Mijn Dagboek 131

Dit is Dagboek 131. Het loopt van 1 tot 30 maand April 2011 en begint met vacantie met Ghislaine in Playa de Santiago. Zodoende sla ik zes keer mijn beurt over, en zeven keer doe ik het in '100 woorden'. Het probleem van de moderne geschiedschrijving in relatie tot 'journalistieke rapportage' komt een keer aan de orde [24]. De geschiedschrijving van de Franco-periode en de taboe's die daarover nog steeds gelden krijgen vijf keer een beurt [8 9 10 12 15]. In welke categorie mijn bericht over het welzijn van de Spaanse bossen valt is niet duidelijk [17]. Ik ga twee keer naar de dichters [21 22], put twee keer uit het spaanse idioom [13 30], twee over de nucleaire ramp in Japan [12 14], twee keer over het vaker bezochte thema Dutch Tolerance, en ook twee keer een bericht over mijn fysieke toestand en vorderingen [19 27]. Onder 'varia' prijken de franse laïcité[7], de volle maan met Pasen [18], gedachten over Hemel en Hel [26], de zaligverklaring van JPII, de data-roof bij Sony [28], de Burckhardt Paradox [16], een bijna verregend Iers bruidspaar [29] en mijn plotselinge behoefte aan kleine lokale kranten [23].
Index April 2011
1,   2,   3,   4,   5,   6,   7,   8,   9,   10,   11,   12,   13,   14,   15,   16,
17,   18,   19,   20,   21,   22,   23,   24,   25,   26,   27,   28,   29,   30.

Playa de Santiago, Hotel Tapahuga, 1, 2, 3, 4, en 5 April 2011
Geen column. Vacantie met Ghislaine.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Woensdag, 6 April 2011, terug van weggeweest!
Ik heb de hele dag gebruikt om kranten te lezen. In Santiago was het 'wandelen' beperkt tot de havenboulevard voor de deur, en Ghislaine had een boeiend leesproject bij zich: Het boek van Jonathan Israels, De Republiek. Dat was de tegenhanger van de 'Dutch tolerance' in Manhattan-van-toen waarover ik meer dan eens heb geschreven. We zagen hoe die 'tolerantie' in de Zeven Provinciën-van-toen werd bevochten. Hoe in Europa voor het eerst vrij kon worden nagedacht over iets anders dan de 'Rome'. Hoe Remonstranten en Contra-Remonstranten ruziënd hun weg zochten, omringd door Spanjaarden die dreigden met totale vernietiging van die 'ketterij'. (100 woorden)
_________________________
Jonathan I. Israel, De Republiek, 1477-1806, 1368 pagina's, Uitgeverij van Wijnen, maart 2008, [ ... ] geeft een onvoorstelbaar compleet en levendig beeld van de geschiedenis van de Nederlandse Republiek [ ...] alles krijgt zijn plaats in dit weidse panorama. Het is de vertaling van:
Jonathan Israel, The Dutch Republic: Its Rise, Greatness and Fall, 1477-1806. 1995, a 1200-page tome in the Oxford History of Early Modern Europe series, documenting the golden age of the United Provinces of the Netherlands and its historical context.
Mijn Dagboek over 'Dutch Tolerance": 19 Oktober 2010 met verwijzing naar eerdere 'stukjes' over o.a. Russell Shorto, THE ISLAND AT THE CENTER OF THE WORLD, The Epic Story of Dutch Manhattan and the Forgotten Colony That Shaped America.

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Donderdag, 7 April 2011, broer Jan zou 83 worden
De Fransen hebben een wet op de vrijheid van vereniging waar ze trots op kunnen zijn, de beroemde wet van 1905. Door sommigen wordt het zelfs het sluitstuk van de Franse Revolutie genoemd. Het is de wet die 'laïcité' regelt. Dat is dat moeilijk vertaalbare woord, dat in Frankrijk een staatkundig-juridische status heeft gekregen. Sommigen, met name de katholieke kerk probeerde dat begrip lange tijd te vertalen als a-theisme of zelfs anti-theisme. Die wet verzekert uitdrukkelijk gewetensvrijheid en uitoefening van eredienst met als enige beperking de openbare orde. En ook de mooi-klinkende uitspraak: 'Mijn vrijheid houdt op waar de vrijheid van De Ander begint ...' Prachtig!! Maar nu de toepassing.
Sarkozy deed laatst de populistische uitspraak: "Si on vient en France, on accepte de se fondre dans une seule communauté, la communauté nationale. Si on n'accepte pas cela, on ne vient pas en France". Dat sloeg speciaal op de Islam waarover hij een openbare discussie aankondigde die dezer dagen gehouden zou worden. Daaronder lag de onuitgesproken beschuldiging dat de Muselman die 'sacrosancte' wet van 1905 niet wilden erkennen of zelfs wilden veranderen.
Dounia Bouzar, die het vorig jaar een boek heeft gepubliceerd onder de titel 'Laïcité mode d'emploi', [Gebruiksaanwijzing van de 'laïcité'], laat in Le Monde van Maandag j.l. zien dat opmerking van Sarkozy haaks op de wet van 1905 staat. Als je namelijk eist dat iedereen zich voegt in de 'bestaande' cultuur, doe je precies hetzelfde wat 'Rome', en alle vroegere dictators gedaan hebben. Die fout wordt gemakkelijk gemaakt, en Sarkozy maakt in zekere zin misbruik van dat misverstand. Populistische leiders zoals Geert Wilders in NL maken zich daar ook schuldig aan.
Wat er in feite in Frankrijk aan de hand is, is dat talloze 'christelijke' waarden ongemerkt deel zijn geworden van de Franse 'nationale' cultuur. Kerstmis, Pasen en Pinksteren, en speciaal de bijbehorende Maandagen, of Hemelvaartsdag die op Donderdag valt, hebben hun 'religieuze' waarde helemaal verloren. Althans voor de Fransen. Niet voor de Muselman die een vrije dag vraagt voor een 'eigen' feestdag. De protestanten, ondanks hun europees-christelijke cultuur, hebben na 1905 met de wet in de hand een plaatsje moeten veroveren. En nóg in sommige regio's!
Kortom de 'nationaal' denkende Fransen, ook de meest on-christelijke, weten nieteens meer hoe 'christelijk' ze eigenlijk zijn. De laïcité is zodoende niet méér dan een 'aanmatiging of verwaandheid': 'Wat hebben wij dat toch goed georganiseerd!'
Dat is fataal voor de cohesie van de Franse maatschappij. Zo wordt het 'heel gewoon' gevonden dat imans gedwongen worden in het Frans te preken, terwijl de katholieke missen in het Latijn geen probleem vormen. Protestanten kunnen intussen wèl een gemeentelijke ruimte huren voor hun eredienst, maar aan Muselman wordt het geweigerd. Kosher vlees wordt geaccepteerd, maar de verkoop van Halal vlees wordt als bedreigende 'islamisation' gezien. [Dat wordt --terzijde-- interessant als gebeurt waar het naar uit ziet namelijkdat Halal vlees de grote mode gaat worden!]
De Muselman wordt beschuldigd van de wet van 1905 te willen veranderen, maar wat zij eigenlijk willen is 'alleen maar' dat die wordt toegepast. De Fransen moeten leren omgaan met hun bloedeigen wet onder andere omstandigheden.
_________________________
Dounia Bouzar, Point de vue, Ce que veulent les musulmans ? La loi de 1905, c'est tout
http://www.lemonde.fr/idees/article/2011/04/01/ce-que-veulent-les-musulmans-la-loi-de-1905-c-est-tout_1501791_3232.html

