San Sebastián de La Gomera, Maandag 1 November 2010
Het is aan alle kanten wennen. De warme zon hier, tegenover de koele herfstzon van Cessenon, is nog het minste. Wegens de knieblessure kan ik [nog] niet lekker stappen, en me uitlaten op de trappen. Dat geeft mij het gevoel dat ik mijn gewone lijf niet bij me heb. Ik moet wennen aan een ander lijf.
Lekker luieren helpt daarvoor uitstekend.
Als ik hierheen kom, moet ik de klok een uur terugzetten. En nu metéén nòg een; wegens de wintertijd. Dat lijkt wel een jet lag!! Dat is een uitstekende reden voor nòg een dagje dóórluieren. Wat dacht je wat? (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Dinsdag 2 November 2010
Het volgende weekend komt Paus Benedictus XVI op bezoek in Spanje. Nu in Barcelona en Santiago de Compostella. Voor hem is het de tweede keer. De eerste keer was in 2006 in Valencia. Zijn voorganger is sinds het regime van Franco vijf keer geweest. Hij had in het begin een positieve invloed op de jeugd, maar later daalde de identificatie van de jeugd met 'katholiek' zijn toch weer. Na het bezoek van Benedictus in 2006 kelderde het van de resterende 65% naar de huidige 52%. Het charisma van Johannes Paulus II hield de jeugd nog een beetje bijeen, maar de 'intellectueel' van nu bewerktstelligt het tegendeel.
Met dat soort statistieken en overwegingen staan de kranten opeens vol. De identificatie met 'katholiek' voor de totale bevolking ligt nog op 73% [was 92] maar als je dat verdeelt in jaarklassen dan zie je dat iedere generatie zich 'minder katholiek' is gaan voelen sinds de Franco-tijd. Er was geen sprake van een onmiddellijke massale uittocht toen het politie-toezicht uit de Franco-tijd verviel. De huidige godsdienst sociologen verklaren dat als volgt. Religieus gesproken stelde het katholicisme toen al weinig meer voor. De politieke verplichting werkte zelfs sociaal positief, want je hoorde erbij. In die tijd gold namelijk ook de vanzelfsprekendheid 'Ik ben Spanjaard, dus ben ik katholiek'. Dat laatste is precies wat verandert. Met name in de grote steden en de kustplaatsen waar 'alternatieven' zichtbaar werden.
Ondanks geleidelijke daling van 92 naar 73% steeg het 'identificatie-percentage' van de jongeren in de eerste na-Franco jaren van 76 naar 82% met een piek in 1992. Daarna is het sprongsgewijs gedaald. Hoe kon dat?
Vermoedelijk was dat het charismatische effect van de vorige paus die met massabijeenkomsten en internationale rally's de jeugd wist te begeesteren. Spanje als geheel kwam uit zijn internationale isolement, en de jeugd was de voorhoede. Maar toen het op de werkelijke levensvragen van die jonge generatie aankwam, geboortebeperking bijvoorbeeld of homosexualiteit bijvoorbeeld, gaf De Kerk 'niet thuis'. Daarmee begon de massale 'des-identificatie''. Juist dit jaar voor het eerst is het aantal burgerlijke huwelijken groter dan het aantal in de kerk gesloten huwelijken. Dat is een goede graadmeter voor die generatie.
Binnen de kringen van de trouwe katholieken zijn processen zichtbaar van herbezinning en geloofsvernieuwing, maar die nemen vaak de vorm aan van radicalisatie van oude waarden. Dat versterkt nog eens de uittocht van de jongeren.
Een heel ander 'heikel' thema dat nu aan de orde komt is:
--"Wie betaalt dit? Als de leider van een religie naar zijn Spaanse schaapjes wil komen kijken, dan kan dat gerust, maar dat moet hij dan wel uit eigen zak betalen. Nu komt het uit de algemene middelen. Dat kan niet!"
En zo komt ook de financiële relatie tussen De Kerk en De Staat weer in het zoeklicht. Die is hoogst ingewikkeld, en vol tegenstrijdigheden. Ik heb daar in de jaren dat ik hier ben al vaker over geschreven. De kranten van gisteren geven de indruk dat de komende week [of weken] die beerput weer zal open gaan. Het is de strijd van wat hier 'integrismo' heet tegen de scheiding van Kerk en Staat. Integrismo --de Kerk en de Staat zijn Eén-- is even vanzelfsprekend als 'Ik ben Spanjaard, dus ik ben katholiek'. Dat staat ook op de helling. Het wordt dus een interessant weekje!!
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Woensdag 3 November 2010
De zon schijnt lekker, en het is warm. In Frankrijk keek ik er naar uit. Ik verlangde er naar. En ook naar dagelijks pootje-baden in zee, want zo kan ik mijn kneuzingen optimaal verzorgen. Mijn rug is intussen ook bezweken, en vraagt aandacht. En luieren doe ik ook, zoals ik eergisteren schreef. Maar de malaise-stemming bleef.
Ik weet nóg niet wat er aan de hand is, maar toen ik vanmorgen mijn dofgeworden badkamerkranen eens lekker oppoetste tot ze opnieuw blonken, lachte het leven mij weer toe. Opeens kreeg ik dat averechtse idee, en volgde het spoor.
Ik zie weer lichtpuntjes. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Donderdag 4 November 2010
Jullie weten dat ik tuk ben op het ter discussie stellen van 'alom bekende waarheden'. Als ik daarover grondig onderzoek tegenkom, heb ik een goede dag. Maar ook als het onderzoek niet perfect is, maar er is wel 'goed nagedacht, is het OK, want het confronteert je met je eigen waarnemingen en [voor-]oordelen. Tel uit je winst!
Zo is er de 'alom bekende waarheid' dat mensen die met een of meer zussen zijn opgegroeid gelukkiger zijn, en optimistischer. Dat blijkt helemaal waar te zijn. Daar is vaker onderzoek naar gedaan en recentelijk nog door twee Britse psychologen: Liz Wright en Tony Cassidy. Zij konden bovendien concluderen dat het speciaal geldig was voor kinderen van gescheiden ouders.
Maar nu 'het waarom' van dit verschijnsel. De 'alom bekende waarheid' dáárover is dat het komt omdat vrouwen gemakkelijker --en meer-- over hun emoties spreken. De schrijfster van het artikel in NYT waaruit ik dat alles heb, Deborah Tannen, is het daar niet mee eens in haar artikel Why Sisterly Chats Make People Happier.
Tannen is eigenlijk een taalgeleerde, en heeft haar leven gewijd aan de analyse van geprekken, speciaal van vrouwenvriendschappen, en heeft daarover gepubliceerd.
--"Wat is de communicatie daarin?", vraagt ze zich telkens kritisch af.
Het is met deze invalshoek en achtergrond dat ze de vindingen van Wright en Cassidy op de snijtafel legt. Nu ben ik zelf de laatste jaren geleidelijk gefascineerd geraakt door vrouwenvriendschappen in mijn omgeving, aangevuld met meer oppervlakkige waarnemingen in mijn wijdere sociale omgeving. Zijn die anders dan mannenvriendschappen? En hoe zit dat dan precies?, vraag ik mij daarbij af. Daarom ga ik meer van Tannen lezen. Maar daar hebben we het nu niet over.
--"Mijn research", schrijft Tannen, " ... suggests a more subtle dynamic".
En dan volgt een prachtig 'betoog' waarin zij met harde onderzoekwaarnemingen heel transparant-duidelijk gescheiden van haar intuïties en overige, meer subtiele, observaties, laat zien dat het eerder de frequentie van de gesprekken is dan de inhoud daarvan.
Maar dat woord 'betoog' deugt niet voor deze overtuigende presentatie. Bij 'betoog' moet ik denken aan Power Point, met het accent op Power, en van die 'ballen' in de kantlijn. Nee, hier komt 'de overtuiging' als het ware op kousenvoeten binnen door de zijdeur. Het is overtuigen-zonder-power. Is dat een afspiegeling van vrouwelijk redeneren? Is dat 'vrouwelijk'? Prachtig in elk geval.
Hoe dan ook, ik bleef niet achter --zoals gewoonlijk bij een 'betoog'-- met nietes-welles gevoelens, maar met stimulende gedachten om mijn eigen onderzoek voort te zetten, en her en der wat beter op te letten.
Het artikel had in al eerder opzij gelegd, maar nu zag ik dat het tot de vijf meestgelezen artikelen van NYT van de laatste weken hoort. Hoe zou dát komen?
__________
Deborah Tannen, Why Sisterly Chats Make People Happier, NYT, October 25, 2010
http://nyti.ms/bgJTf0 of http://www.nytimes.com/2010/10/26/health/26essay
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Vrijdag 5 November 2010
Ik lees nog steeds het boek van Corinne Maier, Tchao La France, dat ik al eerder heb genoemd. Het is een hilarische kritiek op het vastgelopen Frankrijk, maar wèl goed gedocumenteerd met al die internationale onderzoekingen die nogal 'en vogue' zijn, waarin landen worden geklasseerd naar een of ander aspect. Hier in Spanje halen ze altijd de pers, want de Spanjaarden zijn tuk op dat soort ranglijsten. Op die manier zien ze kennelijk wat hun plaats in de wereld is. De Fransen hebben die behoefte niet. Zij 'weten' dat zij de top van de wereld zijn, en, voorzover de feiten dat tegenspreken, proberen ze dat te verstoppen onder het moderne 'stopwoordje' l'exception française. Dat is natuurlijk gefundenes Fressen voor Maier.
Die mythe wordt niet alleen door de formele hierarchie gepredikt, maar ook door het cordon van notabelen. Dat verschijnsel, dat 'cordon van 'notabelen', is uitgebreid geanalyseerd door Michel Crozier in Le phénomène bureaucratique (1964) en La société bloquée (1970). Dat houdt het systeem in stand.
Om macht te krijgen moet je dus 'notabel' worden. Hoe word je dat? Door het onderwijs. De Fransen hebben een heilig respect voor het onderwijs. Het is het duidelijkste teken van De Republiek, dat er gelijke kansen zijn voor iedereen.
Nu zijn die zgn 'gelijke kansen' in het onderwijs, zelfs in de VS en andere landen, betrekkelijk. In Frankrijk komt daar nog bovenop dat het een streng selectie- en conformeringssysteem is. Dat bracht Maier er toe de zaak om te keren (p186):
La France est un produit de son école, et non l'inverse. L'école de la République formate les Français: des gens qui acceptent la sélection et la compétition à condition que les chances soient égale ...
En vervolgens: Achter dat alles steekt een maatschappijvisie: een perfect hierarchisch universum, waar de kennis en de macht worden geordend door een élite ...
Alleen wie in deze utopie gelooft wordt 'notabel' ... of maakt een kans ...
Rond 1980 gaf ik een tijdlang gastcolleges aan de École Polytechnique en de Ponts et Chaussées, twee van die topscholen waar 'notabelen' worden gekweekt. Ik verbaasde mij over het inhoudelijk lage niveau van de leerstof. Snel kreeg ik te verstaan dat de kwaliteitsselectie al vooraf had plaatsgevonden, en dat gedurende de drie jaar durende cursus aan projecten werd gewerkt [onder hoge tijds- en autoriteitsdruk!] waardoor deze generatie elkaar goed leerde kennen. Op die manier konden ze later voor de 'smering' van de bureaucratie zorgen. Het woord 'notabel' viel niet.
Vóór 1970, toen ik voor Philips werkte, had ik het complementaire voorbeeld meegemaakt. Een kleine dochter in Parijs begon de kinderschoenen te ontgroeien, en Philips kreeg het advies om te zien naar een PDG van een van deze topscholen. Dat zou de relaties met de overheid verbeteren. Na wat aarzeling ging men zoeken naar een vakbekwaam [op ons specifieke terrrein] persoon, maar al vlug werd de Raad van Bestuur duidelijk gemaakt dat ze moesten kiezen uit een zeer korte lijst van 'mensen die aan de beurt waren'. Niks inhoudelijke afiniteit met het product van die dochter.
Zo werd die mythe --althans toen nog-- in stand gehouden. Maier wachtte niet langer. Zij heeft 'gestemd met de voetjes'. Haar lachsalvo's uit Brussel hoor je wereldwijd.
_______________________
Een goede beschrijving van de toestand op basis van de observaties en studies van Crozier e.a., en de pogingen om die blokkade te doorbreken, plus het 'verrassende succes' van de decentralisatie onder Mitterrand is het volgende:
Jean-Yves Nevers, La décentralisation contre "La société bloquée" CERTOP, Université de Toulouse 2 et CNRS VERSION 1, 24 jan 2008 [oorspronkelijke tekst uit 1989],
http://hal.archives-ouvertes.fr/docs/00/21/43/00/PDF/Decentralisation_et_societe_bloquee.pdf
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zaterdag 6 November 2010
Tot mijn verbazing was gisteren opeens iets wat ik beschouw als 'klein grut' voorpagina-nieuws. Het voornaamste argument was dan ook niet de inhoud, het was een nieuwe stok om de hond te slaan. De 'hond' was de regeringspartij en de oppositie laat geen gelegenheid voorbij gaan om zich 'tegen' te verklaren. Tegen wat-dan-ook, als er maar een rel van kan worden gemaakt. Het is pure partij-politiek, maar als 'regeren' nogal destructief. Het zij zo. De Tea Party in de VS doet het ook.
Het onderhavige 'nieuwtje' is een verfijning van de regels van de Burgerlijke Stand met betrekking tot de namen van een boreling. Traditioneel, anders dan in de rest van Europa, krijgt de boreling in Spanje de naam van de vader èn van de moeder. Zo heet de huidige president Zapatero y Rodrigues. Dat zijn zijn 'apellidos'. Daarvóór staat nog zijn voornaam, die hier 'nombre' heet. Traditioneel is de eerste naam die van de vader, en de tweede van de moeder. Dat dit teruggaat op de moorse veelwijverij, om de kinderen bij diverse echtgenoten te onderscheiden, weet bijna niemand.
Net als elders in Europa is het mogelijk om van deze traditie af te wijken zodat kinderen als eerste naam hun moedersnaam voeren. De huidige president, Zapatero, voert bijvoorbeeld zijn moedersnaam als eerste. Een veel voorkomend argument is de mogelijke verdwijning van de familienaam van de moeder, maar ook andere [gevoels-] argumenten komen voor.
Het groeiende gevoel voor gelijke rechten voor man en vrouw, en kritiek op de vanzelfsprekendheid van de 'patriarchale dominantie', maakte dat in de wetswijziging van 1999 werd bepaald dat ieder echtpaar zelf moet beslissen welke de eerste naam van hun kinderen zal zijn. In die wet staat ook wat de ambtenaar van de Burgerlijke Stand moet doen als de ouders géén beslissing nemen: Dan wordt het de naam van de vader. Conform de traditie dus.
Om dit laatste relict van de 'patriarchale dominantie' te elimineren komt de onderhavige wetswijziging met het voorstel niet de naam de vader als 'automatische beslissing' te nemen, maar de volgorde door het alfabet te laten bepalen.
En nu breekt de hel los! Althans, dat zou de oppositie-partij willen. De leider, Mariano Rajoy, heeft met veel publiciteit de tegenaanval aangekondigd. Hij heeft zich verzekerd van de steun van enkele instituten die deze wetswijziging als een aanval op de 'heiligheid van het gezin' beschouwen.
In de kranten worden de tegenargumenten tegen het licht gehouden. Interessante beschrijvingen van hoe het in Frankrijk, Italië, Rusland, VS, Portugal, Japan, UK, Zuid-Afrika en Duitsland gaat illustreren het artikel. 99% van de ouders maken een keuze volgens de wet 1999, zij het vaak een 'gemakkelijke keuze' voor de traditie. Maar dat wordt niet verboden, al suggeren rellenmakers het tegendeel. Wetenschappers worden ondervraagd over de waardevrijheid' van de 'keuze' volgens het alfabet. Patricia López Peláez, hoogleraar Burgerlijk Recht, vindt er dit van:
--"Alleen het opgooien van een muntje --kruis of munt-- is waardevrijer".
_________________
MARÍA R. SAHUQUILLO, El apellido paterno como bandera, El País, 05/11/2010 Sectores conservadores atacan la ley que acaba con la prevalencia paterna - Críticas a la elección por orden alfabético si hay desacuerdo
http://www.elpais.com/articulo/sociedad/apellido/paterno/bandera/elpepisoc/20101105elpepisoc_1/Tes
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zondag 7 November 2010
In Babelia, de literaire bijlage van El País van gisteren stond een groot artikel over de Spaanse dichter Francisco Brines (1932) omdat hij de Poezie Prijs voor Ibero-Amerika had gekregen. De prijs wordt 24 November uitgereikt, en dan verschijnt tevens een nieuwe verzameling van zijn gedichten. Daarin staan drie niet eerder gepubliceerde gedichten, en juist deze drie werden in het artikel getoond. Een daarvan trok speciaal mijn aandacht en ik heb een poging gedaan het te vertalen.
Hoewel Brines lange tijd hoogleraar Spaans in Oxford was, en qua leeftijd hoort bij de generatie intellectuelen die grotendeels naar het buitenland is gevlucht, is hijzelf in Spanje gebleven als lid van Generación del 50, een groepje dichters dat door Franco werd getolereerd mits ze zich 'onzichtbaar' hielden.
Onder invloed van de VS, die gedurende de Koude Oorlog het strategisch belang van Spanje zagen, en er luisterposten vestigden, ontspande het intellectuele klimaat iets na 1950, en werd het dichtergroepje Generación del 50 getolereerd. Omdat Brines sowieso nooit over sociale of politieke zaken schreef --hij beperkte zich tot persoonlijke zaken als dood, eenzaamheid en jeugdherinneringen-- kon hij bijdragen aan het a-politieke culturele klimaat in Spanje van die tijd.
Dit is het gedicht dat mij opviel door de 'gewone' toon:

