Marrakech, Hotel Riad Jonan, Vrijdag 1 Oktober 2010
Met de ervaringen die we samen met de gids hadden opgedaan, waren onze verkenningen gisteren een stuk driester. Maar de souks, zelfs met een gedetailleerde plattegrond in de hand, zijn verraderlijker dan je denkt.
We wilden 'alleen maar' dwars erdoorheen naar de andere kant …
Ik denk dat we er zonder hulp best in waren geslaagd, maar het kon niet worden geprobeerd. Bij aarzeling werd ons metéén hulp opgedrongen. Het leerproces verandert in leren afhouden, en in onderhandelen over de bakshish als dat mislukt. De culturele ervaringen in de musea en de prachtige parken kwamen pas daarna. Zo leerden wij. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

Marrakech, Hotel Riad Jonan, Zaterdag 2 Oktober 2010
De verkenningen van gisteren waren weer een stuk driester. Met mijn 'pittige marcheertempo' maakte ik een ochtendwandeling naar wijken buiten de oude stadsmuren. De geliefde bleef thuis. Zo pittig was het, dat ik struikelde, viel, en nu met een dikke knie rust moet nemen.
Aldus verkende ik de hele middag de ligstoelen van het dakterras. 's Avonds kozen we de onmiddellijke omgeving in onze Kasbah als object. We zagen hoe toeristen uit andere wijken vanuit koetsjes onze hoofdstraat kwamen bezichtigen terwijl wij eethuisjes probeerden die ons eerder niet waren opgevallen. Zo zie je maar, wat je ver zoekt is nabij. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

Marrakech, Hotel Riad Jonan, Zondag 3 Oktober 2010
Gelukkig vonden we gisteren iets 'gekneusde-knievriendelijks' waarmee we ons leerproces konden voortzetten. Er zijn hier namelijk twee circuits van een 'bus touristique': Uitstappen zo vaak je wil. Een in de wijdere omgeving door de reusachtige palmplantages, en een in de Nieuwe Stad door de Europese buitenwijken die tijdens het Franse Protectoraat zijn begonnen. Met audio-spreekstalmeester! Interessant!
En zo sjopten in de Franse wijk, en in de Franse boekhandel, en kwamen thuis met de Arabische vertaling van Le Petit Prince, ons lievelingsboekje, dat hier op het boekenlijstje van het (privé!) middelbaar onderwijs staat. Voor Ghislaine's verzameling.
De gekneusde knie ten spijt. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

Marrakech, Hotel Riad Jonan, Maandag 4 Oktober 2010
De gekneusde knie blijft de 'scene' bepalen. Met voorzichtige wandelingen naar nabijgelegen musea, en andere 'toeristische objecten', en met taxi's naar de meer verderweggelegenen, wordt het leerproces voortgezet. Allereerst bezichtigden we een reusachtig paleis dat door de 'opvolger' van de stichter werd gestript van alle waardevols om zijn eigen creatie elders te versieren. Op die manier zagen we onderliggende vormen. Ook liepen we door het huis van een Nederlandse verzamelaar die alles had geordend in 'routes' door de Sahara. Heel practisch als je een reis door de Sahara voorbereidt;
Maar met die gekneusde knie zit dat er voorlopig niet in. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

Marrakech, Hotel Riad Jonan, Dinsdag 5 Oktober 2010
In een stille straat ontmoetten wij een man die ons zeer hartelijk uitnodigde voor een kopje thee in zijn huis. We vermoedden als motief natuurlijk 'handel', maar niet van dat opdringerige souks-model. We hadden inderdaad een heel ander gesprek, en zo hoorden wij veel over de Berbertaal. Hij had Arabische letteren gestudeerd, maar kwam niet aan de slag als leraar. Hij had niet de juiste 'relaties'. Hij werkte daarom in de specerijenzaak van zijn oom. Veel later, bij de Berberthee, kwam de 'handel'. Hij verkocht ons specerijen die Ghislaine al eerder zocht.
Wat doe je al niet voor de kost. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

Marrakech, Hotel Riad Jonan, Woensdag 6 Oktober 2010
Eindelijk hebben we een grote tocht buiten Marrakech ondernomen. Het leek alsof we niet los konden komen van de stad. Het werd een succes, want het zette ons op het andere been. Marrakech is zo extreem toeristisch dat je vergeet dat er zoiets bestaat als 'gewoon' Marokko. De rit van bijna tweehonderd kilometer naar de kust alléén al, naar Essaouira, het oude Mogador, gaf een beeld van 'agrarisch Marokko'. De èchte vissen in de haven, en de niet-zo-hitsige souvenirwinkels deden de rest. De sierlijke 'Marokkaanse' puntschoentjes blijken echter 'Made in China' te zijn. Dat is beter voor de 'handel'. Nietwaar? (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

Marrakech, Hotel Riad Jonan, Donderdag 7 Oktober 2010, vertrekdag
Gelukkig is het vandaag vertrekdag uit deze stinkstad met zijn racende bromfietsen door smalle straatjes die vol hangen met rook van de houtskoolvuren. Uch, uch.
De opdringerige verkopers van 'souvenirs' leerden we vermijden.
Gelukkig waren er ook èchte ontmoetingen met èchte mensen en dingen. Deels door 'gericht zoeken', deels door toeval. Het grote pluspunt bleef natuurlijk om deze ups-and-downs van het toeristische leven samen met de geliefde mee te maken. Het samen decoderen van schijn en werkelijkheid was een van de pilaren van het genot. Eigenlijk geldt dat ook voor het gewone, niet-toeristische, leven. Sprookjes en illusies domineren daar ook. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

Eindhoven, Lakerstraat, Vrijdag 8 Oktober 2010, doorreisdag, Albert jarig
Goede reis gehad; goed aangekomen. "Geen stukje".
terug eerste dagboekregel

In de trein tussen Brussel en Béziers, Zaterdag 9 Oktober 2010, reisdag
Ik zit in de trein van Brussel naar Béziers, en kijk terug op mijn 'reis naar het Noorden'. Drie weken geleden maakte ik de reis in tegengestelde richting. Voor twee verjaardagen, en een tiendaagse reis naar Marrakech. Allemaal met Ghislaine.
Lange tijd was dat allemaal 'toekomst'; nu is het opeens 'verleden tijd'.
Terwijl ik uitkijk op het zonnige Noordfranse landschap, mijmer ik over 'Dingen Die Voorbijgaan'. Ik haal het door elkaar met het langsglijdende landschap. Ik probeer het onder woorden de brengen. Ik denk aan Heraclitus: 'Je kunt maar één keer in dezelfde rivier stappen' en aan 'How time flies'. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

Cessenon sur Orb, Zondag 10 Oktober 2010
Toen ik gisteravond aankwam in mijn regio, begon het net te regenen.
--"Het is de laatste weken hoofdzakelijk droog geweest, maar wel koeler en meer bewolking", had de taxichauffeur gezegd.
Het regende steeds harder en gestadiger. Vrijwel windloos ruiste het naar beneden.
Vanmorgen stond mijn regenmeter op 14 mm, en het regende nog nog precies zo: Windloos en gestadig. Rond de middag was de regenmeter vol bij 40 mm. Ik kiepte hem om, en nu, tegen de schemering, staat die alweer op 15 mm.
--"Dat ik dat nog mag meemaken", prevel ik zacht in mezelf.
--"Na die lange kurkdroge zomer". (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

