Mijn Dagboek 129


Dit is Dagboek 129. Het loopt van 1 tot 28 februari 2011 en begint met een liedje van Hildegard Knef waarmee ik die ochtend wakker ben geworden. Als ik de tekst later ontleed, kom ik bij mijn eigen jeugdherinnering. Jeugdherinneringen komen ook naar boven als ik wakker wordt uit een jogging droom, waarna virtueel joggen een deel wordt van mijn revalidatie [1 6 7]. Aan het eind van de maand, als ik over de Turkse Euro-nostalgie van via Pamuk en Shafak heb geschreven, daagt een lezer mij uit mijn eigen Euro-nostalgie op papier te zetten [23 25 27]. Ik ontdek een moderne Gandhi, Gene Sharp, de stille theoreticus van de [Arabische] omwentelingen: "Freedom is not free" [18 20 28]. Twee keer ga ik naar de dichters [10 13]. Twee keer vang ik controversiële signalen op van de herleving van het communisme [7 14]. Twee keer sla ik over, en vier keer doe ik het in 100 woorden. Verder is het heel gevariëerd: Een sceptische boekbespreking [17], recepten voor winterknollen en geconfijte gember omdat het kouder wordt [4 12], ETA-problemen [22], in de VS lijkt zelfs de democratie geprivatiseerd en 'te koop' [15], en nog enkele andere zaken die mijn geest deze maand hebben beroerd, w.o. mijn Sudoku-gekte als pijnstiller en inslaper [3].
Index februari 2011
1,   2,   3,   4,   5,   6,   7,   8,   9,   10,   11,   12,   13,   14,   15,   16,
17,   18,   19,   20,   21,   22,   23,   24,   25,   26,   27,   28.

San Sebastián de La Gomera, Dinsdag, 1 Februari 2011
Ik werd vanmorgen wakker met een liedje van Hildegard Knef in mijn hoofd: 'Wenn das alles ist'. Beter bekend is Peggy Lee's origineel: 'Is that all there is?', maar, wellicht als fan van Hildegard Knef, zal die versie mij beter zijn bijgebleven.
Wat moet ik ermee?, dacht ik, en ik probeerde aan wat anders te denken. Dat mislukte. Er zat dus niets anders op dan die 'irritatie' nader te onderzoeken. Ik begon met de 'lyrics' op het Internet. Langzaam daagden de bijbehorende herinneringen.
De Duitse en de Engelse tekst lopen op [belangrijke!] details uiteen, maar ze gaan allebei over desillusies, en dan 'wat doe je daarmee?' Wikipedia weet te melden dat het is gebaseerd op een verhaal van Thomas Mann uit 1896: Disillusionment.
De eerste desillusie in beide versies is een brand. In de Engelse tekst aldus:
--"I remember when I was a very little girl, our house caught on fire. I'll never forget the look on my father's face as he gathered me up in his arms... "
In de Duitse tekst:
--"Als die Häuser brannten und die Flammen um sich schlugen, als die Erde Feuer fing, stand ich da, im Baumwollnachthemd, fröstelnd, frierend, ohne Angst ... "
En ja, ik ben er. Toen ik in de jaren '70 deze teksten leerde kennen hielpen ze mij om een oorlogservaring een plaats te geven.
De Geschiedenis van de Venlo'se brandweer beschrijft die heel zakelijk:

Tussen 13 oktober en 19 november 1944 wordt de brug veertien maal gebombardeerd zonder dat ze wordt geraakt. Wel geraakt wordt de binnenstad van Venlo en een gedeelte van Blerick. Er vallen 271 dodelijke slachtoffers. Op 5 november ontstaat er een stadsbrand die bijna het gehele centrum in vlammen doet opgaan. Met de moed der wanhoop tracht het Venlose korps, geassisteerd door de brandweren uit Tegelen en enkele Duitse korpsen uit de grensplaatsen, het vuur te blussen. Drie dagen en nachten duurde deze ongelijke strijd totdat een hevig onweer met zeer zware regen haar taak overnam.
Ik zie die brand weer voor me, zoals Knef het zingt: " ... als die Erde Feuer fing ... ". Mijn stad verdwijnt. Ik ben nèt vijftien en sta met mijn vader op straat voor ons huis. Straelseweg 230 om precies te zijn. Op twee kilometer van het centrum. Een harde wind waait brandende brokstukken tot hier. We waken voor een nieuwe brand.
Dat beeld wordt gecompleteerd met een gebeurtenis een paar weken later. We zijn 'frontgebied' en moeten 'evacueren'. 15 januari worden we op straat gezet, en wachten tot de stoet zich in beweging zet. Maar het wordt laat, en de dagmars naar Geldern wordt uitgesteld. We overnachten in de kelders van de Pope fabriek. De volgende ochtend trekt de stoet over de Straelseweg naar de grens en verder. Ik zie nog één keer het huis. De gevel is beschadigd door een granaatinslag. In Mei zie ik alles weer terug. Maar het afscheid is genomen.
Het verlies wordt snel overzichtelijk: Is that all there is? Wenn das alles ist ...
Vijf-en-twintig jaar later verschijnen die liedjes. Ik kan mijn afscheid afronden.
En wat doe je dan? Lee vindt: "... Let's break out the booze and have a ball ... "
en Knef: " ... dann lass uns leben, wie's eben so geht, solang es geht ... "
Ik sta dichter bij de keuze van Knef, maar waarom kwam dat zinnetje mij vanmorgen irriteren? Is er een nieuw afscheid op handen? En waarom moet ik nu huilen?
________________________
Is that all there is?: http://www.lyricstime.com/peggy-lee-is-that-all-there-is-lyrics.html
Wenn das alles ist: http://www.hildegardknef.de/Texte/wenndasallesist.htm
http://en.wikipedia.org/wiki/Is_That_All_There_Is?
Geschiedenis van de Venlo's brandweer: http://brandweer.venlo.nl/?n0=3&p=3
Disillusionment-Enttäuschung: http://de.wikipedia.org/wiki/Enttäuschung_(Thomas_Mann)

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Woensdag, 2 Februari 2011
Ruim een week geleden, 22 januari, meldde ik hoe gelukkig ik was met mijn breedbandaansluiting, en hoe dat gevoel nog versterkt werd door een YouTube link met de titel Halleluja die ik als Nieuwjaarswens had gekregen, en die ik eindelijk kon bekijken.
Ik kreeg reakties die mij wezen op een 'soortgelijk' evenement in Antwerpen.
Inderdaad, ´soortgelijk´, want het mist de eenvoudige spontaniteit van Halluja in een Food Court in New York. ´Antwerpen´ blijkt 'propaganda' te zijn voor een TV-serie. Het is 'te georganiseerd'. Dan liever de happening in het station van Wellington in Nieuw Zeeland. Die ademde tenminste 'eerlijke namaak'. (100 woorden)
________________________
Railway Station Wellington: http://www.youtube.com/watch?v=s71GFfdbYfo
Centraal Station Antwerpen: http://www.youtube.com/watch?v=0UE3CNu_rtY
Halleluja in New York: www.youtube.com/user/AlphabetPhotography
of http://www.youtube.com/watch?feature=player_profilepage&v=SXh7JR9oKVE

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Donderdag, 3 Februari 2011
Ik ben een liefhebber van Sudoku's, maar het aantal dat ik de laatste maanden heb verwerkt loopt de spuigaten uit. Helaas. Wegens de pijn is het vaak het enige middel om --als 'diepe meditatie' faalt-- toch enige afleiding te hebben. Onder die omstandigheden kan zelfs een leesboek mij niet boeien, hooguit een interessant en veeleisend essay.
Vroeger gebruikte ik het meestal als 'inslaper', laat op de avond, als ik volgezogen met woorden, letterlijk geen letter meer wilde zien. Alleen voor 'cijfers' kon ik dan nog energie opbrengen. Maar het gevolg was dan wèl dat ik dagenlang met een-en-dezelfde sudoku bezig kon zijn. Geen nood. Het ging om het puzzelen, de afleiding, en het inslapen; niet om het resultaat. En mocht ik alleen beschikken over al te eenvoudige, zoals in Tucumán het vorig jaar, omdat moeilijke daar niet te koop waren, dan maakte ik het 'moeilijk' door hele velden uit het hoofd te doen.
Dat is èn een goede inslaper, èn een goede geheugentrainer.
Maar nu heb ik geluk. Eigenlijk twee gelukken. Ik heb een franse website gevonden voor gratis downloaden. Daar staan --onder andere-- 720 sudoku's van 'niveau difficile'. Dat is op zichzelf een heel arbritraire term, maar in dit geval zijn ze van een rigoreus constante kwaliteit. Dat was mijn eerste 'geluk'. [Overigens staat op die website ook Le sudoku le plus difficile à résoudre actuellement, maar ik weet niet hoe ze dat hebben gemeten.]
Het tweede 'geluk' is een ontdekking afgelopen zomer in Frankrijk. Le Figaro Magazine publiceert wekelijks twee 'uiterst moeilijke' onder de namen "La diabolique" en "L'infernale". De volgende week staat er niet alleen de oplossing, maar ook welke 'méthode(s)' stap-voor-stap zijn gebruikt. De auteur daarvan is Bernard Gervais. Op zijn site staan alle voorgaande --met de gebruikte oplos-'méthode(s)'.
Het tweede 'geluk' is dat Gervais op zijn site --heel zuiver mathematisch-- de oplossingmethoden voor sudoku's uiteenzet. Hij onderscheid tien methodes, en de moeilijkheidsgraad onderscheidt hij met 1 tot 9 sterren, met de volgende betekenis:
1-3 sterren="facile à difficile". 4-7 sterren="diabolique". 8 en 9 sterren="infernale".
Bij zijn 'hogere methoden' legt hij helder uit wat elders in de literatuur nogal slordig wordt gedefiniëerd zoals X-wing en XY-wing e.d. Gervais, met zijn keurig-cartesiaanse definities en redeneringen, onderscheidt die op zijn manier. Héél overtuigend.
Mijn "720 gratis" vallen helemaal binnen "facile à difficile". Maar onderschat 'difficile' hier niet!! Slechts met zéér nauwgezette toepassing van de drie 'laagste' methodes kun je de 'hogere' methoden ontlopen. Dat is het aardige van die constante kwaliteit. Ik heb er al meer dan honderd gespeeld. Iedere keer dat mijn puzzle vraagt om 'hogere' methodes, zit ik fout, ben in slordig geweest, of heb ik die drie methodes niet grondig toegepast. Met vlakgom poets ik alles uit, en tzt begin ik met een helder hoofd opnieuw. Totnutoe ben ik steeds binnen de 'lagere' methodes gebleven: te weten: (1) zoeken naar unieke plaatsen in ieder veld, (2) in iedere regel en kolom, en (3) en ieder vakje. Ik maak wel dankbaar gebruik van het Couple Binaire, maar als ik Triplets moet zoeken, weet ik dat ik hier fout zit. Dan ga ik liever naar "La diabolique" of "L'infernale", dat is pas ècht avontuurlijk.
_______________________
Gratis Sudoku: www.sudoku-gratuit.fr
Bernard GERVAIS, http://ecoledusudoku1.com/