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Vrijdag, 8 April 2011
Met enige regelmaat 'gebeuren' er dingen in Spanje die verwijzen naar het grote taboe, de repressie door Franco. Aanvankelijk gebeurde dat door buitenlandse historici, maar er is nu op z'n minst één Spaanse historicus die daar systematisch over publiceert op basis van bronnenonderzoek. Een kunstenaarscollectief in Badajoz maakte dezer dagen daarvan gebruik voor een 'happening'.
Maar de strijd is hard. Ik schreef 27 Maart nog over de rechter Baltasar Garzón die, ondanks zijn internationale reputatie, van zijn functies is ontheven omdat hij de misdaden tegen de mensheid uit de Franco-periode wilde onderzoeken. Hij heeft zijn zaak nu voor het Europese Tribunaal voor Mensenrechten in Straatsburg gebracht. Toen hij eerder Pinochet in Londen kon arresteren werd hij toegejuicht.
Het belangrijkste argument, dat het franquistische establishment-van-nu tegen dat soort onderzoek inbrengt, is dat 'links' indertijd even grote wreedheden heeft begaan.
Dat is waarschijnlijk waar, maar de verschillen liggen elders.
De slachtoffers van links zijn 'erkend'. Ze liggen op erebegraafplaatsen, en de nabestaanden genieten vaak een pensioen. Zo niet de slachtoffers van links. Zelfs het zoeken of navragen naar gefusilleerde familieleden was strafbaar, en tot op heden, in deze 'democratische' periode, moet iedere onderzoeker tenminste spitsroeden lopen.
De families weten nog steeds niet waar hun vader, grootvader of oom is 'begraven'.
En verder, ook al hebben 'links' en 'rechts' even grote wreedheden begaan, het is ondragelijk voor het nationale geweten als hele periode niet objectief mag worden onderzocht. Het zijn hoe-dan-ook misdaden tegen de mensheid en het Spaanse geweten moet daarmee in het reine komen.
De Spaanse historicus die ik hierboven noemde, Francisco Espinosa, publiceerde in 2003 zijn onderzoek over de veldtocht van het Franco-leger direkt na aankomst uit Afrika. Franco pleegde de staatsgreep met zijn eigen koloniale troepen. Dat boek heet La columna de la muerte. De luitenant-kolonel Juan Yagüe Blanco commandeerde drie kolonnes die van Sevilla moordend en brandschattend naar het Noorden trokken. Espinosa beschrijft de details aan de hand van bronnen. Wat Badajoz betreft telt hij 1518 gefusilleerden tussen 14 en 18 augustus 1936. Yagüe pochte toentertijd dat het er vier duizend waren. Een kunstenaarscollectief verraste Badajoz kortgeleden met het aanplakken van 1518 overlijdensadvertenties van het model en opmaak zoals dat in Spanje gebruikelijk is. Een vel papier van zo'n 50 bij 70 centimeter met een zwart kruis, zwarte rand en vetgedrukte naam en toenaam. De hele stad was opeens volgeplakt. De gealarmeerde reinigingsdienst was radeloos.
De welgestelde gebroeders Pla waren ook weggevoerd om gefusilleerd te worden. Ze waren 'rood' dus 'communist'. De bisschop interveniëert persoonlijk bij Yagüe voor deze trouwe kerkgangers, maar Yagüe wijkt geen millimeter en zegt:
--"Als u wil leven zoals het hoort, dan moeten dit soort mensen dood".
Als de slachting voorbij is, is de garage van de gebroeders Pla leeggeroofd, en Yagüe rijdt naar de volgende stad in de allermooiste splinternieuwe Dodge van de showroom.
______________________
DANIEL VERDÚ, Las esquelas de la memoria, El País, 04/04/2011, 75 años después, un colectivo de artistas empapela Badajoz con recordatorios funerarios de los 1.518 asesinados durante una matanza de la Guerra Civil
http://www.elpais.com/articulo/cultura/esquelas/memoria/elpepicul/20110404elpepicul_2/Tes
Francisco Espinosa Maestre, http://es.wikipedia.org/wiki/Francisco_Espinosa_Maestre
Francisco Espinosa, La columna de la muerte. El avance del ejército franquista de Sevilla a Badajoz. Barcelona. Crítica, 2003.
GUERRA CIVIL EN BADAJOZ, http://franciscopilo.blogspot.com/2007/04/la-columna-de-la-muerte.html

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zaterdag, 9 April 2011
De moordpartij in Bajadoz in Augustus 1936, die kortgeleden door een 'happening' weer in herinnering werd geroepen zoals ik gisteren schreef, was toentertijd de grote eye-opener voor de buitenwereld over wat er in Spanje gebeurde, en vooral over de wreedheid. Het was het artikel van François Mauriac, Nobelprijs literatuur, op de voorpagina van Le Figaro, en het artikel in Journal de Genève die Europa wakker schudden. Op 30 Augustus publiceert de journalist Jay Allen een ooggetuigeverslag in Chicago Tribune. Dat is de eye-opener in de VS. Allen noemt 4000 als het aantal doden, en rekent voor dat het tien procent van de bevolking van Bajadoz is. Die 4000 was het poch-getal dat de commandant luitenant-kolonel Yagüe rondstrooide. Journal de Genève noemt 1500 en ook de portugese journalist Mário Neves noemt dat getal. Latere tellingen komen, met naam en toenaam, uit op 1518. Dat was ook het aantal doodsberichten van de recente 'happening'. De verslagen van de ooggetuigen Allen en Neves behoren nog steeds tot de belangrijkste bronnen. Een heel andere ooggetuige/ waarnemer was de hoge nazi-officier Hans Von Funk. Hij schrijft aan Berlijn:
--"Als soldaat ben ik vertrouwd met de strijd. Ik heb in de Wereldoorlog in Frankrijk gevochten maar nooit heb ik de beestachtigheid en wreedheid meegemaakt waarmee het Expeditieleger uit Afrika zijn operaties uitvoert. Daarom ontraad ik het zenden van Duitse reguliere troepen naar Spanje want bij een dergelijke primitiviteit zullen de Duitse soldaten demoraliseren"
Het Expeditieleger fusilleerde behalve kinderen en burgers ook de overgebleven militairen en commandanten van het reguliere leger van de Republiek waartegen ze hadden gevochten. Dat schoot Von Funk waarschijnlijk in het verkeerde keelgat.
Francisco Pilo Ortiz, een Spaanse historicus die over de militaire gebeurtenissen in die streek heeft geschreven [o.a. óók over de slag om Bajadoz in 1812 tijdens de Franse inval] geeft interessante aanvullingen op het boek van Espinosa dat ik gisteren aanhaalde. Hij kijkt naar de data van de fusilleringen en constateert dat veel fusilleringen plaatsvonden nadát het expeditieleger was vertrokken. Pilo concludeert daaruit dat nà het vertrek van het leger, de moordpartij werd voortgezet door de Guardia Civil en de Falange Española, de militante franquistische groeperingen, de zgn 'blauwhemden'. Dat klopt met diverse ooggetuigen.
Franco, na de 'Masacre de Bajadoz', met gevoel voor publiciteit, verbiedt het leger dat soort 'misdragingen'. Maar de beer was los, de falangisten hadden het overgenomen. 'Bajadoz' wordt overigens óók een 'argument' voor een soortgelijke moordpartij door 'links': Las matanzas de Paracuellos. Daarover later.
We moeten niet vergeten dat het hier een staatsgreep betrof in de democratisch gekozen Tweede Republiek die sinds 1931 functioneerde, en veel hervormingen had doorgevoerd. Zij had grote stakingen en opstandigheden zowel van links als van rechts overleefd. Datzelfde Expeditieleger was in 1934, twee jaar vóór de staatsgreep door Franco, te hulp geroepen om een socialistische opstand in te tomen. Met succes! Het bewijst tevens dat de Tweede Republiek géén 'linkse' of 'communistische' aangelegenheid was, wat het huidige rechtse establisment wil doen geloven.
____________________________
De blog van Francisco Pilo Ortiz: http://franciscopilo.blogspot.com/2007/04/la-columna-de-la-muerte.html
Masacre de Bajadoz: http://es.wikipedia.org/wiki/Masacre_de_Badajoz
Segunda República Española: http://es.wikipedia.org/wiki/II_República_española
Matanzas de Paracuellos: http://es.wikipedia.org/wiki/Matanzas_de_Paracuellos