Cessenon sur Orb, Maandag 11 Oktober 2010
Vanmorgen kreeg ik de diagnose van wat ik de vorige week 'mijn gekneusde knie' noemde. Het beperkte onze excursies in Marrakech. Snel was duidelijk dat er niets was gebroken, dus 'dóórlopen' was mijn motto geworden. Onze musea-bezoeken konden gewoon doorgaan. Maar het bleef heel pijnlijk, en de zwelling bleef zorgwekkend. Met de echografie van vanmorgen werd pas duidelijk dat de pezen onbeschadigd waren.
Mijn 'zorgen' over mijn wandeltoekomst zijn opeens verdwenen.
'Pappen en warmhouden' is nu mijn motto. En wat geduld natuurlijk!
Meteen doorreizen heb ik echter opgegeven. Het onvermijdelijke trappenlopen op La Gomera lijkt me nog te zwaar. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

Cessenon sur Orb, Dinsdag 12 Oktober 2010, Ad en Sylvia jarig!
De regens zijn voorbij. Tachtig millimeter in twee dagen. Windloos en ruisend spoelde die alles weg. De droge stoffige zomer, de insecticiden, en de ook resten van de vendange. De winterrust kan beginnen.
De wijngaarden zijn veranderd van donkergroen in vlekkerig roodbruin en geel. Allemaal grondig schoongewassen. Ook mijn tuin herken ik niet. Is dit herfst? Onder de appelbomen liggen kringen van afgevallen appels, maar de bladeren zijn nog donkergroen. Curieus.
Opeens breekt de opkomende zon door de wolken aan de horizon. Het rode licht loopt dood tegen de hemel die nog steeds donkergrijs is. Zou nog meer regen komen? (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

Cessenon sur Orb, Woensdag 13 Oktober 2010
De toekomst van mijn 'gekneusde knie' is zonnig sinds ik weet dat de pezen niet beschadigd zijn. Net zo zonnig als het weer na de regens van het weekend.
Natuurlijk vraag ik mij af of het anders had gekund.
--"Jazeker! Ik had de steen waarover ik struikelde beter op tijd kunnen zien".
En zo ken ik er nog een paar.
In de case studies die ik vroeger beroepsmatig begeleidde, maakte ik onderscheid tussen de ex ante-analyse, waarbij je je inleeft in de historische beslisser en diens gegevens vóór de onderhavige beslissingen werd genomen, en de ex post-analyse waarin je de beslissingen achteraf óók bekijkt met gegevens waarover de beslisser --terecht of onterecht-- niet beschikte.
Wetenschappelijk gesproken zijn beide analyses van groot belang, maar 'bureaucratisch', 'politiek' --en zeker 'populistisch'-- gaat alle aandacht naar de ex post-analyse. Kortom, de ex ante-analyse 'verkoopt' niet.
Ik probeer in mijn eigen monologue intérieur beide analyses in evenwicht te houden, speur naar mijn werkelijke leerervaringen, en vraag 'wat-doe-ik-ermee?'
De rest valt onder het nederigmakende: there is no crying for spilled milk. Of ik lach het weg met een uitdrukking die ik ooit hoorde: the exquisite perfection of hindsight.
terug eerste dagboekregel

Cessenon sur Orb, Donderdag 14 Oktober 2010
Eergisteren was ik bij een lezing voor de NLse club alhier. Eerst dacht ik 'dit is een non-ervaring', dus ik schreef er niet over. Maar bij nader inzien leidde het toch tot observaties die de moeite van het noteren waard zijn. Ik was introducé van de enige NLer die ik hier ken, en het was een lezing van een NLse journalist die in Parijs woont. Hij zou het hebben over 'Wat Frankrijk beweegt'.
Het was een jonge journalist die een boek over het onderwerp had geschreven, en héél bedachtzaam sprak. Met lange pauzes tussen de woorden. En met zinnen die halfweg werden afgebroken om te worden vervangen door een betere versie, maar ook die haalde het einde niet zonder meer. Het leek daarom nogal op stotteren, maar dan in 'slow motion'. De 'info' had wel kwaliteit, maar verscheen als een ad hoc legpuzzle. De kwantiteit overweldigde mij dus niet.
Daarna kwam de aangewezen discussieleider die twee mensen had gevraagd om de discussie te openen. De eerste refereerde *niet* aan wat de inleider had gezegd. vermeldde wèl dat hij relaties had met hogere lokale politici --George Frêche mocht hij tot zijn kennissen rekenen-- en hoorde zichzelf graag praten; ook bij gebrek aan inhoud. Ik heb alleen onthouden dat hij al dertig jaar in Frankrijk woont.
De tweede, een vrouw, vertelde heel concreet over haar zeven-jarige ervaring als gemeenteraadslid in een dorp in de buurt. Terugblikkend was dit het inhoudelijke hoogtepunt van de bijeenkomst met betrekking tot het onderwerp.
Van de pauze en de nazit herinner ik mij enkele verheugende gespreksfragmenten.
Dat was het dan. Een ordinaire 'non-ervaring'. Waarom schrijf ik er dan toch over?
Omdat het mij --met enige vertraging-- aan het denken zette over wat hier wèrkelijk aan de hand was. Het gaat niet over de inhoud. Dat is slechts het voertuig waarmee een soort namaak-Nederland wordt gecreëerd. Je kunt je laten zien, en je wordt gezien. Net als vroeger in NL.
En dat leidde tot de wèrkelijke vraag waarmee ik vanochtend wakker werd, en waarvoor ik ben gaan zitten. Hoe komt het dat ik dat pas met vertraging zie. Dat ik zo lang bleef staren op het gebrek aan inhoud, en de 'sociale ervaring' miskende.
Goede vraag!
terug eerste dagboekregel

Cessenon sur Orb, Vrijdag 15 Oktober 2010, Theo jarig!
Van mijn vrienden in Iquique kreeg ik een gedicht dat daar de laatste dagen circuleerde. Het is van Jaime Ceballos, een dichter uit Iquique. Iquique is een mijnstad, net als Copiapó, maar iets Noordelijker in de Atacama woestijn, waar inmiddels de 33 mijnwerkers zijn bevrijd.
Ik heb het gedicht, een smeekbede, ten naaste bij vertaald.

Oración 33
Señor, tú que sabes
De milagros y esperanzas
No los abandones.

En esta hora del secuestro
Rescátalos de sus rescatadores
No los abandones.

Baja tú antes que los medios
Infórmales antes que sea tarde
No los abandones.

Sácalos de los sets de televisión
Apártalos de las luces que enceguecen
No los abandones.

Tú sabes que entre cámaras y flashes
Ya destruyeron la Tragedia.
Pero a ellos, no los abandones.

Jaime Ceballos, poeta iquiqueño.

Smeekbede 33
Heer, gij die weet van wonderen en van hoop,
Laat hen niet in de steek.

In dit uur van achtervolging, redt hen van hun redders
Laat hen niet in de steek.

Daal neder vóór de media, Informeer ze vóór het te laat is
Laat hen niet in de steek.

Redt hen van de televisie, houdt hen buiten het verblindende licht
Laat hen niet in de steek.

Gij weet dat tussen de camera's en de flitsers de Tragedie al werd vernietigd
Maar hen, laat hen niet in de steek.

