Iquique (Chili), Zondag 1 April 2012, verhuisdag
Mijn Moleskine is vol. Ik ben aan de volgende begonnen. Een Finocam overigens. Hetzelfde lekkere blanco papier.
Op 29 Oktober begon ik ermee. Om 'mijn nieuwe leven ermee te begeleiden', zoals ik in dit dagboek schreef. Het zou de consolidatieperiode moeten worden.
Dat werd het ook, maar nu ik mijn lange wandelingen niet meer zo vanzelfsprekend kan maken, is er wéér sprake van 'een nieuw leven'. Ik gebruik het als 'denkboek'. Ik schrijf losse gedachten op, en al schrijvend ontdek ik vaak dat het niet klopt. Om die ontmaskering gaat het!!
Je kunt gedachten niet ongeremd hun gang laten gaan. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Maandag 2 April 2012
Margarita is gisteren goed aangekomen. We zitten nu in het hostal waar ik al vanaf 1998 kom. Ze kennen mij hier dus. Het is wel een stuk primitiever wat Internet betreft. Daarvoor moet nog een oplossing komen. Gisteravond hebben we als introduktie in een restaurant gegeten met traditionele menu's van de Andes. Vanmorgen heb ik met Margarita de eerste strandwandeling gemaakt. Vanaf hier naar de Zuidpunt. Dat was ruim een uur lopen. Om haar het strand van Iquique te laten zien. Naar de Noordpunt is iets minder ver en als strand ook niet zo interessant. Dat bewaren we voor een andere dag. Er is hier nog genoeg te lopen, en ik moet zuinig zijn met mijn energie. Die wil ik sparen voor het bestijgen van de "Paasberg" [Zo zal ik hem maar noemen, want van Vrijdag op Zaterdag is er een massale Paaswake nabij de top]. De 'topdrukte' wil ik vermijden. Ik maakte die wandeling vroeger regelmatig, maar of mijn energie van het moment het toelaat moet nog blijken. Het zit er in, maar dan moet ik het heel strategisch aanpakken.
Vanavond hebben we een afspraak met de Andrea Arturo, de 'gidsdame' waarmee we een aantal excursies in de woestijn zullen maken. Ze zal gids-chauffeuse zijn. Ik heb de vorige week een plezierig voorgesprek met haar gehad.
PS Nog geen oplossing voor aansluiting op het internet. Ik begin maar vast met schrijven.
terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Dinsdag 3 April 2012
Het gesprek met Andrea was heel vruchtbaar. We hebben de data vastgelegd. Morgen, Woensdag de eerste. Dan Zaterdag, en dan in de volgende week nog Dinsdag. Er was een excursie naar het voorgebergte van de Andes waar zij zich niet competent voor voelde. Het was ook niet helemaal het juiste seizoen daarvoor, maar ze zou informeren of dat a.s. Zaterdag nog zou kunnen met een specialist die ze kende. In dat geval schuiven we ons plan voor Zaterdag door naar de volgende week.
Daarna hebben we bij een speciaal visrestaurant gegeten dat ik nog van vroeger ken. Uitstekend. Straks maken we nog een wandeling naar de binnenstad. Om bij de LAN een detail van onze terugreis te veranderen als dat mogelijk is, en om te kijken of ik ergens mijn notebook kan aansluiten. Bij de I-café's waar ik tot nu toe binnenwipte, kreeg ik nul op rekest, en die grote waar ik vroeger altijd ging, is er niet meer. In nood kan ik altijd nog teruggaan naar het huis van Gabriela en Francisco. Daar is de WiFi waar ik de hele tijd al mee werkte.
terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Woensdag 4 April 2012
De grote verkenningsstrandwandeling die ik Maandagmorgen meteen met Margarita maakte, was toch teveel. Ik word daar niet meteen moe van, integendeel, het vitaliseert. Maar de andere dag lijd ik aan een soort permanente vermoeidheid. Heel vervelend! Ook al omdat het mijn aandacht en concentratie aantast. Maar we zijn de dag toch goed doorgekomen met noodzakelijke boodschappen en verkenningen. Per slot heeft Margarita nog een grote wandeling alleen gemaakt terwijl ik mijn lijf perfect plat ter ruste legde. Dat hielp, al moet het vandaag nog blijken.
We hebben vandaag de eerste excursie in de woestijn. Naar de salpetermijnen en de geoglifen. Dat zijn rotstekeningen op de bergwanden die van verre te zien zijn, en die dienden als oriëntatie voor de eerste karavanen die door de woestijn trokken vanaf de tiende eeuw, lang voor de Inca. Die hebben, overigens, ook rotstekeningen als 'richtingaanwijzers' achtergelaten.
Om acht uur staat Andrea, de gids-chauffeuse, voor de deur. Ik ben benieuwd.
Met WiFi is het gelukt. Ik heb een adres waar ik mijn notebook kan aansluiten, maar gistermiddag was ik zo moe dat ik liever thuis 'plat' bleef dan nog eens een wandeling naar de stad ondernemen. Ik zie het nog even aan. Ik maak alvast deze aantekeningen. Die kan ik meteen opladen als ik de kans heb.
terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Donderdag 5 April 2012
De tocht naar de salpetermijnen en de geoglifen was heel geslaagd. Ik had beide plekken al eens bezocht, maar ik zag nu veel meer. Andrea, de gids, wist er bovendien meer van, maar op het laatst heb ik afgehaakt van het gesprek tussen Margarita en Andrea. Native speakers onder elkaar gaat me te vlug. Ik zat op de achterbank zodat ik de gezichten niet kon zien. Dat helpt enorm bij het verstaan. Bovendien moesten de meiden over nog veel meer bijpraten. 'Such is life' thema's, bijvoorbeeld, want ze zijn ongeveer even oud. Toen we bij de geoglifos waren, was de hemel enigszins betrokken, althans geen felle zon zoals bij mijn vorige bezoek. Ik denk dat de foto's van de rotstekeningen daarom beter zijn geslaagd.
Omdat Margarita eigenlijk een geologe is, was ze in haar sas met allerlei geologische details van het [droge] zoutmeer waarlangs de de betrokken bergrug loopt. Andrea wist te melden dat het een 'actieve' salar [zoutmeer] was, wat wil zeggen dat eens in de zoveel tijd het water van de ondergrond zoveel stijgt dat het zout weer min of meer oplost en bestaande formatie van de zoutklompen verandert na herkristallisering. Ik zal daarover nog wat navragen. We zijn een eindje de salar op gelopen [er groeien zelfs bepaalde zoutminnende planten] en ik heb close ups genomen van de grillige formaties. Margarita - als vakvrouw - vergeleek de formatie daarvan met stalactieten, maar dan op kleine schaal. Ik denk dat het een boeiende fotoserie wordt.
