6 Aug 2004]
Waar ik ook voortdurend aan moest denken tijdens mijn rondwandeling door de zeer informatieve tentoonstelling was 'Storytelling', dat is de kunst van de moderne machthebbers om met 'verhalen' symbolische kracht te geven aan wat gebeurt. De gebeurtenissen worden daarmee in één kontekst geplaatst die slecht één uitleg [de 'goede', de 'juiste'] toelaat. Ik heb daar vaker over geschreven, maar Ghislaine had zojuist uit Parijs het oorspronkelijke boek van Christian Salmon van die titel meegebracht, en dat lag hier in Cadzand op tafel. Dat had mijn geheugen opgefrist.
Ik trof bij Karel de Stoute niet zozeer voorbeelden aan van het bewust verzinnen van verhalen en 'verhaaltjes', maar wel van het "zorgvuldig verspreiden van het nieuws". Dat is deel van 'Storytelling', en de natuurlijke complement van 'Statusangst' and all that, want 'iedereen' moet het natuurlijk weten, anders werkt het niet.
Ik herinner mij deze associaties niet van vroegere tentoonstellingen van dit soort. Misschien dat die beide begrippen meer dan vroeger 'in de lucht hangen', en dat de conservatoren die de tentoonstelling hebben gemaakt deze ideeën min of meer bewust bij hun presentatie hebben betrokken. Dat zal het zijn.
_________________
Christian Salmon, Storytelling, la machine à fabriquer des histoires et à formater les esprits, La Découverte/Poche, 2007, 2008, ISBN 978-2-7071-5651-8 Mijn Dagboek over Storytelling: 3 feb 2008, 8+9 mei 2008, 28 jul 2008, 1+3+22+30 nov 2008, 7jan 2009.
Over Statusangst schreef ik 2+4 Augustus 2004.

terug eerste dagboekregel

Eindhoven, NL, Dinsdag 26 Mei 2009
Inmiddels ben ik beland in Eindhoven. Uit de veelheid van indrukken kies ik er een om even bij stil te staan. Gewoon even stilstaan. Even stilstaan naast al die andere noodzakelijke, nuttige, belangrijke, urgente en wat-al-niet-meer-zaken waarvoor ik naar NL ben gekomen. Om even stil te staan .... dus.
Op de keukenleesplank van Ghislaine vond ik een mooi ingebonden boekje met goudopdruk op de rug, en al die andere details die laten zien dat het 19e-eeuws is.
--"Dat is het kookboekje van mijn grootmoeder", zei Ghislaine.
Het zij zo. Haar grootmoeder is geboren in 1890, maar dit boekje is van 1887. De geschiedenis is dus wat ouder. Wie zal het precies weten?
Ik blader wat. Het zijn supereenvoudige 'reg-foor-se-raap' recepten. Er is geen voorwoord, inleiding of toelichting. Het begint meteen met de rubriek POTAGES, en daarna volgen de rubrieken POISSONS, ENTRÉES, GIBIER, FOIE GRAS, SAUCES, LÉGUMES en ENTREMETS. Achteraan is de inhoudsopgave. Slechts een paar recepten overschrijden het formaat van de breed opgezette pagina met de ruime kop in hoofdletters. Er is maar één recept per bladzijde.
Het eerste recept is

POTAGE VELOUTÉ
Faites cuire un tapioca léger dans un bon
bouillon ; mettez dans la soupière un jaune
d'oeuf pour deux personnes, c'est-à-dire cinq
jaunes d'oeufs pour dix personnes. Puis ver-
sez votre tapioca dessus, en tournant comme
une crème.
Een eindje verderop staat: SOUPE PORTUGAISE
Prenez cinq ou six gros oignons, autant
de gros poireaux, coupez en petits morceaux,
faites un peu revenir le tout ensemble; mouil-
lez avec un peu d'eau, laissez cuire une
heure. Ensuite mouillez avec de l'eau de ha-
ricots ou de la cuisson de choux-fleur.
Heel eenvoudig en onopgesmukt, in tegenstelling tot het prachtige bindwerk waarbij je zou verwachten dat het zelfs 'goud-op-snee' moet zijn geweest. [Zo te zien niet]
Op de titelpagina, géén auteur. Alleen dit
LES CENT RECETTES DE Mlle FRANÇOISE.
Paris, Paul Ollendorf, Éditeur,
28 bis, Rue Richelieu, 28 bis
1887
Typographie Georges Chamerot,
19, Rue des Saints-Pères, 19