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zondag, 10 April 2011
Nu ik gisteren over de moordpartij door het Expeditieleger van Franco in Augustus in 1936 heb geschreven, mag ik de Republikeinse moordpartij een paar maanden later in de omgeving van Madrid niet voorbijgaan: Las Matanzas de Paracuellos.
Het zou om 12 duizend doden gaan, en er wordt metéén naar verwezen als de fusillades en moordpartijen door de falangisten ter sprake komen. Alsof je het een tegen het ander kunt wegstrepen! De Kerk noemt ze de "12 duizend Martelaren van Paracuellos", en ook de term "El gran holocausto de Paracuellos de Jarama" is in gebruik. Gedurende de dictatuur was Paracuellos bespreekbaar. De falangistische misdrijven waren taboe. Het is aldus een 'nogal onsymmetrische' geschiedschrijving. Let eens op de namen die aan de Burgeroorlog worden gegeven: De franquisten en de katholieken noemen het Kruistocht. Carlisten noemen het de Vierde Carlistische Oorlog. De Republikeinen noemen het Rebellie, Opstand, of Staatsgreep van Franco.
Als je een vrij korte en vrij neutrale beschrijving wil lezen van de moordpartij in Parcuellos kun je het beste naar de Engelse Wikipedia gaan: The Paracuellos Massacre. De Spaanse Wikipedia gaat heel uitgebreid in op de divere leugens en [voorlopige] ontmaskeringen daarvan. Dat proces in nog in volle gang.
Wat gebeurde? Als het Expeditieleger Madrid nadert, en de Republikeinse regering haar zetel verplaatst naar Valencia, komt Madrid onder een soort Militair Gezag. Die voelt zich bedreigd door de mogelijkheid dat gevangenen massaal uitbreken en de verdedigers in de rug aanvallen. 'Gevaarlijke' gevangenen worden daarom naar plaatsen ver buiten Madrid gevoerd. Maar dat gaat fout. Onder andere in Paracuellos worden diverse groepen gefusilleerd. Tot weken daarna gaat dat door. Nu is daar een erekerkhof met een groot wit kruis dat je vanuit de lucht kunt zien als je op Barajas, het vliegveld van Madrid landt.
Madrid raakt vervolgens in paniek, o.a. omdat een franquistische propagandazender vanuit Sevilla de 'moorden' --zoals die in Bajadoz-- opsomt als voorbeeld voor wat Madrid te wachten staat. Net als aan franquistische zijde, wordt het Republikeinse leger 'bijgestaan' door socialistische en communistische aktiegroepen. De broedermoord in nu compleet. [Maar 'broedermoord' mag het niet genoemd worden.]
Na de dictatuur verschijnen de eerder verboden studies van buitenlandse historici, o.a. van Ian Gibson [Dublin 1939, Iers historicus en hispanist] die het getal van 12 duizend betwijfelen. Gibson kwam op 2400. De zéér franquistische historicus, Cesar Vidal [Madrid, 1958], die door Gibson uitgebreid op diverse 'verfraaiingen' en 'verdraaiingen' is betrapt, komt in 2004 met een dodenlijst van 4021, maar de jonge Spaanse historicus, Javier Cervera [Valencia, 1967], die nu als de meest objectieve wordt beschouwd, schat in 2006 het dodental iets boven de 2000. Ook niet niks.
De 'officiële' bron voor die oorlogsgeschiedenis is de 'enquête' die in 1940 die door Franco is ingesteld om de 'ware toedracht' van de hele burgeroorlog vast te leggen onder de naam: Causa General. Natuurlijk bevatten die archieven veel juiste feiten, maar als geheel is het uiteraard 'selectief' omdat Franco met die 'enquête' de schuld voor de Burgeroorlog op de 'communisten' wilde laden: Zijn eigen staatsgreep!!
________________________
Spanish Civil War: http://en.wikipedia.org/wiki/Spanish_Civil_War
Paracuellos massacre: http://en.wikipedia.org/wiki/Paracuellos_massacre
Matanzas de Paracuellos:http://es.wikipedia.org/wiki/Matanzas_de_Paracuellos

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Maandag, 11 April 2011
Ik heb vaker geschreven over 'Dutch tolerance' en hoe Margriet de Moor Habermas uit de droom hielp dat 'tolerantie' was gebaseerd op wederzijds respect. Het was 'zuiver zakelijk'. Hier zijn de oorspronkelijke denkers daarover aan het woord: Hoe die 'Dutch tolerance' werd gewrocht, en het eerste 'gerichte denken' daarover:
p 555: "Voor Hugo de Groot was een onaantasbaar overwicht van de publieke kerk in de samenleving fundamenteler voor haar welzijn dan vrijheid voor confessionele minderheden om zich te organiseren, of voor particulieren om hun afwijkende mening openlijk te belijden. Zijn ideaal was een naar binnen toe tolerante staatskerk, zonder scherp omlijnde dogmatiek --hij was resoluut tegen dwang van het individuele geweten-- maar met grote institutionele macht, die de overgrote meerderheid van de samenleving omspande. Hugo de Groot's tolerantie was dus niet meer dan het aanvaarden van een zo breed mogelijke theologische verscheidenheid in de publieke kerk." [Eigenlijk een soort 'Rome' met alleen tolerantie binnenshuis, gve.]
p 557: "Ondertussen pleitte Uyttenbogaert voor een bredere tolerantie, evenals zijn geestverwanten onder wie Paschier de Fijne, die in zijn tractaten in die jaren fel uithaalde naar de intolerantie en de 'calvinistische furie' van de contra-remonstranten, en de 'landtverderffelicke ijver der vervolginge' afwees als verwoestend voor de menselijke vrijheid, en ook voor de economische welvaart. Evenals Uyttenbogaert en Episcopius voerde hij de inzinking van handel en nijverheid die Holland en Zeeland in de jaren twintig in haar greep hield aan als onweerlegbaar bewijs van de schadelijke gevolgen van vervolgingen, en hij schreef de malaise toe aan de onderdrukking van de arminiaanse [d.i. remonstrantse, gve] kooplieden en ambachtslieden, waarvan sommigen voor emigratie gekozen hadden. 'Heeft de Heere ons van het Spaensche Jock verlost', schreef hij, 'laat ons malkanderen met geen Geneefsche Jock belasten'. Zowel Uyttenbogaert als De Fijne drongen aan op tolerantie van andere kerken dan de remonstrantse. Uyttenbogaert kwam tenslotte, in een traktaat dat hij in 1639 richtte aan Frederik Hendrik, tot het bepleiten van volledige en onbeperkte tolerantie voor de uitoefening van het katholieke geloof in de Verenigde Provincies. Toch kan onder de remonstrantse publicisten in de jaren twintig en dertig alleen van Episcopius gezegd worden dat hij een volwaardige tolerantieleer ontwikkelde waarin gebroken werd met de uitgangspunten uit het verleden, en gepleit werd voor onbeperkte vrijheid van geweten en geloofs­uitoefening voor alle kerken en individuen, onder acceptatie van de waarde van de verscheidenheid van godsdiensten en menselijk geloof."
p 558: [Vervolg aanhaling Episcopius:] "Iedereen heeft gelijkelijk toegang tot Gods Woord en tot Gods waarheid. Niet alleen vervolging is verkeerd, maar ook met dwang opgelegd kerkelijk gezag. Want het richt schade aan in de samenleving, niet alleen omdat het kwaad bloed zet, en het politieke en economische leven verstoort, maar meer nog omdat het het ware Schriftonderzoek belemmert, en de mens reduceert tot een onbenul, of erger nog, tot een hypocriet die in zijn hart verwerpt wat hij publiekelijk belijdt. [ ... ] Slechts 'de vrye ghemoederen ende herten', zo beweerde hij, 'zijn ghewillich om 't ghemeen de handt te bieden'."
___________________________
Deze citaten komen uit Jonathan I. Israel, De Republiek, 1477-1806. Zie Mijn Dagboek van 6 April jl. [mijn onderstrepingen]
Voor Margriet de Moor, Habermas, enz, Mijn Dagboek 18 april 2010 [met verdere bronvermeldingen en terugverwijzingen]