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Vrijdag, 4 Februari 2011
Het wordt hier kouder. Gelukkig schijnt de zon behoorlijk, en wordt het midden op de dag lekker warm, mits het niet al te hard waait, en je in een beschut hoekje zit. Ik had in de Atacama-woestijn van Noord Chili moeten zitten, of in de Kalahari in het noorden van Zuid-Afrika. Maar ik heb nog huisarrest, en moet mijn stapjes tellen. Gelukkig wordt de overheersing van de pijn minder, en mijn belangstelling voor de buitenwereld verliest een beetje dat geforceerde karakter waarmee ik mij aan 'overleven' vastklampte. 'Er is toch niets mis met 'vastklampen', nietwaar?'
Mijn dagelijkse kost lijkt al vele jaren op die van een solitaire rugzakkampeerder, en was de laatste maanden nóg meer 'utilitair' geworden. Nèt goed om te overleven.
Maar ... deze week heb ik voor het eerst weer groentesoep gekookt, geïnspireerd door recepten in NYT die 'knolgroenten' verheerlijkten. Gegeven de cultureel-gastronomische verplichting om alles te 'koken', wat mij als toegewijde rauwkost-eter extra opvalt, is geenéén daarvan echte rauwkost. Minder dan 'stoven' of 'marineren' is kennelijk taboe. Toch zijn 'knollen' rauw ook héél lekker.
Een van die gerechten was geïnspireerd op de Franse potage, waarvoor in F pakketten in de supermarkt liggen. Hier zie je ook zulke pakketten onder de naam 'potaje canarias', en daarbij hoort altijd een maiskolf om gezellig af te kluiven tijdens de maaltijd. Deze Canarias-'soep' wordt niet gepureerd [zoals de Franse]. Die maakte is deze week.
Ik heb van die vijf recepten PDF's gemaakt, en gebundeld in een ZIP op mijn box.net. Om te downloaden. Ik zal ze de revue laten passeren, als lekkermaker. Wie weet loopt het water je al in de mond, of worden je kook- en bakinstincten aangewakkerd.
De eerste heet Root Vegetable Gratin. Het is een gezellige ovenschotel van pastinaak, koolraap, knolraap en gele bietjes. Slim gekruid, en gegratineerd met een flinke portie Gruyère. Voor vegans, of anderen die niet overweg kunnen met dierlijke eiwitten (hier gruyère), heeft Martine een goede vervanger, verzekerde ze mij.
Purée of Winter Vegetable Soup is geïnspireerd op de Franse potage, maar 'slim gekruid' met o.a. een paar schijfjes gember. Terloops wordt nog even verteld hoe vegetariërs een 'vegetable stock' kunnen maken.
De Grated Carrot, Kohlrabi and Radish Salad is geen echte rauwkost. Het zijn gemarineerde groenten geïnspireerd op de Vietnamese carrot and daikon salad, maar iets zoeter, en met meer groenten. Wordt koud opgediend.
Celery Root, Potato and Apple Purée is een 'lichte' purée waar de aardappel grotendeels is vervangen door twee soorten appel en knolselderij. Heel slim!
De auteur van al dat fraais is Martha Rose Shulman die het boek The Very Best of Recipes for Health heeft geschreven. Er zijn ook handige aanwijzingen over hoe je er lang vóór de maaltijd aan kunt werken, en hoe je de restjes moet bewaren. Van ieder recept wordt ook steeds de Nutritional information per serving gegeven waardoor je precies weet hoeveel calorieën, vetten, eiwitten, koolhydraten en zout je binnenkrijgt.
Veel eetplezier!! Maar misschien is de voorpret al voldoende.
_____________________
Inleidend artikel, Giving Root Vegetables Their Due: http://well.blogs.nytimes.com/2011/01/21/giving-root-vegetables-their-due
1. Polenta With Braised Root Vegetables: http://www.nytimes.com/2011/01/17/health/nutrition/17recipehealth.html
2. Root Vegetable Gratin: http://www.nytimes.com/2011/01/20/health/nutrition/20recipehealth.html
3. Purée of Winter Vegetable Soup: http://www.nytimes.com/2011/01/18/health/nutrition/18recipehealth.html
4. Grated Carrot, Kohlrabi and Radish Salad: http://www.nytimes.com/2011/01/19/health/nutrition/19recipehealth.html
5. Celery Root, Potato and Apple Purée: http://www.nytimes.com/2011/01/21/health/nutrition/21recipehealth.html
Mijn PDF-ZIP: Purée of Winter Vegetable Soup -and 4 more - NYTimes.zip: http://www.box.net/shared/g1eoy9uc8r
Alleen de foto's van deze recepten: http://www.box.net/shared/3pygcnk4g1

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zaterdag, 5 Februari 2011
Vandaag geen stukje.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zondag, 6 Februari 2011
Gisteren deed ik boodschappen met Margarita en een rolboodschappentas. Ik hoefde niets te dragen. Sinds Woensdagmorgen was ik zorgvuldig de deur niet uitgeweest, en ik was vrij pijnloos. Maar ik wist dat de tocht van gisteren mij vanmorgen zou opbreken. En zo was het. Met extra pijn zelfs, want ik had een 'faux pas' begaan.
Ik werd wakker uit een gelukkige droom. Ik had ontdekt dat ik volkomen pijnloos kon joggen. Ik jogde er lustig op los. Een heel uur. Dat zou een mooie vervanger zijn van mijn 'urenlange wandelingen' die ik moest missen. Ook in de droom. Mooi hè? (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Maandag, 7 Februari 2011
Ik kreeg gisteren --metéén lik-op-stuk-- een mailtje van Ghislaine over mijn jogging-droom van gistermorgen. "Prachtig! Je lijf kan het nog niet", schreef ze, "maar mediterend dromen dat je jogt, is precies waar je aan toe bent".
Ze herinnerde mij aan Raymond Abrezol en Alfonso Caycedo, de vaders van sophrologie, een thema dat we jaren geleden samen hadden bestudeerd, en waar zij beroepshalve mee verder was gegaan. En aan het éclatante succes van het Zwitserse ski-team in Sapporo in 1972. Dat was een omwenteling in de sporttraining. Het geheim daarvan was dat Abrezol deze top-skiers ontspannen op hun rug had gelegd, en ze dagdromend de bergen af had laten racen. Dat, samen met wèrkelijke afdalingen, was de sleutel. De training van de geest kan zónder fysieke beweging.
Ik had het verband nog niet gelegd. Maar ik herinnerde mij dat voetballers die met een blessure maandenlang op bed moeten liggen, tegenwoordig op die manier hun vaardigheid bijhouden, en op bepaalde aspecten zelfs verbeteren.
--"Voorlopig even met je kynesthetisch lichaam dus. Droom lekker", besloot ze.
Dus ik --metéén bij de siesta-- pakte mijn droom van die ochtend op. Het had zich afgespeeld in het tuindersgebied niet ver van mijn ouderlijke woning in Venlo zoals dat eruit zag toen ik daar als kind en jongeling rondzwierf. De Schaapsdijk, Groenstraat, langs het Rienke, de Herongerberg op, en voorbij de zandafgraving van Hendriks, de Grote Hei. Voor de oorlog kennelijk, want het Duitse vliegveld was er nog niet. Daar, langs het Berkenlaantje, en verder door tot de kogelvangers jogde ik.
Ik schrijf dat op in de wetenschap dat nog maar weinig mensen die beelden herkennen. Mijn zussen misschien, of Wim, die nu rustend missionaris is in Melbourne, of Miek ... Het zij zo.
En toen kwam een verrassing. Opeens stond ik daar met mijn vader, een beetje terzijde van het Berkenlaantje te kijken naar een Autogiro. De eerste en de enige die ik ooit heb gezien. Een rood geval, en de piloot met zijn leren pak en helm stond erbij. Misschien was het Juan de la Cierva zelf wel. De Spaanse uitvinder. Het zou kunnen. Hij verongelukte in december 1936 met een KLM vliegtuig [even nagetrokken in Wikipedia ;-)]. In dat geval was ik hoogstens zeven.
Ik herinner mij heel goed dat het dat model was met de korte vleugeltjes. Dat heeft niet lang bestaan, lees ik nu. Er stonden nog een paar mensen bij te kijken want hij was pas geland. Mijn vader kende die mensen, en praatte ermee. Ze wisten dat de Autogiro in aantocht was. Mijn vader wist iets meer van de technische kanten van de autogiro. Hij legde aan omstanders uit dat zelfs die korte vleugeltjes 'eigenlijk' niet nodig waren. Ik was natuurlijk trots op mijn vader.
Van 'virtueel joggen' kwam toen niet veel meer, maar mijn huisarrest stelde mij wel in staat om prachtige YouTubes de bekijken die tegenwoordig in mijn Venlo'se wandelomgeving-van-toen worden gemaakt: Zwarte Water, Venkoelen, Grote Heide en 'Joamerdal'. Die gebieden ken ik ook nog van de eerste jaren na de oorlog.
Maar het 'virtueel joggen' heeft definitief een plaats gekregen in mijn repertoire van 'revalidatie-oefeningen'. Ik moet mij niet laten afleiden door jeugdherinneringen!
__________________________
Sophrologie, Abrezol, Caydedo: http://en.wikipedia.org/wiki/Sophrology
Venkoelen: http://wn.com/netherlands_the_venkoelen_in_the_natural_area_blackwater_zwart_water_in_venlo#
De grote heide http://www.youtube.com/watch?v=9GS9IpLeSYo
Joamerdal: http://www.youtube.com/watch?v=lQJviLzWBDg ... en veel meer fraais van dat soort

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Dinsdag, 8 Februari 2011
Thomas L, Friedman, van The World Is Flat, is buitenland-columnist voor NYT. Zijn opinie over het Midden-Oosten, als gevolg van het 'rumoer' in Tunesië en Egypte is interessant en verrassend. Hij gelooft dat de krachten die de status quo van de regio zo lang hebben opgehouden zullen bezwijken.
De vier conserverende krachten, die ervoor gezorgd hebben dat nòch de val van de Berlijnse Muur, nòch de komst van Google die status quo van het Midden-Oosten konden verbreken, zijn volgens Friedman olie(1), despotisme(2), de verwarring door Israel(3), en de angst voor een complete chaos(4).
De drie totaal nieuwe krachten die de status quo zullen verbreken benoemt hij kortweg als: China(1), Twitter(2) en de 20-jarigen(3).
Dat Twitter en twintig-jarigen vernieuwing brengen geloofde ik wel, maar China? China zit hier toch niet revolutionair te stoken? Friedman legt dat ook terzijde, en gaat in op de stijgende wereldprijzen van het graan wegens de hogere consumptie van de 'nieuwe economieën' in ZO-Azië, met name China. Egypte, met een van de hoogste broodconsumpties ter wereld is daar bijzonder gevoelig voor.
Is de Franse Revolutie in 1789 ook niet begonnen met het 'volk' dat 'brood' opeiste voor de poorten van Versailles? Een Franse blog, die ik toevallig tegenkwam, herinnerde mij daar aan, en aan de relatie tussen 'brood' en 'revolutie'.
Abdullah II van Jordanië en de regering van Kuwait hebben dat volgens Friedman kennelijk ook ingezien, en hebben onmiddellijk, salarisverhogingen aan ambtenaren en soldaten gegeven, en de subsidies op brood en olie voor iedereen.
Maar tóch is dat niet waarom Friedman China opnam in dat rijtje-van-drie. Het kwaad zit dieper. Al een paar jaar geleden had hij gezien hoe populaire Ramadan-cadeaux "Made in China" bleken te zijn. Dat een land als Egypte, met zijn superlage lonen, een dergelijk produkt moest 'afstaan' aan China wijst op grondige fouten in het Egyptische ondernemerschap en [bedrijfs-]economisch beleid. Hun financiëel-economische beleid zit wel snor, maar dat is voor het spekken van de elite, niet voor de honger van het klootjesvolk.
Dat is de tijdbom waar Friedland op wijst: "Made in China", niet de revolutie, maar produkten waar Egypte zijn eigen economie, lokale industrie en werkgelegenheid had kunnen onderbouwen.
Toen ik een paar maanden geleden in Marokko was, viel mij iets dergelijks op en noteerde het in Mijn Dagboek van 6 oktober. Een van de meest succesvolle souvenir-artikelen --de sierlijke 'Marokkaanse' puntschoentjes--bleek "Made in China" te zijn. Mijn commentaar was nogal cynisch: "Dat is beter voor de 'handel'. Nietwaar?"
Inderdaad voor de 'handel' van de elite. Niet voor de 'handel' van de kleine lokale bedrijven die werkgelegenheid bieden.
"Made in China" staat dus voor de groeiende kloof tussen arm en rijk. Niet alleen in Egypte, Kuwait, Jordanië of Marokko, maar ook in onze westerse landen. Oppassen!!
____________
THOMAS L. FRIEDMAN, China, Twitter and 20-Year-Olds vs. the Pyramids, NYT, February 5, 2011: http://www.nytimes.com/2011/02/06/opinion/06friedman.html
Egypte : La révolution pour le pain et la liberté:
http://iranenlutte.wordpress.com/2011/02/05/egypte-la-revolution-pour-le-pain-et-la-liberte/