Verder staat vandaag op mijn programma om mij fysiek koest te houden om energie te sparen voor de 'Paasberg' aanstaande Zondag. Het zit er in. Margarita gaat alleen een grote stadswandeling maken om in training te blijven voor de Transvulcania op La Palma de volgende maand waar ze gaat meedoen. Ik blijf thuis voor Mijn Reisbrief van deze week. Wel gaan we samen naar Agro T, de groente- en fruitmarkt waarvan ik in de reisbrieven al foto's heb laten zien. Ook moet het WiFi probleem nog worden opgelost. Ik heb het druk.
terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Vrijdag 6 April 2012
Vandaag ga ik mij weer koest houden. Gisteren lukte redelijk, maar het werd toch druk toen we er achter kwamen dat vandaag het museum gesloten zou zijn. Maar vandaag lukt het zeker, want Margarita is vanmorgen vroeg vertrokken naar Arica, voor een dagtrip. Tegen middernacht komt ze terug. Hoe graag ik ook een bezoek aan Arica had gebracht [ik verbleef er in '97/'98 een paar maanden] het was mij toch teveel. Mijn aandacht en energie gaat naar het beklimmen van de 'Paasberg' Zondagmorgen als de drukte voorbij is. Vandaag is het daar volle drukte naar het tijdelijke altaar dat ze hebben gemaakt bij het kruis vlak bij de top. Enthousiastelingen brengen er de nacht door als 'paaswake'. Maar daarna is het rustig, alleen de troep die ze achterlaten moet nog worden opgeruimd. Voorgaande jaren maakte ik die tocht regelmatig, maar nu, met het achterblijvende uithoudingsvermogen, heb ik het nog niet aangedurfd. Maar Zondag gaat het gebeuren. Kijken hoever ik kom. Bovendien wil ik Margarita dat unieke stukje Iquique laten zien.
Gisteren hebben we het regionale museum bezocht. Daar was een nieuwe afdeling over de allereerste bewoners van deze streek, de Chinchorro. Het waren jagers- verzamelaars. Het typische daarvan was dat al hun overledenen mummificeerden. Niet alleen 'notabelen' zoals in andere culturen. Ook baby's werden bewerkt. Ik geloof dat ik vroeger al eens heb geschreven over de stapels mummies die ik toen even buiten Iquique onbeheerd aan het strand aantrof. Nu is er kennelijk officiële interesse. Het zouden de oudste mummies ter wereld zijn. De Chinchorro kwamen hier vanaf 6000 v.Chr. en werden rond 1500 v.Chr. verdrongen door een andere cultuur die kunst van de keramiek verstond. De Chinchorro kenden geen keramiek. Hun relatie met de 'eerste" bewoners van het Amerikaanse continent, zo'n tien duizend jaar geleden via de Beringstraat binnengekomen, is niet duidelijk. Er zijn theorieën dat er ook 'mensen' zijn meegekomen toen het Zuid-Amerikaanse continent zich afsplitste van Afrika. Ongeveer zoals de Australische Aboriginals van 'Indië' zijn afgesplitst. Ik zal het eens natrekken als ik het Internet weer rustig kan bezoeken.
Vandaag ga ik de reisbrief voor dit weekend afmaken. Gisteren heb ik de foto's daarvoor al klaargelegd. Ook zal ik tijd en energie hebben om eindelijk een WiFi-café op te zoeken. Ik heb vanaf Zondag mijn post nog niet gezien. Hoog tijd dus.
terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Zaterdag 7 April 2012.
Ik moet kort zijn, want mijn nachtrust was ook kort, en dadelijk vertrekken wij voor de excursie naar Pica. Gisteren was inderdaad een rustdag die me goed deed, en die ik nodig had. Ik schreef de reisbrief van dit weekend, en 's middags heb ik die als PDF verstuurd. Ik vond een I-café waar ik de kabel mocht inpluggen. Daar heb ik stevig doorgewerkt, want ik had 74 ongelezen mails te verwerken.
Margarita kwam pas na middernacht, zoals voorzien, terug van haar tocht naar Arica. [300 km Noord van Iquique, tegen de Peruaanse grens.] Dat werd dus 'even' napraten. Ze heeft het prachtig gevonden, en het stimuleert mij eens te meer om zelf Arica weer eens te bezoeken. Misschien wel voor de hele periode het volgend jaar. Ik ben wat uitgekeken op Iquique, het is mij ook te toeristisch geworden.
terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Zondag 8 April 2012
Het beklimmen van de Paasberg is geslaagd! Vanmorgen! Zoals ik verwachtte, was het een troep. Erger dan andere jaren zelfs, denk ik. Maar gelukkig ken ik het ook van de andere weken van het jaar. Dan is het bijna ongerept. Na een week herkende ik vaak nog mijn eigen voetstappen. Om half acht gingen we met een collectivo naar het beginpunt om geen energie te verliezen. Dat scheelde een half uur lopen. Bij de klim moest ik mijn uithoudingsvermogen natuurlijk aftasten. Dat was niet zo best. Ik had alleen met korte wandelingen mijn gewrichten en spieren op peil gehouden. Een kwartier ononderbroken stappen bleek te geforceerd. Tenslotte kwam ik 25 stappen in het zeer rulle zand, en dan twintig à dertig seconden mijn gestel even laten bijtrekken.
Boven, op 700 meter, met uitzicht op de stad en op de hoogvlakte, hebben we flink uitgerust en het meegebrachte fruit gegeten. Klassiek in één ruk door een zéér rul traject naar beneden hollen, zoals ik andere jaren deed, hebben we niet gedaan. Ik had het wel gekund, en het zou ook leuk zijn geweest. Maar mijn grootste geluk was dat ik überhaupt de tocht had volbracht. Maar Margarita heeft een knie waar ze voorzichtig mee moet zijn. Dat hebben we dus 'gewoon' gedaan.
De tocht naar Pica en de andere oasen was heel boeiend, maar met het oog op vandaag had ik mij gedeisd gehouden. Ik was in het verleden al een paar keer in Pica geweest op eigen gelegenheid. Met onze privé gids, Andrea, was het heel verrijkend. We bezochten ook de kleinere oasen in de buurt: Matilla, Huasco, en het zoutmeer van La Huayca. Daar werden we door de eigenaar van een luxe camping binnengelaten om zijn collectie lama's te fotograferen. Zijn camping is ecologisch en luxe, en het bleek dat hij goed wist wat hij deed met 'ecologie'. Heel informatief. Het is een van die campings die in de winter volstromen als in La Tirana de zeer populaire bedevaart plaatsvindt gedurende enkele weken in Juli. Er zijn campings in alle soorten en kwaliteiten, want die 'bedevaart' trekt veel publiek. Overdag snikheet, 's nachts vaak onder nul!