Cessenon sur Orb, Zaterdag 16 Oktober 2010, mijn naamdag
Op deze datum komt mij altijd in herinnering dat wij vroeger thuis naast de verjaardag ook de 'naamdag' vierden. Dit is mijn 'naamdag'. Ik ben met mijn eerste naam weliswaar vernoemd naar mijn grootvader van moeder's kant, maar mijn patroonheilige is erbij gezocht. Gerardus Majella is pas in 1893 heilig verklaard, dus mijn grootvader kan er niet naar vernoemd zijn. Het levensverhaal van deze heilige inspireerde mij ook niet. Integendeel. Toen ik in Spanje ging wonen werd echter onmiddellijk naar mijn 'santo' geïnformeerd.
Gerardus Majella is daar een totaal onbekende heilige. Zodoende werd de vergetelheid gecontinueerd. Ik ben nog de enige. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

Cessenon sur Orb, Zondag 17 Oktober 2010, neef Harrie wordt 88!
Ik had de tuinman advies gevraagd over de 'champignons' in mijn gazon. 'Champignons' is hier de verzamelnaam voor alle paddestoelen, zwammen en schimmels op ongewenste plekken. Het ergerde mij.
Zodoende liepen we over het gazon en opeens riep Jacques enthousiast:
--"Dat zijn rosés des prés" , en wees op een groepje paddestoelen die nogal leken op wat in NL 'champignons' worden genoemd, maar hier keurig Champignons de Paris.
--"Ze zijn broertje en zusje van Champignons de Paris, maar veel smakelijker", vervolgde hij enthousiast.
Ik trok het na in Wikipédia, en zo eet ik vanavond champignon-omelette van champignons uit eigen tuin. (100 woorden)
____________________
Rosé des prés[l'agaric champêtre]: http://www.saisons-vives.com/frontoffice/index.asp?id=60
Agaric: http://fr.wikipedia.org/wiki/Agaric en http://fr.wikipedia.org/wiki/Agaricus_campestris
terug eerste dagboekregel

Cessenon sur Orb, Maandag 18 Oktober 2010, Yvonne jarig!
De schrijfster Corinne Maier die in 2004 wereldfaam bereikte met haar hilarisch-serieuze boek Bonjour Paresse 'over de kunst en de noodzaak zo min mogelijk te doen op je werk', heeft deze maand een boek gepubliceerd onder de titel Tchao la France over de uittocht van de jonge intellectuelen. Twee-en-half-miljoen de laatste jaren!
Het mag dan hilarisch zijn wat zij schrijft, het is ook altijd perfect gedocumenteerd. Je legt het niet zomaar naast je neer.
Sarkozy decreteerde kortgeleden: "La France, on l’aime ou on la quitte".
Hij bedoelde de Roma. Dit gebeurt. Ik ga het onmiddellijk lezen. (100 woorden)
____________________
Eerder schreef ik over Corinne Maier: 23 Sep en 25 Nov 2004, 9 jan en 1 Apr 2006 en 17 aug 2007.
Een voorproefje [tot pag 20]: http://www.edenlivres.fr/p/9782081233362
CORINNE MAIER, Tchao la France, 40 Raisons de quitter votre pays, Flammarion, ISBN : 9782081233362 (2081233363)
terug eerste dagboekregel

Cessenon sur Orb, Dinsdag 19 Oktober 2010
Eindelijk heb ik het boek gelezen waarover ik in December 2008 schreef, en dat ik onmiddellijk bij Amazon kocht. Het is van Russel Shorto en is getiteld THE ISLAND AT THE CENTER OF THE WORLD, The Epic Story of Dutch Manhattan and the Forgotten Colony That Shaped America. Maar ik stond toen op het punt naar Zuid-Afrika te vertrekken, en het kwam mij niet gelegen. Ik liet naar Theo sturen, waarmee ik correspondeerde over het onderwerp. Hij zou het eerst lezen, en het mij in de zomer teruggeven. Maar ook toen --op mijn tachtigste verjaardag-- kwam het niet zo gelegen, zodat ik het meteen aan Miek uitleende. En die gaf het mij terug toen ik de vorige maand in NL was. Zodoende ...
Ik was over het thema al redelijk bijgelezen. Het gaat namelijk over de vroege geschiedenis van de VS en de mythes daaromheen die de American Dream vormen. Met name de godsdienstvrijheid en de mogelijkheid de sociale ladder te beklimmen kwamen niet te pas bij de latere [Engelse] kolonisator. Die schreef als overwinnaar bovendien de geschiedenis. Zodoende verdwenen nogal wat 'details' onder het vloerkleed en ontstonden 'valse' mythes.
Vreemd genoeg kreeg ik het eerste signaal van de opleving van de 'Early American Studies' in November 2007 toen ik de herkomst van de Spaanse grondwet [Cádiz 1812] bestudeerde. De spreker op een congres daarover wees op de belangrijke rol die Ruíz de Padrón, [iemand van La Gomera, vandaar!] daarin had gespeeld met betrekking tot het afschaffen van de Inquisitie. Hij was namelijk in zijn jonge jaren in Philadelphia geweest, had Franklin ontmoet, en leerde zodoende de Amerikaanse godsdienstvrijheid kennen. Terloops zei die spreker dat er 'toevallig nu' een opleving van 'Early American Studies' was, met de doorbreking van die bestaande 'mythes'. Hij noemde details zoals de Hollandse kolonie en de gedachten van Spinoza, Descartes en Grotius die daar terecht waren gekomen vóór de Vrede van Munster in 1648..
Een maand later was ik dus een 'gewaarschuwd man' toen ik las van het 350-jarig jubileum van Flushing Remonstrance van 27 december 1657, een belangrijk teken dat de Amerikaanse 'godsdienstvrijheid' niet begon met Bill of Rights van 1791 of de Virginia Declaration of Rights van 1776 zoals de mythe wil.
In het kielzog daarvan vielen mij in oktober 2008 natuurlijk ook de persberichten-met-toelichtingen op over de koerswijziging van 'roze' immigratie-romantiek die door het Ellis Island Immigration Museum in de haven van New York werd uitgestraald. Héél informatief al die 'toelichtingen'. In november 2008 volgt een ander boek waarin de zgn 'godsdienstvrijheid' van de Pilgrim Fathers en het lot van de Franse Hugenoten aldaar op de snijtafel komt.
Dan ontdek ik in december 2008 het bovengenoemde boek van Shorto. Daar ga ik morgen op verder. Vandaag, om de documentatie van mijn 'roots' op dit gebied af te maken, nog een boek uit de hoek van de 'Early American Studies' waarover ik in juli 2009 schreef. Het is de vroege geschiedenis van Arkansas Valley die mij deed denken aan de ontdekking van Kuruman in Zuid-Afrika waar ik dat voorjaar had doorgebracht.
Morgen verder.
____________________________
Mijn Dagboek 8+9 nov 2007 [Ruíz de Padrón en Cádiz 1812]; 28 dec 2007 [Flushing Remonstrance]; 15 okt 2008 [Ellis Island Immigration Museum]; 29 nov 2008 [Pilgrim Fathers]; 9+10 dec 2008 [The Island At The Center Of The World]; 8+9 juli 2009 [Arkansas Valley].
terug eerste dagboekregel