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Woensdag, 9 Februari 2011, Harry jarig!
Toen in 1989 de Berlijnse Muur viel was dat voor 'iedereen' het einde van 'het' communisme. Niet voor mij. Niet omdat ik 'communist' was, verre van dat, maar ik wist dat wat wij toen in de grond trapten, het tegendeel was van de ideeën van de onververvalste Marx. Het werd totale staatscontrole van goederen en mensen.
Ik had in mijn [beroeps-]leven meer prachtige ideeën gezien, en niet alleen op politiek-filosofisch gebied, maar zelfs in tastbare technische produkten, die totaal waren verkracht door 'mensen', 'politiek' en wat al niet meer. Het onderliggende model van die 'verkrachting' is vaak dat het idee geroofd wordt door machtzoekers.
Maar het gevolg was wèl dat --aan het einde van de rit-- het kind met het waswater werd weggegooid. Het kostte daarna 'sociaal' en 'politiek' de allergrootste moeite om 'de goede kern' weer serieus op tafel te krijgen. Jarenlang bleef het 'taboe'.
En zo keek ik altijd al naar Marx en Marxisme, en was voorzichtig met 'aanbidders'.
--"Wat heeft hij wèrkelijk geschreven?"
--"Wat hebben zijn 'aanbidders' ervan gebakken?"
--"Hebben ze hem doodgeknuffeld?"
En ook lette ik op sporen van 'herleving', en bekeek die kritisch.
Juist de laatste dagen kwam ik twee 'herlevingen' tegen die bijna elkaars tegenpool zijn. In 1989 werden in Budapest de standbeelden van het communisme [lees 'stalin-regiem'] van de straten en pleinen verwijderd. Maar ze werden niet vernietigd. Al in 1991 nodigde het gemeentebestuur kunstenaars uit om na te denken over een manier om die monumenten te bewaren voor toekomstige generaties. Dat werd het Memento Park, dat Courrier International dezer dagen kritisch beschreef als "Le Jurassic Park du communisme".
Het is o.a. heel commercieel geworden, en men heeft zich niet ontzien om ingebeitelde teksten te wijzigen zodat ze 'verteerbaar' worden voor de huidige generatie. Per slot is het een commerciëel park, nietwaar?
De andere 'herleving' vond ik in The Guardian, in een lichtelijk filosofisch getint artikel onder de titel "Reclaim the common in communism". De schrijver, Michael Hardt, schreef het als bijdrage in een bundel essays onder de titel "The Idea of Communism". De sleutelzin van dat boek zegt alles:"Separating the promise of communism from the disasters of the twentieth century is no easy task".
De schrijvers hebben kennelijk door dat als je het wezenlijke van een verworpen idee weer ter discussie wil stellen, je op tegenstand moet rekenen. Op dezelfde manier waarop een rijke bron van technische ideeën te vinden is in oude verlopen octrooien. Vaak waren die ideeën 'onmogelijk' bij de toenmalige stand van de techniek, of waren om 'toevallige' reden verworpen. Maar de moeite die het kostte om studenten te overtuigen van de inspirerende rijkdom bewees eens te meer dat 'taboe'.
Dat artikel van Hardt in The Guardian krijgt er ook van langs. Er is maar heel weinig serieus commentaar in de 316 commentaren tot nu toe. Belachelijk maken van de schrijver, botte afwijzing en agressie domineren. Zo werkt dat.
______________________
Memento Park Budapest [19 talen]: http://www.szoborpark.hu/
Pavel Antonov, Le Jurassic Park du communisme, Courier International, 04.02.2011,
http://www.courrierinternational.com/article/2011/02/04/le-jurassic-park-du-communisme
Het artikel van Hardt: http://www.guardian.co.uk/commentisfree/2011/feb/03/communism-capitalism-socialism-property
Boek: The Idea of Communism: http://www.versobooks.com/books/513-513-the-idea-of-communism

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Donderdag, 10 Februari 2011, Neef Dries jarig!
Het duurde even voor ik dit gedicht van Troy Jollimore zag als een liefdesgedicht. De lange inleiding voordat [regel vier van onderen] 'longing for you' verschijnt, had dat verduisterd.
En duisternis ontstaat uit misverstand, nietwaar? Troy vindt dat ook.
Het lijkt mij een 'slim jongetje', echt zo'n 'jonge-onderzoekerstypje', die nu ook menselijke emoties ontdekt. Zijn oude verklaringsmodel klopt nog steeds. Mooi toch voor Troy?
Maar zijn verliefdheid past daar niet zo goed in. Dat is het probleem.
Zo zie ik het nu, maar ik geef mijn mening graag voor een betere. Misschien, als ik dit gedicht straks voor de zoveelste keer lees, ontdek ik een nieuwe. Per slot ben ik ook iemand die graag 'diepe verklaringen' zoekt voor 'alles'.

On The Origins Of Things

Everyone knows that the moon started out
as a renegade fragment of the sun, a solar
flare that fled that hellish furnace
and congealed into a flat frozen pond suspended
between the planets. But did you know
that anger began as music, played
too often and too loudly by drunken performers
at weddings and garden parties? Or that turtles
evolved from knuckles, ice from tears, and darkness
from misunderstanding? As for the dominant
thesis regarding the origin of love, I
abstain from comment, nor will I allow
myself to address the idea that dance
began as a kiss, that happiness was
an accidental import from Spain, that the ancient
game of jump-the-fire gave rise
to politics. But I will confess
that I began as an astronomer—a liking
for bright flashes, vast distances, unreachable things,
a hand stretched always toward the furthest limit—
and that my longing for you has not taken me
very far from that original desire
to inscribe a comet's orbit around the walls
of our city, to gently stroke the surface of the stars.

___________________
Poem-A-Day: http://www.poets.org/
On The Origins Of Things: http://www.poemflow.com/939
Alle gedichten: http://www.poemflow.com/poems
Jumping the fire http://www.flickr.com/photos/lenscapoff/3008398553/

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Vrijdag, 11 Februari 2011
Anders dan in Frankrijk durven ze in Spanje wel de vuile was buiten te hangen. In dit geval over de slechte onderwijsresultaten in verhouding tot de overige Europese landen. In mijn column van 12 december kon ik melden dat Frankrijk voor het eerst op hoger niveau toegaf dat er 'misschien wel iets mis was' naar aanleiding van de jarenlange slechte PISA resultaten. Verschuilen achter l'exception française, en dat Frankrijk toch maar mooi "de meeste topprijzen op wiskundegebied heeft binnengehaald, met name de Fields Medal" hielp niet meer. In Spanje, kon ik toen schrijven, was "dat drie-jarige rapport olie op het vuur van onderwijsverbetering". Maar, helaas, die 'olie' zet nog steeds geen zoden aan de dijk.
Dat blijkt uit een rapport van de Europese Commissie [PISA is van de OECD] waarbij Spanje hoge ogen gooit bij voortijdige schoolverlating. Deze cijfers zijn een telling van de 18-24 jarigen die hun verplichte lager onderwijs *niet* hebben afgemaakt, en ook geen verdere studie of beroepsopleiding ter hand hebben genomen. Het Euro-gemiddelde is 14,4%, maar de spreiding is groot.
Ter orientatie: Frankrijk zit vlak onder het gemiddelde met 12,3%, Nederland scoort 10,9% , met Duitsland, België, Zweden en Denemarken ook in die buurt. De laagste scores --van rond de 5%-- zijn van Slowakije, Slovenië, Polen en Tsjechië.
Maar dan Spanje en Portugal! Ieder met 31,2%, waarbij nog moet worden aangetekend dat het Portugese getal tussen 2000 en 2009 dalend was, en het Spaanse stijgend. Dat staat hier gewoon in de krant. Niet 'goedgepraat' zoals in Frankrijk. Compleet met de gevolgen die dat heeft voor de jeugdwerkeloosheid en de economie, en gedetailleerde vergelijkingen met andere landen. Spanje heeft daarom ook het dubbele van de Europese jeugdwerkeloosheid.
Helaas geeft de digitale versie van dat artikel niet de bijbehorende grafiek, maar ik vond die gelukkig bij het NLse Bureau voor de Statistiek. Dat is bovendien een 'dynamische' grafiek, en je kunt er zien hoe Spanje Portugal heeft 'ingehaald' sinds 2000, en hoe Nederland en Frankijk van plaats zijn verwisseld. NL verbeterde, F verslechterde. Het artikel zelf gaat over de afkeuring door Brussel van de kortingen op de Spaanse onderwijsbegroting.
Hoewel Spanje het economisch zeer goed doet, bleek al eerder dat het een zeepbel is. Er is géén investering in Innovatie en Ontwikkeling, ook dáárvoor zijn ze door Brussel op de vingers getikt. Er is zelfs een verband tussen die 'zeepbel' en de 'schoolverlaters'. Educaweb wijt het o.a. aan "la demanda muy atractiva de jóvenes poco cualificados por parte de la construcción" [de aantrekkingskracht van de bouw voor ongeschoolde jongeren].
Meer algemeen wijst Educaweb op diepere oorzaken: "la tradicional aversión española hacia el trabajo manual, la falta de una cultura emprendedora y la inclinación a convertirse en funcionario". [de traditionele spaanse aversie tegen handarbeid, het gebrek aan ondernemingscultuur, en de neiging om 'ambtenaar' te worden]. Aan zelfkritiek geen gebrek. Maar helpt het?
____________________________
ANDREU MISSÉ, Bruselas censura los recortes del gasto educativo en España, ElPaís, 01/02/2011
El abandono escolar duplica la media europea y condena a jóvenes al paro
http://www.elpais.com/articulo/sociedad/Bruselas/censura/recortes/gasto/educativo/Espana/elpepusoc/20110201elpepisoc_4/Tes
Centraal Bureau voor de Statistiek: http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/onderwijs/cijfers/overig/schoolverlaters.htm
Educaweb, El abandono educativo temprano en España duplica la media de la Unión Europea
http://www.educaweb.com/noticia/2011/02/01/abandono-educativo-temprano-espana-duplica-media-union-europea-14584.html