El vaso quebrado
Hay veces en que el alma
se quiebra como un vaso,
y antes de que se rompa
y muera (porque las cosas mueren
también) llénalo de agua
y bebe,

... quiero decir que dejes
las palabras gastadas, bien lavadas,
en el fondo quebrado
de tu alma,
y que, si pueden, cantan.

Het gebroken glas
Soms breekt de ziel zoals een glas,
en vóór het breekt en sterft (omdat dingen
ook sterven) vul het met water
en drink,

... ik wil maar zeggen dat je
de versleten woorden, goed afgespoeld,
op de gebroken bodem
van je ziel laat liggen
en dat ze, als ze kunnen, zingen.

San Sebastián de La Gomera, Maandag 8 November 2010
De gelauwerde dichter van gisteren, Francisco Brines, heeft ook veel epigrammen en [korte] satirische gedichten geschreven. Vaak demonstreren die een stoïcijnse onverschilligheid voor meeslepende gevoelens, en speciaal voor de dood. Ik koos deze twee:

Amar el sueño roto de la vida
y, aunque no pudo ser, no maldecir
aquel antiguo engaño de lo eterno

Houden van dromen verpest het leven
en, hoewel het eigenlijk niet kan, geen kwaad woord
over die oude betovering van de eeuwigheid

Es ardiente el pasado, e imposible:
breve noche de amor conmigo mismo

Herinneringen zijn hartstochtelijk, en onmogelijk:
als een korte liefdesnacht met mezelf alleen.