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Dinsdag, 12 April 2011
Ik vind al langer dat de persberichten over de ramp met de kerncentrales in Japan overdreven zijn. Ze overstralen de natuurramp en de tsunami en het menselijk leed. Met de recente tsunami in Chili behoort die tot de allergrootste van de laatste jaren.
Stéphane Foucart, in Le Monde van 9 April, ziet het als een ramp van onze beschaving in zijn artikel Fukushima, un accident de civilisation. Allereerst vraagt hij zich af waarom we zo paniekerig doen over kernenergie, en niet over het veel grotere kwaad dat kolen- en aardoliemijnbouw aanricht. Kwaad aan het milieu, maar ook het aantal doden is er onvergelijkbaar hoger. De perfecte mediatieke benadering van de mijnramp in Copiapó in Chili, met de 33 geredde mijnwerkers, was door de president Piñera bedoeld om de aandacht af te leiden van de misstanden in de andere mijnen waarvan hij vóór zijn presidentschap mede-eigenaar was. Dat is gelukt. De bal ligt weer bij de kerncentrales.
Foucart komt met een ander beeld. Het is ons vooruitgangsgeloof, met name zoals dat door de technologie wordt gesteund, dat is aangetast, vindt hij. De technische vooruitgang mag door niets worden gehinderd, want het 'is'(!) economische vooruitgang. Geen politiek, sociaal of moreel argument kán en mág dat tegenhouden. Hoogstens met uitzondering van de discussie die plaatsvindt als mensen zelf object worden van de technologie experimenten.
Er heerst in onze cultuur inderdaad een kleine, maar groeiende, anti-technologie tendens, maar als je daar goed naar kijkt dan blijkt die te worden ingegeven door de angst dat technologie uit de hand loopt: genetic engineering, bijvoorbeeld, en nanotechnologie. Dat 'anti-' is niet gebaseerd op de principiële waanzin van het vooruitgangsgeloof waar John Gray in een recent artikel in Trouw naar verwijst: "Vooruitgangsdenken is [...] vergelijkbaar met geloof in onsterfelijkheid: zinloos en ronduit gevaarlijk"
Foucart haalt een wetenschapper aan van het Commissariaat voor Energie uit Atomen (CEA). Die kijkt naar de oncontroleerbare vuurhaard die ongestoord maandenlang temperaturen kan handhaven boven de 2000 graden Celcius. Hij beschrijft het onder controle krijgen daarvan als een "reconquête" van de reaktoren met een "guerre de tranchées". Een 'herverovering' met een 'loopgravenoorlog'. Voeg daarbij de hopeloze beelden van de helicopters die de reaktoren met zeewater bombarderen, en het èchte beeld doemt op: Het is een óórlog met onze uitvinding.
Dát is de angst, dát is de wortel van de anti-technologie. Het is de breuk met "la promesse de domination de la nature et de maîtrise du monde". Niet de waanzin van die 'belofte' dat wij de wereld en de natuur 'onder controle' kunnen krijgen.
En dan te weten dat de omvang van de nucleaire schade vooral werd veroorzaakt door de falende hulpagregaten omdat de 'commerciële bureaucratie' het onderhoud had verwaarloosd. Dat is de paradox van Burckhardt, we hebben de kennis, maar door 'grove versimpeling' kunnen we die als maatschappij niet toepassen.
Anti-technologie is wellicht OK, maar niet vanuit dat soort angstoverwegingen.
________________________
Stéphane Foucart, Fukushima, un accident de civilisation, Le Monde, 09.04.11
http://www.lemonde.fr/idees/article/2011/04/09/fukushima-un-accident-de-civilisation_1505311_3232.html
Marc van Dijk, Interview met John Gray, De mens kan niet veel realiteit verdragen, Trouw 4 April 2011. Geen digitale verwijzing.
Elma Drayer, Richard Sennett wil het moeilijker maken, Sennett noemt de Zwitserse kunsthistoricus Jacob Burckhardt (1818-1897)
http://www.filosofiemagazine.nl/00/fm/nl/154_161/artikel/print/27216/Richard_Sennett_wil_het_moeilijker_maken.html

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Woensdag, 13 April 2011
Toen ik een paar dagen geleden weer schreef over de verwijten tussen 'linkse' en 'rechtse' Spanjaarden over hun misdaden, schoot mij de bekende NLse uitdrukking te binnen.
--"De pot verwijt de ketel dat hij zwart ziet"
Niet zo gek dat ik zocht naar de Spaanse versie daarvan, want ik bespreek mijn stukjes vaak met mijn Spaanse vrienden. Hier zeggen zeggen ze:
"Le dijo el grajo al cuervo: quítate allá, que tiznas"
--De roek zei tegen de raaf: 'wegwezen jij, zwartmaker'. [of viezerik].
Het interessante is het verschil in toon: het NLse 'diplomatieke constateren' tegenover het Spaanse 'agressieve afwijzen'. (100 woorden)
________________________
"De pot verwijt de ketel dat hij zwart ziet" is ook van toepassing als de 'wandaden' van Noord en Zuid gedurende de Amerikaanse 'Civil War' aan de orde komen. Die begon met de Battle of Fort Sumter, van 12-14 April 1861, vandaag 150 jaar geleden. De 'oorlog' duurde vier jaar en kostte 620 duizend Amerikanen het leven. Dat was twee procent van de bevolking! Bij de honderd-jarige herdenking in 1961 waren de gemoederen nog te gesloten om tot een vrije en open discussie te komen. Rassentegenstelling was slechts één van de obstakels. Misschien kan het nu? Ik zal er nu niet over schrijven, maar ik wijs wel op twee uitstekende artikelen in NYT van eergisteren:
EDWARD BALL, An American Tragedy, NYT, April 11, 2011
http://opinionator.blogs.nytimes.com/2011/04/11/an-american-tragedy/
KEN BURNS, A Conflict’s Acoustic Shadows, NYT, April 11, 2011
http://opinionator.blogs.nytimes.com/2011/04/11/a-conflicts-acoustic-shadows/

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Donderdag, 14 April 2011
De Fransen zien in dat verwaarloosd onderhoud de nucleaire ramp in Japan aanzienlijk heeft verergerd. De vakbonden eisen dat de verregaande uitbesteding van de beveiliging moet ophouden. Tachtig procent van het onderhoud is in handen van part-timers van toeleveranciers. Met telkens nieuwe korte-termijncontracten worden toeleveranciers gedwongen tot prijsverlagingen, en het inzetten van steeds lager gekwalificeerd personeel.
Zij eisen een ander salaris- en kwalificatiebeleid:
"Pour que, sur tous les sites nucléaires, ce soit la sûreté et non la recherche du profit maximum qui soit la priorité"
"Zodat de veiligheid, en niet de winstmaximalisatie, de eerste prioriteit wordt".
Zo zit dat daar. (100 woorden)
________________________
Mathilde Gérard, Les professionnels du nucléaire y croient-ils encore?, LE MONDE 07.04.11,
http://www.lemonde.fr/planete/article/2011/04/07/les-professionnels-du-nucleaire-y-croient-ils-encore_1503627_3244.html
La CGT exige l'arrêt de la "sous-traitance massive" sur les sites nucléaires, LE MONDE 14.04.11
http://www.lemonde.fr/planete/article/2011/04/14/la-cgt-exige-l-arret-de-la-sous-traitance-massive-sur-les-sites-nucleaires_1507534_3244.html

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Vrijdag, 15 April 2011, zus Tini!! Proficiat!!
De 'zaak' Baltasar Garzón bereikt nieuwe dieptepunten. Zoals ik eerder schreef --laatstelijk 26 maart-- is deze onderzoeksrechter wereldberoemd omdat hij er in slaagde Pinochet voor de rechter te slepen, maar in eigen land staat hij voor de rechter. De processen zitten vol procedure-trucs en schilderachtige beschuldigingen.
José Luis Fuertes, in El País van gisteren vergeleek de zaak met die berucht/ beroemde 'affaire' in Frankrijk waarover Emile Zola de beroemde brief "J'accuse" schreef die 13 januari 1898 in L'Aurore verscheen.
Het gaat om drie zaken die de 'eer' van het Spaanse establishment aantasten, precies zoals de 'vuile Jood' Alfred Dreyfus toentertijd de 'eer' van het Franse officierskorps aantaste. Fuertes haalt de letterlijke tekst van Zola in het Spaans aan [ik de vertalingen uit Wikisource]:

Frans: Dreyfus sait plusieurs langues, crime; on n’a trouvé chez lui aucun papier compromettant, crime; il va parfois dans son pays d’origine, crime; il est laborieux, il a le souci de tout savoir, crime; il ne se trouble pas, crime; il se trouble, crime.
Engels: Dreyfus knows several languages, crime; one found at his place no compromising papers, crime; he returns sometimes to his country of origin, crime; he is industrious, he wants to know everything, crime; he is unperturbed, crime; he is perturbed, crime.
De drie zaken waarvoor Garzón moet hangen zijn dat hij een onderzoek startte naar de Franco misdaden tegen de mensheid (1), dat hij begon aan een reusachtige corruptieaffare waarbij toppolitici van de conservatieve partij zijn betrokken (caso Gürtel waarover binnenkort zeker méér) (2), en dat hij lezingen daarover in New York heeft gehouden, en het daarmee aan de grote klok heeft gehangen. (3)
Fuentes zegt daarvan letterlijk:
Spaans: ... las resoluciones judiciales incriminatorias que se están sucediendo son resoluciones excesivas y retóricas, llenas de argumentos filosóficos y literarios que además parecen expresar, no la interpretación de la ley, sino la opinión personal de sus autores, contra los cánones tradicionales de la prudentia iuris.
Mijn vertaling: ... de opeenvolgende formele juridische beschuldigingen zijn overdreven en retorisch, vol filosofische en literaire argumenten die bovendien niet de interpretatie van de wet betreffen, maar de persoonlijke opinies van de auteurs, tegen de traditionele gebruiken van de prudentia iuris.
De rechters zijn ondergeschikt aan de wet, maar voor een onderzoeksrechter geldt ook dat de waarheid boven het recht gaat.
Het is een prestige-strijd geworden van de rechterlijke macht tegen .... ?
Tegen wat eigenlijk?
Het lijkt wel --het is de hopen-- dat eindelijk het latente franquisme van de Spaanse 'hogere standen' en 'elites' aan de kaak kan worden gesteld.
Precies zoals in Frankrijk na de Dreyfus affaire.
______________________
JOSÉ LUIS FUERTES, Baltasar Garzón y el 'caso Dreyfus', El País, 14/04/2011
http://www.elpais.com/articulo/opinion/Baltasar/Garzon/caso/Dreyfus/elpepiopi/20110414elpepiopi_4/Tes
Letterlijke tekst van J'accuse: http://fr.wikisource.org/wiki/J'accuse
Engelse vertaling van J'accuse: http://en.wikisource.org/wiki/J'accuse
Anatole France schreef er satyrisch over: L'Île des Pingouins (1908): http://en.wikipedia.org/wiki/Penguin_Island_(novel)