Cessenon sur Orb, Woensdag 20 Oktober 2010
Het boek van Russell Shorto, The Island at the Center of the World, waarvan ik gisteren mijn persoonlijke aanloop beschreef, heeft mij in alle opzichten bevredigd. Het gaf in één samenhangend verhaal de verbanden die ik miste bij het lezen van de fragmenten die ik gisteren opsomde. Het sloot ook mooi aan bij mijn herinneringen aan 'mijn' Vaderlandse Geschiedenis: De Vrede van Munster, Johan de Witt, de Eerste, Tweede en Derde Engelse oorlog en dergelijke. Zo kon ik het goed 'plaatsen'.
Het boek is gebaseerd op de vertaling van Oud-Nederlandse documenten die het merendeel vormden van de bestuursadministratie van New Netherland. Die lagen in een 'vergeten' hoekje van de New York State Library. Het project begon in 1974. Het gaat om twaalf duizend documenten die inmiddels grotendeels zijn vertaald, maar de 'interpretatie' door historici gaat verder. Het gaat niet alleen om De Grote Beslissingen, maar om de talloze -- soms futiele-- details en anekdotes die het verhaal vlees en bloed geven. Shorto had intensief kontakt met de historici die aan het project werkten, en op sommige plaatsen in zijn boek is dat te merken omdat hij de lezer betrekt in hun twijfels en de dilemma's. Ook dat geeft 'vlees-en-bloed'.
Het boek is opgebouwd uit verschillende vertellijnen. Allereerst natuurlijk de chronologie van de kolonie van begin tot einde: De Grote Lijn. Daarbij hoort ook de invloed van mentaliteit van de Republiek en de befaamde Hollandse tolerantie die het tot een vluchteiland maakte voor de geavanceerde denkers van die dagen.
De 'kleinere' vertellijnen gaan meestal over personen die --later-- belangrijk acteur worden in de geschiedenis van Manhattan. We volgen zo'n man of vrouw op de voet op basis van geboekstaafde details, vaak vanaf de geboorte of vanaf de eerste avonturen als tiener. Met die manier van vertellen illustreert Shorto heel levendig hoe de 'smeltkroes' van Manhattan gevuld was met mensen van heel verschillende herkomst en karakter.
Wat voor mij ook goed uit de verf kwam, was het conflict tussen besturen volgens kapitalistische principes [het vrije ondernemersschap] zoals de Westindische Compagnie dat deed, waarbij 'mensen' gereedschap-zonder-eigen-rechten zijn, en besturen waarbij een of andere vorm van mensenrechten wordt gerespecteerd. In de huidige tijd zitten we weer opnieuw in dat probleem. De parallellen zijn frappant.
Het boek verliest zich niet in theoretiseren daarover; het beschrijft aan de hand van geboekstaafde details het leven en het gedachtegoed van de acteurs. Zowel van de hoofdacteurs, Peter Stuyvesant en Adriaen van der Donck, alsook van de personen daaromheen, van medebestuurders tot barmeiden.
Peter Stuyvesant is in de geschiedenis bekend gebleven, ook nadat de kolonie 'Engels' was geworden, maar geleidelijk is hij tot een mythische 'cartoon'- figuur gereduceerd. Shorto laat zien hoeveel rijker, interessanter en belangrijker Stuyvesant eigenlijk is. Maar de belangrijkste verworvenheid van het boek is het naar voren halen van de figuur van Adriaen van de Donck waarin de theoretische en practische grondslagen van 'die moderne tijd' waren vertegenwoordigd: Grotius, Descartes, Spinoza ...
Het is alleen in de tweestrijd tussen die twee personen dat Manhattan en huidige Amerikaanse vrijheidsprincipes kunnen worden begrepen. Dat laat Shorto goed zien. Die tweestrijd is er nog tot op de dag van vandaag. Dat maakt het extra boeiend.
___________________________________
Russell Shorto, THE ISLAND AT THE CENTER OF THE WORLD, First Vintage Books Edition, April 2005, ISBN: 1-4000-7867-9
terug eerste dagboekregel

Cessenon sur Orb, Donderdag 21 Oktober 2010, mijn vader's verjaardag
Finland, IJsland, Noorwegen, Nederland, Zweden, Zwitserland, Oostenrijk, Nieuw-Zeeland, Estonië, Ierland, Denemarken, Japan, Litauen, België, Luxemburg, Malta, Duitsland, Australië, Engeland en Verenigde Staten.
Wat is dit?
Dit zijn de bovenste twintig landen van de lijst die sinds 2002 jaarlijks door de Reporters Zonder Grenzen wordt opgesteld en geeft een waardering voor de persvrijheid en dat land.
Wat missen we hier? Laat ik de niet-genoemde Europese landen eens opzoeken:
Frankrijk [gezakt naar 44]. Italië [gebleven op 49]. Spanje [gestegen naar 39]. Portugal [gezakt naar 40]. Hongarije [gestegen naar 28]. Letland [gezakt naar 30]. Polen [gestegen naar 32].
De hekkensluiters zijn Roemenië, Bulgarije en Griekenland op resp 52, 70 en 70.
De index is gebaseerd op 'gebeurtenissen' tussen 1 september 2009 en 1 september 2010 zoals afluisteren, chicaneren van journalisten, openlijke kritiek van de politieke macht [zoals in Frankrijk], maar ook op structurele gegevens: concentratie van de pers, recht op geheimhouding van bronnen, geen waardering voor journalistieke arbeid zoals voor 'klokkenluiden'.
Wat valt op?
Dertien van de eerste twintig landen zijn Europees, maar Zuid-Europa schittert door afwezigheid in die kopgroep van twintig. Sinds het begin van deze classificatie is de kopgroep van zes onveranderd. Zuid-Europa zakt steeds verder af, en de plaatsen worden opgevuld door buiten-Europese landen. Europa verliest zijn 'voorbeeldfunctie'; de wereld verandert ook op dat punt.
Die groter wordende kloof tussen Noord- en Zuid Europa sluit aan bij mijn lang gekoesterde observatie van het diepgaande cultuurverschil tussen Noord en Zuid. Ik woonde in Spanje toen Spanje zijn feitelijke entree maakte in de EU, en kennismaakte met de EU-praktijk. Geschoktheid alom. De zorgvuldige overlegcultuur stond haaks op de autoritaire benadering die zij niet alleen uit de Franco-periode kenden, maar ook uit de eeuwen daarvoor. Alleen in het begin van de 20ste eeuw hadden ze wat met democratie geëxperimenteerd, maar dat was in 1936 door Franco grondig de kop ingedrukt. Die constatering bracht mij toen tot de uitspraak dat we geen EU gehad zouden hebben als Spanje vanaf het begin bij de opbouw daarvan betrokken zou zijn geweest. Zo geloof ik nóg dat een aparte Noord-Europese Unie, gescheiden van een Zuid-Europese met zijn eigen 'Brussel', tot een meer natuurlijke opbloei van Europa zal leiden.
Maar ja, zo is het niet gelopen.
Net als in België zitten we met een grondige cultuurkloof, en ik volg de problemen in België met aandacht, daarbij denkend dat het ooit 'model' zal zijn voor de scheuring die ik in Europa verwacht, en hoe we die kunnen aanpakken. Maar misschien is het hoopvoller te kijken naar hoe Duitsland en Frankrijk het doen. Daar worstelen ze met dezelfde cultuurkloof, maar ze wordt daar niet geaccentueerd door een taalverschil.
_________________
Big Browser: PAS TOP La- France seulement 44e au classement de la liberté de la presse, (RFS)
http://bigbrowser.blog.lemonde.fr/2010/10/20/pas-top-la-france-seulement-44e-au-classement-de-la-liberte-de-la-presse-rsf/
Press Freedom Index 2010 [Engels]: http://en.rsf.org/press-freedom-index-2010,1034.html
Classement mondial 2010 [Frans]: http://fr.rsf.org/press-freedom-index-2010,1034.html
terug eerste dagboekregel