We hadden eerder La Tirana zelf bezocht, en wat begrepen van de geschiedenis. De mythe gaat terug op een Inca-prinses die op een Portugese edelman van de Spaanse veroveraars verliefd wordt en zich daarom wil [moet?] bekeren tot het Christendom. Maar haar Inca-volk vindt dat ontrouw, en ze wordt per slot vermoord. Maar het geheel is met 'moderne middelen' nogal opgefokt. Vandaar die massabedevaart en de commerciële echo daarvan in de rest van het jaar. Nu is het een religieus evenement, want het gaat niet meer om de Inca-prinses, maar om een verschijning van Maria. De link daartussen is echter nogal 'magisch'. Ik zal dat eens rustig natrekken, want de verhalen zijn tegenstrijdig, of op z'n minst incongruent. Alles bijeen was het een heel informatieve dag.
Het warmwaterbad in Pica, La Cocha was natuurlijk een verplicht nummer. Ik had het bij eerdere bezoeken gezien met schaars bezoek, hooguit een dozijn baders. Maar nu was het tjokvol. Ik hield het meteen voor gezien al had ik zwemkleding bij me. Margarita niet, als waterfanaat moest ze dit ook meemaken. Maar ook zij zou er wel op een rustig moment willen rondzwemmen om de halfdonkere grotten waaruit het warme water komt van binnen te bekijken. Daar was het nòg voller, wist ze te melden.
terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Maandag 9 April 2012
Gisteravond waren we bij Francisco en Gabriela uitgenodigd voor een welkomstfiësta met een paar vrienden. Het was heel gezellig, en het werd laat. Gelukkig had ik de hele middag lekker thuis kunnen uitrusten, mijn dagboek kunnen schrijven en andere organisatieklussen kunnen doen. Margarita was naar het strand. Dat is haar El Dorado. Verder moet het vandaag een rustige dag worden. Mogelijk naar het I-café om dit dagboek op te laden en de reisbrieven van deze week op de respectievelijke blogs te zetten. Alles heb ik voorbereid. Alleen 'het internet' ontbreekt.
Morgen wordt weer een lange dag. We gaan naar Pisagua. Het is de oudste natuurlijke haven van deze kust, maar voor de salpeterboom werd die vlug te klein. Er zijn daar nogal wat kerkhoven en monumenten, want voor de kust waren enkele zeeslagen in de oorlog met Peru en Bolivia eind 19e eeuw. Pinochet had er een van zijn bloedigste concentratie- en martelkampen. Voor de rijke Engelsen gedurende de salpeterhausse was het een ontspanningsoord met buitenhuizen. Het wordt dus een tocht naar de ziel van de Chileense natie. Onderweg zullen we nog een paar andere 'toeristische objecten' aandoen, o.a. een supergrote rotstekening. Het wordt dus een drukke dag. Voor Woensdag hebben we nog een privé excursie kunnen organiseren naar de Andes. Naar het voorgebergte weliswaar, maar toch op 3000 meter. Het is nog niet helemaal duidelijk waar dat op uit zal draaien, maar we moeten niet te laat terug zijn, want 's avonds hebben het eerste afscheidsdinertje. Dat deed ik traditioneel altijd met ieder van de belangrijkste vrienden afzonderlijk. Om meer tijd te hebben voor elkaar, en niet beperkt te worden door het rappe Spaans dat ze onder elkaar spreken. Maar nu dat samen met Margarita is, zal dat aspect wel verloren raken.
Gisteravond, tijdens de fiësta realiseerden we ons dat het einde van ons verblijf al snel in zicht komt. Margarita is al over de helft van haar dagen. Oppassen dat het geen haastwerk wordt met 'alles' wat we nog samen willen doen.
terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Dinsdag 10 April 2012
Ik zou vandaag met Margarita op weg zijn naar Pisagua, waar ik gisteren over schreef. Maar ik heb afgehaakt. Zij gaat alleen met Andrea, de gids-chauffeuse. Zo'n hele dag in een gedwongen ritme met maaltijden en rustpauzen op 'verkeerde' momenten is mij toch teveel. Het tast mij aan als het te lang en te vaak moet. Ik heb Pisagua eerder uitgebreid bezocht, en ik had die ervaring graag met Margarita gedeeld. Maar herhaalde uitputting maakt dat ik 'geen mens' meer ben. Om dezelfde reden heb ik ook afgehaakt van de excursie van morgen naar het voorgebergte, hoewel ik daar zelf niet ben geweest. Ik heb eerder wel de tocht over de Andes gemaakt naar Argentinië, en daar vanuit de bus de zoutmeren en de lama's gezien. Het zij zo. 'Beter blode Jan dan dode Jan'.
Vanavond sta ik met open armen, en met heldere geest klaar om de reisverhalen aan te horen. Dat was namelijk het vervelendste van die 'overbelasting', dat ik duf werd in mijn kop, alsof ik zaagsel in mijn hoofd had. Ik was niet meer creatief en nieuwsgierig. Kortom, het tastte mijn teveel aan.
En nu heb ik tijd om nog eens rustig wat juweeltjes hier in Iquique zelf te bezoeken. Als afscheid, want ik heb ook het 'plan' om hier niet meer terug te komen. Als het al Chili wordt --Paraguay schijnt ook een geschikt klimaatgebied voor mij te hebben-- dat wordt het Zuid-Chili, dat op Zuid-Frankrijk lijkt, en waar ik in 97/98 maanden heb doorgebracht, of Arica, zoals ik eerder deze week meldde.
Zo zit dat. Ik ga mijn eigen afscheidjes afwerken. Vanavond hoor ik de avonturen van Margarita wel.
terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Woensdag 11 April 2012
Gisteren ben ik thuis gebleven. Margarita was naar Pisagua. Daar zijn nogal wat monumenten van de Chileense geschiedenis. Ook van de zwarte bladzijden, zoals de kerkhoven die dictators hebben achtergelaten; zoals enkele massagraven van Pinochet. Maar ook andere 'geschiedenis' zoals van twee zeeslagen van de veroveringsoorlog op Peru en Bolivia, of prehistorisch, of de prille geschiedenis van de Chili Salpeter vóór Iquique de belangrijkste haven werd.
Ik heb hier thuis de foto's voor de volgende reisbrief geselecteerd, en een paar stadswandelingen gemaakt om mijn eigen afscheid te gedenken. Dat zou er bij inschieten met zo'n hyperactieve toeriste in de buurt.