San Sebastián de La Gomera, Dinsdag 9 November 2010
In een van mijn aantekeningen staat dat ik nog ooit een stukje wilde schrijven over mijn waarneming dat 'links' nadenkt, en 'rechts' niet. Rechts heeft het gemakkelijk, want conservatief zijn betekent 'behouden'. Dat voelt 'veilig'. 'Links' verzint voortdurend 'nieuwe maatschappijen'. Dat voelt 'onveilig'.
Die aantekening is al een paar jaar oud, want er staat een aanvulling van April 2009 bij dat Ross Douthat als columnist van de conservatieve Washington Post naar NYT verhuisde, als 'rechts' element in die 'linkse' vijver. Ik schreef toen voor mezelf:
--"Eindelijk iemand die zijn vinger gaat leggen op de juiste nadenkplek van 'rechts'".
En nu wijst Patrick mij op een artikel uit de NRC van dit weekend dat volmaakt daarbij aansluit. Het gaat over een "Een nieuwe generatie politicologen heeft oog voor de positieve kant van populistische partijen" onder de titel: De redelijkheid van populisme. Het is naar aanleiding van het 60-jarig jubileum van de Nederlandse Kring voor Wetenschap der Politiek waarin uitdrukkelijk wordt gewezen op de accentverandering dat deze Kring niet langer het domein is van linkse rakkers en Marxistische denkers. Er zijn dus opeens ook rechtse 'nadenkende politicologen'.
Peter Louter, in zijn blog van Zondag in de Volkskrant, schrijft in zijn reaktie:
--"Dat in de politieke wetenschappen het keerpunt al achter de rug is, was nog niet echt tot me doorgedrongen". Alles is heel nieuw dus.
Met Patrick correspondeerde ik al langer over het verschijnsel 'oud-hollandse tolerantie', en wat we daar 'nu' van moesten denken. Dat was naar aanleiding van de NLse historica Margriet de Moor die voor Habermas een eye-opener was geweest.
Louter verwijst naar zijn blog van een week eerder --Over de groei van actieve tolerantie in Nederland, Denemarken en Zweden-- waarin hij Cas Mudde had aangehaald. Ik copiëer zijn citaat, want het raakt de kern van de discussie, zowel die over tolerantie als over populisme:
"Het zijn de tolerante liberale democraten die het opnemen tegen de intolerante moslims. De conclusie luidt dan ook dat de recente toename van het anti-islam sentiment in Noord Europa, niet het bewijs is van het einde van de tolerante cultuur in Europa en al evenmin het bewijs is voor de europeïsering van etnisch nationalisme. In plaats daarvan is het een uitbarsting van de onverdraagzaamheid van de toleranten, die lang is gecensureerd (en tot zelfcensuur heeft geleid) door een politieke cultuur van anti-nationalisme en conformiteit".
Mudde vervolgt dan met 'zich strijdbaar inzetten tegen onverdraagzaamheid'.
En dat laatste is precies de toepassing van die 'oud-hollandse tolerantie' waarover ik eind 2007 begon te schrijven toen ik de Flushing Remonstrance uit 1657 ontdekte, waar de waarden van Grotius, Descartes en Spinoza tot ontplooiing kwamen. En laat Geert Wilders nu de persoon zijn die deze traditie voortzet! Heel verrassend!!
_____________________
Zie 18 April en 21 Mei jl voor correspondentie met Patrick over o.a. Habermas, De Moor.
Zie 19 en 20 Oktober jl voor Flushing Remonstrance, en andere aansluitende bronnen en 'stukjes'.
KEES VERSTEEGH, De redelijkheid van populisme, Een nieuwe generatie politicologen heeft oog voor de positieve kant van populistische partijen. NRC, zaterdag 6 november 2010, http://www.nrc.nl/digitaleeditie/NH/20101106___/4_010/article1.html
Peter Louter, De redelijkheid van populisme, Volkskrant, zondag 7 november 2010 http://www.vkblog.nl/bericht/355073/De_redelijkheid_van_populisme
Peter Louter, Over de groei van actieve tolerantie in Nederland, Denemarken en Zweden, Volkskrant, maandag 1 november 2010 http://www.vkblog.nl/bericht/354199/Over_de_groei_van_actieve_tolerantie_in_Nederland%2C_Denemarken_en_Zweden.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Woensdag 10 November 2010
De Real Academia Española, RAE, is voor de Spaanse taal wat de Academie Française is voor het Frans: Kwaliteitsbewaker en toezichthouder. Er is een nieuwe woordenlijst op komst, en daarover gaan de persberichten en dit stukje.
De vorige lijst verscheen in 1999 toen ik nog niet lang in Spanje was. Ik had die een tijd op mijn computer, maar die bleek zo 'puristisch' dat ik er veel woorden, die regelmatig in de krant stonden, nieteens kon vinden. Ik heb die daarom verwijderd. Dat was toen ook de voornaamste openbare kritiek, het weerspiegelde de superioriteit van het Europese Spaans, zoals tot en met de Franco-tijd werd beleefd. Dat is sindsdien grondig veranderd. De nieuwe dictionaire schijnt anderhalf tot tweemaal zo dik te worden. In samenwerking met de Taalacademies van de diverse Zuidamerikaanse staten weerspiegelt de lijst nu de werkelijkheid van de 450 miljoen 'native speakers'.
De nieuwe lijst richt zich op de rijkdom van de taal. Met name het Zuidamerikaanse Spaans bevat nogal wat 'vreemde' woorden van Indiaanse herkomst, maar ook van de vele immigrantentalen. Het oude purisme moest hier wijken.
Waar ze het wel zorgvuldig over eens zijn geworden zijn de namen van de letters. Gewoon 'a, bee, cee, dee, ee, ef, gee, ha, ie, jee ... ' enzovoorts op z'n Spaans. Daar zaten een paar leuke hete hangijzers. Het zijn de i en de y, en de b en v.
In het Europese Spaans wordt de i gespeld als 'i-latina' (latijnse i), en de y als 'i-griega', (griekse i). In Zuid-Amerika is het gewoon 'i' (zoals in NL). De y heet daar 'ye' (uitspraak: jè, denk aan yeah, yeah van de Beatles). Dat is een duidelijk onderscheid, en de RAE stelt voor dat universeel te maken.
Cultuurhistorici betreuren het, want het is het laatste zichtbare teken van de geschiedenis van ons westerse alfabet. Het is door de Feniciërs uitgevonden, en daarna gelouterd door de griekse en latijnse cultuur. Dit waren de laatste zichtbare tekens. 'Dit is cultuurvernieting!', klagen zij.
Interessanter zijn de problemen rond de b en de v. Zoals iedere beginnende student van het Spaans ontdekt, worden beide letters weliswaar theoretisch verschillend uitgesproken, maar in de praktijk komt daar niets van terecht, of je hoort het verschil niet. Zonder in te gaan om de preciese positie van lip en voortanden, komt het er op neer dat de Spaanse v het zonder dat typische sis-geluidje moet doen. En de Spaanse b 'ploft' veel minder dan in NL. Zodoende lijken ze op elkaar, en dus komt er niets van terecht als je bij het spellen 'bee' of 'vee' probeert te zeggen. De Spanjaarden zelf sukkelen daar ook mee, een behelpen zich, door de telefoon, met 'b de Barcelona' en 'v de Valencia' want de beginletters van beide steden worden hetzelfde uitgesproken.
Meer 'officiëel' is in gebruik 'b' voor de b en 'b baja', voor de v. ['b baja' betekent 'lage b']. Maar het blijft behelpen. Als een Spanjaard b of v zegt zonder verdere toevoeging hoor je geen verschil.
De RAE stelt ook hier voor het eenduidige Zuidamerikaanse gebruik universeel te maken. Dat is gewoon 'b' als het om de b gaat en 'uve als het om de v gaat. [uve spreek je ongeveer uit als oewe, met de nadruk op oe en toch een heldere e].
En zo komen de Spanjaarden weer een stapje uit hun isolement. Aan de commentaren op de beslissingen van de RAE, hoor je dat het vaak tandenknarsend gaat. Dat de 'koloniën' nu de toon aangeven, is nog moeilijk verteerbaar voor deze 'hidalgo's'.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Donderdag 11 November 2010, Sinter Mèrte in Venlo
Gisteren was ik laat bij het kiosk, en was El País uitverkocht. Maar sinds kort hebben ze ook Le Monde, weliswaar een dagje ouder, maar ik kon mij er mooi mee behelpen. Per slot kan ik nog geen grote wandelingen maken, en daarom heb ik 'tijd over'.
Het blijkt dat ik een papieren krant heel anders lees dan de internet-editie. Zeker met de slome internetverbinding die ik hier heb. Ik moet dan heel zorgvuldig de wachttijd afwegen tegen mijn verwachtingen van de inhoud. Als na lang wachten tenslotte een onbenullig artikel verschijnt, heb ik de pest in.
Op die manier was mij kennelijk het artikel ontgaan dat ik nu met aandacht ben gaan lezen. Liggend op de divan, want mijn rug en mijn knie hebben nog veel 'rust' nodig.
Het was een 'portret' van Gianfranco Fini, de man die zestien jaar lang verbonden was met Berlusconi, maar die er nu mee heeft gebroken. De seksuele schandalen hebben voor hem de deur ècht dichtgeslagen. Zijn strijdkreet is niet dat hij tégen Berlusconi is, maar 'een stap verder'. [Nous ne sommes pas contre Berlusconi, mais au-delà]. Een goed politicus ziet het altijd positief!
Nu hij zich distanciëert van Berlusconi, profileert Fini zich aldus: "Hij [Berlusconi] 'parle 'aux tripes' des Italiens', [spreekt tegen de onderbuik van de Italianen], en ik richt mij 'à leur cerveau' [op hun hersens].
Hoewel ze allerbei uitdrukkelijk als 'rechts' moeten worden gezien, maakt Fini nog een andere distinctie: Hij [Berlusconi] volgt meer het model van Poutine en Khadafi, terwijl ik Aznar, Sarkozy en Cameron als verwante ziel beschouw. [Kassa!]
Dit 'portret' door Philippe Ridet, zit vol boeiende analyses en opmerkingen. Hij beschrijft de politieke geschiedenis van Fini, die in het verleden bij 'fascisme' is begonnen. Dat noemt hij de 'zwarte periode'. Dan komt de blauwe periode, de gebruikelijke kleur voor 'rechts'. Maar nu breekt zijn 'rose' periode aan. De breuk is opnieuw radicaal. Ridet vergelijkt het met de periodes van Picasso [Il y a autant de Fini que de périodes dans la peinture de Picasso].
Politieke tegenstanders en vrienden verwijten hem daarom zoiets als 'zoals de wind waait, waait mijn jasje', maar Fini schreef kortgeleden nog dat hij vasthoudt aan zijn recht om te veranderen [Je revendique mon droit à changer d'opinions].
Hij schreef er ook een verklaring bij waarmee hij zich profileert als 'aandachtig politicus':
--'Zo'n verandering treedt op als je nederig en zonder vooroordelen aandacht geeft aan de zaken van het leven, aan de geschiedenis, en aan de veranderingen in de maatschappij.' Cela arrive quand on fait face, avec humilité et sans préjugés, aux choses de la vie, à l'histoire, et aux changements de la société. [Onderstrepingen van mij]. Kortom, als je goed kijkt naar wat er wèrkelijk gebeurt.
Zijn vrienden en vijanden mogen hem dan wel een 'windvaan' noemen, diezelfde vrienden en vijanden verbazen zich over de constantheid van zijn familie-leven. Iedere Zondag fietsen ze 'en famille' --vrouw en twee dochters-- door de straten van Rome. Cette fois, même ses adversaires se disent épatés par sa constance.
Het is een boeiend portret. Ik zou het hebben gemist als El País niet was uitverkocht omdat ik van 'mijn constantheid' was afgeweken.
____________________
Philippe Ridet, La troisième vie de Gianfranco Fini, Portrait, LE MONDE 09.11.10
http://abonnes.lemonde.fr/web/article_theme/0,42-0@2-3214,36-1437073@53-1394710,0.html
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Vrijdag 12 November 2010
Deze zomer, in Cessenon, verbaasde ik mij over de prijzen van Lipton Yellow Label Tea. De kleinverpakking --25 zakjes-- kwam uit op 3,8 eurocent per zakje, maar de grootverpakking, van 100, kwam uit op 4,2 eurocent. Dat verwacht je toch niet, hè?
Dus ging ik hier op La Gomera eens kijken.
Resultaat: Grootverpakkingen komen helemáál niet voor.
De kleinverpakking van 20 (niet 25!) zakjes wordt verkocht voor 1,45 [Hypertrébol] en in de kleine winkels voor 1,70. Per zakje komt dat op 7,2 respectievelijk 8,5 cent.
Ongeveer het dubbele!!
Maar ja, hier kost een espresso 75 cent. In Cessenon éévijftig!(100 woorden)