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zaterdag, 12 Februari 2011
Dezer dagen schreef ik aan een vriendin --die min-of-meer huisarrest heeft gehad wegens 'spit-in-de-rug'-- dat je "aan een vierkante meter genoeg hebt als je weet waar je moet kijken". Ik weet niet precies waar die regel vandaan komt, maar ik gebruik die stilletjes voor mezelf als ik me dreig te vervelen. Bijvoorbeeld in een saaie wachtkamer. Ik schreef het ook aan een vriend die zich afvroeg of 'street' in mijn bezigheid als 'street observer'niet al te abstract begon te worden. Net als in mijn Nieuwjaarsbrief schreef ik hem dat het nogal meeviel met telefoon, de internetkranten en El País die vrienden alhier voor mij meebrengen.
Een andere vriend schreef om die reden: "Is er geen elektrische scooter te huur, waarmee je kunt rondtoeren? Half Nederland boven de 70 jaar rijdt daar inmiddels mee". Goed idee. Jammer dat het vlakke stuk van de benedenstad is niet groter dat twee forse supermarkten. Daarna beginnen de trapjes. Much ado about nothing, dus.
Maar inderdaad, ik constateer groeiende aandacht voor de vierkante meters in mijn onmiddellijke nabijheid. Helaas heb ik de 'sport' van zelf het huis schoonmaken los moeten laten. Daarvoor komt nu een werkster. Maar mijn potje koken doe ik nog steeds zelf. Ook al omdat het kouder wordt --gelukkig blijft het zonnig-- moet ik mijn rauwkostgewoonte enigszins loslaten. Ik schreef al dat ik inspiratie had opgedaan aan NYT-recepten met wintergroenten. [Overigens was dat een succes bij mijn lezers: De ZIP die ik op box.net had gezet, is al verschillende malen gedownload].
En nu heb ik mij gestort in een ander recept in verband met de kou. Ik kon hier vaak geconfijte gember kopen. Helaas al wekenlang niet, zodat ik mijn self made versie weer uit mijn geheugen moest opdiepen. Het helpt inderdaad, net als enkele andere 'warme' kruiden, om van binnenuit warm te worden en te blijven. Die gember wordt ook veel gebruikt tegen wagen- en zeeziekte.
De winkelversie is ietsje anders dan mijn recept. Ik kook de wortels drie kwartier, schil ze, en snijd ze in blokjes van 3 à 5 mm. Daarna doe ik ze in een weckglas, strooi er een forse portie suiker over, en wacht tot het vocht als siroop er uit wordt getrokken. Dat begint al binnen een uur. Ik vul de suiker aan als ik geen onopgeloste suikerkristallen meer zie. Het duurt meer dan een week voor het ècht op smaak is. De schillen en het afval doe ik in een apart glas. De siroop daarvan is helemaal OK, maar wat overblijft kun je niet snoepen/eten.
De winkelversie is --zo te zien-- van gepureerde wortel gemaakt. Ik heb dat ook wel eens geprobeerd, maar zonder succes.
In mijn versie giet ik de siroop af. Toen ik nog koffie dronk, deed ik die daar in. Nu geef ik die cadeau aan mijn buurvrouw-koffieleut. Zij is er gek op. De brokjes leg ik in de zon te drogen. De suikerkristallen piepen er dan een beetje uit, en voorkomen dat ze aan elkaar plakken. Daarvan kan ik de komende maanden snoepen om mij van binnen warm te houden.
Dat was mijn "huisvlijt op de vierkante meter" van de laatste dagen. Mocht je het willen proberen. Koop 600 gram wortels. Dun geschild hou je ongeveer 500 gram over. Voor de brokjes heb je dan een literglas nodig. De schillen+afval kunnen in een grote jampot. Met een kilootje suiker kom je wel toe. Succes ermee!!
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zondag, 13 Februari 2011
Mario Benedetti [1920-2009] is een zeer bekende Zuid-Amerikaanse schrijver met grote bekendheid in Spanje. In het Engelse taalgebied is hij minder bekend. Hij Uruguayaan met ouders van Italiaanse afkomst. Ik ken hem vooral als auteur van gedichten die mij zijn opgevallen in de loop van de tijd. Zo kwam mij dezer dagen weer een gedicht onder ogen onder de titel: En defensa de la alegría [ter verdediging van de vreugde].
Ik kende het van een paar jaar geleden toen het gebruikt/misbruikt werd voor politieke doeleinden. Héél vervelend. De leider van de oppositie, Mario Rajoy, bepaald niet bekend om zijn vrolijke uitstraling --in tegenstelling tot José Zapatero, de minister president-- gebruikte dat gedicht als een soort PR-truc om 'positief' over te komen. In de YouTube zie je hem geforceerd lachend en handenschuddend, en spelend met kinderen. Op de achtergrond wordt dat gedicht gezongen. In alle YouTubes die ik nu gevonden heb, zie ik dat 'misbruik' min of meer terug. De 'pure' versie, gezongen door Joan Manuel Serrat, kon ik niet vinden; ook niet als audio.
Ik ging op zoek omdat het 'pure' gedicht mij opeens onder ogen kwam in geschreven vorm. Zonder die jammerlijke poespas. Intussen was 'mijn taboe' ook een beetje gesleten, zodat ik het gedicht wat 'eerlijker' kon lezen. Het is teveel --zes strofen-- om het hier helemaal te reproduceren en te vertalen, maar ik zal proberen met de eerste twee strofen een idee te geven van mijn ontroering:

Defender la alegría como una trinchera
defenderla del escándalo y la rutina
de la miseria y los miserables
de las ausencias transitorias y las definitivas

defender la alegría como un principio
defenderla del pasmo y las pesadillas
de los neutrales y de los neutrones
de las dulces infamias y los graves diagnósticos


De vreugde verdedigen als een loopgraaf// verdedigen tegen schandalen en sleur//
tegen miserie en ellendelingen// tegen voorbijgaande afwezigheid en definitieve.
De vreugde verdedigen als een grondbeginsel//
verdedigen tegen verbijstering en nachtmerries// tegen kleurloosheid en onbestemdheid//
tegen geniepige laagheid en zware beledigingen.
En zo gaat de 'opsomming' door Mario Benedetti nog even verder. Een leuke, die de politieke misbruikers zich zouden moeten aantrekken, is 'verdedigen tegen retoriek en opportunisme'.
Alles bij elkaar vond ik het heel inspirerend toen ik het gedicht kon lezen zonder dat 'politieke misbruik' waarmee ik het had verbonden. Het slaat nu weer op mezelf, op mijn huidige situatie, op de zorg om 'mijn vreugde'. Ik hoop nog ooit een audio-versie te vinden. Die kan ik afspelen zonder afgeleid te worden door andermans beelden.
______________________
Het pure gedicht [tekst]: http://www.poesi.as/mbap083.htm
Het pure gedicht [gezongen]: http://www.goear.com/listen/a554a0e/defender-la-alegria-serrat
Niet-politieke versie gezongen door Joan Manuel Serrat: http://www.youtube.com/watch?v=pPZsRVWlnTs
De propagannda-versie van Rajoy: http://www.youtube.com/watch?v=ZY9szQ-J6cE
De propagannda-versie van Zapatero: http://www.youtube.com/watch?v=rv_MZqA8zmU&NR

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Maandag, 14 Februari 2011, Leny jarig, 83!!
De vorige week Woensdag noteerde ik twee symptomen van 'herleving' van het communisme. Behalve een 'historisch park' in Budapest, trof ik een filosofische benadering in The Guardian. Het was een redaktionele samenvatting van één van de essays uit een pasverschenen bundel studies. In mijn column van Woensdag, ging ik in op de negatieve bejegening van de auteur en het onderwerp in de reakties van de lezers : 'What a load of utopian tosh', bijvoorbeeld
In Le Monde van Zaterdag tref ik iets dergelijks aan. Het is ook een bundel essays, maar het artikel tracht de kerngedachten van de hele bundel te beschrijven. Er zijn géén reakties van lezers. Wel kan ik de bundel op een website raadplegen. De inleiding, en de [engelse] samenvatting van ieder essay, zijn gratis.
Grosso modo ontlopen de beide bundels elkaar niet veel: De studies stellen vragen over wat het communisme 'eigenlijk' was, en men blijft niet steken in de oude Marx-exegese. Dat pad is al platgetreden door de 'communistische' regeringen en machthebbers die het communisme in zijn tegendeel veranderden.
Met alle negatieve connotaties over het communisme, waarschuwt Le Monde "à ne pas jeter trop vite le bébé avec l'eau du bain". Het communisme heeft diepere menselijke wortels. Zelfs vóór Marx. Robert Owen experimenteerde er al mee, en vergeet de oudste christengemeenten niet. Volgens Luc Ferry is de wèrkelijke kern van het 'christendom' niet de religie, en ook niet de hierarchie. Die zijn pas ontstaan toen Constantijn de 'verdeelde' christenen bij elkaar bracht in 325 in het concilie van Nicea, want 'verdeeld' zouden ze een bedreiging zijn voor het Romeinse Rijk. Met dat soort 'protestantisme' --in casu met Arianen, en de discussie of Jesus 'god' was-- kon Constantijn niets. Toen werd het oorspronkelijke christendom gekaapt en werd een voorzetting/copie van het Romeinse imperium. Het protestantisme moest eeuwen later worden heruitgevonden om een zekere menselijke 'egalité' terug te vinden.
Het oorspronkelijke christendom groeide explosief omdat de Romeinen soldaten, vrouwen en slaven als een soort 'vee' beschouwden. Het christendom bracht menselijk respect terug [agape]. Dat was het 'gat in de markt'. Het christendom verspreidde zich dan ook onmiddellijk in alle Romeinse nederzettingen. [Zie Religion.swf.] Niet als 'top down', maar als 'bottom up'. Dat was bedreigend.
Een ander deel van de essays, met name het uittreksel van het essay van Michael Hardt in The Guardian gaat over 'bezit'. De lucht, de zee, het water, de bomen zijn van 'ons', maar we kunnen ons geen gemeenschappelijk bezit meer voorstellen, want er moet altijd een 'eigenaar' zijn. Zo niet privé, dan toch de staat. Over deze blinde vlek schrijven die anderen. Bestaat er geen alternatief meer? Òf privé, òf overheid?
Het gaat wellicht niet over communisme of een andere 'utopie'. Eerder over een meer radicale democratie die voorkomt dat enkele machthebbers het voor het zeggen krijgen, en de rest kunnen tyranniseren. [Zie de Arabische wereld op dit moment]. De extreme inkomensverschillen in het westen zijn misschien de andere drijfkracht achter dat hernieuwde zoeken naar 'Wat is communisme eigenlijk?'
________________________
Nicolas Truong, "Actuel Marx" : retrouver le sens du bien commun, Le Monde, 12.02.11
http://www.lemonde.fr/livres/article/2011/02/12/actuel-marx-retrouver-le-sens-du-bien-commun_1479083_3260.html
Het artikel bespreekt: Actuel Marx, no 48, 2010/2, Editeur P.U.F. http://www.cairn.info/revue-actuel-marx-2010-2.htm
LE CHRISTIANISME - UN COURS PARTICULIER DE LUC FERRY, http://www.lalibrairiesonore.com
Voor The Guardian en Hardt, zie Woensdag 9 Februari
Illustratie van de snelle groei van het christendom vóór 300: Religion.swf: http://www.box.net/shared/mfukm1usk0