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zaterdag, 16 April 2011
Het wordt tijd dat ik iets méér zeg over de Burckhardt Paradox die ik er Dinsdag terloops bijhaalde. Ik had het van Richard Sennett, de man die diep over vakmanschap nadenkt, en in die zin had ik eerder over hem geschreven. In een column in Le Monde van verleden Zaterdag --'Mensonge méritocratique'--gebruikte hij die paradox om begrijpbaar te maken dat wij, met al onze moderne communicatie-technologie, er toch weinig van bakken als we moeten samenwerken: Integendeel!
Die paradox zegt dat de toegenomen mogelijkheden voor sociaal contact, vergezeld gaan van een verarming van de kwaliteit van die contacten. Dat is een constatering van de 19e eeuwse historicus Jacob Burckhardt. Bij een recent bezoek aan NL zegt Sennett in een interview: "Facebook reduceert vriendschap tot zelfexpressie. Mensen zijn niet met elkaar in gesprek --een van de wezenstrekken van vriendschappelijke omgang. Ze doen aan zelfetalering".
In de Le Monde-column komt Sennett met twee experimenten. Met vakgenoten bijt hij spits af met nieuw programma, GoogleWave, waarmee je creatief 'op afstand' kunt samenwerken. De teamleden woonden verspreid over Engeland en Europa. Het draaide er op uit dat ze per slot het vliegtuig pakten om het probleem face-to-face te bespreken. GoogleWave ging uit van een lineaire progressie van de idee- en besluitvorming, en hield geen rekening met de complexiteit van zo'n samenwerking. Google had dat proces [te] 'grof vereenvoudigd'. Burckhardt noemde De Nieuwe Tijd toen al: "l'Ére des simplifications sauvages".
Het andere experiment van Sennett was het volgen van de 'financiële kringen' in New York en London met een groep van medewerkers gedurende twee jaar. Ze gingen na of de leidende kaders goed begrepen wat het technische kader, met name de programmeurs, hadden bedacht of uitgevonden. Hier bleek dat de leidende kaders totaal niet begrepen waar het precies over ging, maar wèl tevreden de winsten incasseerden. [De vraag of die wiskundige modellen überhaupt iets met de realiteit te maken hadden, kwam zodoende helemáál niet aan de orde.]
Ook hier weer die paradox, de hoge kwaliteit van de 'machinerie' kon niet worden gerealiseerd. En het is hier dat Sennett de 'theorie' van de meritocratie erbij haalt. Die 'leert' ons namelijk dat 'vanzelf' de meest capabelen op de hoogste posten komen. Zo is het niet. 'Carrière' maken gebeurt op heel andere criteria. Vandaar dat Sennett zijn column 'de leugen van de meritocratie' noemde.
De interesse van Sennett voor dit probleemgebied sluit aan bij zijn belangstelling voor vakmanschap. Hij constateerde namelijk altijd al dat alle mogelijkheden van vakmanschap in [grote, maar ook kleine] organisaties niet worden benut. Hij zoekt daarom naar de fijnere --dus meer complexe-- mechanismen die daar achter steken, want het probleem van de 'incompetente chef' is al veel eerder op hilarische, maar nogal oppervlakkige, manier beschreven in het Peter's Principle: "in a hierarchy every employee tends to rise to his level of incompetence". Ook hier probeert Sennett te ontsnappen aan Burckhardt's "simplifications sauvages". Dat is heel moeilijk.
________________________________
Mensonge méritocratique, http://www.lemonde.fr/idees/article/2011/04/09/mensonge-meritocratique_1505307_3232.html
De meritocratische leugen, http://sargasso.nl/archief/2011/04/12/de-meritocratische-leugen/ [Engelse vertaling]
Het citaat van Sennett komt uit: Elma Drayer, Richard Sennett wil het moeilijker maken
http://www.filosofiemagazine.nl/00/fm/nl/154_161/artikel/print/27216/Richard_Sennett_wil_het_moeilijker_maken.html
Peter Principle: http://en.wikipedia.org/wiki/Peter_Principle. Het probleem van de 'incompetente chef' wordt in de managementliteratuur van meerdere zijden belicht. Het draait meestal om de oorzaken van 'slechte produktiviteit'

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zondag, 17 April 2011
Na alle klagerige berichten die ik hoor over ontbossingen en vermindering van 'het groen' moest ik even met mijn ogen knipperen toen ik in El País een uitgebreid verhaal las over de toestand van de Spaanse bossen.
Als je het enorme Russische bosareaal van 800 miljoen hectare buiten beschouwing laat, dat komt in Europa Spanje met zijn 18 miljoen hectare als derde achter Zweden [28 miljoen] en Finland [22 miljoen].
Ik lees in de zomer altijd veel over de Franse bosbouw, meestal in verband met de aanhoudende bosbranden aan de Rivièra, dus ik zocht naar het Franse areaal. Op de site van La Forêt Privée stond letterlijk
--"Frankrijk, met 15,7 miljoen hectare, staat op de derde plaats in Europa na Zweden en Finland".
--"Wat is dat voor mis-informatie?", vroeg ik mij af, "Gaat het misschien alleen over bos in privé-bezit?"
Dat was niet het geval. Zowel in Frankrijk als in Spanje is het privé-bezit 75% van het hele areaal. De website van La Forêt Privée heeft gewoon Spanje over het hoofd gezien, want de [Franse] Wikipedia meldt --met keurige bronvermelding-- dezelfde getallen als het artikel in El País.
Alle bos-arealen in Europa groeiden, maar het Spaanse groeide bijzonder hard. In de laatste 40 jaar van 12 naar 18 miljoen [50%]! Ook het Franse bosareaal groeide. Van 13,7 naar 15,7 in diezelfde 40 jaar [15%].
Waar kwam de bijzonder hoge groei vandaan in Spanje? Allereerst door herbebossing wegens het leeglopen van het platteland veroorzaakt door de trek naar de stad, maar ook spontane uitbreiding in de bergzônes. Dat laatste is verrassend. Kennelijk is het 'klimaat' voor bossen uitstekend. Zowel het fysieke klimaat --zon en regen-- maar ook de ruimte die de bossen krijgen nu de mensen naar de stad trekken.
Het gaat dus heel goed met de Spaanse bossen. Het artikel in El País heet dan ook Presumamos de bosques: laten we opscheppen over onze bossen.
______________________
JAVIER RICO, Presumamos de bosques, El País, 15/04/2011
http://www.elpais.com/articulo/sociedad/Presumamos/bosques/elpepusoc/20110415elpepusoc_7/Tes
La Forêt Privée, http://www.foretpriveefrancaise.com/plus-d-1-4-du-territoire-109144.html
Wikipedia, Forêt en France, http://fr.wikipedia.org/wiki/Forêt_en_France

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Maandag, 18 April 2011
Ziezo, vannacht om 02:44 GMT was het volle maan. Dat was de eerste na het begin van de lente. Dus ... aanstaande Zondag is het Pasen.
Maar zo eenvoudig is het niet.
Allereerst kijkt De Kerk niet naar de natuurlijke maan, maar naar haar 'Romeinse' maankalender. Die zegt dat 4 April 2011 Nieuwe Maan is. 'Dus' is het veertien dagen later volle maan.
Het begin van de 'lente' fixeert De Kerk op 21 Maart. Astronomisch kan dat ook 19 of 20 zijn. Pasen heeft in die kerkelijk-romeinse maankalender gewoon een vaste datum.
De 'moderne' jaartelling is fout. Zo zit dat!! (100 woorden)
______________________
Volle maan 18 April 2011 02:44 GMTM: http://www.universetoday.com/20177/moon-phases-2011/
Calculation of the Ecclesiastical Calendar: http://www.smart.net/~mmontes/ec-cal.html
Ecclesiastical new moon: http://en.wikipedia.org/wiki/Ecclesiastical_new_moon
Paschal Full Moon: http://en.wikipedia.org/wiki/Paschal_full_moon
De meest uitgebreide bron hierover: Computus: http://en.wikipedia.org/wiki/Computus