____________________
Zie Mijn Dagboek 11 juli 2010
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zaterdag 13 November 2010
Toen het pausbezoek in aantocht was, schreef ik: 'Het wordt dus een interessant weekje!!' Dat was naar aanleiding van het feitenmateriaal over de relatie tussen Spanje en Rome dat in de kranten verscheen. De snel afnemende identificatie van de Spanjaarden met de kerk, vooral de jongeren.
Over de controversiële financiële relatie schreef ik dat 'de beerput de komende week wel weer zal open gaan'. Dat was 2 November, en zo is het ook ongeveer gebeurd. Het is teveel om er hier op in te gaan, met uitzondering van één thema dat ik toen niet noemde. De paus begon er zelf over in zijn preek in de Sagrada Familia in Barcelona. Alsof hij nog niet genoeg financiële steun kreeg bedelde hij om méér. [Dat thema van onverzadigbaarheid kwam vaak terug in de commentaren].
Benedictus XVI zei in Barcelona:
--"La Iglesia aboga por adecuadas medidas económicas y sociales para que la mujer encuentre en el hogar y en el trabajo su plena realización". [De Kerk pleit voor adequate economische en sociale middelen zodat de vrouw in het huis en in het werk haar vervulling kan vinden.] Met andere woorden --zeiden columnisten-- zegt de paus: ¡A la cocina! Dat is de klassiek-spaanse manier om tegen een vrouw 'Hou je bek!' te zeggen. 'Naar de keuken jij!' Maar zelfs in Spanje kan dat al haast niet meer.
Juan G Bedoya haalde Maandag dat citaat van de paus aan in een analyse onder de titel La mujer secundaria. Hij analyseerde ook de beelden van die dienst in de Sagrada Familia. Het waren een en al mannen die het altaar inzegenden, inwijden, en wat al niet meer. Tenslotte kwamen vier vrouwen binnen die de altaarsteen oppoetsten, het voorzagen van schoon linnen, en weer stilletjes verdwenen.
Bedoya haalt ook aan dat Ratzinger afgelopen zomer de Código Vaticano verrijkte met twee nieuwe 'misdaden', pederastie (1) en het wijden van een vrouw tot priester of bisschop (2). ¡La mujer secundaria! ¡A la cocina!
Bedoya noteerde intussen óók de frappante tegenstelling dat tijdens de dienst een meerderheid van vrouwen in de kerk zat, en deelnam aan de Communie.
Over dat laatste thema staan uitgebreide statistieken in El País van vandaag. Charo Noguiera schrijft onder de titel 'Las más fieles, las más relegadas' [de allertrouwsten, het meest verbannen] dat de Kerk de vrouwen discrimineert, terwijl vrouwen de meerderheid zijn van de gelovigen.
Het cijfermateriaal dat ik 2 November aanhaalde waaruit bleek dat juist de jongeren het meest 'afvallig' waren was onspecifiek over sekse. Het materiaal van Noguiera laat zien dat het grosso modo voor beide seksen geldig is, maar toch met een duidelijk verschil dat vrouwen iets 'minder afvallig' zijn. Het Spaanse episcopaat had geweigerd in te gaan op de observaties van Bedoya, en Noguiera concludeert: "De Kerk is totaal misogyn en niet in staat tot een dialoog met vrouwen".
Noguiera citeert het katholieke tijdschrift Ecclesia dat het gewraakte citaat positief wil zien: "De paus pleit voor betaalde huishoudelijke arbeid".
Tot zover "Kerk vs Spanje" ... voorlopig.
________________________
CHARO NOGUEIRA, Las más fieles, las más relegadas, El País, 13/11/2010, La Iglesia discrimina a la mujer, su público mayoritario - Es católica practicante una de cada tres frente a uno de cada cinco varones - El Papa abona viejos roles
http://www.elpais.com/articulo/sociedad/fieles/relegadas/elpepisoc/20101113elpepisoc_1/Tes
JUAN G. BEDOYA, ANÁLISIS: La visita del Papa, La mujer secundaria, El País, 08/11/2010
http://www.elpais.com/articulo/espana/mujer/secundaria/elpepiesp/20101108elpepinac_4/Tes
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zondag 14 November 2010
Ik weet niet of het toeval is, maar de Donderdag'se bijlage van El País met vertalingen van enkele 'interessante' artikelen uit New York Times van de voorafgaande week bevatte een artikel over de positie van de vrouw in Frankrijk: Midden in de door de paus geïnitiëerde opleving van die discussie in Spanje opeens dit 'verwante thema'.
Het NYT-artikel is al een maand oud, en dat is ongewoon voor deze bijlage. Maar mij komt het mooi uit. Ik had het indertijd gemist, en het sluit mooi aan wat Corinne Maier in Tchao La France over de positie van de vrouw zegt. De auteur van het NYT-artikel, Katrin Bennhold gebruikt o.a. dezelfde bronnen met de internationale vergelijking van de positie van de vrouw. Maier en Bennhold stemmen overeen in het oordeel dat de vrouw in F wel op allerlei sociale voordelen kan rekenen: Kinderopvang, zwangerschapsverlof e.d. is OK, maar de toegang tot de hogere rangen, en tot gelijkheid in het algemeen, wordt haar pertinent ontzegd. In de ogen van Bennhold heeft de Franse vrouw daarom 'alles' wat ze maar kan verlangen, maar toch luidt de titel van haar artikel: Where Having It All Doesn’t Mean Having Equality.
Bennhold gaat nogal in op wat voor lekker-makende sociale voordelen de vrouw in F geniet, en Maier gaat meer in op het mechanisme dat de vrouw beperkt tot juist dát. Het gaat om het feitelijke machtsblok van openbare functionarissen en het 'cordon van notabelen' al veel eerder door Crozier geanalyseerd in La Société Bloquée, waar ik 5 November over schreef. Daar kun je, als vrouw, haast per definitie, niet tussen komen. Het betrokken hoofdstuk (37) van Maier heet dan ook 'La France, un truc de mecs' [mec= potige kerel, vent, gozer].
De betekenis van deze Frans-Amerikaanse discussie voor Spanje is niet vergezocht. Juist deze week, naar aanleiding van de opmerking van de paus over het belonen van de huishoudelijke arbeid, is er nogal wat bijval van het soort dat door Maier en Bennhold onderuit wordt gehaald. In Frankrijk vragen sommigen zich ook smalend af: "Wat willen de vrouwen nog meer? Ze hebben alles al."
En dat is precies wat hier gebeurt door ingezonden-stukkenschrijvers. In mijn stukje van gisteren noemde ik al een van de opmerkingen in die richting. In dit geval van Jesús de las Herras, priester-direkteur van Ecclesia:
--"Es bastante novedoso que el Papa pida que el trabajo doméstico sea remunerado y quien suele desempeñarlo es la mujer. Es un planteamiento audaz".
[Het is heel modern dat de Paus vraagt dat huishoudelijke arbeid betaald zou moeten worden, en dat de vrouw degene is die dat blijft doen. Het is een stoutmoedig plan.]
Jazeker, als ze maar in de keuken blijft: "¡A la cocina!"
__________________________
KATRIN BENNHOLD, Where Having It All Doesn’t Mean Having Equality, NYT, October 11, 2010
http://www.nytimes.com/2010/10/12/world/europe/12iht-fffrance.html?_r=1&ref=katrin_bennhold
Dit artikel maakt deel uit een serie: "Where women stand in the early 21st century". Zweden is o.a. al aan de beurt geweest.
http://topics.nytimes.com/top/news/world/series/the_female_factor/index.html
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Maandag 15 November 2010, Wim wordt 79
De discussie over de steeds wijder wordende inkomenskloof is bekend. Ze wordt aangevuurd door de feiten [de top 1% in de VS was in 1976 goed voor iets minder dan 9% van het nationale inkomen voor belasting. In 2007 was dat 23,5%. In de 'boom' van 2002-2007 steeg dat met 10% per jaar terwijl het mediane inkomen van de aktieve bevolking daalde, en de 'poverty rate' steeg.] en door de discussie of Obama binnenkort de belastingvrijdom voor de superrijken, die door Bush is ingesteld, zou moeten continueren of afschaffen.
Rondom die feiten spelen nogal wat 'sprookjes'. Allereerst dat die begunstiging van de rijken een zaak van 'rechts', van de Republikeinen zou zijn. Mispoes! Het is een mechanisme dat door Democraten en Republikeinen gelijk wordt bevorderd. Al ten tijde van Carter en Clinton werkte het zo, het is alleen veel erger geworden. De oorzaak zit in de agressieve fondsenwerving door de politieke partijen bij 'de rijken'. [Allemaal Bettencourt-affaires dus.] Twee politicologen hebben dat haarfijn uitgezocht gepubliceerd in 'Winner-Take-All Politics', het boek dat door Frank Rich is zijn NYT-artikel van eergisteren, 'Who Will Stand Up to the Superrich?' wordt aangehaald.
En wat is er mis met de welvaartskloof? Economen zijn het er over eens dat een zekere 'kloof' een belangrijke 'motor' van de economie is. Maar wat is 'teveel'?
Dat laatste kon tot nu toe moeilijk worden gekwantificeerd, en bleef daarom een speelbal van politieke machtstrijd. Ook daarin is verheldering gekomen. Nicholas D. Kristof, in NYT schreef een tijdje geleden 'Our Banana Republic' en analyseerde o.a. dat verschijnsel. Hij wees op een recente wetenschappelijke analyse met behulp van tijdreeksen in vijftig staten en honderd dichtbevolkte regio's. De onderzoekers ontdekten dat bij overschrijding van bepaalde grenzen een [sociaal] mechanisme in werking treedt dat faillissement van banken veroorzaakt. Als de toprijken in zo'n regio opeens ver naar voren schieten, gaan ze hun welvaart [macht, prestige] demonsteren door 'dure dingen' te doen: Grotere huizen en duurdere auto's. Dat is op zich niet gevaarlijk. Integendeel. Wel dat het 'tweede garnituur' daar vlak onder [those a notch below] dat ook probeert te doen, maar zich daarvoor [diep] in de schulden moet steken en besparingen en nieuwe investeringen opoffert.
When inequality rises, the richest rake in their winnings and buy even bigger mansions and fancier cars. Those a notch below then try to catch up, and end up depleting their savings or taking on more debt, making a financial crisis more likely.
Dat leidt tot een fataal 'domino-effect', of tot een 'waterval' van uitgaven. De studie van deze drie wetenschappers heet dan ook 'Expenditure Cascades'.
Ook neemt in zo'n regio onder die omstandigheden het aantal echtscheidingen toe. Kortom, het verschijnsel is meetbaar geworden. Misschien dat dat helpt tegen Bettencourt-affaires in Europa.
_________________
FRANK RICH, Who Will Stand Up to the Superrich?, NYT, November 13, 2010
http://www.nytimes.com/2010/11/14/opinion/14rich.html
Jacob S. Hacker (Yale University) and Paul Pierson (University of California, Berkeley), Winner-Take-All Politics,
Review [het beste]: http://crookedtimber.org/2010/09/15/review-jacob-hacker-and-paul-pierson-winner-take-all-politics/
Review Wall Street Journal: http://online.wsj.com/article/SB10001424052748703897204575488730182039948.html
NICHOLAS D. KRISTOF, Our Banana Republic, NYT, November 6, 2010
http://www.nytimes.com/2010/11/07/opinion/07kristof.html
Levine, Adam Seth, Frank, Robert H. and Dijk, Oege, Expenditure Cascades (September 13, 2010). Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1690612
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Dinsdag 16 November 2010
Mijn stukje van gisteren bestond eigenlijk uit twee losse delen. Het eerste deel meldde het verrassende inzicht dat inkomensongelijkheid door 'links' èn 'rechts' wordt/werd bevorderd: Zowel tijdens Democratische als Republikeinse regeringen.
Het tweede deel haalde de 'inkomensongelijkheid' uit de sfeer van 'ach-wat-erg-voor-die-armen', en gaf tenminste één zakelijk [en kwantificeerbaar!!] argument. Dat is belangrijk, want de 'macht' laat zich weinig gelegen liggen aan 'softe' argumenten. Zolang het 'gepeupel' niet in opstand komt, zolang het nog met 'religie' [Shaw: "Religion keeps the poor from killing the rich"], en 'brood-en-spelen' [TV en voetballen] rustig kan worden gehouden, is het niet meer dan een leuk tijdverdrijf voor 'charity' en andere sociale spellen binnen de 'superrich'. 'Charity' heeft in dat sociale spel dezelfde rol als een 'groter huis' en een 'duurdere auto'.