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Dinsdag, 15 Februari 2011
Midden in het Egypte-gebeuren zei John Kerry, presidentskandidaat van de Democraten in 2004, en nu senator, dat het Egyptische volk:
--" ... have made clear they will settle for nothing less than greater democracy and more economic opportunities."
Bob Herbert stelt daar tegenover in zijn artikel 'When Democracy Weakens':
--"Americans are being asked to swallow exactly the opposite".
En het lukt nog ook. Over de waanzinnige jacht op privatisering van de laatst decennia, schrijft Herbert: " ... democracy itself was put up for sale, and the rich were the only ones who could afford it."
De financiële elite steekt veel geld in beide partijen zodat het vooral goed uitkomt voor de rijken. Herbert draagt daarvoor gegevens aan uit een recent boek van Jacob Hacker en Paul Pierson 'Winner-Take-All Politics' die stap-voor-stap de debatten hebben gevolgd die de spelregels hebben gewijzigd, en die de voordelen leggen bij enkelingen. De inkomenskloof, de verarming van de middenklasse, die lange tijd werd gecamoufleerd doordat, o.a., 'twee-verdienershuishoudens' ontstonden, zijn daarvan het gevolg. De auteurs noemen het een 'political 30 years war' waarin met name het belastingbeleid in ruime zin ten gunste van de rijken werd 'omgeturnd'.
Als 'toevallige illustratie' daarvan verscheen er dezer dagen een artikel van Frank Rich, At Last, Bernie Madoff Gives Back, waarin het stagnerende onderzoek naar de oorzaken --en vooral de schuldigen-- van de financiële crisis wordt beschreven. Met dezelfde lobby-technieken wordt geld onttrokken aan de commissies die dat moeten doen. Madoff blijft de enige schuldige, maar zijn 'schuld' is niet meer dan een 'afrondingsfout' bij de uitkoopsommen die de 'too-big-to-fail'-banken hebben gekregen. Het rapport eindigt met de constatering dat iedereen schuldig is. Madoff zit dus als 'symbool' in de petoet voor de èchte zware jongens.
Hacker en Pierson zien een oplossing voor middenklasse: 'mass engagement'.
Ik zie het al voor me. Als de Arabische 'armen' het kunnen, dan moet de Amerikaanse middenklasse het zeker kunnen. Met Twitter en de andere moderne technologieën massaal protesteren, en met de woorden van John Kerry "settle for nothing less than greater democracy and more economic opportunities"
Kortom, alle Amerikanen de straat op!!
Times Square in New York wordt bezet zoals Tahrir Square in Cairo!!
Alleen, de opvallende geweldloosheid van de Arabische opstanden zal er wellicht niet van komen. Met de Amerikaanse wapenwetten heeft 'iedereen' een wapen in huis omdat het 'goed was voor de rijken'.
Of misschien toch? In elk geval begint Amerika rijp te worden voor een meer 'radicale democratie'. Van de 'top' zal die niet komen. Hoe lang zal dat nog duren?
____________________
BOB HERBERT, When Democracy Weakens, NYT, February 11, 2011,
http://www.nytimes.com/2011/02/12/opinion/12herbert.html
FRANK RICH, At Last, Bernie Madoff Gives Back, NYT, February 12, 2011,
http://www.nytimes.com/2011/02/13/opinion/13rich.html
NICHOLAS D. KRISTOF, What Egypt Can Teach America, NYT, February 12, 2011,
http://www.nytimes.com/2011/02/13/opinion/13kristof.html
Het boek Winner-Take-All Politics, gebruikte ik ook uitgebreid in mijn columns van 15 en 16 November 2010
Over de camouflage van de achteruitgang van de middenklasse schreef ik 24 en 27 februari 2008: vrouwen gingen massaal aan het werk (1), de Amerikanen gingen meer uren maken (2), interen op bezit met 'slimme' hyypotheken (3). Aldaar verdere details.

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Woensdag, 16 Februari 2011
Dat vrouwen massaal de straat op gaan, komt vaker voor, maar het Italiaanse gebeuren tegen Berlusconi is wel heel speciaal. Op z'n minst goed voor enkele fraaie uitspraken zoals die Berlusconi verongelijkt ter verdediging aanvoerde, diezelfde Zondagavond, op zijn eigen televisie:
--"De vrouwen weten toch hoezeer ik hun hoogacht".
Of deze analyses:
--"Berlusconi heeft het machistische jargon van cabaret en kazerne verheven tot taal van de leidende klasse. De vrouwen hebben dit dorpse plebejersgedrag van kleinburgerlijkheid publiekelijk ontmaskerd".
--"Deze vrouwen hebben de steunpilaren van het berlusconismo onderuit gehaald: machismo, sexisme, en zijn delirium van almacht en straffeloosheid". (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Donderdag, 17 Februari 2011
Ik heb mij de laatste weken geworsteld door Vaslav van Athur Japin. Inderdaad 'geworsteld' om een paar heel verschillende reden. Allereerst had ik mij voorgenomen om als 'afleider' van de pijn niet alleen sudoku's te gebruiken. Dat liep de spuigaten uit. Het leek wel verslaving, zoals ik precies twee weken geleden schreef. Toen schreef ik daar ook dat een leesboek mij ternauwernood kon boeien, en dat sloeg op Vaslav, wat Hilde mij had toegestuurd.
Maar het was een worsteling, en het lag niet alleen aan de pijn. Ook het boek zelf boeide mij niet. Waarom?, vroeg ik mezelf af, en ik besloot om het vol te houden tot het einde om daar achter te komen.
Om te beginnen had ik een verkeerde verwachting. Voor mijn column van 1 februari over de song van Peggy Lee [Is that all there is] en Hildegard Knef [Wenn das alles ist] trok ik daarvan de oorsprong na, en kwam terecht bij Enttäuschung, een verhaal van Thomas Mann. Daar las ik 'Enttäuschung setzt Erwartung voraus'.
Dat was ook hier het geval. Ik verwachtte een roman over die dramatische 19 januari 1919 toen de beroemde danser Vaslav Nijinski besloot nooit meer te dansen. Goed, het zou verteld worden door drie personen die dat besluit van nabij hadden meegemaakt, maar snel bleek dat de vertellers vooral door hun eigen zieleroerselen werden geboeid, en daarover uitweidden. Dat Enttäuschte mij.
Maar zelfs toen ik mijn vergissing had gecorrigeerd, had ik nóg veel moeite mij te concentreren op het verhaal. Geleidelijk doorzag ik de 'constructie' van de vertelling. Die kraakte op de overgangen. Niet alleen werden drie vertellers opgevoerd, maar met een stelsel van flash backs --en flash forwards-- en spanningsverhogende afbrekingen op het moment dat je denk dat de pointe komt, probeert de schrijver de spanning er in te houden. 'Héél commerciëel', dacht ik voortdurend, 'dit zijn soap technieken, het gaat hier om èchte mensen. Zowel de vertellers als de onderbelichte hoofdpersoon, zijn daar te goed voor'.
OK, ik ben misschien zo kritisch omdat ik mij ertoe had gezet telkens minstens twintig pagina's te lezen; omdat ik het las als 'pijnafleider'. Maar ik ontdekte ook dat ik meer-dan-eens spontaan die 'obligate twintig' overschreed. En ook nu, nu ik het hele verhaal overzie, en over de 'obstakels' heen kan kijken, kan ik het positief waarderen. Mijn kritiek zit vooral in de details.
Zo werd het lezen van dit boek ook een tocht door mijn eigen zieleroerselen. Ben ik meer een lezer van essays? Of van gedichten? Die boeien mij gemakkelijker ook al moet ik die vaak --met plezier overigens-- meerdere malen lezen om tot de pointe door te dringen. Nee, deze bias kan ik niet in zijn algemeenheid bevestigen. Ik herinner mij meerdere verhalen en romans die mij vanaf de eerste bladzijden bleven boeien. Maar, toegegeven, de laatste jaren lees ik weinig romans.
Over Vaslav denk ik nu dat het een roman is met drie hoofdpersonen die als verteller worden gepresenteerd, met als kapstok een belangrijk moment in het leven van Vaslav Nijinski. Die blijft schromelijk onderbelicht. Onnodig. Zelfs binnen het concept dat hij slechts een kapstok is. Als je een biografie van hem wil, moet je naar Wikipedia, of naar de bronnen van Japin achter in het boek. Er is 'nogal wat' over Nijinski c.s. gepubliceerd in de loop van de jaren. Wellicht was er geen behoefte aan een nieuwe biografie. Als boegbeeld was hij wellicht 'nuttiger'.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Vrijdag, 18 Februari 2011
Met alle aandacht die de nieuwe sociale netwerken zoals Facebook en Twitter krijgen om hun rol in de Arabische omwenteling, is er opeens ook aandacht voor een stille, bijna verlegen, kamergeleerde van 83. Hij is niet op Facebook of Twitter.
Gene Sharp is duidelijk niet meer in de volle kracht van zijn leven, maar bijt metéén van zich af als gezegd wordt dat zijn denkwerk het Egyptische volk heeft 'bevrijd':
--"Ze hebben zichzelf bevrijd", zegt hij fel.
In een van zijn geschriften staat het nog eens:
"The oft quoted phrase 'Freedom is not free' is true. No outside force is coming to give oppressed people the freedom they so much want. People will have to learn how to take that freedom themselves. Easy it cannot be."
Dat sluit aan bij de zinnetjes die ik mij herinner uit 'de jaren zestig' *):
--"Vrijheid kun je niet geven. Vrijheid kun je niet krijgen. Vrijheid is om te pakken!"
Politieke aktie is Sharp's studieobject. Hij heeft zich verdiept in de strategische aspecten van 'non-violent action'. Niet dat hij nooit 'natte voeten' heeft gemaakt. Hij was principiëel dienstweigeraar in de tijd van de Korea-oorlog, zat daarvoor negen maanden in de gevangenis, en nam deel aan protestakties zoals 'sit-ins'.
--'If you fight with violence', zegt hij, 'you are fighting with your enemy’s best weapon, and you may be a brave but dead hero.'
Hij was zeer getroffen door de discipline van de Egyptische demonstranten om geweldloos te blijven. 'Dat komt rechtstreeks van Gandhi', zegt hij enthousiast, 'als de mensen niet bang zijn voor de dictator, dan is die dictator 'in big trouble'.
Behalve zijn grondige academische studies heeft hij op verzoek van een Birmaanse politicus een brochure geschreven met de belangrijkste gedachten. Die brochure is buiten hem om in vele talen vertaald, en wordt gebruikt bij non-violence workshops. De titel is From Dictatorship to Democracy, A Conceptual Framework for Liberation. Ik heb die gedownload om die 100 bladzijden eens door te bladeren. Het is pittige kost. Je ziet welk denkwerk er voor nodig is. 'The devil is in the details'. Het bevat o.a. een interessante lijst: '198 Methods of Nonviolent Action'.
Om het Arabische nieuws de komende maanden, [misschien wel jaren, en niet alleen in de Arabische wereld], beter te kunnen begrijpen moet je die zeker even met de vinger nalopen. Je kunt die ook apart op je scherm krijgen. Dat is handiger. Je zult je verbazen over 'details'. De lijst is maar een paar bladzijden groot maar zéér de moeite waard. Ze is onderverdeeld --met verdere onderverdelingen-- in methodes voor 'non-violent protest and persuasion', 'social non-cooperation', 'economic non-cooperation: (1)economic boycotts', 'economic non-cooperation: (2)the strike', 'political non-cooperation', 'non-violent intervention'.
Een dergelijke lijst bestaat ook voor de 'inherente zwakheden van een dictatuur'. Dat alles wordt in workshops uitgedragen. Gene Sharp mag zich dan wel buiten Facebook en Twitter houden, deze moderne middelen maken het wèl mogelijk dat zijn gedachtegoed op grote schaal wordt verspreid, geïnstrueerd, en toegepast.
___________________
SHERYL GAY STOLBERG, Shy U.S. Intellectual Created Playbook Used in a Revolution, NYT, February 16, 2011
http://www.nytimes.com/2011/02/17/world/middleeast/17sharp.html
Gene Sharp, From Dictatorship to Democracy, A Conceptual Framework for Liberation, ISBN 1-880813-09-2
Te downloaden van: http://www.aeinstein.org/organizations/org/FDTD.pdf
Alleen de lijst: '198 Methods of Nonviolent Action', http://www.aeinstein.org/organizations103a.html
*) En dan nog dat andere zinnetje uit die tijd: "Fighting for freedom is like fucking for virginity"