Daar moet je toch even bij wegdromen, nietwaar?
Dat deed ik dan ook, en ging daarna snel verder met al die noodzakelijke, nuttige, belangrijke, urgente en wat-al-niet-meer-zaken waarvoor ik naar NL ben gekomen.
terug eerste dagboekregel

Eindhoven, NL, Woensdag 27 Mei 2009
Tijdens de drukte van mijn aankomst viel mijn oog op een artikel in NYT dat mij ondanks diezelfde drukte toch is bijgebleven. Het leek mij belangrijk, en, nu ik het nog eens nalees, is dat ook zo. Dit 'moet' ik documenteren, en ik 'moet' dit goed tot mij laten doordringen want 'het weerspreekt wat iedereen denkt' als honger en voedselhulp in Afrika aan de orde komt.
De gedachten gaan dan uit naar omvangrijke voedseltransporten, meestal afkomstig van graanoverschotten in de rijke landen, die daarmee de prijzen --met behulp van subsidies!!-- zo laag houden dat voedselproduktie in de 'arme landen' erdoor wordt geschaad. En vooral dat die landen met hun rijke grond en goedkope arbeidskrachten niet de wereldmarkt kunnen betreden. En meer van dergelijke politieke ongein. Heel belangrijk allemaal, maar nu even 'beside the point'.
Mij trof het artikel van Nicholas D. Kristof, The Hidden Hunger waarin hij laat zien dat het weliswaar om 'calorieën' gaat, maar dat zonder 'micronutricienten' en niets van terecht komt. In Europa en Amerika bevatten de basislevensmiddelen voldoende 'micronutricienten'. Dat is hier 'gewoon'. Het gaat om ijzer, zink, vitamine A, jodium en dergelijke. Als voorbeeld haalt Kristof ijzer aan dat voor hemoglobine zorgt. In Europa vinden wij een Hb index van 13 normaal, en als het rond de 9 raakt, denken we al aan bloedtransfusie. In Guinea-Bissau, waar Kristof op dit moment reist, hebben vrouwen en kinderen vaak een index van minder dan 5. Dat betekent bloedarmoede, bleekzucht, lusteloosheid, en verminderde weerstand. 83 procent van de kinderen onder de vijf jaar lijdt er aan ijzertekort. Het sterven van van vrouwen in het kraambed heeft er rechtstreeks mee te maken.
Maar deze gegevens en inzichten hebben niet de belangstelling van donorlanden. Daar blijft het misverstand heersen dat het alleen om de volumineuze transporten gaat, maar dat is de 'halve waarheid'.
Wat mij het meest frappeerde was de conclusie van de Copenhagen Consensus over de beste verhouding tussen kosten en opbrengsten bij de bestrijding van armoede, ondervoeding, en al die andere details van de onoverzienbare malaise in die landen. Bovenaan op die lijst staat 'micronutricienten'. Pas op nummer 12 staat malaria bestrijding. Riolering staat op nummer 20, en microfinanciering op 22. En toch hebben 'micronutricienten' niet de aandacht die ze verdienen.
--'How come?'
Ik weet het ook niet, en Kristof gaat er niet op in. Daarom dat ik hier nog eens benadruk. Om het mij in te prenten.
_____________________________
Nicholas D. Kristof, The Hidden Hunger, NYT, 24 mei 2008, http://www.nytimes.com/2009/05/24/opinion/24kristof.html

terug eerste dagboekregel

Cadzand, NL, Donderdag 28 Mei 2009
Gisteren ging ik 's morgens op bezoek bij Jo in Breda, en 's middags vergaderde ik met Ellen en Erik over 'het boekje' in Rotterdam.
Rotterdam was een werkvergadering. De inhoud ligt vast. Het is een selectie geworden uit de 'stukjes' uit dit dagboek dat in 1999 is begonnen, aangevuld met fragmenten uit 'reisbrieven' en andere 'schrijfsels' uit de tijd daarvóór.
Gisteren regelden wij het 'Hoe verder?' Daar maakten we afspraken over: Ellen is de correctrice, Erik is de vormgever.
Met Jo kwam 'het boekje' ook aan de orde, maar verder genoten we van ons weerzien, en van elkaars aanwezigheid. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