Cessenon sur Orb, Vrijdag 22 Oktober 2010
Ik ben een Beklagenswaardig Wezen, --een BW--. Bij nader inzien ben ik zelfs een Zeer Beklagenswaardig Wezen --een ZBW-- want ik ben erfelijk belast met de onmogelijkheid om oordopjes in mijn oor te houden. Bij de geringste beweging vallen ze er uit. Alleen als ik rustig in de trein of een vliegtuig zit, waag ik mij aan luisteren naar mijn muziekkastje.
Gelukkig hoor ik niet bij degenen die bovendien een minderwaardigheidscomplex hebben ontwikkeld. Want, stel je voor! Iedereen in de zaal danst en huppelt met oordopjes, en jij bent de enige 'kluns' die daar altijd mee zit te prutsen. In mijn adolescentie, toen dat begrip werd uitgevonden, noemde we zo iemand een 'Minco'. [Hoe oud moet je zijn om dat woord te kennen? Google kent het niet.]
Zoals je inmiddels hebt begrepen ben ik belast met het ECD-Syndrome, of voluit het Earbud Cartilage Deficiency Syndrome, E.C.D.S. David Pogue, die daarover een artikel in NYT schreef zette 'can't wear earbuds' in Google en scoorde 93.800 hits. Ik probeerde 'geen oordoppen' en kwam op 104.000, en op een goudmijn van heel interessante klachten. Ik ben niet de enige. Gelukkig maar!
Mijn 'erfelijke belasting' is een van de afwijkingen van Het Normale Oor dat de ontwerpers van oordoppen hanteren. Pogue 'lijdt' er ook aan. Het gaat om het [erfelijk] ontbreken van de Antitragus. De Tragus is het knopje kraakbeen aan de voorkant van het oor. De Antitragus is het knobbeltje daartegenover. Op het internet staan duidelijke tekeningen. [Zie voetnoot]. Tussen de Tragus en de Antitragus --tenminste als je Het Normale Oor hebt!--, past het gebruikelijke oordopje.
Het artikel gaat ook in op diverse 'betere' ontwerpen, maar lang niet altijd zijn die ook ergonomisch beter. Er blijken nogal wat alternatieven te zijn, en het artikel gaat ook in op de geluidskwaliteit die met het gebruikelijke oordopje nogal armetierig schijnt te zijn. Deze betere modellen zijn natuurlijk duurder. Pogue beschrijft een model van $450, maar zijn eigen voorkeur gaat uit naar een model van $350. Daarmee wordt het artikel ook interessant voor audiofielen. Het ergonomische probleem blijkt pas ècht goed te worden opgelost als je je door de lokale audioloog persoonlijke dopjes laat aanmeten. Maatwerk dus, geen standaardmodel. Van zo'n bezoek aan een audioloog laat Pogue nog een geestige video zien die het geheel wat relativeert.
Maar alles bij elkaar moeten we Pogue dankbaar zijn dat hij dit heikele probleem voor het voetlicht brengt. Ik denk dat een heleboel stilgehouden leed daarmee psychologisch kan worden verwerkt. Eindelijk!
Ik geloof dat ik toch niet zo'n Beklagenswaardig Wezen ben als ik vroeger dacht.
---
DAVID POGUE, Battling the Earbud Blues, NYT, Personal Tech, October 20, 2010
http://www.nytimes.com/2010/10/21/technology/personaltech/21pogue.html?nl=technology&emc=cta2
Anatomie van de oorschelp:
http://3.bp.blogspot.com/_Eiwce13X738/Sjo6VC7myLI/AAAAAAAAGow/bFT4ashd6g8/s1600-h/Ear.Anatomy.Auricle.vsm.jpg
Zie ook: http://en.wikipedia.org/wiki/Antitragus. Dit plaatje is eenvoudiger en duidelijker.
De video:
http://video.nytimes.com/video/2010/10/21/technology/personaltech/1248069216745/dr-pogue-s-amazing-earbuds.html
terug eerste dagboekregel

Cessenon sur Orb, Zaterdag 23 Oktober 2010
Vrij onverwacht is mijn knie vooruitgegaan. Met name het kniebuigen verbeterde maar langzaam, en ik maakte mij al zorgen. Eergisteren was er opeens een 'knak!' zonder dat ik iets speciaals deed. Ik schrok mij rot, want het deed ontzettend pijn, en ik kon nieteens meer staan. Toen na een dag de pijn was verdwenen, bleek dat ik de knie bijna(!) normaal kon buigen. Het hele been voelde ondanks de pijn metéén een stuk normaler. Kennelijk was er met die 'knak' iets rechtgezet. Toen durfde ik concrete reisplanen te maken, en reserveerde een hotelkamer in Barcelona. Wègwezen! was de eerstvolgende zorg.
Ik dacht dat tijdens de staking, zoals gewoonlijk, de internationale treinen zouden worden gerespecteerd. Dat is enigszins zo voor Zwitserland, Duitsland en België/Nederland. Maar niet voor Spanje zo bleek uit http://www.infolignes.com/.
Ik ging naar het station van Béziers om het persoonlijk te verifiëren. Inderdaad, zei de info-lady, Spanje stuurt zijn Talgo pas weer over de grens als de staking helemaal is afgelopen. Die trein begint in Montpellier en gaat tot Cartagena ver in het Zuiden. Ze hebben kennelijk slechte ervaringen met toezeggingen van Franse stakers, en daar willen ze hun Spaanse clientèle niet mee belasten. Onderweg naar huis hoorde ik op de autoradio dat de staking zeker tot de volgende week Vrijdag zal duren. Toch wacht ik nog even met het annuleren van het hotel: Misschien gebeurt er een wonder.
Ik informeerde ook naar Linebús, de lange-afstandsbus, waarmee ik het vorig jaar in Oktober --en dit jaar in Mei-- de Franse stakingen had kunnen ontlopen. Maar die was te onzeker, zei de info-lady. Allereerst wegens gebrek aan brandstof, en omdat de stakers ook de autoweg zouden blokkeren. Het gaat op een Totalkrieg lijken.
In Béziers kocht ik toen het boek van Corinne Maier waar ik Maandag over schreef: 'Tchao la France', met als ondertitel '40 Raisons de quitter votre pays'. De laatste regel van het boek is: "Conclusion. Une seule solution, l'émigration".
[Maier woont zelf al vier jaar in Brussel].
Het gaat dus over Wègwezen! Dat lijkt mij een uitermate geschikt boek om nu te lezen. Intussen koester ik mijn hoogstpersoonlijke reden om dit land te verlaten. En wel zo snel mogelijk!
---
CORINNE MAIER, Tchao la France, 40 Raisons de quitter votre pays, Flammarion, ISBN : 9782081233362 (2081233363)
Mijn Dagboek over hoe ik eerder de Franse stakingen ontliep: 20okt09 en 29mei10
terug eerste dagboekregel