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zaterdag, 19 Februari 2011
We hebben al een paar jaar hier op het eiland een Centro Coreográfico. Ik liep wel eens langs het gerestaureerde pand waar ze zijn gevestigd, maar van hun aktiviteit wist ik weinig. In het pand waren ook wel tentoonstellingen van schilderijen, video's en 'body art' die hun 'bezigheid' eerder verwarden dan verhelderden.
Maar gisteren was er een 'uitvoering'. Margarita had ervan gehoord, maar wat het precies was, moesten we maar 'avonturieren'. Het was ook geen echte 'uitvoering', maar dat bleek pas bij de discussie achteraf. Het was een 'opening' om over het onderwerp 'lichaamsexpressie' van gedachten te wisselen. Het centrum maakt namelijk propaganda voor lichaamexpressie, [wat iedereen 'ballet' noemt]. Onderwijzers en kinderen kunnen er lessen en cursussen volgen. En er zijn workshops. Maar er zijn ook cursussen voor body decoration, met sieraden, en body adornment in het algemeen.
Wat wij gisteren te zien kregen was puur ballet, en we hebben ervan genoten. Margarita noch ik zijn ook maar enigermate 'balletkenner' te noemen, maar we waren allebei gefascineerd door de soepel bewegende lijven. Het was een complete 'pas de deux' van bijna een uur. Het was een 'paar', man en vrouw, die hun relatie uitbeelden, en hun relatie met de buitenwereld. Een van de experimentele elementen was het gebruik van video op de achterwand. Soms verschenen er oudere opnamen van dit paar; soms was het 'real time'.
Af en toe kwam er een derde op het toneel. Een vrouw. Ze danste niet mee, maar liep wel heel sierlijk. Ze had een groot pak papieren bij zich waaruit ze af en toe dichtregels voorlas. Dat was een ander experimenteel element. Op de een of andere manier haakte dat in op de bewegingen, of inspireerde het de beweging van het paar.
In de discussie bleek --voor insiders was dat wellicht niet nieuw-- dat dit balletgroepje onder de naam "Ils seront 2 et 3 pour commencer" juist experimenteerde met de relatie tussen woorden en beweging. De vrouw die met dat pak papier was komen binnenwandelen legde dat uit. Zij is de dichteres Jenny Braizat. Zij heeft weliswaar een balletopleiding heeft genoten, maar profileert zich nu als dichteres. De dansers waren Peter Nkoghé [met roots in Gabon] en Aurélie Berland. Jonge mensen alledrie.
Ik heb die namen opgezocht met Google. Het is een frans groepje dat experimenteert met 'danse contemporaine'. Ze werken ook in andere verbanden en groepjes. Deze zomer waren ze opgetreden in het jaarlijkse festival Montpellier Danse.
De discussie spitste zich toe op wat het 'doel' was van deze experimenten. Daar kon natuurlijk geen eenduidig antwoord op komen. De discussie werd bemoeilijkt door de noodzaak om alles te vertalen. Toch kreeg ik een aardig beeld van hun zoektocht om 'woorden+beelden' uit te drukken.
En waarom was de franse groepje hier op het eiland? Het zijn de "Artistas Residentes" van ons Centro Coreográfico. Zij hebben het afgelopen jaar meegedaan met workshops en experimenten. Dit was zogezegd hun afscheidskadootje. Het was een soort workshop voor een groter publiek. Ik had de indruk dat het 'publiek' --totaal ruim twintig personen-- bestond uit deelnemers aan de workshops, aangevuld met enkele 'vreemdelingen' zoals Margarita en ik. Het was de moeite waard.
_____________________________________
Deze video van hetzelfde groepje is kennelijk een oudere versie van gisteren: http://www.youtube.com/watch?v=xrR3GC3l89g

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zondag, 20 Februari 2011, Ghislaine jarig!!
Ik had gedacht om wat voorbeelden te citeren uit de lijst van '198 Methods of Nonviolent Action', die ik Vrijdag had aanbevolen. Maar dat viel tegen bij nader inzien. Het indrukwekkende van die lijst zit niet zozeer in enkelvoudige akties, maar in de veelheid en de systematiek. Sommige dingen zijn zó voor-de-hand-liggend dat ze daarom alleen al verrassen. Zo stond ik stil bij de rubriek 'Social Intervention', bij nummer 179 en 180: 'Alternative social institutions' resp. 'Alternative communication system'. Ik wist niet meteen wat ik mij daarbij moest voorstellen om onder druk van een 'dreigende dictator' op weg te gaan naar 'democratie'.
Ik corrigeerde mij, toen ik inzag dat juist *niet* bang zijn voor de dictator een element van 'non violent action' was. Nog een stapje verder zag ik in dat 'gewone' [maar toch radicale!] sociale veranderingen 'spontaan' op deze manier ontstaan. Als voorbeeld schoot mij het internet-tot-en-met mobieltjes te binnen. Was dat niet een 'Alternative communication system'? En had dat niet geleid tot 'Alternative social institutions'? Met Twitter, Facebook and all that? En had dat niet tot 'radicale veranderingen' geleid? Toen bekeek ik de lijst met andere ogen.
--"Natuurlijk veroorzaken technologische veranderingen sociale veranderingen", zul je instemmend knikken, en zelfs vinden dat Gene Sharp een open deur intrapt. Maar dat is juist bij zoveel van die 198 'methoden' het geval. Het is een lijst waarin 'alle' zandkorreltjes bijeen zijn gebracht, niet alleen de voor-de-hand-liggende grote bekende 'methoden', zoals hongerstaking, demonstraties-op-straat of muiterij. Daar begint het strategisch denken.
Ik moest onweerstaanbaar denken aan de NLse vóórfase van het gedoodverfde voorjaar van '68. Het dansen om het Lieverdje, vanaf 1964. Het krenten uitdelen op straat. Provo werd in '67 al opgeheven. Ik zocht in de lijst van Sharp waar ik dergelijke akties kon vinden. Ik kwam uit bij nummer 35 'Humorous skits and pranks' [parodieën en practical jokes], in de rubriek 'Drama and Music'.
Dat 'speelse' element trof ik ook aan bij Las Madres de Plaza de Mayo. Zij vatten het commando van de wacht bij het presidentiëel paleis, 'circular' in het Spaans, dat dóórlopen betekent, letterlijk op en gingen kringetjes lopen. Die slag was gewonnen!!
Of wat de recente Ramadan in Algerije gebeurde met 'speelse' picknicks om te protesteren tegen het strenge politietoezicht op 'vasten'. Alleen al de aankondiging van die 'publieke picknick' door de actiegroep genaamd MALI [Mouvement Alternatif pour les Libertés Individuelles] bracht een gealarmeerde politiemacht op de been die groter was dan de picknickers en de nieuwsgierigen tezamen!
Een jaar eerder, schreef ik toen, was iets dergelijks in Marokko voorgevallen. Demonstraties tegen 'vasten' terwijl de voedselprijzen uit de pan rijzen voor de gewone burger!! De koning Mohammed VI, die je een 'verlicht dictator' zou kunnen noemen, reageerde onmiddellijk met direkte subsidies op het basisvoedsel. Abdullah II van Jordanië en de regering van Kuwait hebben dat pas een paar weken geleden gedaan. Ze hadden het kunnen weten. De Franse Revolutie in 1789 begon óók met het 'volk' dat 'brood' opeiste voor de poorten van Versailles. Geweldloos. Toen nog.
De Arabische wereld is niet onverwacht 'in opstand' gekomen. De 'voedselrelletjes' waren de vóórsignalen. 'Vrijheid en Democratie' zaten in het kielzog.
______________________________
De lijst: '198 Methods of Nonviolent Action', http://www.aeinstein.org/organizations103a.html
Over Las Madres de Plaza de Mayo schreef ik 26 maart 2010 vanuit Argentinië.
Over de Ramadan-picknicks in Algerije schreef ik 3+10 september 2010 vanuit Frankrijk

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Maandag, 21 Februari 2011
Vandaag geen column.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Dinsdag, 22 Februari 2011
De problemen in Baskenland zijn gecompliceerd. Dat wordt nog erger omdat er van politieke misleiding sprake is, en van ingewortelde verdachtmakingen. "Alle nationalisten zijn ETA aanhangers", is een daarvan. De andere is dat 'alle' nationalisten links zijn, en centralisten rechts, van de conservatieve partij. De verbale strijd heeft dan ook vaak kenmerken van "de pot verwijt de ketel ... enzovoorts".
Dat maakt het nóg ingewikkelder.
Batasuna, de politieke arm van de ETA claimde onafhankelijkheid, maar geleidelijk vielen ze door de mand. Batasuna werd officiëel 'illegaal' verklaard omdat ze een terroristen ondersteunende organisatie was.
Nu wordt een nieuwe truc uit de mouw getrokken. Of is het géén truc? Misschien is het tóch een eerlijke poging van èchte gezonde nationalisten om hun zaak te verdedigen. Er wordt een nieuwe partij opgericht onder de naam Sortu. Dat betekent 'geboren worden'. Kortom ze willen met een schone lei beginnen. Maar er is twijfel en verdachtmaking alom. Met name omdat veel van de 'kernpersoonlijkheden' van Batasuna in Sortu zitten. We moeten afwachten hoe dat afloopt.
Zeker is dat er behoefte is aan een partij waarin een eerlijke 'abertzale' zijn of haar plek kan vinden. 'Abertzale' is Baskisch. Het bestaat uit de Baskische stam aberria, [vaderland] en achtervoegsel -tzale: 'iemand die liefde heeft voor, vriend is van, toegewijd is aan'. Partij Voor Vaderlandsliefde zou een mooie naam zijn ware het niet dat bovengenoemde misleidingen en verdachtmakingen in de weg staan. Niet alle 'abertzale' zijn terroristen. Alle 'abertzale' zijn ook niet 'links'. Maar 'abertzales' in de rechtse PP hebben het wel moeilijk. Zoals ook 'linksen' die centralisme voorstaan. Het lijkt wel het probleem uit mijn Limburgse jeugd met katholieken in de pas opgerichte Partij van de Arbeid die zich niet thuis voelden in de KVP. In Limburg werden die toen op bisschoppelijk bevel de communie geweigerd.
Maar hoe functioneert Baskenland intussen?
De werkeloosheid is er minder dan de helft van het Spaanse gemiddelde. De economie is niet vergiftigd geweest door de zeepbel van bouwnijverheid. De inventieve industrie, beklagenwaardig laag in Spanje met de laagste I+E uitgaven van de EU, is boven het gemiddelde, en wordt gestimuleerd en geïnspireerd door de export. De regionale conservatieve pers respecteert de intelligentie van de lezers, en onthoudt hun niet 'onwelgevallige informatie'. Helaas heel gebruikelijk, ook in de na-Franco periode. Het urbanisme benadert het ideaal van de stad-tuin. Wandelen door die steden is daarom een genot. Inheemse kunst en literatuur bloeien.
Manuel Rivas zet dat alles nog eens mooi naast elkaar in Paz Vasca [Baskische Vrede] in El País van Zaterdag, maar ik moest voor mijn lezers de broodnodige context als inleiding toevoegen.
Maar waarom, zo vraagt Rivas zich tenslotte af, zijn degenen die --terecht-- hakketakken op Sortu en [vroeger] op Batasuna dat ze 'schuld bekennen' over de doden van het ETA-terrorisme, precies dezelfde mensen en partijen zijn die *niet* dezelfde 'verklaringen' eisen als het gaat om de 'holocaust' die Franco heeft aangericht. Dat slaat op de PP die op alle fronten de Memoria Histórica tegenwerkt.
______________________
MANUEL RIVAS, Paz vasca, El País, 19/02/2011,
http://www.elpais.com/articulo/ultima/Paz/vasca/elpepiult/20110219elpepiult_2/Tes