Het gaat er om dat er [zakelijke en kwantificeerbare] argumenten komen voor de begrenzing van de inkomensverschillen die door de 'superrich' serieus kunnen worden genomen.
Het boek 'Winner-Take-All Politics', dat mij inspireerde tot het eerste deel, draagt daarvoor geen rechtstreekse argumenten aan. Het analyseert wel het proces. Wat dat betreft ging ik gisteren wat kort door de bocht door mij te beperken tot 'Allemaal Bettencourt-affaires'. Dat was juist, maar het gaat vooral over het verdere proces. Het gaat niet alleen om het verkiezingsresultaat. Dat is oogverblindend, maar de media concentreren zich daarop; daarom weet het publiek niet van de rest.
"Hacker and Pierson argue that too many books on US politics focus on the electoral circus. Instead, they should be focusing on the politics of policy-setting. [ ... ] The actual processes through which policy gets made are poorly understood by the public, in part because the media is not interested in them"
Die policy-setting processen worden beheerst door instituten en lobby's.
"And to understand the actual processes of policy-making, we need to understand institutions. [ ... ] If one wants to explain why inequality happens, one needs to look not only at the decisions which are made, but the decisions which are not made, because they are successfully opposed by parties or interest groups."
Bij de instituten die nog voor de middenklasse zorgden hoorden vooral de vakbonden. Het boek gaat in op het verdwijnen daarvan, en constateert dat parallel daarmee de inkomenskloof groter werd. Vakbonden zijn inmiddels een 'non-issue' in de VS samenleving. Een lezer, [Bob McManus 09.15.10], vult dat nog aan met: "In the 60s, at the same time that labor unions begin to decline, liberal money and energy starts to flow strongly toward 'postmaterialist' issues: civil rights, feminism, environmentalism, gay rights, etc"
En hier zijn we er dus, de middenklasse verdedigt zich niet meer, en vermaakt zich met 'charity' [de opsomming van McManus samenvattend] en aapte de 'rijken' na. Om te voorkomen dat de 'superrich' zich kunnen beperken tot 'ach-wat-erg-voor-die-middenklasse' zou je [zakelijke en kwantificeerbare] argumenten ter verdediging moeten hebben.
Paul Krugman zag ik daarmee bezig. Hij probeerde aan te tonen dat de middenklasse essentiëel is voor het ontstaan en behoud van de 'superrich'. De zich verwijdende inkomenskloof zou aldus de 'kip met de gouden eieren' slachten. Ik zal eens uitkijken of ik daar nog wat over kan vinden. Tot dan!
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Woensdag 17 November 2010
Het laatste wat ik las over Zuid-Afrika was een beschouwing in NYT vlak na de World Cup waarin sprake was van een nieuw ZA. Er was weer hoop. Met extra politie-cordons waren niet alleen de voetbalstadia beveiligd, maar ook enkele openbare plaatsen zoals een park in Kaapstad, zodat ook de gewone burger zich weer eens 'ouderwets veilig' kon voelen. In die geest schreef Celia W. Dugger, Games Give South Africa Hope in Fighting Woes over de resultaten van World Cup.
Maar dat betekende niet dat met name Boeren, de echte Afrikaanders, doorgaan met zoeken naar een ander land waar ze collectief, of met een grote groep, een nieuw leven kunnen beginnen. Want dat betreft leeft er nog de traditie van De Grote Trek toen ze in de 19e eeuw door de Engelse kolonisten werden verdreven, en nieuwe plekken vonden in Transvaal en Oranje Vrijstaat.
Toen ik in ZA was pikte ik wel berichten op over dergelijke aanbiedingen van Congo en Nigeria waar serieus op werd ingegaan, maar nu kreeg ik via de Franse Courrier International een vertaald artikel uit Georgia (Caucasus) onder ogen over vergevorderde onderhandelingen tussen de regering en de betrokken organisatie van Boeren. Tien tot twintig Boeren zouden op korte termijn kunnen vertrekken, maar op lange termijn is er wel plaats voor duizend, luidden de persberichten.
Een van de belangrijkste reden is de onveiligheid. De politie doet soms mee aan de overvallen op de boerderijen. Het aantal 'plaasmoorde' is sinds het einde van de apartheid twintig jaar geleden tot 3000 opgelopen. [plaas is Afrikaans voor boerderij].
Na dat bericht in de Courrier International ging ik nieuwsgierig op zoek naar nadere berichten. In Google zette ik "Georgia (Caucasus)" en beperkte het zoeken vervolgens tot "South Africa" en ik kreeg metéén de hele 'story' compleet met discussies door lezers van die berichten. Ook The Independent (UK) heeft er een verhaal over. Het schijnt echt op gang te komen. Ik ben benieuwd. Georgië heeft een grote landbouwtraditie, maar die is door de politieke toestanden achteruit gegaan. De overheid wil die nieuw leven inblazen.
Een interessant aspect van al deze berichten is dat het vol zit met YouTubes over het land en de mogelijkheden. De landverhuizers weten op die manier heel wat meer over het toekomstige land dat hun voorvaders tijdens De Grote Trek. Maar de begeestering is er niet minder om. Ik ga die ontwikkeling in de gaten houden. Ik heb al naar vrienden in ZA er over geschreven, maar nog geen lokale berichten van die kant ontvangen. Intussen zal ik in de voetnoot mijn vondsten vastleggen. Voor later.
___________________________
CELIA W. DUGGER, Games Give South Africa Hope in Fighting Woes, NYT, July 11, 2010
http://www.nytimes.com/2010/07/12/world/africa/12safrica.html
Kviris Palitra, GÉORGIE, Des Sud-africains pour travailler la terre, Le gouvernement géorgien mise tout sur l’installation de familles de fermiers blancs sud-africains pour relancer secteur agricole autrefois florissant, Nona Kvlividzé 5.11.2010
http://www.courrierinternational.com/article/2010/11/15/des-sud-africains-pour-travailler-la-terre
http://www.youtube.com/v/g6Prrx9v4-8&hl en http://www.youtube.com/v/xJmbRS7f1Gc&hl
Shaun Walker (in Moscow) Boer farmers head for new home in Georgia, Facing the threat of land reform, white South Africans are looking to pastures new. The Independent, Tuesday, 9 November 2010
http://www.independent.co.uk/news/world/europe/boer-farmers-head-for-new-home-in-georgia-2128794.html
http://carnivora.proboards.com/index.cgi?action=display&board=general&thread=8727&page=1
http://www.interpressnews.ge/en/politics/21769-the-independent-boer-farmers-head-for-new-home-in-georgia.html
White South African Farmers Considering Resettlement to Former Soviet Georgia, Western Voices World News,
http://www.wvwnews.net/story.php?id=9431
South African farmers buying freehold land in Georgia, http://www.youtube.com/v/r4y8NpI1b6A
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Donderdag 18 November 2010
Eerder deze week schreef ik over het ontstaan van de inkomenskloof, en haalde ik het boek 'Winner-Take-All Politics' aan. Daarin stond de opmerking dat we ons bij het politieke proces niet moeten blindstaren op het verkiezingsresultaat ['the electoral circus'] maar moeten letten wat er in de instituten gebeurt ['poorly understood by the public, in part because the media is not interested in them']. Daar ontstaat op die manier een 'grijze zone' waarin de democratische doelen kunnen worden afgezwakt of zelfs in het tegendeel kunnen verkeren.
Het lijkt op goocheltrucs. De kern daarvan is dat je de aandacht vestigt op iets waar het eigenlijk *niet* om gaat ['the electoral circus'] en dan --soms zelfs heel 'zichtbaar'-- wat anders doet, en je 'truc' uithaalt.
Al een paar jaar geleden [29 juli 2006] analyseerde ik hoe in Frankrijk een 'raamwet' werd voorgesteld die zich op voorlichting en onderzoek zou richten. Ze waren de heksenjachten op diverse 'drugs' beu --dan was het cannabis, dan weer tabak of cocaïne-- waardoor de kern van de zaak niet werd geraakt want iedere keer ontstond er een nieuw 'circus'. Alcohol stond ook op die 'groslijst', en ik beschrijf hoe de Franse wijnboeren zich daaruit loswringen. Het resultaat van die raamwet was een brochure die uitsluitend cannabis verketterde. Dus ... Terug naar af! Het tegendeel!
Ook kwam ik dezer dagen prachtige voorbeelden tegen met betrekking tot tabak. Er zijn de nodige aktie-groepen tegen tabaksmisbruik, en ook nogal wat wetten. Maar er is ook een machtige industrielobby met veel geld die metéén inspringt als de 'grijze zone' in het zoeklicht komt. Dat moet je als goochelaar/ manipulator niet hebben!
Zo gebeurde het dat in Frankrijk, op de TV, door een belangrijke bestrijder van diverse drugs, met name ook tabak en alcohol, in een toespraak het aantal tabaksdoden vergeleek met het aantal tabakverkopers. Hij kwam op 'twee tabaksdoden per tabakswinkel per jaar'. Toen was de beer los! De bond van tabaksverkopers voelde zich beledigd, en het lukte om deze algemeen erkende expert uit zijn functies te ontslaan. Democratische 'vrijheid van meningsuiting' ten spijt.
Hier in Spanje is ook de strijd weer aangebonden door de tabaksindustrie. De hoteliers vinden dat de rook-restricties hun 'economie' aantast. De feiten daarentegen zeggen dat de besteding in openbare lokalen is toegenomen met 5%, alleen in Madrid, waar de wet zeer slecht wordt toegepast, is die stijging slechts 1,7%.
Kennelijk zijn de aangestookt door de nieuwe president van Altadis, het Spaanse filiaal van Imperial Tobacco, die zonder blikken of blozen zei dat de Spaanse tabakswetten het niet zullen halen want het zijn de 'meest radicale van de wereld'. Ook dàt is aantoonbaar onwaar zoals Mari Angeles Planchuelo van het nationale comité voor Prevención de Tabaquismo voorrekent.
Nee, het lesje komt van Rick Berman, de beroemde tabacco lobbyist van Phillip Morris die zei: "avoid discussions about science and, instead, attack health advocates’ credibility [en schilder ze af als] 'food police', 'nazis', 'nannies' and, in the wake of 9/11, 'terrorist'.
Als je de aandacht maar afleidt van de realiteit. Net als goochelaars. [En "storytellers"!]
____________________________
EMILIO DE BENITO, Entrevissta, Mari Angeles Planchuelo, A los hosteleros les va a encantar la ley antitabaco, El País, 16/11/2020
http://www.elpais.com/articulo/salud/hosteleros/les/va/encantar/ley/antitabaco/elpepusocsal/20101116elpepisal_2/Tes
De uitspraken van Rick Berman staan op de site van Physicians Committee for Responsible Medicine (PCRM) 'PCRM responds to smear tactics by tobacco/meat industry front group': http://pcrm.org/news/release091106.html
"Twee doden per tabakswinkel": Becky Freeman, Web Editor BMJ, Abuse of libel laws and a sacking: The gagging of public health experts in France, 8 Nov, 10 http://blogs.bmj.com/tc/2010/11/08/
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Vrijdag 19 November 2010
Op zoek naar een gedicht kwam ik weer eens uit bij Chris den Engelsman. Ik had hem deze zomer ontdekt als verzamelaar-dichter gespecialiseerd in gedichten die over kunstwerken gaan. Hij schrijft zulke gedichten ook wel zelf, zoals dat van vanmorgen. Ik zag het bij de aanwinsten van November. Over de 'mobiles van Calder'.
--"Voor Alexander Calder, die kunst leerde dansen", luidt zijn opdracht.
--"De materie is zwaar, de beweging licht", schrijft hij, en "Een zuchtje wind brengt ze tot leven alsof ze gehoorzamen aan een onzichtbaar teken".
Iedereen kent ze, die 'mobiles van Calder'. Uittentreure zijn ze geïmiteerd. Je vindt ze in bazaars, maar het blijft fascineren. Het doet goed om op die site foto's te zien van 'èchte', niet van 'namaak'. Ik heb ze eens rustig allemaal bekeken, en ervan genoten.
Ik citeer het eerste couplet van het gedicht