Cessenon sur Orb, Zondag 24 Oktober 2010
De situatie die ik gisteren beschreef, gaf mij een gevoel van 'huisarrest', en nu ik mij daarbij heb neergelegd openen zich nieuwe vergezichten. Ik kan mooi wat 'achterstallig' werk opknappen, zoals de prachtige documentatie die ik over het Belgische Probleem [BP] heb verzameld, want de tuin is al 'winterklaar'.
Dat idee werd getriggerd toen Ghislaine mij dezer dagen een hilarische video stuurde die het BP 'haarfijn' uiteenzette. Die video is 'English Spoken' dat is op zich al een grap, en ook 'French Fries' als unificerende factor. Daar moet je mee beginnen.
Eerder stuurde Ghislaine mij een interessante Power Point die serieus en helder het grondwettelijke probleem rondom Brussel en Vilvoorde uiteenzet. Die heb ik op box-net gezet en kun je daarvan downloaden.
Op de franse TV5 is een [vaak] interessant discussieprogramma, Cdans l'air, over een zeer actueel onderwerp. Ik volg dat vaak. Op 15 juni ging dat over België onder de provocerende titel: "Wallonie: 27 région française?". Als inleiding was er een uitstekende documentaire waarbij o.a. de burgemeesters van Tourcoing, Wezembeek en Tournai [Doornik] geïnterviewd werden. Heel informatief!!
Maar de meest uitgebreide en interessantse informatie kreeg ik van een serie interviews die Le Monde van 9 juli tot 2 augustus publiceerde in een blog onder de titel Ceci n'est pas une frontière. Un été belge, entre Wallons et Flamands. De journalisten Elise Barthet en Caroline Gillet interviewden 25 keer iemand juist noord of zuid over de hele lengte van de taalgrens. Ik heb dat gisteren nog eens nagelezen, en het geeft een uitstekend beeld. Het is niet alleen de tekst die verrijkt is met 'multi-media', maar ook het commentaar van de lezers. De grote tegenstelling Vlaams--Waals wordt gezien vanaf de plekken waar gewone mensen er mee om moeten gaan. Dat doen ook de reakties van de lezers. Dat geeft kleur aan de grote lijnen die vaak aangeven dat het 'onmogelijk' is er mee te leven. Toch kan het.
De bovengenoemde hilarische video heeft --bijvoorbeeld-- als apotheose de 'onmogelijkheid' om in Brussel te leven, afhankelijk van vijf verschillende bestuursstructuren. Maar volgens Corinne Maier, die Frankrijk is ontvlucht wegens de blokkerende bureaucratie, en nu al vier jaar in Brussel woont, loopt het heel soepel. De Belgen zijn 'pragmatiques et aimables' en de enige vervelende personen die ze ontmoet zijn 'certains apparatchiks cul-serrés de l'ambassade de France'.
Kortom, België is een heel interessant land, en de gebeurtenissen van deze zomer zijn de moeite van het nalezen waard. Waarvan akte!!
__________
De hilarische video: Jerome de Gerlache, Do you want to know more about Belgium?
zonder ondertitels http://www.vimeo.com/15049808 met NL+F ondertitels http://www.vimeo.com/15239617

Do you want to know more about Belgium? (subtitled NL/FR) from Jerome de Gerlache on Vimeo
De Power Point met de uitleg van het Brusselse staatkundige probleem: B-H-V-Cant.pps http://www.box.net/shared/7xvu98ij4t
Cdans l'air op TV5: mardi 15 juin 2010, Wallonie : 27e région française ?
http://www.france5.fr/c-dans-l-air/index-fr.php?page=resume&id_rubrique=1462
Helaas is dat archief verminkt. Ik heb er TV5 over geschreven. De documentaire is OK, maar de discussie ontbreekt. Wel is er een stuk over Geert Wilders dat hier niet ter zake doet in opgenomen.
De interviews van Elise Barthet en Caroline Gillet: Ceci n'est pas une frontière. Un été belge, entre Wallons et Flamands.
De kaart met de plaatsen langs de taalgrens: http://belgique.blog.lemonde.fr/files/2010/07/belgique_fond.1278679785.gif
De afleveringen:
09 juillet 2010 Un été belge, entre Wallons et Flamands
http://belgique.blog.lemonde.fr/2010/07/09/un-ete-belge-entre-wallons-et-flamands/
11 juillet 2010 "Ils ne dompteront pas le fier Lion de Flandre"
http://belgique.blog.lemonde.fr/2010/07/11/ils-ne-le-dompteront-pas-le-fier-lion-de-flandre/
11 juillet 2010 Quatre bières et un divorce
http://belgique.blog.lemonde.fr/2010/07/11/quatre-bieres-et-un-divorce/
12 juillet 2010 Brèves de comptoir, épisode 1 : "Dos cervezas por favor !"
http://belgique.blog.lemonde.fr/2010/07/12/dos-cervezas-por-favor/
12 juillet 2010 "Pour Jean-Pierre Pernaut, on est des Ch’tis"
http://belgique.blog.lemonde.fr/2010/07/12/pour-jean-pierre-pernaut-on-est-des-chtis/
13 juillet 2010 Avec les “trimeurs” de Flandre occidentale
http://belgique.blog.lemonde.fr/2010/07/13/avec-les-trimeurs-de-flandre-occidentale/
15 juillet 2010 Courtrai-Mouscron : la frontière en 20 clichés
http://belgique.blog.lemonde.fr/2010/07/15/courtrai-mouscron-la-frontiere-en-20-cliches/
15 juillet 2010 Rencontre avec Marianne, la cousine francophone et écolo d’Yves Leterme
http://belgique.blog.lemonde.fr/2010/07/15/rencontre-avec-marianne-la-cousine-francophone-et-ecolo-dyves-leterme/
16 juillet 2010 Courtrai-Mouscron : les réponses du quizz
http://belgique.blog.lemonde.fr/2010/07/16/courtrai-mouscron-les-reponses-du-quizz/
16 juillet 2010 Brèves de comptoir, épisode 2 : Ou comment Jimi Hendrix a failli se faire refouler d’une boîte de Mouscron
http://belgique.blog.lemonde.fr/2010/07/16/breve-de-comptoir-episode-2-ou-comment-jimi-hendrix-a-failli-se-faire-refouler-dune-boite-de-mouscron/
17 juillet 2010 "Il existe aujourd’hui une vraie dynamique économique en Wallonie"
http://belgique.blog.lemonde.fr/2010/07/17/il-existe-aujourdhui-une-vraie-dynamique-economique-en-wallonie/
19 juillet 2010 Le Royal Excelsior : vie et mort d’un club de football belge
http://belgique.blog.lemonde.fr/2010/07/19/le-royal-excelsior-vie-et-mort-dun-club-de-football-belge/
20 juillet 2010 Au "pays des collines", un havre de paix communautaire
http://belgique.blog.lemonde.fr/2010/07/20/au-pays-des-collines-un-havre-de-paix-communautaire/
20 juillet 2010 Des Flamands sont arrivés près de chez nous
http://belgique.blog.lemonde.fr/2010/07/20/des-flamands-sont-arrives-pres-de-chez-nous/
21 juillet 2010 C’est la fête nationale, rions un peu avec la famille royale
http://belgique.blog.lemonde.fr/2010/07/21/cest-la-fete-nationale-rions-un-peu-avec-la-famille-royale-belge/
22 juillet 2010 Avec les irréductibles francophones de Linkebeek
http://belgique.blog.lemonde.fr/2010/07/22/avec-les-irreductibles-francophones-de-linkebeek/
22 juillet 2010 "Linkebeek est une commune flamande et elle le restera"
http://belgique.blog.lemonde.fr/2010/07/22/linkebeek-est-une-commune-flamande-et-elle-le-restera/
24 juillet 2010 Brève de comptoir, épisode 3 : Il était "une fois" Bruxelles
http://belgique.blog.lemonde.fr/2010/07/24/breve-de-comptoir-episode-3-il-etait-une-fois-bruxelles/
25 juillet 2010 Vous voulez travailler ? Apprenez le néerlandais
http://belgique.blog.lemonde.fr/2010/07/25/vous-voulez-travailler-apprenez-le-neerlandais/
26 juillet 2010 Flamands et francophones, nous avons dîné chez vous
http://belgique.blog.lemonde.fr/2010/07/26/flamands-et-francophones-nous-avons-dine-chez-vous/
27 juillet 2010 La génération "mix" peut-elle changer la Belgique ?
http://belgique.blog.lemonde.fr/2010/07/27/la-generation-mix-peut-elle-changer-la-belgique/
30 juillet 2010 Aux Fourons : là où la crise belge a failli mal tourner
http://belgique.blog.lemonde.fr/2010/07/30/aux-fourons-la-ou-la-crise-belge-a-failli-mal-tourner/
31 juillet 2010 Les plus heureux des Belges parlent-ils allemand ?
http://belgique.blog.lemonde.fr/2010/07/31/les-plus-heureux-des-belges-parlent-ils-allemand/
01 août 2010 La belgitude des choses vue par deux cinéastes
http://belgique.blog.lemonde.fr/2010/08/01/la-belgitude-des-choses-vue-par-deux-cineastes/
Laatste: 02 août 2010 Bye bye Belgium http://belgique.blog.lemonde.fr/2010/08/02/bye-bye-belgium/
terug eerste dagboekregel