Cadzand, NL, Vrijdag 29 Mei 2009
Luc Ferry, de begaafde philo-docent die ooit minister van onderwijs was in de regering Raffarin, is mijn geliefde auteur. Of misschien beter 'mijn docent', want aan hem dank ik een "Groot Overzicht" van wat ik zo los-vast heb bijeengelezen in de loop van de jaren. Het begon met 'Apprendre à vivre' [PLON 2006] dat ik later als audioboek in mijn bagage had. Ook las ik nog de NLse vertaling 'Beginnen met Filosofie' [Arbeiderspers 2007]. Intussen 'lees' ik zijn boek over Nietzsche als 'audio', want ik heb de CD's geript op mijn 'mini-MP3-machientje'.
'Apprendre à vivre' is eigenlijk een geschiedenis van de filosofie gericht op het duidelijk maken dat het oude wereldbeeld nu 'écht', en 'heus', en 'definitief', en 'onherroepelijk' in elkaar is gestort met De Verlichting. Met een mokerslag van Nietzsche als toegift. 'Wat nu?'
Het knappe van Ferry vond ik dat hij tegen het eind van 'Apprendre à vivre' met enkele opties komt voor de moderne mens om 'spiritualiteit' te vinden, of om die te ontlopen. Niet allemaal 'mooie' opties. Zijn eigen optie houdt hij vóór zich. Die is, naar zijn eigen woorden, niet beter of slechter dan het rijtje dat hij wèl uiteenzet, toelicht, en plausibel maakt. Daardoor is hij geen 'prediker', en hij belast de leerling-lezer niet met het 'autoriteitseffect'. Dat vond ik knap, maar het maakte mij wel nieuwsgierig.
En nu heeft Ghislaine van haar recente bezoek aan Parijs een ouder boekje van Ferry meegebracht 'L'Homme-Dieu ou le sens de la vie' [Grasset 1996]. Zij heeft kennelijk Parijse boekwinkels afgeschuimd, wat ik vond ook een boek van Christian Salmon [zie afgelopen Maandag] hier op tafel liggen.
In dat boekje wordt zijn eigen 'zoekweg' beschreven. Niet als zodanig, maar indirect. Ferry wijst namelijk op twee 'observaties' die volgens hem een weg openen naar een nieuwe spiritualiteit. Hij plakt er bovendien twee 'leuke' etiketten op. Hij wijst op de 'l'humanisation du divin' die sinds De Verlichting heeft plaatsgevonden. De 'onttakeling' van het goddelijke noemt hij op die manier de 'vermenselijking'. Dat klinkt positiever. Het 'goddelijke' is er nog steeds, maar wèl menselijk.
Daarnaast constateert hij de 'divinisation de l'humain', de vergoddelijking van het menselijke. Die symmetrische etikettering is natuurlijk een mooie 'eye catcher', maar daar moet ik mij niet door laten afleiden.
Onder de 'divinisation de l'humain' verstaat hij, onder andere, de toenemende belangstelling voor 'mensenrechten', het ontstaan van het 'privé-leven', 'liefde' als grondslag voor ouderschap, met al zijn tragiek, en niet te vergeten de seksuele bevrijding van de jaren zestig, inclusief de aberraties van die 'trends'. Dat zijn de feiten.
Opeens, aldus Ferry, ontstaat er een 'heiligheid' van de mens als zodanig. Dat is nieuw in de menselijke geschiedenis. Ferry toont zich hier een 'trend watcher'. Daar voel ik mij bij thuis. Ik zal ook eens rondkijken vanuit dit perspectief.
________________________
L'Homme-Dieu ou le sens de la vie, Heruitgave als Livre de Poche 14261, 2004. www.livredepoche.com
La Librairie Sonore heeft nogal wat 'philo'-boeken in haar collectie. www.lalibrairiesonore.com