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Woensdag, 23 Februari 2011
Ik heb van Orhan Pamuk (1952) in de loop van de tijd nogal wat gelezen, en wat begrip gekregen voor de 'Turkse Ziel'. Ik schreef ook al vaker over de 'Turkse Ingewikkeldheid'. Ik kreeg nu van hem een nostalgisch essay onder ogen: The Fading Dream of Europe. Het gaat ook om zijn eigen desillusies: "In the schoolbooks I read as a child in the 1950s and 1960s, Europe was a rosy land of legend."
De Turkse bewondering voor Europa was heel anders, en minder beladen, dan die van landen die door Europa waren gekoloniseerd waar de 'bewondering' was belast met gevoelens van vernedering. In Turkije was er een elite die het Franse laïcisme als model zag, maar die droom werd wreed verstoord toen Frankrijk zich de felste tegenstander toonde van toetreding van Turkije tot de EU.
Dit essay werd geschreven vóór de Arabische Omwenteling zichtbaar werd. Daarom is het interessant te lezen hoe Pamuk als 'observator vanaf Istanbul' naar het 'landscape of Europe' kijkt. Hoe 'decadent Europa' geen raad weet, en zich aan zijn 'bourgeois'-cultuur vastklampt. Met zijn wanhopige pogingen om de werkeloze armen uit Afrika en Azië tegen te houden, draait het zijn eigen waarden nog eens de nek om.
Ik moest daarbij denken aan de Europese adel, hoe die zich gedroeg bij de opkomende revoluties, bijvoorbeeld de Franse van 1789. Ook dáár dat krampachtige vastklampen aan een 'inteelt-cultuur'. Dat versnelde het proces nog meer.
En nu lees ik van een andere buiten-Europese observator, Roger Cohen in NYT, een dergelijke beschrijving, maar nadàt de Arabische Omwenteling was begonnen. Hij analyseert het gedrag van Berlusconi in Berlusconi's Arab Dancer. Dat geeft precies de relatie aan van Europa met de 'andere oever van de Middellandse Zee': Olie, winsten en 'Maroccan dancers there to titillate'.
En dan Sarkozy met zijn Union for the Mediterranean. Hij wenste de Arabische landen vanalles, maar democratie en vrijheid waren daar niet bij. Wèl een plan voor de "de-pollution of the Mediterranean (...) That, for Europeans, generally meant keeping Arabs away", voegt Cohen er aan toe.
Dat François Fillon zich vóór De Omwenteling liet fêteren door Hosni Mubarak, vindt Cohen nog tot daaraantoe, maar dat de minister van buitenlandse zaken, Michèle Alliot-Marie, slag op slag met Zine el-Abidine Ben Ali doorgaat, hem de know-how van de Franse Sécurité aanbiedt [om het plebs onder de duim te houden], en zelfs voor haar familie 'voordelen' verwerft, doet de deur dicht. Ik las daarover niets in Le Monde, maar Cohen schrijft: "Yes, Madame Minister, it is enough".
Deze decadentie overziend, wijst Cohen op een paar lichtpuntjes. Berlusconi's eigen minister van buitenlandse zaken, Franco Frattini, reageerde op de Tunesische opstand met: "Priority number one is the deterrence of Islamic fundamentalism and terrorist cells", en de Deense premier Lars Lokke Rasmussen was de eerste die zei: "Mubarak is history. Mubarak must step down."
En ... waar blijft nu mijn eigen liefde voor Europa? Gegroeid in de na-oorlogse jaren van nooit-meer-oorlog. En mijn enthousiasme voor 'Europese Eenheid'? Wat moet ik daarmee aan? Was dat toen niet meer dan "a rosy land of legend"?
_____________________________
Orhan Pamuk, The Fading Dream of Europe, http://www.nybooks.com/blogs/nyrblog/2010/dec/25/fading-dream-europe/
ROGER COHEN, Berlusconi's Arab Dancer, NYT, February 21, 2011,
http://www.nytimes.com/2011/02/22/opinion/22iht-edcohen22.html
Eerder over de Turkse Ingewikkeldheid en de Turkse Ziel, o.a. Mijn Dagboek 6, 12, 13, 19 Nov, en 16 Dec 2004. En 20 Juli 2007.

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Donderdag, 24 Februari 2011
Midden in de De Arabische Omwenteling, met zijn staatsgrepen, herinnerde Spanje zich gisteren zijn mislukte staatsgreep van dertig jaar geleden, bekend als 23-F. Het was juist het mislukken van die staatsgreep dat de wankele na-Franco democratie steviger in het zadel zette.
--"Met 23-F eindigde de transición, en begon la democracia", wordt wel gezegd.
De hele wereld herinnert zich de operette-achtige foto waar Kolonel Tejero, met die typische zwart-glanzende pet van de Guardia Civil, de tricornio, en met getrokken pistool, de parlementariërs gelastte op de grond te gaan liggen.
Toen dat wat duurde kwam het bezettingscontingent van 200 man binnen, die met lichte mitrailleurs kalk uit het plafond schoten. Héél imponerend. Enkelen weigerden te gaan liggen, waaronder de minister van Defensie, Manuel Gutiérrez Mellado, die de kolonel luidkeels gelastte op te hoepelen, de minister president Adolfo Suárez, en de communisten-leider, Santiago Carrillo, die de zaak demonstratief negeerde, en rustig een sigaretje opstak. Dat alles werd feilloos geregistreeerd door de vaste TV-camera's. Dat was 's middags. De andere ochtend, 18 uur later, was het afgelopen.
De opstand was 's morgens vroeg begonnen in Valencia, waar de regionale militaire commandant, Capitan-General Jaime Milans del Bosch, zijn tankeenheden klaarmaakte om naar Madrid te gaan, en daar sleutelposities te bezetten. Maar er was onenigheid in militaire kringen, ze waren niet allemaal even Franco-gezind. De commandant van de luchtmacht belt Milans metéén op: "Heb het lef niet! Ik stuur een eskader jachtbommenwerpers op je af als je doorzet".
Milans del Bosch, Tejero, en nog een paar anders samenzweerders, kregen dertig jaar gevangenis. Als ze nog leven, worden ze dus binnenkort vrijgelaten.
De doodklap voor de 'opstand' kwam met de telex van de toen nog jonge koning Juan Carlos II 's nachts om 02:30 aan Milans del Bosch, die hem sommeerde zijn troepen terug te trekken, en om kolonel Tejero te gelasten het parlementsgebouw te verlaten. Toen werd het voor alle andere 'generaals' duidelijk dat ze de koning bepaald niet 'bevrijdden' van de 'communistische opstand'. Dat was namelijk het idee in 'militaire kringen': Dat de hele 'transición' een farce was --of een communistische staatsgreep-- waarvan de koning, als officiëel opvolger van Franco, slachtoffer was geworden. Maar de koning toonde zich bepaald niet 'bevrijd'. Zijn principiële beslissing heeft Spanje definitief op de weg naar democratie gezet. Natuurlijk zijn er nog steeds mensen die daarover mokken. Dat mag niet worden onderschat.
Uit de enquêtes van 2011 resp 1991, blijkt dat het publiek meer-en-meer inziet dat deze 'gebeurtenis' belangrijk is voor de Spaanse democratie, maar ook dat 'links' en 'rechts' daar nog heel verschillend over denken. 57% van 'rechts' vindt bijvoorbeeld dat de hele zaak beter vergeten kan worden. Slechts 24% van links is het daarmee eens. Het idee dat 23-F regelmatig moet worden herdacht om te zorgen dat het niet wéér gebeurt is gestegen van 48 naar 73%. De democratische bewustheid en waakzaamheid zijn dus gestegen. Democratie moet worden 'onderhouden'.
____________________________
De beroemde 'operette-foto': http://en.wikipedia.org/wiki/File:Tejero_golpe.jpg
De complete beeldband van de vaste TV van het parlementsgebouw:
http://www.rtve.es/mediateca/videos/20080127/asalto-tejero-congreso-23-f-1981/392929.shtml
Trailers en teasers van de film 23-F die precies die 18 uur documenteert en vandaag in première gaat: http://www.23flapelicula.com/