Cessenon sur Orb, Maandag 25 Oktober 2010
In het boek van Corinne Maier wordt ook het rapport van de Reporters Zonder Grenzen genoemd dat ik verleden Donderdag aanhaalde, en ook dat Frankrijk daarin is afgezakt naar de 44ste plaats. ' ... derrière le Surinam et le Guyana', voegt ze er smalend aan toe (p46). 'Geen wonder', schrijft ze even later, 'de pers is in handen van cinq ou six bétonneurs, marchands d'armes, avionneurs, financiers: Arnaud Lagardère, Martin Bouygues, Vincent Bolloré, Bernard Arnault, François Pinault, Serge Dassault'.(p47) Die zien het beroep van journalist als handhaver van de orde, als opvoeder van de massa's, als een functionaris van hun communicatie- of PR-afdeling. De journalist is er niet om 'waarheid' te zoeken. Niets is zo lastig als de 'waarheid'. De journalist moet de gevestigde orde beschermen, en vooral geen 'klokkenluider' worden. 'Leur rôle est le maintien de l'ordre; ils valident ou invalident les opinions qui sont en cours dans différents secteurs de la société' (p49).
Vanuit dat gezichtspunt is het vanzelfsprekend dat er een [heksen]jacht is op de geheime bronnen van 'onthullingen' zoals Le Monde afgelopen zomer meemaakte over de corrupte relatie tussen Bettencourt en de regeringspartij. Het is juist aan dit soort heksenjachten dat Frankrijk zijn lage plaats op de wereldranglijst dankt. [Het zal nog wel erger worden, want juist dezer dagen is een nieuwe heksenjacht van dat kaliber ontbrand].
Voor Maier leidde een-en-ander tot de ergernissen waarvoor ze Frankrijk heeft verlaten: Die moraliserende sfeer. Iedereen en alles probeert je voor schrijven hoe je je moet gedragen om een goede français of française te zijn. Je wordt overstelpt met informatie over hoe het hoort.
Zij maakte recent een voorbeeld mee. Zij was door een van de grote kranten gevraagd om een artikel te schrijven i.v.m. de twintigste verjaardag van de val van De Muur. Na de inlevering werd ze opgebeld. 'Interessant artikel ... maar ... wat moet de lezer hiervan meenemen?' Met andere woorden: 'U moet de moraal van uw verhaal expliciet maken.' (p49).
Die 'moraliserende cultuur' die ze op die manier beschrijft, doet mij denken aan tweespalt in de maatschappij die leidt tot populisme waarover ik de vorige maand enkele malen schreef. De auteurs Buruma en Reybrouck die ik toen aanhaalde, wezen op de groeiende kloof tussen hoog- en laag opgeleiden [5 en 8 sept]. Met allerlei middelen probeert de elite het klootjesvolk onder controle te krijgen. 'Opvoeding' is daar een van. 'Moraliseren', zoals Maier het noemt, is van hetzelfde laken een pak.
Als je daar last van hebt, kun je stemmen voor populisten zoals Wilders of Le Pen.
Je kunt ook 'stemmen-met-de-voetjes', zoals Maier.
terug eerste dagboekregel

Cessenon sur Orb, Dinsdag 26 Oktober 2010
Heel verrassend is het morgen tòch vertrekdag. Ik maak het kort, want er liggen nog heel veel 'last minute' dingetjes. Ik had er zo vlug niet meer op gerekend na al die 'informatie'. Was dat nu 'mis-informatie'?
Intussen rukte de regio nog even alle herfst-weersoorten uit de kast. Hele dagen kraakhelder en zonnig, maar ook zware aanhoudende regens uit donkere regenwolken.
En dan opeens koud, met 'min één' in de ochtend na een wolkenloze nacht bij volle maan. En als afscheidscadeau krijg ik een zeer koude versie van de Transmontana, de wind van de bergen, met rukwinden hun naam waardig. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