(100 woorden)
terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Donderdag 12 April 2012
De dagen beginnen nu echt geteld te raken. Morgenavond, Vrijdag, gaan we naar het vliegveld voor vertrek op Zaterdagmorgen om 00:20 naar Santiago de Chile. Daar moeten we wachten tot 13:00 voor de vlucht naar Madrid. We moeten nog een hotel regelen op het vliegveld als we niet 'sleeping on airports' willen plegen. Dat was mijn plan en gewoonte in dergelijke situaties, maar Margarita zag dat niet zitten. Gisteravond had ik het afscheidsdinertje met Gabriela. Vanavond idem met Francisco. Straks drinken we nog afscheidskoffie met onze gids-chauffeuse Andrea en haar man.
Zoals je ziet, de lucht zit vol afscheid. Snik-snik. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Vrijdag 13 April 2012
Dit is het laatste bericht uit Iquique en Hostal Obispo Labbe. Morgenvroeg worden we wakker in Hilton op het vliegveld van Santiago de Chile. Vanavond om 22:00 staat Francisco voor de deur om ons naar het vliegveld te brengen. Gisteravond hadden we ons afscheidsdiner met hem in een restaurant met traditionele menu's van de Andes. Ik heb llama-vlees gegeten. Heel smakelijk. Francisco en Margarita probeerden andere specialiteiten. Het werd gezellig èn laat.
Vandaag moet er veel gedaan worden: inpakken, geld wisselen en verder afscheid van de vrienden alhier. Of ik kan opladen is nog niet duidelijk. Anders in Hilton morgenvroeg. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

Santiago (Chili), Hilton, Airport, Zaterdag 14 April 2012
We landden vannacht precies op tijd, 02:20. Vóór drie uur waren we in onze hotelkamer. Met een taxi van Hilton in de [hoge!] prijs inbegrepen. Het is bijna tien minuten rijden. Mooi geregeld! We hebben al onze instapkaarten voor dadelijk, en voor Tenerife als we in Madrid zijn. We hebben ruim de tijd. Om 13:00 vliegen we pas. Het is nu 09:20, [uit?]geslapen, gedoucht en geschoren. Ik doe nu nog wat mail, en dan gaan we ontbijten. Margarita is naar het zwembad. Lekker rustig allemaal als voorbereiding van de grote tocht van bijna 13 uur tot Madrid. We zien wel. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, 15 April 2012, 19:45 GMT, Tini jarig
Gelukkig had ik wat reserve opgebouwd in Santiago, want het slapen onderweg viel tegen. Je weet dat nooit.
In Madrid was het 'hollen', want we hadden een uur vertraging. Het lukte!
Slapen gedurende de drie uur durende vlucht naar Tenerife ging helemáál niet'. Ik werd steeds klaarder en klaarder wakker.
Op de boot viel ik tenslotte in een laveloze slaap. Een halfuurtje maar.
David, de partner van Margarita, en Ignacio, haalden ons om drie uur af.
Thuis [wat is 'thuis'?] sliep ik metéén non-stop tot zeven uur.
Mijn koffer miste de aansluiting. Dat zie ik morgen wel.
Eerst even dit. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Maandag 16 April 2012
--"Wat is thuis?", vroeg ik mij gisteren terloops af toen ik melding maakte van mijn eerste gevoelens na aankomst in mijn flatje. Het uitzicht op de zee? Op de Teide? En op Tenerife? Was ik dat vergeten?
Als uit een diepe droom werd ik wakker toen ik de reisherinneringen: Iquique, de woestijn, en de lange zit in het vliegtuig van mijn afschudde.
Schudde ik die af? Of werden ze verdrongen?
Hoe dan ook, ik werd pas wakker toen de zon al volop scheen.
Inderdaad met uitzicht op zee, Teide en Tenerife.
Het was het sluitstuk van mijn nachtelijke terreinverkenningen binnenshuis.
(100 woorden)
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Dinsdag 17 April 2012
Ik houd wel van speculaties over wat religie 'eigenlijk' is. Of 'was', want het is niet meer als vroeger. Het barst van de namaakreligies. Enkele daarvan noemen zich religie, andere 'groeperingen' schuwen dat woord als de duivel, maar lijken er in hoge mate op. In een nieuw boek van Alain De Botton, dat door David Brooks op 18 Maart werd besproken, en door Nicholas Kristof, de vorige week uitgebreid werd aangehaald, worden communisme, fascisme en diverse utopieën ook 'religies' genoemd omdat ze volgens dezelfde principes werken. Méér nog, grote kunstenaars, schrijvers of musici worden met de Heilige Man vergeleken, want ze geven betekenis aan het leven, en verheffen ons in Het Spirituele. Dat boek van De Botton heet Religion for Atheists.
Nadat we de kernwaarheden van religies --terecht-- de nek om hebben gedraaid, moeten we ons toch eens buigen over de werkwijze van religies, zegt De Botton. Hoe lukte het religies om saamhorigheid en ordelijkheid in gemeenschappen te brengen? [Tja, maar dan wel met godsdienstoorlogen tussen de gemeenschappen. GvE]
Terwijl de moderne universiteiten ongeëvenaard zijn in het produceren van feitelijke kennis, schieten ze te kort om dat om de buigen tot 'wijsheid'. Ieder individu moet dat maar zelf uitmaken, en een eigen filosofie over 'wijsheid' uitvinden, vervolgt De Botton. [Hier spreekt de fatale nostalgie naar de absolute wijsheid die van een ander moet komen, niet uit eigen verantwoordelijkheid, moed, durf en experiment. GvE].
Beide artikelen laten zien dat De Botton's boek tot nadenken stemt. Beide zijn zéér de moeite waard om te lezen alvorens je in De Botton te storten. Het stemde zowel Brooks als Kristof tot hardop nadenken, en dat alleen al is waardevol leesvoer.
Precies gisteren verscheen er in El País een beschouwing over dat thema vanuit een heel andere invalshoek. Het is van Juan Arias, de ex-priester en filosoof die Paus Johannes II op de meeste van zijn reizen heeft meegemaakt als journalist van El País. Hij vindt de a.s. 85ste verjaardag van Benedictus XV [overmorgen, de 19e] een reden om te speculeren op diens opvolger, en of die opvolger misschien het dubbele mandaat, van wereldlijk leider en religieus leider, eindelijk eens zal loslaten. Dat is volgens Arias de werkelijke bron van ellende. De religie, als anti-macht is gecorrumpeerd door de wereldlijke macht. Nadat zij in 330 onder Constantijn haar maagdelijkheid verloor, was het de gift van Pepijn de Korte die in 756 aan de Paus grote landerijen in Midden Italië schonk waardoor hij de grootste grootgrondbezitter werd. Dat werd hem in 1870 afgepakt, en er was een moment van waarheid toen Pius IX aanvaardde om, net als een gewone pastoor, te leven van de aalmoezen van de gelovigen, de bekende Piuspenning.