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Dinsdag, 19 April 2011
Na de stormramp die Nederland teisterde in 1953, werden niet alleen de gebroken dijken gedicht, maar werden ze ook verhoogd.
Dat is de situatie waarin ik verkeer. De 'schade' is ongeveer hersteld, en de verslapte spieren zijn weer aktief. De aandacht gaat nu naar versterking van alle(!) spieren die de ruggewervels bijeen houden, want die zitten schots en scheef. Maar er is geen sprake van osteoporose of 'versleten wervels'. Hoera!
Ik loop met twee Nordic Walkingstokken. Niet als steun, maar als oefening.
Ik 'haal' op dit moment hooguit een kwartier.
Dat is mijn Deltaplan. Ik ben geen dijkenbouwer maar bodybuilder. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Woensdag, 20 April 2011, nicht Tini 82!
Vandaag geen column.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Donderdag, 21 April 2011
Als Jeroen nog eens een dichtbundeltje zou uitgeven zou het 'Vanuit de Stilte', of zoiets moeten heten, of 'Van een Afstand Gezien'. Beide onderstaande gedichtjes die, hij mij kortgeleden stuurde, roepen bij mij onweerstaanbaar dat beeld op.
Jeroen bekijkt het rustig vanaf een afstand, en schrijft alleen het allerdringendste op.
Zodoende blijft het eenvoudig, en behoudt hij zijn stilte en zijn afstand.
  Boom

Voel de wind gieren
Even is het stil
Geen blaadje beweegt
De boom staat tussen bomen

Machtig en standvastig
Ze staart naar de wolken
Een bries
De takken kraken

Onder de boom spelen kinderen
Ze knikkeren
Kom binnen
Het eten staat klaar

De boom geeft geen krimp
Het begint donker te worden
De lichtjes worden ontstoken
In de verte razen koplampen
Mooi mens

Een vrouw is een bloem
Ze verwelkt
als de tijd verstrijkt

Maar als ze bloeit
wil ze aandacht
Ze leeft op

Ze straalt
Een glimlach verschijnt
op haar gezicht


(14-4-2011)

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Goede Vrijdag, 22 April 2011
Ik miste al een aantal dagen mijn dagelijkse gedicht van Poem-A-Day. Meestal ben ik er snel mee klaar en druk op 'delete'. Vooral die lange 'epische' gedichten zijn mijn smaak niet. Ik wilde al naar de uitgever schrijven toen ik op het idee kwam om de spam van mijn Gmail te inspecteren. Daar stonden ze allemaal!! Gmail had kennelijk zijn spam-filters strakker aangespannen. Het zij zo. Kijk zelf ook maar eens naar je spam als je Gmail hebt.
Het geval wil dat ik juist was uitgekeken op 'Het Nieuws', en moe was van 'De Analyses' in al mijn internet kranten. Dat ligt aan mij, niet aan kranten. Zoveel zelfkennis heb ik intussen wel. Het is een teken dat ik weer eens 'naar de dichters' moet voor blikverruiming. Gisteren was dat gevoel al begonnen, en nu kreeg ik opeens een hele lading, en hoefde ik niet mijn internet-adresjes af te schuimen.
Nu is 'blikverruiming' een geduldsproces, en veel gedichten ineens werken averechts. Ik hou van die kleine korte gedichten [uitzonderingen daargelaten] die een paar nadenkertjes bevatten die pas na herhaald lezen opbloeien. In een gedicht van Pamela Spiro Wagner, How to Read a Poem: Beginner's Manual, staat daarover:

Treat a poem like dirt,
humus rich and heavy from the garden.
Later it will become the fat tomatoes
and golden squash piled high upon your kitchen table.
En zo, na lang wikken en wegen, koos ik het onderstaande. Het houdt mij bezig, al is het nog lang niet de 'lekkere vette tomaat' waar Wagner het over heeft:
Burning of the Three Fires,
by Jeanne Marie Beaumont,

(June 30, France)

i
I set the cookbook on fire
by holding it close to the
reading lamp

ii
I began the reading lamp fire
by holding it close
to romance

iii
I lit the romance by
holding it
close to the cookbook
Dit gedichtje houdt mij hevig bezig. Ik ben dus verliefd.
'Het Nieuws' en 'De Analyses' kunnen mij vandaag gestolen worden.
_____________________
How to Read a Poem: Beginner's Manual, http://www.poets.org/viewmedia.php/prmMID/20592
Burning of the Three Fires, http://www.poets.org/viewmedia.php/prmMID/22170

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Paaszaterdag, 23 April 2011
Het begint tot mij door te dringen, of anders gezegd, ik word mij geleidelijk bewust, dat ik voor het eerst langer dan een paar maanden op dezelfde plek ben gedurende de zestien jaar dat ik NL "voorgoed heb verlaten".
Waar merkte ik dat aan? [Behalve aan de kalender natuurlijk!]
Ik had opeens meer behoefte aan de kleinere lokale kranten. Die bekijk ik meestal vluchtig, en concentreer mij op El País voor de nationale analyses. Ik dacht eerst dat het lag aan het 'ontwaken' uit de 'afwezigheid' veroorzaakt door de heup- en rugpijnen. Maar dat snijdt geen hout, want alleen het schrijven er over was beperkt, niet zozeer de interesse en het bijlezen.
Nee, het was duidelijk dat ik opeens óók meer-en-meer behoefte had aan de analyses van de lokale of regionale politiek zoals die alleen verschijnen in lokale bladen. Mijn gevoel van 'ik woon in Spanje' verschoof naar 'ik woon op de Canarias', en 'dus' moet ik daarover bijlezen.
Natuurlijk blijf ik altijd 'street observer', maar dat gaat over micro-details, meestal algemeen-menselijke, die soms weinig met de regio uitstaande hebben.
Aldus groeide mijn verwondering-over-mezelf de laatste weken. Ik ging mij vragen stellen over mijn manier van waarnemen. Hoe bekeek ik Iquique in de Atacama woestijn toen ik daar voor de derde keer was? Wat las ik Kuruman in de Kalahari woestijn toen ik daar voor de eerste-en-enige keer woonde?
Hoe ging ik daar om met 'het regionale' versus 'het nationale'? [Als ik even mijn doorgaande belangstelling voor het wereldgebeuren via mijn internetkranten, en het 'street observer' gebeuren, terzijde leg?]
Ik moest vaststellen dat ik mijn lokale waarneming helemaal beperkte tot 'street observation'. Ik heb dan geen behoefte aan analyse van het lokale gebeuren. Ik beperk mij wat dat betreft tot het nationale niveau. Dat is de kans 'die ik moet grijpen'. Daar gaat alle energie in. Tegen de tijd dat ik 'vol' daarvan ben, ben ik weer weg.
En dát nu is anders. In ben 'vol' van het nationale gebeuren, en ben [nog] níet weg. Ik kom toe aan de politieke en culturele analyses van de regio.
Ik moest toen denken aan de analyses van de Frans-Russische cultuur-socioloog Georges Gurvitch. Hij onderscheidde drie niveaux van waarnemen als je een cultuur van buiten benadert. Ghislaine had mij daar al heel vroeger op gewezen toen zij zelf bezig was met culturele sociologie. Gurvitch ziet bij de cultuurstudie van een land drie lagen: Het fotografeerbare of het 'toeristische'; dat wat je aan de oppervlakte ziet(1). Vervolgens wat je kunt lezen en wat is afgesproken. Dat is het niveau van de beschreven normen en wetten(2). Tenslotte de waarden en waardesystemen die een buitenlander zich nauwelijk eigen kan maken of begrijpen(3).
Nu heb ik vanaf het begin 'toeristische objecten' vermeden: "Ik ben geen toerist", zeg ik altijd botweg als mensen mij daarnaar vragen. Ik dook metéén in de tweede laag van Gurvitch: Wat zeggen en schrijven ze over zichzelf? Op die manier maakte ik een kans, zo dacht ik, af en toe iets te begrijpen van de derde laag, van de Franse, Spaanse of 'noem-maar-op' Ziel. Zo denk ik over mijn 'ontdekkigsreis'.
En nu ben ik kennelijk lang genoeg ononderbroken op deze ene plek, en ik raak geïnteresseerd in de Canarische Ziel, en de Gomeraanse Ziel opent zich af en toe.
Zover kun je komen als 'street observer' en krantenlezer. Gurvitch heeft gelijk.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Paaszondag, 24 April 2011
Prospect Magazine had een interview met Timothy Garton Ash. Hij is historicus en journalist, en schrijft columns in El País. Hij was aan de beurt in "The Browser's FiveBooks section". Daar worden wetenschappelijke 'autoriteiten' uitgenodigd om voor de geïnteresseerde leek vijf essentiële boeken op hun vakgebied te noemen. Garton Ash doet dat, maar zijn motivatie, en de details die hij er uit ligt, zijn het meest interessant. Het gaat om zijn vakgebied tussen journalistiek en geschiedenis-wetenschap waarvan de belangrijkste taak is om de gebeurtenissen van het heden [geschiedkundig] te interpreteren: "What is the history of present?". De vijf gekozen schrijvers beschreven hun eigen 'present' ... of probeerden die te beschrijven.
Uit Herodotus' The Histories haalt hij: "Well this is what the Persians say about it and this is what the Greeks say about it, so let's try and work out what's the truth in between". Kortom: "Allebei de verhalen zijn partijdig. Op mij rust de taak om de waarheid te zoeken".
Bij Thomas Babington Macaulay's, Historical and Critical Essays ontdekt hij het meesterschap in grensgebied tussen politiek en literatuur: "Quite a lot of my work is on the frontier between literature and politics, and Macaulay is absolutely there".
Garton Ash las George Orwell's Homage to Catalonia vóór hij dertig jaar geleden naar Polen ging om over Solidaridad te rapporteren. Hij houdt Orwell's slotzin voor ogen. Ondanks diens bekende precisie om alleen over waargenomen feiten te schrijven luidt die niettemin: "Beware of my partisanship, my mistakes of fact, and the distortion inevitably caused by my having seen only one corner of events".
Hugh Trevor-Roper's, The Last Days of Hitler, dat zozeer is gebaseerd op feitelijke waarneming en interviews met Hitler's bunkergenoten, doet toch een appèl aan de fantasie. Garton Ash is gefascineerd door Trevor-Roper's uitspraak in diens afscheidsrede: "When you've got the facts straight, and read all the documents, then you have to imagine yourself, almost like a novelist, into that world".
Kortom, het moet een 'vertelling' worden, maar toch: "Raak niet aan de feiten!"
Tenslotte kiest Garton Ash uit The Diaries of Evelyn Waugh diens dagboeknotitie als Waugh in 1930 een reportage moet maken van de kroning van Haile Selassie. In een kroeg schrijft hij een prachtig verhaal over het 'straatrumoer' van het onbeschaafde volk. Dan gaat hij naar buiten ... en er is helemaal geen 'straatrumoer'!
Dat is een gevaarlijke tweesprong zegt Garton Ash. Waugh schrijft later een beroemd geworden satirische roman over dat onderwerp en zijn fantasie vooraf --Black Mischief-- maar in de reportage blijft Waugh bij de feiten.
Iedere betrokken journalist gaat enthousiast --maar vol met vooroordelen en fantasieën-- naar een oorlogs- of opstandscene. Maar die "gevaarlijke tweesprong" mag hij niet missen. Hij schrijft óf een roman, óf een reportage.
Maar, zo waarschuwt Garton Ash, dat wordt tegenwoordig vaak doorelkaar gehaald.
Ik zal er op letten bij de 'berichten' over de 'Arabische Opstanden'.
__________________________
Herodotus, The Histories: en.wikipedia.org/wiki/Histories_(Herodotus)
Thomas Babington Macaulay, Historical and Critical Essays:
http://en.wikipedia.org/wiki/Thomas_Babington_Macaulay,_1st_Baron_Macaulay
George Orwell, Homage to Catalonia: http://en.wikipedia.org/wiki/Homage_to_Catalonia
Hugh Trevor-Roper, The Last Days of Hitler: en.wikipedia.org/wiki/Hugh_Trevor-Roper
Michael Davie (editor), The Diaries of Evelyn Waugh: http://en.wikipedia.org/wiki/Evelyn_Waugh
Interview met Timothy Garton Ash [kort]: http://www.prospectmagazine.co.uk/2011/04/timothy-garton-ash-history-of-present/
Interview met Timothy Garton Ash [volledig]: http://thebrowser.com/interviews/timothy-garton-ash-on-history-present