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Vrijdag, 25 Februari 2011
Toen ik in 2004 de eerste keer over Elif Shafak [1971] schreef [ook wel gespeld Şafak], veronderstelde ik dat haar prestaties tot dan "... het waarschijnlijk [maken] dat zij óók een brug over de Bosporus zal slaan". Ik vergeleek haar met Orhan Pamuk [1951] die voor mij zo'n bruggenbouwer was. Zij is ruim een halve generatie jonger en staat, méér nog dan Pamuk, met beide benen in beide werelden. Ik maakte van allebei gebruik om 'ietsje' meer te begrijpen van de Turkse Ziel, en de Turkse Ingewikkeldheid. Zij doet --begrijpelijk-- een flinke dosis 'vrouw' in haar geschriften. Toen ik haar in 2007 aanhaalde was dat naar aanleiding van haar artikel in La Libre Belgique over de misverstanden over de sluier: Le trouble jeu du voile. Dat artikel bestaat intussen ook in het Engels: Confused by the Veil, en is nog steeds het lezen waard. In Turkije moest Shafak acht verschillende woorden voor 'sluier' gebruiken, want ieder van die woorden staan voor een andere beleving.
Nu tref ik van Shafak een artikel in NYT dat frappante overeenkomsten vertoont met het nostalgische artikel dat ik van Pamuk eergisteren aanhaalde. 'Nostalgisch' omdat hij daarin afstand neemt van zijn jeugdillusies over Europa. Hij beschrijft de Turkse bewondering voor Europa van zijn generatie: "Europe was a rosy land of legend".
Shafak beschrijft niet zozeer de bewondering voor Europa van haar generatie, maar noteert wel dat haar generatie meer de klassieke Russische en Franse literatuur las: Dostoyevsky, Gogol, Chekhov, Tolstoy, Balzac, Hugo, Maupassant en Dickens, dan de Arabische. Zodoende raakte ze pas 'beschamend laat' in aanraking met een Turkse auteur die over Cairo schreef. Parijs, London en Moskou leken dichter bij dan Cairo " ... even as our country waited and waited to become a full member of the EU"
Maar dat is nu anders, schrijft Shafak in het NYT-artikel: Finally, Turkey Looks East. De Turkse elite heeft meer interesse voor Egypte. Anders dan de Europese regeringsleiders, heeft president Recep Tayyip Erdogan de Egyptische opstandelingen in een speech openlijk gesteund: "No government can remain oblivious to the democratic demands of its people". Alleen de Deense premier zei iets dergelijks.
Kortom, Turkije keert zich af van Europa. Met Turkije als volwaardig EU-lid, had Europa een platform gehad om aansluiting te vinden met de Arabische wereld. Maar Europa was meer geinteresseerd in het buiten de deur houden van Arabieren, zoals Roger Cohen eergisteren bitter noteerde bij de rethoriek van Sarkozy.
De kritiek op dit 'inteelterige' Europa begint meer vorm aan te nemen. Een scherp hoofdartikel in El País [inmiddels in het Frans vertaald] zet dat nog eens op een rij. Europese 'binnenlandse zaken' maakt zich zorgen over verhoogde 'immigratie' en heeft geen oog voor het verschil tussen 'immigranten' en 'vluchtelingen'. Het gebruikt daarbij de angst-rethoriek van de populistische partijen die niet verder kunnen kijken dan hun eigen straatje en hun navel. Jammer.
Turkije kijkt al naar het Oosten. Europa heeft afgedaan. "The Europe we loved and admired for so long ... ", schrijft Shafak. Nostalgisch, net als Pamuk.
_______________________________
ELIF SHAFAK, Finally, Turkey Looks East, NYT, February 22, 2011, http://www.nytimes.com/2011/02/23/opinion/23Shafak.html
EDITORIAL, Europa y la revolución, El País, 23/02/2011,
http://www.elpais.com/articulo/opinion/Europa/revolucion/elpepiopi/20110223elpepiopi_1/Tes
Vertaling van dit Spaanse hoofdartikel uit El País: RÉVOLTES ARABES, Mesquine Europe, Courrier International, 24.02.2011
http://www.courrierinternational.com/article/2011/02/24/mesquine-europe
Elif Shafak, Confused by the Veil, http://www.project-syndicate.org/commentary/shafak1/English
Eerder over Elif Shafak in Mijn Dagboek: 13 nov 2004 en 20 jul 2007

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zaterdag, 26 Februari 2011
Vanmorgen werd ik moe-maar-gelukkig wakker.
--'Het is tijd voor een rustdag', concludeerde ik.
Maandag had ik het langverwachte consult met de neuro-chirurg.
--'Moet er operatief worden ingegrepen?', was de kernvraag.
--'Integendeel! Je enige kans is fysiotherapie'.
Daarmee was ik al begonnen. Uitgegroeid tot vier keer per dag ruim een half uur 'pittige gym' met massage+toezicht eens per week. Enthousiast deed ik er een schepje bovenop. Allemaal spierversterkende oefeningen die mijn 'pittige wandeling' van vroeger moeten vervangen. Een 'pittige werkweek' werd het. Vandaar die rustdag. Uitrusten en 'reculer-pour-mieux-sauter'.
De Arabische Omwenteling kan mij ook even de pot op. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zondag, 27 Februari 2011
--"Bedankt voor je 'stukjes' van Woensdag en Vrijdag over hoe de 'jongere' generatie Turkse schrijvers afstand van Europa heeft genomen. Heel verhelderend is ook die 'nostalgie' van Pamuk en Shafak. Maar waarvan ik meer had willen horen, is je eigen nostalgie. Woensdag tipte je er even aan. Ik weet van je Euro-enthousiasme in je studententijd. Over je vrienden die Brussels Euro-bureaucraat werden, terwijl jij als een soort Euro-koopman rondreisde door alle Euro-landen. Hoe zit dat nu?".
Zo ongeveer luidt de lange mail van Henk, mijn trouwe briefschrijver.
Inderdaad, Henk treft mijn Euro-ziel. Ik heb genoten van die 19 jaar 'Euro-koopman' na mijn afstuderen. Toen ik in 1976 lector en vervolgens hoogleraar werd, was dat afgelopen, maar ik denk dat ik, meer dan mijn collega's, de Euro-context van de ontwikkelingen van het vakgebied van Industrieel Ontwerpen bleef zien. Ik kón ook niet meer anders. Mijn huis stond in NL, maar ik woonde daar al niet meer, ik was 'Europeaan' geworden. Ik was ik mij wel bewust van 'ontheemdingsgevoelens', zo af en toe. Dat herinner ik mij wel.
Pas na mijn pensioen in 1994 reisde in langduriger buiten Europa. Toen ontstond een heel andere Euro-liefde. Ik werd trots op Europa. Misschien wel kritiekloos trots, want er was een duidelijke tegenstelling met hoe ik voordien over Europa sprak met mijn mede-Europeanen. We hadden kritiek, en zochten naarstig naar verbetering en naar projecten daarvoor. Ook toen ik hoogleraar was, trof ik dat aan. Toen ik in dat wereldje aantrad, bestond er, bijvoorbeeld, nog geen Erasmus programma, en ik liet met behulp van persoonlijke relaties studenten stages maken, en zelfs afstuderen, in Parijs. Zo'n Erasmus-programma opbouwen was natuurlijk om in te bijten voor Euro-bureaucraten.
Buiten Europa --in Zuid-Amerika weer anders dan in Zuid-Afrika, of Australië en Nieuw-Zeeland-- trof ik die 'bewondering' voor Europa aan waar Pamuk en Shafak aan refereren. Ik heb vaak over de nuances daarvan geschreven, maar op mij had het een vreemd effect. Mijn Euro-liefde werd 'consumptiever'. Ik incasseerde die 'bewondering' als vertegenwoordiger daarvan. Dat stoorde mij wel, en ik gaf tegengas door juist op de zwakke plekken wijzen, en op details en onvolkomenheden uit de opbouwfase, in gesprekken en interviews. Maar dat werkte omgekeerd, hun 'bewondering' voor Europa steeg ervan. Ik was het levende voorbeeld.
Van de latere ontwikkelingen zag ik met lede ogen het gekissebis en de megalomanie om alle Oostbloklanden 'Europa' te maken. Intussen werd het werkelijke belangrijke kwaliteitsland, Turkije, gebruskeerd door Frankrijk. En vergeet 'De Kerk' niet!! Ik verdiepte mij in de Turkse Ziel en de Turkse Ingewikkeldheid.
Kortom, ik zag het allemaal tenenkrommend aan. Ik hoopte dat de bemoeizucht van 'Rome' en het 'populisme' van Sarkozy zouden worden verdrongen door meer gerijpte inzichten. Ik hoopte dat nog toen het hoofdartikel in El País het 'mezquindad' [krenterigheid, benepenheid] noemde, maar met de artikelen van Pamuk en Shafak is het voor mij duidelijk dat Europa voorgoed Turkije heeft verloren.
In die zin heb ik in mijn leven The Rise And The Fall Of Europe meegemaakt. Interessant object van studie, jazeker, maar waar ik mijn Euro-liefde moet laten, weet ik nog niet. Ik moet leren leven met --leren houden van-- wat ons rest.
Zo staan de zaken ervoor, Henk.
Ik zit in een afscheidsproces, en ik weet nog niet precies waarvan.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Maandag, 28 Februari 2011
Gene Sharp, de 'brains' achter de recente 'geweldloze' omwentelingen, is een puur theoreticus, en wil dat ook blijven. Hij adviseert ook geen partijen, hij biedt zijn wetenschappelijke analyses aan. Hij probeert 'waardenvrije wetenschap' te beoefenen. Hij is zich ervan bewust dat zijn analyses óók gebruikt worden voor minder fraaie doelen, door dictators en autoritaire regimes. Hij is daar nogal laconiek over: 'Per slot zullen we in een betere wereld leven als dat soort dingen ook geweldloos gebeuren'.
Ik heb nog eens gegrasduind op zijn website www.aeinstein.org..
Daar trof ik een interessante Open Brief van Sharp aan de Venezolaanse president Chávez wegens 'onjuiste informatie'. Om die te begrijpen moet je weten dat de controversiële Franse journalist Thiery Meyssan Sharp beschuldigt van voor de CIA te werken. Meyssan is wat je noemt en 'complot-aanhanger'. Hij vindt ook dat "11 september 2001" het werk van de CIA is.
Je moet ook weten dat een van de strijdmiddelen van Hugo Chávez 'bangmakerij voor de CIA' is. Deels is dat terecht, de rol van de CIA in de manipulatie van Venezuela en andere Midden-Amerikaanse staten is bewezen. Maar uit die combinatie begrijp je ook dat Chávez in Meyssan een medestander zag. In een van Chávez's befaamde Zondag'se toespraken, die van 3 Juni 2007, raadt hij zijn gehoor aan dat artikel van Meyssan te lezen als 'bewijs'.
Op 12 Juni schrijft Sharp de bovengenoemde 'interessante Open Brief', waarin hij er op wijst dat in die toespraak 'onjuiste informatie' over hem en het Einstein Institute voorkomen. De verdere redeneerwijze geeft een beeld van de 'waardenvrije' wijze waarop Sharp zijn wetenschap beoefent, alsook zijn 'diplomatie'.
--"Het zijn onjuistheden, en als u die niet corrigeert wordt u zelf minder geloofwaardig", begint hij en vervolgt: "Ik heb het franse artikel gelezen dat wellicht de bron van uw informatie is. U had die fouten kunnen vermijden als uw 'aides' onze website hadden geraadpleegd".
Non-violemt action, zo vervolgt Sharp, is een methode om conflicten bij te leggen, precies als military warfare, parliamentary government, and guerrilla warfare. Deze techniek gebruikt psychologische, sociale, economische en politieke methoden, en wordt voor 'goede' en 'slechte' doeleinden gebruikt.
Hij gaat dan verder met afwijzen van zijn verbintenissen met CIA e.d. enz., en dat hij en zijn instituut ook nooit partij kiezen in een conflict. En dan komt ook de regel die ik hierboven al aanhaalde: "Some people may use nonviolent action with motives or objectives that many of us would not favor. For the overall society, that is still preferable to their use of violence for those same undesirable purposes."
En dan komt voor mij het prachtigste deel van deze diplomatieke brief. Voor het geval dat Chávez bang mocht zijn dat zijn regime slachtoffer wordt van een 'coup d'état', heeft Sharp daarvoor een speciale brochure gemaakt met non-violent technieken voor dat doel: 'The Anti-Coupe' (63pp) die hij graag zal toesturen aan een nader op te geven adres, maar ook verkrijgbaar is op zijn website. Punt.
_________________________
Eerder hierover: Mijn Dagboek 18+20 februari 2011
De Open Brief aan Chávez: http://www.aeinstein.org/Chavez.pdf
Thierry Meyssan, Coups d’État soft, L’Albert Einstein Institution : la non-violence version CIA
http://www.voltairenet.org/article15870.html en over Thierry Meyssan: http://en.wikipedia.org/wiki/Thierry_Meyssan
Hugo Chávez recommande la lecture des enquêtes de Thierry Meyssan, Égalité et Réconciliation, 6 juin 2007
http://www.egaliteetreconciliation.fr/Hugo-Chavez-recommande-la-lecture-des-enquetes-de-Thierry-Meyssan-46.html

terug eerste dagboekregel

Einde Mijn Dagboek Februari 2011