Met het verdrag van Lateranen met Mussolini werd hij weer ingepakt. Hij kreeg minder dan een halve hectare grond en soevereiniteit, maar daarvoor moesten de gelovigen stemmen op de partij van Mussolini. De Kerk werd fascistisch en gecorrumpeerd door Hitlers en Pinochets. Wat religie werkelijk betekende, aldus Arias, kon nooit blijken.
_____________________________
DAVID BROOKS Without Gods, Alain de Botton's 'Religion for Atheists'
http://www.nytimes.com/2012/03/18/books/review/alain-de-bottons-religion-for-atheists.html
NICHOLAS D. KRISTOF Learning to Respect Religion,
http://www.nytimes.com/2012/04/08/opinion/sunday/kristof-learning-to-respect-religion.html
Juan Arias, ¿Y si el Papa renunciase a ser Jefe de Estado?,
http://elpais.com/elpais/2012/04/12/opinion/1334230316_223773.html
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Woensdag 18 April 2012
Het interessante van de beschouwing van Juan Arias die ik gisteren aanhaalde, is niet 'de vorm' en 'de manier waarop' religies hun doelen bereiken, waarop Alain De Botton zijn aandacht vestigt, maar het 'inhoudelijke waarom' van het succes van het christendom waar Arias op wijst.
Dat 'inhoudelijke waarom' was de stelling dat alle mensen gelijk zijn voor de God van de christenen, en dat stond haaks op de cultuur van de Romeinen en Grieken. Dat was de historische 'innovatie' van het christendom.
Minnaars van de Griekse en Romeinse cultuur spelen verstoppertje met de realiteit dat het allebei perfide slavenmaatschappijen waren. De snelle verspreiding van het Christendom in het Romeinse Rijk verliep dan ook via soldaten en slaven die het als een bevrijding beleefden. Je kunt dat mooi zien op de animatie Religion.swf op www.mapsofwar.com.
De deal die Constantijn sloot met de Christenen wordt in de officiële kerkgeschiedenis gezien als een 'erkenning', maar Arias wijst er terecht op dat De Kerk haar 'maagdelijkheid' verloor toen Constantijn aan De Kerk alle rechten en privileges van het Romeinse Rijk overdroeg. Het was het einde van het christendom.
Daarna ging de onderdrukking van het klootjesvolk gewoon door, want de agrarische maatschappij had slaven nodig om rijk te worden van de 'meerwaarde' [dat woord komt in dit verband van Marx]. Een moeilijkheid ontstond in de middeleeuwen toen de landbouw in niet-christelijke maatschappijen gewoon 'slaven' nodig had, en daarvoor 'ongelovigen' gebruikte. De Kerk had echter de traditie tegen slavernij te zijn.Maar ja, kloosters en bisschoppen waren grootgrondbezitters, en hadden 'dus' slaven nodig.
De 'slaven' in de christelijke maatschappij heetten daarom 'horigen' of 'lijfeigenen'. Op die manier werden alleen de bordjes verhangen. Handig, nietwaar?
In het diep-christelijke Zuid Afrika was het systeem nog gebruikelijk tot en met de Apartheid. Daar heetten ze 'plaaswerkers', en werden samen met het landgoed ['plaas' in het Afrikaans] verkocht aan de nieuwe eigenaar. Het waren dus 'horigen'. Ik heb daarvan de laatste 'opruiming' meegemaakt tijdens mijn eerste reizen naar Zuid Afrika en er enkele essays over geschreven. Behalve ideologie, was het ook de bedrijfsmechanisatie die dat massale gebruik van 'slaven/horigen/lijfeigenen/plaaswerkers op scherp stelde.
De overeenkomst het Industriële Tijdperk is interessant. Vooral ook het detail dat we ongegeneerd terugkeren naar 'natuurlijke' ongelijkheid die we nu 'inkomenskloof' noemen. De principiële gelijkheid van alle mensen past niet in de dominante [nu kapitalistische] cultuur. Net zo min als in de Griekse, Romeinse en Middeleeuwse.
Het idee van De Botton om eens de kijken naar het 'hoe-en-waarom' van het succes van religies is uitstekend, maar zou zich niet moeten beperken tot de rituelen en andere 'groepsvormende' technieken. Ook inhoudelijk kan er wat aan de hand zijn.
__________________________
History of Religion: http://www.mapsofwar.com/ind/history-of-religion.html
About sociocracy, Yzerfontein, 29 january 2000, http://www.van-eyk.net/gerard/biblio/sociocra.htm
Analysis of empowerment projects, Yzerfontein, 8 februari 2000, http://www.van-eyk.net/gerard/biblio/analysis.htm
Zwarte wijnboeren, empowerment in de wijnstreek, Yzerfontein, 10 februari 2000,
http://www.van-eyk.net/gerard/biblio/empowerx.htm
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Donderdag 19 April 2012
Even de vinger aan de pols houden. Even een paar passen op de plaats maken vóór ik doorhol. Waar ben ik? In San Sebastián, in mijn werkkamer, aan het notebook.
Ik kijk uit op de grijze ochtendzee. De hele horizon is grijs, maar verder is het onbewolkt. Het zal dus weer een zeer zonnige dag worden. Maar wel met de harde koude wind die hier al weken schijnt te duren.
OK, daar ben ik dus.
OK, hier ben ik dus.
En nu verder.
Nee! Niet meteen verder! Nog even stilstaan, stilzitten.
Hollen kan nog de hele dag, de hele week. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Vrijdag 20 April 2012, nicht Tini jarig
Dóórhollen, dat was gisteren mijn diagnose. Heel juist!
En een vleugje jet lag.
Wat heb ik ermee gedaan? Bruisende energie de nek omdraaien kan niet. Het enige wat ik kan doen is voor één doel kiezen. Daar kan ik als een wildeman mijn energie kwijt. Tot ik weer tot bezinning kom.
Zelfs als ik dan ontdek dat mijn energie 'betere' doelen waardig was geweest, heb ik toch het tevreden gevoel 'iets' afgemaakt te hebben. Zo heb ik gisteren en eergisteren de tachtig procent van het boek die 'af' zijn printklaar gemaakt voor mijn meelezers.