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Paasmaandag, 25 April 2011
Aanstaande Zondag, twee dagen na de Kate and William Show, zullen we het volgende European Spectacle beleven, zo badineert Maureen Dowd in NYT. Benedictus XVI zal zijn onmiddellijke voorganger heiligverklaren.
Met grote haast, want hij wil wel 'positieve PR' ontlenen aan Jean-Paul II.
Maar Jean-Paul wilde nieteens onschuldige kindertjes beschermen tegen pedofiele bisschoppen en paters. Hij hield de superpedofiel van het Legion of Christ de hand boven het hoofd.
Dowd vindt dat het Vaticaan is als Wall Street. Daar krijgen degenen die de crisis hebben veroorzaakt een Gouden Handdruk. Het Vaticaan verklaart ze heilig.
En wat doen we met Berlusconi? (100 woorden)
__________________________
MAUREEN DOWD, Hold the Halo, NYT, April 23, 2011, http://www.nytimes.com/2011/04/24/opinion/24dowd.html

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Dinsdag, 26 April 2011
Als je de 'landkaart van het hiernamaals' bekijkt, dan zie je daar grote veranderingen in de laatste jaren. Het Amerikaanse onderzoeksinstituut, Pew Forum on Religion & Public Life, vond een paar jaar geleden het merkwaardige verschijnsel dat 74% van de mensen geloven in een hemel, maar slechts 59% denkt dat er een hel is. Ross Douthat, in NYT van eergisteren, haalt die cijfers aan, kennelijk omdat er een paar best-sellers over de geography of afterlife zijn verschenen die daarvan gebruik maken. Hij wijst op de 'gekte' van die situatie. Hoe kun je in een hemel geloven, en niet in een hel? Als je niet 'nee' kunt zeggen tegen de hemel [om naar de hel te gaan] dan zijn ook alle andere nee's van onze vrije wil betekenisloos: als beslissingen in een kinderspelletje: "They're like home runs or strikeouts in a children's game where nobody's keeping score."
[Natuurlijk kun je in geen van beiden geloven, maar daar gaat het hier niet over.]
Als je er even over nadenkt, zegt Douthat, dan zie je hoe 'alleen de hemel als vooruitzicht' heel deterministisch is. Net zo deterministisch als het materialistische denkmodel dat zegt dat ons leven totaal bepaald wordt door 'hormonen en genen'.
Het Pew-onderzoek werd gedaan in 2008 met een sample van 35 duizend. Genoeg om ruimschoots op details te kunnen letten: "Hoe ligt dat bij 'kleinere' religies?"
Een zeer lezenswaardig verslag [3pp; 1650 woorden] staat daarvan in The Boston Globe door hun religie-specialist Michael Paulson.
Hij gaat niet zozeer in op het 'gekke', maar verklaart het uit detailresultaten. Een belangrijke factor is dat meer-en-meer Amerikanen een 'aardige' niet-geloofsgenoot als buurman of kennis hebben. En ja, zou die dáárom naar de hel moeten?
Het hoogste percentage hel-gelovers vind je in bepaalde streken [Mississippi 82%], bij Evangelische en Afro-Amerikaanse protestanten, en bij Moslims. Het groeiende religieuze pluralisme is mede-oorzaak van het verdwijnen van 'de hel'.
Verder verdonkeremanen veel predikers de 'wrede en straffende' God. Afbeeldingen van Christus-aan-het-Kruis worden vervangen door die van De Goede Herder. Daarmee verdwijnt de hel uit het zicht.
Een ander verschijnsel is het toenemende Pollyannaism [blind or excessive optimism] dat maakt dat voor de Amerikanen de hemel het meest lijkt op 'America', maar dan zonder de bekende 'bezwaren' en 'klachten'. Als een soort "retirement home in the sky, or maybe an assisted living community without the physical deficiencies"
De mensen die in 'de hel' geloven, zijn ook degenen die vinden dat kwaad moet worden gestraft. Dat is niet exclusief voor wie in 'de hel' gelooft, maar al-met-al raakt het verschil tussen Goed en Kwaad uit het zicht. Dat is ernstig.
Douthat wijst er op dat De Hel essentiëel is voor het westerse humanisme. Dante's Divina Comedia is daarvan het symbool. Het onderscheid geeft betekenis aan onze daden, en aan onze vrije wil. Dat kunnen wij niet zomaar loslaten.
Ik denk nu opeens aan het publieke 'kwaad' van Berlusconi, en toch die stijgende populariteit bij de kiezers. Wat zou zo'n Pew-onderzoek in Italië opleveren?
________________________
Michael Paulson, What lies beneath: Why fewer Americans believe in hell than in heaven, The Boston Globe, June 29, 2008
http://www.boston.com/bostonglobe/ideas/articles/2008/06/29/what_lies_beneath/
ROSS DOUTHAT, A Case for Hell, NYT, April 24, 2011, http://www.nytimes.com/2011/04/25/opinion/25douthat.html
Pollyannaism: http://www.thefreedictionary.com/Pollyannaism, blind or excessive optimism, after the character Pollyanna, created by American writer Eleanor Porter (1868-1920).
De goddelijke komedie [De hel], http://nl.wikipedia.org/wiki/De_goddelijke_komedie#Deel_I:_Inferno_.28Hel.29