ballon met maan en sterren
fragiele figuren die door trillingen van lucht in
beweging komen als plots opvliegende vlinders
ijle vormen spelen met het licht verplaatsen
de lucht en roepen de wind een halt toe.

San Sebastián de La Gomera, Zaterdag 20 November 2010
Ik wilde vandaag schrijven over Franco. Hij is vandaag precies 35 jaar geleden overleden. Daar is vast wel een en ander over te vertellen. Bijvoorbeeld hoezeer het 'franquismo' nog steeds aanwezig is. Het zij zo.
Wat mij meer beroert is het bereiken van een treurige mijlpaal in mijn leven. Nadat de gekneusde knie aanvankelijk leek te genezen, ging mijn [lijfelijke!] conditie achteruit, en kon ik de benedenstad alleen per taxi bereiken. Gisteren had ik een wandelstok nodig om van het aanrecht naar de eettafel te komen. Mijn mentale conditie daarentegen maakte een tegengestelde beweging.
Daarom vier ik deze treurige mijlpaal. (100 woorden)
____________________________
JULIÁN CASANOVA, Treinta y cinco años sin Franco, El País, 19/11/2010,
El franquismo está aún en nuestras vidas. Véanse el peso de la Iglesia, las fosas y la débil sociedad civil.
http://www.elpais.com/articulo/opinion/Treinta/anos/Franco/elpepiopi/20101119elpepiopi_5/Tes
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zondag 21 November 2010
Vanmorgen stond in NYT een uitgebreide aankondiging van een boek met interviews met Benedictus XVI. De kop vermeldt dat de Paus het gebruik van condooms goedkeurt. Dat is natuurlijk heel groot nieuws na zoveel jaren pertinent weigeren om over condooms ook maar íets positiefs te zeggen. Met name rond AIDS bestrijding waren er toch voldoende 'existentiële' argumenten. Afrikaanse bisschoppen, met name kardinaal Peter Appiah Turkson uit Ghana, hadden hem daar al mee geconfronteerd.
Dat staat in een boek van Peter Seewald, een Duitse journalist, met interviews van Juli van dit jaar. Seewald heeft eerder boeken gepubliceerd gebaseerd op interviews met Ratzinger toen hij nog kardinaal was. De hoofdredacteur van de uitgever, een oud-leerling van Ratzinger, verklaart echter dat het tever gaat om te zeggen: 'Pope Approves Condoms', want hij heeft het omgeven met nogal wat beperkingen. In de kop van het NYT-artikel staat het dan ook een tikkeltje anders: 'Pope Justifies Use of Condoms'. Het blijf immoreel, maar in een individueel geval " ... the use of a condom could be an awakening to someone that he's got to be more conscious of his actions".
Het is nogal vergezocht, en het lijkt op 'kremlinologie' waarmee sommige kranten zich in het diepst van de Koude Oolog bezighielden om er toch maar 'iets' van te begrijpen. Het waren vaak nietszeggende feiten, wat een NRC-lezer er toen toe bracht om het te vergelijken met twee Marsmannetjes die zich hadden geposteerd bij de ingang van het filiaal van de Nederlandse Bank aan het Weena[?] en aldaar achter de geheimen van het Nederlandse geldstelsel probeerden te komen door het turven van in- en uitgaande bezoekers. Het zij zo.
Andere opmerkingen die het NYT-artikel aanhaalt, lijken ook op kremlinologie. De paus maakt bijvoorbeeld de opmerking dat hij, als hij oud en seniel wordt, het recht moet hebben om af te treden. Dat blijkt haaks te staan op het Kanonieke Recht, en is 'eigenlijk' helemaal niet bespreekbaar. Waarom zegt hij dat dan? Bedoelt hij dat de Curie, waarmee hij zoveel moeite heeft, hem 'kanoniek zuiver' zullen kunnen passeren als hij 'weg' is? En nu [nog] niet? Héél kremlinologisch, nietwaar?
Het onderwerp pedofilie komt natuurlijk ook ter sprake. Hij ziet er het werk van De Duivel in. Hij had er het Jaar van de Priesters van willen maken, en nou dit!
--"One might think that the Devil could not stand the Year for Priests and therefore threw this filth in our faces".
Ik zou zeggen:
--"Mispoes,!! Niet werk van de Duivel maar van de Engelbewaarder".
De Curie had het kennelijk nog wat langer geheim willlen houden, maar de Engelbewaarder redde de reputatie van de Kerk. Wie niet horen wil moet voelen!
Maar mijn prijs gaat naar dit citaat:
--"Het voor-de-dag-komen met die verhulde feiten, [...] ... is a declaration of bankruptcy for an institution that has love written on its banner".
Over welke banken heeft hij het? 'Bankroet' voor banken is inmiddels heel gewoon.
Het is een goed artikel dat je moet lezen vóór je aan de publiciteit over dat boek begint die de volgende weken wel zal losbarsten.
__________________________
RACHEL DONADIO and LAURIE GOODSTEIN, In Rare Cases, Pope Justifies Use of Condoms, NYT, November 20, 2010
http://www.nytimes.com/2010/11/21/world/europe/21pope.html
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Maandag 22 November 2010, Margarita jarig!
Sinds ik Sudoku ontdekte in September 2005 heb ik veel plezier gehad van deze 'brain teaser'. Maar ik had ook altijd belangstelling voor de onderliggende theorie of voor de 'methode'. Wat ik daarover in de literatuur vond, verrijkte mijn eigen ontdekkingen ternauwernood. Dat is nu anders.
Deze zomer ontdekte ik Le Figaro Magazine. Daarin staat iedere week een 'èchte' moeilijke van de categorie die zij La diabolique en L'infernale noemen. Een week later publiceren ze de oplossing. Tot zover niet verrassend.
Wèl bijzonder is de vermelding van de specifieke 'barricades' van deze puzzle, en hoe je die verder kunt afmaken. Daarnaast kun je die oplossing-met-handleiding al direkt vinden op de site van de auteur, Bernard Gervais. Hij noemt zich 'Ingénieur et ancien professeur de mathématiques, spécialiste du Su Doku en France'. Dezer dagen had ik tijd om die site nog eens goed te bekijken. Begrijpelijk! Met mijn blessures had ik veel 'huisarrest'. ;-(
Inderdaad, mijn petje af! Niet alleen vond ik daar de oplossing-met-handleiding --en tevens van alle voorgaande uit Le Figaro sinds 2008-- maar Gervais heeft er ook een 'school' van gemaakt. Hij onderscheidt diverse technieken die je naast elkaar, en soms dóórelkaar moet gebruiken. Met mijn eigen ontdekkingen was ik al een heel eind in die richting gekomen, maar Gervais onderscheidt er veel meer, en zet het in een bredere mathematische kontekst. Héél knap. Héél cartesiaans.
Bovendien is hij een goed didacticus. Met behulp van vijf tot zeven Power Point-achtige bladen laat hij de oplossing zien. Je kunt die eventueel printen. Dat is wel handig om het off-line met je eigen potlood-plus-stuf-methode na te pluizen.
Soms staat er bij een 'moeilijke stap': "Hiervoor kunt het beste eerst hoofdstuk zus-en-zo bestuderen", want van iedere 'techniek' geeft Gervais ook aparte hoofdstukken. En ook die zitten didactisch even perfect in elkaar.
Nu heb ik op het internet wel vaker goed in elkaar gestoken Sudoku-didactiek gezien, maar die reikte niet verder dan de twee à drie basismethoden. Als ze al toekwamen aan geavanceerdere technieken zoals X-wing, XY-wing of chain-method, werd het minder, en werd de samenhang met de basis vager. Zo niet bij Gervais. Als goed mathematicus van de Cartesiaanse school bouwt hij het samen in één groot huis.
Toch is de romantiek van het zoeken in 'onbekend terrein' daarmee niet verdwenen. Iedere 'barricade' is weer anders, en bovendien is het een sport om met 'lagere' methoden 'hogere' problemen op te lossen, zoals ik 22 Augustus 2008 schreef. Dat laatste merk je als je op je eigen manier de Gervais-oplossing napluist.
Dan merk je ook wat het 'valse' is van de Gervais-oplossingen. Hij leidt je langs de kortste weg naar 'de' barricade, en --indien van toepassing-- naar de volgende. Daarna is het 'een-fluitje-van-een-cent'.
Maar zo werkt het niet. De 'barricade' tekent zich voor de puzzelaar maar langzaam af, en soms heb je die al half-en-half opgelost met 'lagere' methoden. Daarom zijn de Gervais-oplossingen een soort 'case studies'.
Om van te leren.
______________________
Mijn Dagboek 26 27 28 29 sep 2005 en 22 aug 2008
Bernard Gervais: http://ecoledusudoku1.com/ De site is in het Frans. De Engelse versie [sinds kort] lijkt mij vrij compleet. De Spaanse versie [sinds nog korter] is beperkt tot één voorpagina. De Italiaanse heb ik nog niet bekeken.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Dinsdag 23 November 2010
Het woordje 'tupper' is heel gebruikelijk in Spanje. Het is de naam van al die plastic ijskastdoosjes die hermetisch kunnen worden gesloten. Je kunt wel raden waar dat vandaan komt. De merknaam Tupperware is op die manier soortnaam geworden. Dat komt vaker voor.
Margarita hoorde ik eens zeggen: 'Ik moet mijn 'tupper' nog klaarmaken'. Daarmee bedoelde ze haar lunch voor de volgende dag. Na kantoortijd [haar kantoor is in de haven] gaat ze onmiddellijk naar het strand om haar 'tupper' te nuttigen. 'Tupper' is daarmee het equivalent van 'broodtrommeltje' of 'lunchpakket'.
Die betekenis heeft het ook in de eerste zin van een interessant artikel in El País van een paar dagen geleden over sociale veranderingen in Spanje: "El efecto 'tupper' desbanca al menú del día" [Het tupper-effect verdringt het dagmenu].
Het gebruikelijke 'menú del día' wordt in een restaurant genoten, met collega's of andere vrienden. Rondom kantoorwijken zijn talloze restaurantjes die het 'menú del día' serveren aan het [kantoor]publiek, maar vooral ook aan vaste eetclubjes.
Het genoemde artikel is gebaseerd op gedragsveranderingen van Spanjaarden sinds de drie jaar dat de crisis duurt. Het tupper-effect is zeer zeker ingegeven door 'bezuiniging', maar op grond van andere onderzoeken wijst het ook op dieperliggende sociale veranderingen. De titel van dat artikel verwijst daarnaar: "De copas: ¿en tu casa o en la mía?". Ik het NLs klinkt het ongeveer als 'Laten we een glaasje nemen, bij jouw thuis of bij mij?' [De copas is verkorting van irse de copas, 'gaan stappen']
Maar de Spanjaard denkt bij '¡de copas!' allereerst aan een restaurant of café. De Spanjaard leeft op straat. Maar dat is precies aan het veranderen.
Zo is er de laatste jaren een groeiend verschijnsel dat 'fiesta a la europea' wordt genoemd. ['Feestje op z'n europees']. Dat betekent dat je thuis --eventueel met vrienden-- een glaasje en een hapje neemt. Het vervangt de [avond] maaltijd. In de statistieken verschijnt dat als verminderde restaurantuitgaven, en hogere uitgaven voor 'gourmet'. [NLs: 'traiteur'] Bij de vijfduizend families die de laatste drie jaar hierop zijn onderzocht is dat niet altijd een financiëel netto voordeel. Vandaar de veronderstelling dat het [ook] om een meer autonome sociale verandering gaat.
Dat sluit aan bij het toenemende gebruik van de uitdrukking 'a la europea' waarbij veranderingen in 'gebruikelijk Spaans gedrag' wordt beschreven. Of dat nu over besluitvorming bij overheid of bedrijven gaat, of over gedrag van jong-volwassenen van verschillende sexe tegenover elkaar. Het betekent ook dat de Spanjaarden zich bewust worden van maatschappijveranderingen veroorzaakt door hun toetreding tot de EU, meer precies 'tot de europese cultuur en het loslaten van het Iberoamerikaanse' Ik heb "a la europea" in Google gezet, en vond verrassende toepassingen van die uitdrukking. Onder andere van een vrouw van middelbare leeftijd die met een paar vriendinnen een 'sex tupper' hadden georganiseerd. 'Tupper' slaat hier op de oorspronkelijke verkoopmethode van Tupperware, 'house parties'. Een verkoopster was gekomen met dozen vol sex-apparaatjes en 'voorlichting'. Ze hadden 'a la europea' over seks gepraat. Dat alléén al maakte voor haar die 'sex tupper' waardevol.
________________________
M. R. SAHUQUILLO / R. MUÑOZ, REPORTAJE: Vida&Artes, De copas: ¿en tu casa o en la mía?, El País, 19/11/2010.
Los españoles moderan sus salidas: aperitivos en vez de comidas; reuniones domésticas en vez de discotecas - Lo 'gourmet' entra en el hogar, http://www.elpais.com/articulo/sociedad/copas/casa/elpepisoc/20101119elpepisoc_1/Tes
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Woensdag 24 November 2010
In Frankrijk was de laatste dagen weer een prachtig voorbeeld te zien van het 'cordon van notabelen' dat ik 5 november beschreef, en waarvan ik 14 november een voorbeeld kon aanhalen uit Tchao La France. Nu een voorbeeld 'heet-van-de-naald'.