Maar nu stagneert het printen. Bèèèèèh!! (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zaterdag 21 April 2012
Ik lees deze dagen van Ernest Hemingway, De oude man en de zee, in de vertaling van J. W. F. Werumeus Buning. Uit 1953! Lekker ouderwets Nederlands vind ik het. Ik kende het verhaal natuurlijk, maar ik weet niet of ik het ooit in het Nederlands heb gelezen.
Ik keek bij de Nederlandse Wikipedia of er andere vertalingen bestonden, en zag dat er helemáál geen vertaling werd genoemd. Ik vond dat een mooie gelegenheid mijn steentje bij de dragen aan Wikipedia. Ik zocht uit hoe dat moest, en vermeldde de feiten van het boekje dat ik in handen had. Ik schreef erbij dat het alleen nog antiquarisch te krijgen was. Dat wist ik sinds ik een paar weken geleden op zoek ging naar die vertaling, en het boekje in het Amsterdamse antiquariaat Boek & Glas via het Internet kon kopen.
Drie minuten later was mijn aanvulling verwijderd. Maar dat zag ik pas vanmorgen. Door een zekere Mw Kleuske die kennelijk als een waakhond de Nederlandse Wikipedia bewaakt. Ik probeerde 'in overleg' te treden, en eenvoudig te vragen
--"Hoezo? Waarom? Is het ongewenste informatie?"
Ik had gisteravond flink moeten 'studeren' om er achter te komen hoe je een aanvulling aanbrengt. Dat lukte. Vanmorgen heb ik weer geruime tijd gestudeerd. Nu over hoe je 'in overleg' kunt treden. Dat is niet gelukt.
Ik vraag mij nu af of ik verder zal studeren op hoe ik mijn steentje kan bijdragen, of, zoals we hier in Spanje zeggen, mi grano de arena, mijn zandkorrel.
Misschien kan ik mij beter bezighouden met de actualiteit over dit boekje. In Frankrijk is een rel aan de gang over de vertaling daarvan. De 'vertaler', François Bon, vindt zich 'auteur', en heeft zijn vertaling gratis op het Internet gezet. Gallimard, je houder van de rechten van de oude Franse vertaling is boos, en heeft stopzetten van de [gratis!] verkoop geëist. Lekker spannend dus.
Mogelijk is nog actueler het NYT commentaar op de Franse verkiezingen van morgen door een Franse journalist die voor de Frankfurter Allgemeine Zeitung werkt. Lekker 'internationaal'. Niet al te Frans- chauvinistisch.
Het is prachtig commentaar-plus-analyse dat ik nog nergens zo helder heb gelezen. De titel zegt het al: Voting for Yesterday in France. Vooral is opvallend, wat je al langer tussen de regels kon lezen, dat géén van de kandidaten ermee overweg kan de Frankrijk een 'gewoon' land is, en eigenlijk helemaal niet de 21ste eeuw in wil stappen.
Vooral de illustratie van Sam Island is 'sprekend' en hilarisch: De Eiffeltoren steekt als een struisvogel de kop in het zand. Die moet je zeker even apart aanklikken met de link hieronder.
________________
Ernest Hemingway: http://nl.wikipedia.org/wiki/De_oude_man_en_de_zee
Laurent Margantin, Où se procurer <Le Vieil homme et la mer>, traduction de Fran&ccedi;ois Bon?, Le Monde 18 février 2012
http://carnetsdoutreweb.blog.lemonde.fr/2012/02/18/ou-se-procurer-le-vieil-homme-et-la-mer-traduction-de-francois-bon/
OLIVIER GUEZ, Voting for Yesterday in France, NYT, April 20, 2012
http://www.nytimes.com/2012/04/21/opinion/voting-for-yesterday-in-france.html
Eiffeltoren vlg Sam Island:
http://graphics8.nytimes.com/images/2012/04/21/opinion/0421OPEDisland/0421OPEDisland-articleLarge.jpg
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zondag 22 April 2012
In zijn autobiografie, Something of Myself, laat Rudyard Kipling zijn moeder zegggen:
--"Wat je eigenlijk wil zeggen is 'Wat weet je van Engeland als je alleen Engeland kent?'"
--"Ja", zegt hij dan blij: "Dat is het! Wat weet je van de wereld als je alleen de wereld kent".
Deze mini-anekdote kwam mij gisteren weer voor de geest toen ik eindelijk interessante analyses las van de Franse verkiezingen van vandaag. Ik had de laatste weken al stevig gebaald van de saaie berichten daarover in Le Monde. Een kat-en-muis spel leek het wel. Allemaal suggereerden ze dat ze dachten als Marine Le Pen die "alle buitenlanders eruit" wil hebben, maar het mocht niet hardop worden gezegd want Marine zou daar onmiddellijk gebruik van hebben gemaakt. Het buitenlandersprobleem werd aldus een taboe probleem. Net zoals zoveel andere problemen in het Frankrijk van nu.
Alleen Eva Joly gaf deze week een prachtig antwoord aan Marine Le Pen. Sarkozy noch Hollande durfden dat aan; angst om klantjes te verliezen. Joly zei:
--"... Nous sommes chez nous, nous les Bretons, les Corses, les Occitans, nous les Polaks, les Portos, les Ritals et les Espingouins, nous les Youpins, les Nègres, les Bougnoules. Et nous, les Norvégiennes ménopausées... "
Daar moet Marine het mee doen. Je moet het even bekijken op Dailymotion. Hilarisch!
Voor zo'n tekst moet je Frankrijk van de buitenkant hebben bekeken. Marine Le Pen zoekt haar aanhang bij de ontkenners van de veranderde plaats van Frankrijk in de wereld. Met het refrein l'exception française ontkennen ze de waarneming dat Frankrijk gewoon een gemiddeld land is geworden, met gewone massaconsumptie en zo meer.
Olivier Guez is ook iemand die Frankrijk van de buitenkant heeft gezien. Hij is Fransman, werkt voor de Frankfurter Allgemeine Zeitung, en schrijft in New York Times Voting for Yesterday in France. Gisteren noemde ik al de prachtige illustratie van dat artikel: De Eiffeltoren die als een struisvogel de kop in het zand steekt.
Hij somt perfect op wat de presidentskandidaten 'niet' zeggen, en concludeert:
--"Indeed, the French don't like the 21st century, and would gladly give it back".
Guez verwijst ook naar de algemeen Franse deceptie dat Europa niet volgens de inzichten van Frankrijk is gevormd, dat het niet een uitvergrote vorm van Frankrijk is geworden. De Gaulle had daar al moeite mee. Ze willen bij de grootheid van vroeger blijven. Alles wat wijst op het tegendeel noemen ze: Exception Française.
Als dooddoener, als zoekhouder.