terug eerste dagboekregel

Cadzand, NL, Zaterdag 30 Mei 2009
Kussen als begroeting neemt hand over hand toe. Wereldwijd, maar wel met verbouwererende tempo-verschillen. Nog geen jaar geleden [14 aug 2008] vond ik een lange beschouwing in The Guardian naar aanleiding van de kus van Carla Bruni-Sarkozy aan Londen met de 'iconisch' geworden foto van haar en Gordon Brown met een stoer kijkende bobby op de achtergrond.
In de zeer verschillende artikelen die ik toen aanhaalde werd o.a. de haastige waarschuwing genoemd van de UK-India Business Council aan Britse zakenlieden om de pas ontstane Britse gewoonte dat [zaken]mannen elkaar kussen, niet 'zomaar' mee naar India te nemen. Dat zou volkomen verkeerd worden begrepen.
Amerikaanse zakenlieden die in Europa reizen zouden er ook niets van begrijpen, want de trendverandering loopt niet gelijk op in alle Europese landen.
--"VS-zakenlieden zoeken radeloos naar A Guide to European Kissing Etiquette", schreef een van de door mij aangehaalde auteurs.
Maar nu wordt de hugging trend geconstateerd onder tieners in de VS. Het gaat om de 'niet-romantische begroetingskus', precies als die tussen de Britse zakenlieden. Het nieuws brak door toen een school het kussen verbood, en een andere probeerde die te beperken tot slechts drie seconden.
--"De jongelui begroeten elkaar na een paar uur al alsof ze elkaar zes maanden niet hebben gezien", grapten de leraren.
Het gaat om een betrekkelijk lang en interessant artikel van Sarah Kershaw in NYT waarin veel 'deskundigen' aan het woord komen. Onder de studenten zijn er verschillen van opvatting, maar het is duidelijk dat het niet is aangezet door TV-modelpersonen.
--"But pro-hugging students say it is not a romantic or sexual gesture, simply the "hello" of their generation", schrijft zij.
Een andere waarnemer zegt:
--"The prevalence of boys" nonromantic hugging (especially of other boys) is most striking to adults".
En nu opletten hoe snel die trend wordt overgenomen door Amerikaanse zakenlieden. Met de cultuurbreuk veroorzaakt door de financiële crisis --daar wordt ook al over geschreven-- kan dat 'heel interessant' worden.
In mijn 'stukje' van het vorig jaar haal ik ook bronnen aan die vaststellen dat in Frankrijk het je-en-jij zeggen terugloopt, en weer meer 'vous' wordt gezegd. Welke betekenis moeten we daar aan toekennen. Dat lijkt in tegengestelde richting te gaan: Minder intimiteit.
De bovengenoemde Guide to European Kissing Etiquette moet misschien snel worden aangevuld met een voor Europese zakenlieden: Guide to American Kissing Etiquette. En wat als India of China zich in die richting gaat ontwikkelen?
Kortom: Beleven we een cultuurbreuk? of zal het overwaaien?
______________________
SARAH KERSHAW, For Teenagers, Hello Means ‘How About a Hug?", NYT, May 28, 2009,
http://www.nytimes.com/2009/05/28/style/28hugs.html
Bijvoorbeeld over de financiële crisis: MICHAEL LUO, Still Working, but Making Do With Less,
http://www.nytimes.com/2009/05/29/us/29paycut.html

terug eerste dagboekregel

Cadzand, NL, Pinksteren 2009
Ik zit opeens midden tussen de kinderen en kleinkinderen. Letterlijk. Familiereunie. De vorige is een jaar geleden. Het 'pater familias'-gevoel dringt weer tot mij door. Het is allemaal 'update' in die binnenstroomt, en die verbinding zoekt met de grijze cellen uit de tijd van mijn jeugd, mijn zondagsvieringen van toen. Mijn familiebezoeken van toen.
Maar er is nóg een 'update'. Die stroomt niet binnen, die kolkt binnen. De grijze massa maakt overuren. Kijk maar! Vier kleindochters. Vorig jaar tussen 10 en 15. En nu dus tussen 11 en 16. Een heel jaar opgeschoven.
Vier verschillende levens! Tienerlevens nog wel! (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

Einde Mijn Dagboek Mei 2009