Barcelona, Hotel Condal, 20:00, Woensdag 27 Oktober 2010
Ik vertrouwde het maar half tot de bus op tijd kwam aanrijden. De dame van het kantoor was heel gedecideerd, en had gezegd dat de bus uit Marseille op tijd zou komen, maar de indianenverhalen van de wachtende passagiers over de vorige week, hielden mijn twijfel in stand.
Al vrij snel hadden we dertig minuten rust, maar we moesten wachten op passagiers die het niet nauw namen met de tijd. De chauffeur keek boos, toeterde enkele malen, en liep nog terug naar het restaurant. Na een kwartier wachten vertrokken we. Met de lege plaatsen.
--"Boontje komt om zijn loontje". (100 woorden)
terug eerste dagboekregel Barcelona, Hotel Condal, Donderdag 28 Oktober 2010
De reiservaring die ik gisteravond na aankomst nog even noteerde was niet de enige de het vermelden waard was. Ik zat de hele reis naast een Japannner die bijna het postuur van een Japanse worstelaar had. Hij zat gelukkig aan de andere kant van het gangetje, alleen, en op twee zitplaatsen. Hij fotografeerde voortdurend met zijn professionele camera, en tussendoor krabbelde hij haastige schetsen in zijn schetsboek. Pràchtig in één woord! Met enkele halen en veel kriebelige krabbeltjes, alsof hij Japanse letters tekende, toverde hij telkens een heel herkenbaar beeld op het papier van wat er in het zijterrein te zien was. Zo tekende en fotografeerde hij aan de lopende band.
Als hij fotografeerde, mocht ik in zijn schetsboek bladeren. Daar herkende ik de landschappen die hij had bezocht: Noord-Italië en de Provençaalse kustplaatsjes. Ik vroeg hem of hij wellicht beeldend kunstenaar was. 'Nee', zei hij lachend, 'ik ben leraar Engels aan een middelbare school, en reizen is mijn hobby'. Zijn Engels was inderdaad uitstekend, maar een meer uitgebreide conversatie zat er niet in. Zijn ogen kleefden aan het landschap. Hij wilde geen boom, geen berg, of afgelegen dorpje missen. Hij bekeek het kennelijk allemaal met één idee: 'Hoe leg ik dat vast?'
En zo zagen we samen nabij Perpignan de Canigou, met sneeuw op de toppen en in volle zon. Ik heb die ook gefotografeerd, en mijn oude voornemen daar nog eens een grote wandeling te maken het volgend jaar eindelijk eens uit te voeren.
De andere vermeldenswaardige reiservaring was het warme bad dat ik in het hotel kon nemen. Eindelijk kon ik mijn lijf eens lekker doorwarmen. Al weken verlangde daarnaar, en moest mij behelpen met douchen. Het andere middel onder die omstandigheden is een lange pittige marcheerwandeling, maar met die geblesseeerde knie zat dat er niet in.
Vanmorgen heb ik dus wéér een lekker door-en-doorwarmbad genomen. Zo schud ik de 'kleumweken' van mij af.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Vrijdag 29 Oktober 2010, Einde reis!
En dat was dan het einde van de reis. Het grootste obstakel was wègkomen uit Frankrijk. Toen ik die hindernis eenmaal had gepasseerd, was er geen vuiltje meer aan de lucht. Wèg die onzekerheid of een trein wel zal rijden, en of een benzinestation bevoorraad zou zijn.
Leuk was ook om de papieren El País weer eens te lezen. De commentaren op de 'overwinning' van Sarkozy waren heel genuanceerd. Het enige wat hij ècht verloren zou hebben is "de sociale dialoog". Met Sarkozy kan alleen nog op een "dubbele monoloog" worden gerekend, vond een scribent.
Een van de commentatoren was ook opgevallen hoe de tijdens de rellen geïnterviewde jongeren hun actie vergeleken van de revolutie van 1968, die van hun ouders of grootouders. Hij leidde er uit af dat de deelname ternauwernood om inhoudelijke redenen kon zijn: 'erbij te horen' overstraalde kennelijk de inhoud.
Wie er even over had nagedacht moest bovendien inzien dat 'soixante-huit' een revolutie voor maatschappij-verandering was. Een progressieve revolutie dus, maar deze moest 'conservatief' worden genoemd. Het was gericht tégen verandering. We hebben dus te maken met een "rechtse revolutie". [Terwijl die in Frankrijk als 'links' wordt gezien].
Dat soort verfrissende analyses komen uit het buitenland. De analyses van Die Sueddeutsche waren de laatste weken ook zo verhelderend. De Franse discussie lijkt soms genuanceerd, maar nu viel mij toch op hoezeer die in zijn eigen 'zwart-wit' en 'nietes-welles' schema's is gevangen.
Kortom, ik ben aan het afkicken van Frankrijk.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zaterdag 30 Oktober 2010
Gisteravond reikte mijn blik niet verder dan 'afkicken van Frankrijk'. Vandaag moet ik weer vooruit leren kijken. Het zal dus een rustige 'verkenningsdag' worden. Hier in huis heb ik mijn geheugen al opgefrist over hoe ik het vijf maanden geleden heb achtergelaten. Daar kan ik op inhaken.
Straks daal ik af naar de benedenstad. Tachtig meter. Tegen de vierhonderd traptreden. Zal dat gaan met de geblesseerde knie? Ik denk van wel. Maar omhoog? Daarover heb ik twijfels.
En dan pootjebaden in zee, het beste middel voor verdere genezing. Gaat dat lukken?
En inkoopjes doen?
Het moet allemaal opnieuw worden geprobeerd. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zondag 31 Oktober 2010
Het voorpaginanieuws is hier dat voor het eerst sinds de crisis de werkeloosheid is afgenomen. Een 'ietsie-pietsie' maar --ongeveer 70 duizend-- en het totale percentage [bijna 20%] blijft het hoogste van de andere grote landen. Een zorgwekkend detail van de nieuwe arbeidsplaatsen was de 'tijdelijkheid'. Daardoor werden ze voor niet 'ècht' gehouden. Maar de analysten die deze kleine netto toename van het aantal arbeidsplaatsen tegen het licht houden kunnen die niet verklaren door seizoenseffecten, en constateren dat een belangrijke factor de toename van de "uitzendbureaux" is.
Dat is wellicht een cultuurverandering. In Frankrijk werd daar de laatste weken ook op gewezen. Noch in Spanje, noch in Frankrijk genieten uitzendbureaux de sociale en economische status de we kennen van NL en overige Noord-Europese landen. Het wordt verbonden aan de laagste functies. Iets hogere functies zijn daarin ondenkbaar. Ook het part-time werken --dat daarmee wordt verbonden maar daarvoor niet wezenlijk is-- staat in een kwade reuk bij de Latijnen. Dat lijkt mij cultureel. Voor de Latijnen gelden de begrippen 'autoriteit' en 'trouw' veel zwaarder, en de begrippen 'part-time' en 'uitzendbureau' staan daar haaks op. Dat heb ik steeds ervaren als ik de 'gewone' positie van 'uitzendkrachten' in NL probeerde uit te leggen, zowel hier als in Frankrijk.
En het is precies die mentaliteit waar de Spaanse analysten op wijzen; die zou nu veranderen. Ook in Frankrijk werd dat geconstateerd. Dat zou dan een laat gevolg zijn van '68-and all that. Toen werden de grondslagen gelegd voor het elimineren van onnodige autoriteits-gevoelens in de arbeidsverhoudingen. Ik ben benieuwd hoe zich dat hier ontwikkelt.
Doorgaand op die lijn las ik een veel verder gaande speculatie waarin de rol van uitzendbureaux werd geprojecteerd op de macht van de factor arbeid. Die zou namelijk groter kunnen worden. Bij een meer volgroeid systeem van uitzendbureaux, zoals in NL, bestaat de 'business' van hun onderneming uit het aanleveren van kundige en stabiele arbeidskrachten. In NL zie je dan ook al dat ze zich actief bemoeien met bij- en herscholing van hun 'input' [hun inkoop] om zich beter te positioneren op hun 'output' [hun verkoop]. Dat maakt dat de individuele werkzoeker gesteund wordt door een 'organisatie', een 'merk', of een 'reputatie' die hij van zichzelf niet heeft. En dat alles al tijdens het zoeken van werk, niet alleen later als er een arbeidsconflict zou ontstaan. [Dat kon de vakbond altijd al. Dat ligt 'net effe anders'.]
Als je dat vergelijkt met die 'andere verandering in de arbeidsmarkt' namelijk van gesalariëerde naar ZZP-er, dan zie je dat die een tegengestelde beweging maakt. In die ontwikkeling wordt de factor arbeid gereduceerd tot armetierige individuele loonslaven, en tot machteloos "uurtje-factuurtje" gedrag. Hoe gaat dat aflopen?
Moet er een 'Marx voor ZZP-ers' komen?: "ZZP-ers aller landen .... "
terug eerste dagboekregel

Einde Mijn Dagboek Oktober 2010