De vraag is wat de kiezers in Frankrijk vandaag zullen doen. Zullen ze braaf het gewauwel van hun leiders volgen? Zullen ze met z'n allen dwars uit de flank gaan, en, bijvoorbeeld, Marine Le Pen, of zelfs Eva Joly, in de tweede ronde kiezen? Wat weten die kiezers van Frankrijk als ze Frankrijk nog nooit van buiten hebben gezien?
_________________________________
Joly à Le Pen : "Nous, les Norvégiennes ménopausées, nous sommes chez nous !",
http://www.rue89.com/zapnet/2012/04/19/joly-le-pen-nous-les-norvegiennes-menopausees-nous-sommes-chez-nous-231335
http://www.dailymotion.com/video/xq7xq7_eva-joly-nous-les-ritals-et-les-espingouins-nous-les-youpins-les-negres-les-bougnoules-nous-les-norv_news
Voor OLIVIER GUEZ en Eiffeltoren als struisvorgel: zie voetnoten van gisteren.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Maandag 23 April 2012
Ziezo, nu weten we het alvast uit buitenlandse bron: Marine Le Pen haalt ongeveer 20%, en François Hollande ligt een paar puntjes voor op Nicolas Sarkozy. Opnieuw pijnlijk voor de Franse dat hun nationale wetten over geheimhouding van verkiezingsresultaten niet door iedereen worden gerespecteerd. Ik haalde gisteren Olivier Guez al aan over de algemene Franse deceptie dat hun superieure wetten en inzichten niet algemeen worden gerespecteerd. Het is een trekje van hun Mediterrane macho-denken: Je moet 'superieur' zijn; anders ben je 'niets'. Dat is je enige keus. Alles of niets. Het absolute "d'rop of d'ronder".
Daarmee miskennen ze het Noord-Europese denken, dat ook deel is van het Franse cultuurgoed. Je kunt Frankrijk zelfs met vrucht beschrijven als een duurzaam 'conflict', of een duurzame '[on]evenwichtigheid', tussen beide culturen.
Het Noord-Europese denken heeft natuurlijk ook gevoel voor eigen kwaliteit, maar we doen daar niet zo macho-achtig mee.
--"Je kunt best wel lekker dansen, ook al is het niet met de bruid".
Noord-Europeanen zijn ook niet zo gedeprimeerd als een ander het niet gelooft. Ze kunnen er grappen over maken. Zoals Eva Joly als ze 'wij Fransen' beschrijft, en in de 'voetnoot' de Norvégiennes ménopausées toevoegt.
Typisch vrouwen onder elkaar. Ik hoor Marine Le Pen zoiets nog niet zeggen. [Hoe noem je een macho vrouw? Een 'macha'?]
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Dinsdag 24 April 2012
Henk reageerde onmiddellijk op mijn column van gisteren. Zoals vaak pikt hij niet in op het hoofdthema, de Franse verkiezingen in dit geval, maar op een opmerking terzijde. Wel zo leuk. Bedankt. Ik citeer:
--"Mooi dat je het Noord-Europese denken erbij haalt, en dat tegenover het Mediterrane macho denken zet. In de sport zie je dat ook. Het gaat meer om de punten dan om de sport. Winnen! Winnen! Winnen! En de rest is bijzaak".
[Nou ja, vergeet de politiek niet: Neuzen tellen gaat daar óók voor nadenken. GvE]
--"Maar ik dwaal af. Ik vind dat je dat 'Rijnlands Denken' moet noemen. Dat wilde ik zeggen. Het is helemaal Nederlands. In het Scandinavië van onze Norvégienne ménopausée [ha ha, leuke retorische vondst] is het veel koeler. Lekker 'dansen ook al is het niet met de bruid', is ook typisch (bescheiden) Nederlands. Dus Rijnlands. Wat vind je daarvan?"
Tja Henk. Ik weet eigenlijk niet goed wat Rijnlands Denken is. Ik heb er pas kortgeleden van gehoord, en volgens Wikipedia is het een vorm van kapitalisme, namelijk kapitalisme 'met een menselijk gezicht'. In die zin hoort het volgens mij thuis in het rijtje dat ik 14 Maart j.l. van Thomas Friedman aanhaalde waarin hij zich afvraagt welk kapitalisme wij in 2012 zullen gaan beleven, Dat van China? Dat van Indië en Brazilië? Dat van Singapore en Israël? Of het Europese veiligheidsnetkapitalisme? Er zijn nogal wat soorten 'kapitalisme'. Goed artikel trouwens.
Maar binnenkort zal ik het weten. Toevallig discussieert Ghislaine daarover met een paar vrienden - filosofen. Zij heeft mij zojuist beloofd daarvan wat discussiestukken toe te sturen. Eerder heeft dat groepje met elkaar al een paar seizoenen het denken van de Nederlandse Republiek van de 16e eeuw onder de loep genomen aan de hand van dat boek van Jonathan Israel, De Republiek, 1477-1806. Je weet wel, over 'Dutch tolerance' waarover ik meer dan eens heb geschreven, en over 'tolerantie' in de Zeven Provinciën-van-toen.
Zij hebben dat terrein dus al eerder onderzocht. Dat belooft wat!
Mogelijk is er aansluiting -- of juist niet -- tussen wat jij noemt Rijnlands Denken en het Noord-Europese denken. En hoe dat mogelijk aansluit -- of contrasteert -- met Dutch Tolerance and all that.
Ik weet het niet, maar het is belangrijk dat we ons goede vragen stellen over wat Het Kapitalisme eigenlijk is. Het wordt nu òf als De Grote Boeman, òf als De Enige Weg, afgeschilderd. Helemaal zwart-wit dus.
Enig nadenken is dan wel op zijn plaats. Dacht je niet?
Is het Hollande of Sarkozy?
Of hebben derde-weggers zoals Zapatero en Blair gelijk?
Of is het toch nòg ietsje genuanceerder?
__________________l
Voor Jonathan Israel, De Republiek, 1477-1806 enzovoorts zie:
Mijn Dagboek 6 en 11 april 2011 en 18 april 2010 [met verdere bronvermeldingen en terugverwijzingen]
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Woensdag 25 April 2012
Een paar jaar geleden bloeide de handel in Nintendo-spelletjes hevig, en werd als remedie tegen alle kwalen aangeprezen, speciaal tegen 'mentale aftakeling' als je ouder wordt. Ik vond toen een artikel dat er op wees dat er van duurzame hersenstimulatie weinig sprake was bij dat soort spelletjes, want het patroon herhaalt zich steeds. De onderzoeker, Richard Friedman, kwam toen met een longitudinaal onderzoek dat aantoont dat sociale contacten het belangrijkste zijn. Een puzzel praat niet terug, je buurvrouw wèl ... als je tenminste luistert. [ ... ] Organiseer dus een buurtfeestje, was Friedman's advies, dat is gezonder dan thuis Nintendo spelen.