Het gaat om een al lang lopende twijfel over een farma-produkt, Mediator. Het wordt massaal gebruikt door diabetici tegen overwicht, en om honger te stillen. Het produkt is gebaseerd op een stof verwant aan fenfluramine. Al in 1997 zijn in de VS alle produkten die daarop zijn gebaseerd verboden. Maar Frankrijk gaat met Mediator [op de markt sinds 1976] verder met een stof die daar aan verwant is: Benfluorex, 'an anorectic and hypolipidemic agent that is structurally related to fenfluramine'.
En niet alleen is Benfluorex 'structurally related'. Al in 1999 werd in Marseille het eerste geval van ernstige storing van de hartkleppen goed gedocumenteerd. In Spanje gebeurde dat in 2003, waarna Spanje het in 2005 verbiedt. Zo niet in Frankrijk. Daar wordt het een jaar geleden [november 2009] uit de handel genomen onder druk van de European Medicines Agency (EMEA) die het voor de hele EU verbiedt.
Pas dáárna eist de Franse Caisse nationale d'assurance-maladie [het 'ziekenfonds'] een onderzoek door l'Agence française de sécurité sanitaire des produits de santé (Afssaps). Die ontdekken dat Mediator minstens 500 doden en 3500 ziekenhuisopnames heeft veroorzaakt. Het wordt nog stilletjes gehouden.
Dan publiceert Le Figaro op 13 oktober 2010 die feiten: "Le Mediator serait responsable de 500 à 1000 décès en France". Nòg houdt het 'cordon van notabelen' aktie tegen. Pas als de versbenoemde minister van arbeid en gezondheid Xavier Bertrand op 16 november een onderzoek vraagt door de Inspection générale des affaires sociales (IGAS) komt er weer beweging.
--"Waarom heeft Afssaps, de 'farma-waakhond', zo lang gewacht met waarschuwen?"
--"Heeft dat te maken met het feit dat deze 'agence française' totaal door de farma laboratoria wordt gefinancierd?, voegde Le Monde daar eergisteren aan toe in "Mediator, au coeur du scandale". Dat zijn de 'hete vragen' van/aan Xavier Bertrand.
Maar dan komt het! Jacques Servier neemt het woord. Hij is de baas-oprichter van het 'labo' dat Mediator maakt en verkoopt. Zijn labo is gevestigd in Neuilly, de wijk van Sarkozy, en hij heeft ruim een jaar geleden uit diens handen het grootkruis van het Légion d'honneur gekregen. Nèt vóór de eerste schandalen doorbraken. Mooi op tijd dus. Dit soort 'hoge ordes' spelen ook in de Bettencourt-affaire.
Maar wat zegt Servier in een interview in Le Monde van 22 november?
--"C'est à se demander si cette affaire est une fabrication, destinée à embêter le gouvernement" [Je moet je afvragen of dit niet een verzinsel is om de overheid in discrediet te brengen, de gotspe!] Zo was het ook met de canicule van 2003 toen twaalf duizend extra doden 'verborgen' moesten blijven voor het grote publiek.
--"C'est un mensonge d'État bien organisé", zei een insider toen. Nu is het weer zo.
Zo werkt het 'cordon van notabelen'.
_______________________________
Edito Le Monde, Le Mediator au coeur du scandale, Le Monde, 23/11/2010
http://www.lemonde.fr/idees/article/2010/11/23/le-mediator-au-coeur-du-scandale_1443813_3232.html
Le Figaro 13 october 2010: http://www.lefigaro.fr/sante/2010/10/13/01004-20101013ARTFIG00557-le-mediator-serait-
responsable-de-500-a-1000-deces-en-france.php
Benfluorex [last modified on 17 November 2010 at 14:33] : http://en.wikipedia.org/wiki/Benfluorex
"C'est un mensonge d'État bien organisé", Patrick Pellou, voorzitter van de vereniging van eerste-hulpartsen
"Wat mij het meest verbijstert in de canicule-affaire --maar dat geldt evenzeer voor de Kelly-affaire-- is de koelbloedigheid en het cynisme waarmee autoriteiten gegevens en feiten verdraaien". zei ik er zelf van. Mijn Dagboek resp 28 en 30 augustus 2003
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Donderdag 25 November 2010
Uit het El País-artikel dat ik Dinsdag aanhaalde, koos ik vooral de [vermoedelijke] duurzame veranderingen van het Spaanse uitgaansleven. De sleutelbegrippen daarvan waren de opmars van de 'tupper', en de ontdekking van gezelligheid thuis, die aansluit bij de 'a la europea'-trend. Of beter: bij het 'a la europea'-gevoel dat mij eerder was opgevallen.
Dat gevoel spreekt ook uit de gretigheid waarmee de Spaanse pers Europese vergelijkingen publiceert over de 'rang' van Spanje in die lijsten. Over welk onderwerp dan ook. Er spreekt een grote nieuwsgierigheid voor het 'buitengebeuren' uit. Het is alsof de vensters opeens zijn opengegooid.
Ik noemde dit verschijnsel kortgeleden [5 november] in verband met het boek van Corinne Maier, en vergeleek het met de Franse mentaliteit op dit punt. De Fransen willen niets van de buitenwereld weten, en als ze toch constateren dat het daar 'anders' is --of zelfs 'beter'-- dan komt de dooddoener "c'est l'exception française".
Maier, met haar laatste boek, Tchao La France wrijft haar ex-landgenoten die 'onbekende' ranglijsten rijkelijk onder de neus. En met succes! Voor het boek althans, want dat verkoopt goed. Of het de mentaliteit verandert blijft de vraag.
Maar het El País-artikel bevatte ook [hoofdzakelijk zelfs] gegevens over de aanpassing van het koopgedrag in striktere zin. De uitgaven nemen af, maar welke precies? Sommige uitgaven nemen toe: roken, drank en internet. Maar dat is verklaarbaar omdat voor roken en drank de belasting is verhoogd, en voor internet de algemene toepassing nog groeiende is. 'Gourmet' [traiteur] neemt ook toe, maar dat gaat grotendeels ten koste van restaurant-uitgaven, zoals ik Dinsdag schreef. Ook de uitgaven voor kerstcadeaux zullen minder zijn, want er wordt meer 'gesjopt' op het internet. Enzovoorts.
Interessanter is wellicht eens te kijken naar de verschillende 'coping strategies' tegenover de crisis. In de vijfduizend respondenten, die nu al drie jaar worden onderzocht, worden vier 'strategiëen' onderscheiden:
1. De 'conformisten' [28%]. Zij denken dat ze niet speciaal door de crisis worden getroffen, en gaan door met hun kleine genoegens en hun vakanties. Wat het dagelijkse eten betreft worden ze echter 'behoedzamer'.
2. De 'snobs' [22%] besparen ook op de dagelijkse maaltijd en uitgaven, maar beschouwen het allemaal als 'tijdelijk' en 'voorbijgaand'. Zij zijn vooral kien op het handhaven van de schijn; op 'stand ophouden'.
3. De 'onverschilligen' [28%] geven hun sociale [uitgaans]leven niet op, en, hoewel ze bewust zijn van de slechte situatie, geloven ze toch dat ze er zelf toch beter van worden. Zij beperken zich tot uitstellen van grote uitgaven in plaats van dag-tot-dag bezuinigen.
4. De 'slachtoffers' [21%] zijn zich bewust van hun grote moeilijkheden en besparen op alle fronten. Niet alleen vermijden zij nieuwe uitgaven, maar ook de noodzakelijke worden onder de loupe gelegd om te zien of het 'anders' kan. Zij zijn het ook die voor de algemene toename van de kleine terugvorderingen verantwoordelijk zijn. Vroeger werd dat als 'teveel moeite' beschouwd. Nu nemen die enorm toe bij supermarkten en ander instellingen.
Het verbaast mij dat die laatste groep [nog?] zo klein is'. Dat kan veranderen.
Ik kijk nieuwsgierig uit naar de verdere ontwikkelingen.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Vrijdag 26 November 2010
De laatse Babelia ging over Russische cultuur wegens de honderdste verjaring van het overlijden van Tolstoï. Het liep over van nostalgie, want de aandachtige waarneming van de Russische bossen, rivieren en eindeloze steppen was het belangrijkste thema van die schrijvers en landschapsschilders geweest.
Een schrijver, Paustovski, wordt geciteerd:
--"De waarneming en de bezinning zijn de grondslagen van de schepping van een kunstwerk, van de liefde voor het land, allereerst voor het eigen land, voor de geboortegrond".
Herinneringen aan mijn eigen geboortegrond overstroomden mij in geuren en kleuren.
--"Waarom woon ik daar niet meer?", vroeg ik mij nostalgisch af. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zaterdag 27 November 2010
Woensdag gaf ik een actueel voorbeeld van hoe het 'cordon van notabelen' in Frankrijk werkt. Het ging om het farma-produkt, Mediator, dat een jaar geleden uit de handel werd genomen, maar waarvan de minister pas deze maand een 'nader onderzoek' vroeg: "Waarom heeft dat zo lang moeten duren?, vraagt hij.
Een leidende onderzoekster heeft nu een boekje geschreven over de onderzoeken en de 'onderhandelingen' die uiteindelijk de doorslag gaven. De auteur is Irène Frachon, longarts, die al tijdens haar opleiding twintig jaar geleden met het hartkleppen-probleem werd geconfronteerd. Zij stimuleert --en neemt deel aan-- 'keiharde' onderzoeken, want de farma-industrie blijkt 'bikkelhard'. Zij neemt de strijd op met het officiële Franse contrôle-instituut [Afssaps] dat door de farma-industrie zelf wordt gefinancierd [zie Woensdag].
Eindelijk 29 November 2009, lukt het, en wordt Mediator verboden.
Het boekje dat Frachon vervolgens publiceert wordt tegengehouden door de fabrikant van Mediator. Een lang proces volgt, wegens 'schending' van de goede naam. Het wordt een David-Goliath gevecht. 'Met Afsapps kun je niet discussiëren, alleen onderhandelen', zegt Frachon. Het compromis is dat de titel moet worden veranderd. Die luidde "Mediator 150mg, combien de morts?"
Die ondertitel is conform de laatste regel van het boek. Daar bleek het onaantastbaar, maar op de omslag: Nee!
Deze zomer moesten alle verkochte exemplaren worden achterhaald, en verscheen het opnieuw. Nu onder de titel "Mediator 150mg, sous-titre censuré". Een geuzenvlag, want het boek is niet verboden. Dat was de inzet van het proces.
De uitspraak van de rechter gaat uit van de veronderstelling dat dit 'verbod' wel zal overdrijven. Dat klopt met de recente uitspraak van de fabrikant dat het allemaal 'verzinsels' zijn. Respect voor feiten is ver te zoeken bij de 'farma-marketeers'.
Le Monde kwam een dag later terug op het Mediator-schandaal onder de titel: 'Le "mérite" du Mediator', en verwijst naar de enige farma-publicatie in Frankrijk die *niet* in handen van de farma-industrie is. Het gaat om het tijdschrift Prescrire [29.000 lezers] dat helemaal door abonné's wordt betaald. Géén subsidie, géén advertenties. Die worden door het Mediator-schandaal terecht in het zonnetje gezet, vindt Le Monde, want zij waren de enigen die over Mediator waarschuwden. Al vóór 2005, toen Spanje farma op basis van Benfluorex verbood, hamerden zij op het ontbreken van deugdelijk klinisch onderzoek over de merites van Mediator.
Op France Inter, in een wetenschappelijk programma op 19 November, werd Prescrire "l'honneur de la pharmacologie française" genoemd. Maar de autoriteiten en de farma-industrie [het cordon van notabelen] zeggen denigrerend "ce sont des ayatollahs". Weer anderen noemen het "Le Canard enchaîné de la presse médicale". Dat is ook een geuzenvlag! Prescrire waarschuwde het vorig jaar ook tegen de hype over het griep-virus H1N1 die op disease-mongering ging lijken.
Op France Inter kwam ook de 'verklaring' ter sprake van dit soort problemen:
--"De farma-industrie kent geen werkelijke innovatie meer voor het grote publiek, vandaar die concentratie op [rücksichtlose] marketing en publiciteit".
________________
Frachon et al, Benfluorex and Unexplained Valvular Heart Disease: A Case-Control Study, zie Wikipedia onder Benfluorex.
Le "mérite" du Mediator: http://www.lemonde.fr/idees/article/2010/11/24/le-merite-du-mediator_1444370_3232.html
Prescrire en boekbespreking:
http://www.prescrire.org/fr/ resp http://www.prescrire.org/fr/3/31/46603/0/NewsDetails.aspx
Verdere boekbespreking en kritiek met o.a. de tekst: 'On croirait vraiment lire une enquête policière, à la poursuite des coupables, avec collecte de preuves et de témoins. En een analyse van de rechtelijke uitspraak:
http://www.babelio.com/livres/Frachon-Mediator-150-mg--Sous-titre-censure/189527/critiques.
Voor disease mongering zie Mijn Dagboek 8 juli 2008 en 21 nov 2009 en aldaar het hilarische artikel daarover in BMJ in het 1 April nummer van 2006
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zondag 28 November 2010, Rinske jarig!
Als ik mezelf dreig te verliezen in mijmeringen over 'hoe moet dat nou', zeg ik tegen mezelf:
"We will cross that bridge when we come to it".
Ik ging vanmorgen op zoek naar de herkomst van die uitdrukking; die zou van een generaal in WOII stammen. Mispoes!
Google kent die uitdrukking, maar zegt 'herkomst onbekend'. Speurneuzen ontdekten het eerste gebruik in Henry Wadsworth Longfellow's gedicht The Golden Legend (1851). Het Gutenberg-project leverde vervolgens dit citaat:

That, my good woman, I have not said.
Don't cross the bridge till you come to it,
Is a proverb old, and of excellent wit.

San Sebastián de La Gomera, Maandag 29 November 2010
De golf van nostalgische herinneringen die ik Vrijdag noemde, kwam niet alleen door het Babelia-nummer, en de nostalgie van de Russische bossen, rivieren en eindeloze steppen. Maar dat was ongetwijfeld wèl de achtergrond, de 'warming up'.
In die Babelia stond ook een artikel bij gelegenheid van de uitgave van de brieven van Saul Bellow. In de laatste brief, die hij een jaar voor zijn dood schreef, herinnert hij zich een paar sandaaltjes die hij als zes- of zevenjarig jongetje van zijn moeder kreeg. In alle armoede die ze toen beleefden was dat een heel bijzonder cadeau, en hij bewaarde het zijn hele leven. Hij beschrijft hoe hij nog steeds het leer regelmatig met boter insmeert om het soepel te houden.
Daarom was het niet verwonderlijk dat een van mijn herinneringen die Vrijdag een dergelijke ervaring betrof. Ik zal die eens opschrijven. Het gaat om een wollen plaid, hoofdzakelijk groen van kleur, met een zgn Schotse ruit. Hij voelt wat ruw aan, want het is bepaald niet die zachte lamswol die daarvoor later gebruikelijk werd. Het is wol van een veel grovere kwaliteit, maar daarmee is het wel een 'stevige' plaid.
Ik weet nog precies wanneer die in huis kwam. Het moet 1940 of 1941 zijn geweest. Hij werd gekocht omdat die 'nog te koop', en dat soort zaken begonnen schaars te worden. Op de een of andere manier heeft hij ook het 'leeghalen' van ons huis overleefd toen de familie was 'geëvacueerd' uit de frontzone van Januari tot Mei 1945. Sommige koffers en dozen, die mijn vader samen met mijn broer onder de vloeren van het huis had verborgen, zijn namelijk niet gevonden door de plunderaars. Maar misschien kregen wij die plaid terug via de 'kijkdagen' voor 'gevonden voorwerpen' die in de zomer na de terugkomst op de straten van Venlo werden gehouden. Nogal wat spullen kwam op die manier bij de eigenaars terug.
Hoe dan ook, in September 1947, met mijn verse HBS-diploma op zak, vertrek ik van huis om 'op kamers' te gaan wonen. Ik werd die maand 18. [Hé, nu ben ik 81!]
Ik herinner mij dat moment van vertrek nog precies. Ik sta klaar met een koffer en een tas. Mijn moeder heeft mij bij het inpakken geholpen met de reservekleren, en ze heeft mij nog wat lekkers toegestopt. Een stuk cake, denk ik, want die bakte zij vaak.
Als het moment van 'de deur uit stappen' nadert, kijkt mijn moeder opeens vlug om zich heen, en grist die plaid van de couche in de woonkamer, waar die altijd lag. Ze vouwt die op, en maakt er een draagbaar rolletje van.
--"Hier", zegt ze dan, "voor als je het koud krijgt. Dat zal vast wel eens gebeuren".
Ik moet wel ontroerd zijn geweest, want het moment herinner ik mij precies. Ik kreeg opeens een 'familiestuk'. Daarom was het lange tijd ook een symbool van 'je hoort er nog bij'. Die plaid was op dat moment bepaald niet 'in onbruik', integendeel.
En waar is die plaid nu?
Ik heb die mijn hele leven bij mij gehouden. Soms achterin een kast, dan weer in gebruik op de 'divan-van-dienst' in de loop van de jaren. De laatste jaren ligt die in Cessenon sur Orb. Daar ligt die klaar aan het voeteind van mijn bed, want zelfs in de zomer kunnen de ochtenden daar 'frisjes' zijn. En ik ben inmiddels een 'pathologische koukleum' geworden.
Iedere keer als ik die plaid in de vroege ochtenduurtjes over mij heen trek, denk ik aan dat moment in September 1947 toen mijn moeder zei:
--"Voor als je het koud krijgt. Dat zal vast wel eens gebeuren".
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Dinsdag 30 November 2010
Het verbaasde mij niet dat mijn stukje over "We will cross that bridge when we come to it" uiteenlopende reakties opriep. Dit soort [levens]wijsheden hebben heel persoonlijke betekenissen. Ik had dat al gemerkt bij een discussie in dit dagboek in Juli 2004 over mogelijke vertalingen van de regel van Antonio Machado:

"Caminante, no hay camino. Se hace camino al andar"
(Wandelaar, er is geen weg. De weg komt als je gaat).

hoe
als je je
met zorgeloosheid
kon omringen
en dat dat
je ruimte
was

He who binds to himself a joy
Does the winged life destroy
He who kisses the joy as it flies
Lives in eternity's sunrise

Einde Mijn Dagboek November 2010