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Woensdag, 27 April 2011
--"Streep aan de balk!!" In ben gisteren voor het eerst sinds Oktober te voet naar de benedenstad afgedaald. Dat zijn tachtig meter. De route met de meeste trappen [die ik meestal nam] telt meer dan vierhonderd treden. Ik koos voor mijn 'première' de route met tweehonderd treden. De autoroute is natuurlijk zonder trappen, maar dat is een paar kilometer om.
Ik kan vijftien minuten op de vlakke weg. Maar van twee keer vijftien minuten, met een korte pauze, had ik mijn bekomst. Daarom rustte ik halfweg een vol kwartier in het zonnetje. Dat maakte drie kwartier. Mooi zo!! Proficiat!! (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Donderdag, 28 April 2011
In Duitsland zijn ze boos op Sony omdat die zich alle persoonsgegevens uit zijn Play-Station network heeft laten ontfutselen. Er is in de pers een boel 'Whodonit' aan de gang. Zie daarvoor o.a. de Forbes blog van Parmy Olson. In Duitsland wordt het 'Daten-GAU' genoemd. GAU staat voor Größter Anzunehmender Unfall dat foutievelijk door Van Dale wordt vertaald als 'zwaarst voorstelbare storing'. [bijvoorbeeld in een kerncentrale].
Het verschil tussen 'voorstelbaar' en 'aanneembaar' ontgaat Van Dale. Toch is dat essentiëel voor het Disaster Management. Nadat de creatievelingen aan de gang zijn geweest met het 'zwaarst voorstelbare', komt er een managementbeslissing die zegt "laten we aannemen dat ... ", en dáárop worden dan de diverse veiligheids- en zekerheidsmaatregelen gebaseerd. Niet op steeds veranderende creatieve inzichten.
De nucleaire ramp in Japan was niet alleen de zwaarst voorstelbare, maar een aardbeving van dat kaliber hoorde zelfs bij de aannamen. De geplande veiligheidsmaatregelen waren zelfs OK, maar het schortte in het onderhoud daarvan zodat die op het kritieke moment niet [voldoende] werkten. Zover over het verschil tussen 'voorstelbaar' en 'aanneembaar'.
Wat mij in de Duitse persberichten ook opviel was het inzicht dat Duitsland geen juridische stappen tegen Sony kon beginnen. Zoals alle grote internet­ ondernemingen is het juridisch verantwoordelijke hoofdkantoor in de VS of Japan.
Toen ging bij mij opeens een lichtje branden. Waar had ik dat meer gehoord?
Het was bij een discussie over de-kolonisatie in Australië. Australiërs --trouwens ook Zuid-Afrikaners-- zijn trots op hun 'de-kolonisatie'. 'Londen' is niet langer meer het 'hoofdkantoor' voor alles. Ze zijn nu baas in eigen huis: De-kolonisatie!
Maar het irriteerde mijn discussiepartners in Perth toentertijd hogelijk dat ik wees op een recent persbericht. De staatsbossen waren kort daarvóór geprivatiseerd, en een van de eerste beslissingen van de nieuwe Japanse eigenaar was om het centrum voor productontwikkeling in Perth, met medeneming van de sleutelfunctionarissen, naar Japan over te brengen. "Your colonial masters", zei ik spottend, "are no longer in London, but in New York and Tokyo". Dit schreef ik erover op 29 maart 2009:
" ... die bossen zijn nu handen van een 'hoofdkantoor' in Japan, dat, in puur-koloniale traditie, de export reduceerde tot kale grondstoffen, en de toegevoegde waarde met de kwaliteits-werkgelegenheid naar Japan haalde. Dat werd dus 're-colonization'."
Er moeten betere wetten komen, zegt het artikel in Die Sueddeutsche. Ik herinner mij een Duitse wet uit de tijd dat ik ermee te maken had, die verhinderde dat er [teveel] belasting van de grote internationals in 'fiscale paradijzen' terecht kwam. Die wet zei eenvoudig: 'Tien procent van je omzet in Duitsland beschouwen wij sowieso als winst, en dat bepaalt je minimale winstbelasting. Je ziet maar'.
Zo zou een wet bijvoorbeeld kunnen bepalen dat slordigheid met persoonsgegevens van Duitse onderdanen, sowieso, in Duitland, en naar Duitse wetten worden beoordeeld. Europa wordt anders gekoloniseerd door .... door wie zou je denken?
__________________________
Parmy Olson Blog,Was Sony Data Breach The Work Of Anonymous? Apr. 27 2011
http://blogs.forbes.com/parmyolson/2011/04/27/was-sony-data-breach-the-work-of-anonymous/
Datendiebstahl Playstation-Debakel Union will Sony in Regress nehmen, Die Sueddeutsche 28.04.2011
http://www.sueddeutsche.de/digital/datendiebstahl-playstation-debakel-union-will-sony-in-regress-nehmen-1.1090162

terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Vrijdag, 29 April 2011
Na een extra zonnige Semana Santa, zaten we gisteren opeens in de regen. Tropisch en zonder ophouden. De taxista waarmee ik naar de benedenstad ging, vertelde dat een trouwpartij van een Iers bruidspaar had moeten beginnen in de kerk. De laatste dagen hadden hij en zijn collega's meer dan zestig gasten uit Ierland naar de Parador gebracht, het luxe hotel. Medelevend zei hij:
--"Kom je van de andere kant van de wereld voor de zon, en dan dit."
Heel laat op de middag brak de zon weer door.
--"Gelukkig", dacht ik, "zo kunnen ze toch nog zonnige bruidsfoto's maken." (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zaterdag, 30 April 2011, Koninginnedag
Torrija is een oeroude Spaanse volkslekkernij die tegenwoordig meestal met Pasen wordt gemaakt. Het lijkt het meest op het Hollandse wentelteefje, maar de korst moet aan het oude brood blijven, en hier worden ze gefrituurd. Daardoor zijn ze veel krokanter. Als je 'recetas de torrija' in Google stopt, dan krijg je een keur van nostalgische grootmoedersrecepten met geringe verschillen.
Maar door een speling van de taal heeft torrija ook de betekenis van 'zich bezatten' gekregen. 'Tomarse una torrija' of 'cojerse una torrija' [een wentelteefje nemen of eten] is dus een eufemisme voor 'stevig drinken'. En 'tener una torrija por encima', letterlijk 'een wentelteefje erbij' of 'nòg een wentelteefje', staat voor een kater.
--"Waarom zou je als man geen wentelteefje mogen nemen?", luidt aldus het gezegde.
[Let intussen op dat het over een 'man' gaat. Teveel drinken is 'hier' alleen 'netjes' voor mannen. Maar dat is, dacht ik, in NL ook nog steeds zo].
De columniste Almudena Grandes ergerde zich dezer dagen aan een TV-uitzending waar modieuze chef-koks --deze 'moderne aristocraten', noemt ze die terloops-- rapporteerden over de 'revolutionaire innovaties' van de torrija. Ze dompelen het brood in exclusieve suikerstroopjes, gebruiken beschuit, besprenkelen het met passievruchtlikeur, of vullen ze met room of mango. Grandes zelf houdt het bij het recept van haar moeder, die het weer van háár moeder heeft. Laatst vond ze toevallig een recept van vijfhonderd jaar geleden: gewoon weken in gesuikerde melk, eventueel met kaneelstok en citroenschil gekookt, en gewenteld in losgeklopt ei. Dat was de lekkernij waar Spanjaarden speciaal met Pasen, als 'feestje' na de lange vasten, verlangend naar uitkeken. Zó gefascineerd dat het een eufemisme voor 'bezatten' kon worden.
Maar, zo vaart Grandes vervolgens uit, in dit Spanje van 'las vacas gordas', van de Vette Koeien, dit paradijs van 'nieuw-rijken' en rijtjeswoningen, zijn we vergeten dat de torrija een middeltje was om oud brood eetbaar te maken. Het is een belediging voor dit oude armeluis-recept, zo draaft ze door, dat we op deze manier bij het grote huisvuil zetten zoals eerder onze principes en onze ideologie. Zo zijn we in de miserie terecht gekomen. Die moderne miserie ruikt wellicht naar passievruchtlikeur en exclusieve suikerstroopjes. Maar van de 'torrija que tenemos por encima' [de kater, zie hierboven] kan geen innovatieve modieuze chef-kok ons verlossen.
____________________
ALMUDENA GRANDES, Torrijas, El País, 25/04/2011,
http://www.elpais.com/articulo/ultima/Torrijas/elpepiult/20110425elpepiult_2/Tes

terug eerste dagboekregel

Einde mijn Dagboek April 2011