Zo ongeveer schreef ik 17 Mei 2007.
De relatie tussen fysiek bewegen en gezond zijn met 'mentale gezondheid' is al van oudsher bekend -- Mens sana in corpore sano - Een gezonde geest in een gezond lichaam -- maar een recent onderzoek laat zien dat het niet alleen helpt, maar dat fysieke beweging essentieel is. Een rijke kleurrijke en ook qua geuren stimulerende omgeving mag dan wel de naam hebben, lekker kunnen rennen gaf de doorslag toen de onderzoekers vier groepen van muizen gedurende langere tijd observeerden en de hersenprocessen analyseerden. Alleen de muizen met een looprad in hun 'stimulerende omgeving' hadden wezenlijke vooruitgang van de hersenen.
Gretchen Reynolds beschrijft deze experimenten in 1400 woorden onder de titel: How Exercise Could Lead to a Better Brain, en de aansluitende ervaringen met het daadwerkelijk verbeteren van de denkcapaciteit bij mensen door fysieke oefening. Als je je hersens wil trainen is er één eenvoudig èn gemakkelijk op te volgen advies: "Go for a walk or a swim". Het is al lang bekend dat er 'een zekere relatie' is tussen fysieke oefening en denkkracht. Na dit onderzoek, zegt Reynolds, is het duidelijk dat "that this isn't just a relationship; it is the relationship".
In hetzelfde nummer van NYT Magazine staat er een veel langer artikel [4500 woorden] van Dan Hurley onder de titel Can You Make Yourself Smarter? waarin veel dieper wordt ingegaan op hoe je dat precies moet aanpakken. Reynolds verwijst er naar. Het gaat in op diverse experimenten met hoe mensen kunnen leren 'smarter' te worden. Hij gaat ook in op de verrassende ontdekking van twee Zwitserse studenten, Susanne Jaeggi en Martin Buschkuehl [nu in de VS] dat je IQ leerbaar is. Het was lange tijd een vast wetenschappelijk geloof dat dat helemaal vast zou liggen in je genen. Nee dus. Een speciale vorm van geheugentraining is daarvan de sleutel. Heel stimulerend om te lezen. En ook om te doen. Je krijgt on line een van die tests aangeboden om te proberen.
Doen!!
________________________
Mijn Dagboek 17 Mei 2007: http://www.van-eyk.net/gerard/dgboeken/dagbk83.htm
RICHARD A. FRIEDMAN, M.D., Forget Something? Then Read This, NYT, April 10, 2007
http://www.nytimes.com/2007/04/10/business/retirement/10memory.html
GRETCHEN REYNOLDS, How Exercise Could Lead to a Better Brain, NYT, April 18, 2012 [1400 woorden]
http://www.nytimes.com/2012/04/22/magazine/how-exercise-could-lead-to-a-better-brain.html
DAN HURLEY, Can You Make Yourself Smarter?, NYT, April 18, 2012, [4500 woorden]
http://www.nytimes.com/2012/04/22/magazine/can-you-make-yourself-smarter.html
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Donderdag 26 April 2012
In Spanje wordt rigoureus bezuinigd. We zijn van een Estado de Bienestar [welzijnsstaat] terecht gekomen in een Estado de Malestar, dat zich laat vertalen als 'onwelzijnsstaat', maar ook als 'misselijk'.
Dat is de aanhef van de column van Manuel Rivas onder de titel Malestar, dat 'onbehagen' betekent. Ik kan helaas niet alle nuances van die column vertalen, ik moet mij tot 'het grove werk' beperken.
Rivas klaagt over de recente bezuinigingen op R&D, op O&O, op Onderzoek en Ontwikkeling. Er is zelfs geen geld meer om goede eufemismen te bedenken. Als de minister van Binnenlandse zaken weer nieuwe bezuinigingen moet aankondigen, moet hij zich behelpen met zijn 'cara oranda', zijn zelfvoldane gezicht, of moet hij de hollende economische regressie 'hervormingen' noemen. Heel armoedig.
Je moet weten dat goede eufemismen veel Onderzoek en Ontwikkeling kosten alleen al voor een inventief team. Wat dacht wat het de Bush regering indertijd heeft gekost om de martelingen 'gebrek aan comfort' te noemen, of wat Rome bedacht met het zinnetje 'verraad aan de genade van de heilige orde' voor wat wij gewoon pedofilie noemen.
Nu moeten wij ons behelpen met stomme zinnetjes als dat het allemaal aan 'ons koffiegebruik' ligt, of het simpele excuus van de koning toen hij, als ere president van de World Wide Fund for Nature, WWF, betrapt werd op olifantenjacht in Botswana omdat hij er zijn heup brak. 'Het spijt me', zei hij. Goedkoper kon het niet.
________________________
Manuel Rivas, El malestar, COLUMNA, El País, 21 ABR 2012,
http://elpais.com/elpais/2012/04/20/opinion/1334940554_117185.html
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Vrijdag 27 April 2012
Ondanks de spannende ontwikkelingen: Geen column vandaag ;-(
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zaterdag 28 April 2012
Er is een oude anekdote dat je weer leven in een crisissituatie kunt blazen door -- als overheid -- duizend gaten te laten graven, en die daarna weer dicht te laten gooien. Het is een karikatuur van Keynes, maar zoals veel karikaturen, is het een 'leugen die waarheid spreekt'. Het geld weer gaat rollen, in bars wordt weer gelachen, en anderen halen hun spaarcentjes uit de kous en --met behulp van wat 'arbeid' [Marx!]-- scheppen ze weer geld en maken winst. De [lokale] economie komt weer op gang!
Er bestaat een heel andere reactie op een crisissituatie. Zuinig zijn!! Géén gaten laten graven.
--"Confidence-inspiring policies will foster and not hamper economic recovery," zei Jean-Claude Trichet, en 'Confidence-inspiring' is in zijn ogen: 'Zuinig zijn!!'
Niks duizend gaten graven en weer dichtgooien.
Deze twee opvattingen strijden in Europa al meer dan twee jaar. Die van 'zuinig zijn' van Merkel bijgestaan door Sarkozy en 'Brussel' was lang aan de winnende hand. Daar is de laatste weken verandering in gekomen. 'Onze' Wilders was een van de gangmakers, François Hollande was de andere. [Bien étonné de les trouver ensemble!]
Zo beschreef Paul Krugman het deze week in Death of a Fairy Tale. Beiden distantieerden zich van die Vertrouwens Fee, namelijk dat 'door' bezuinigen de 'Financiële Markten' het 'vertrouwen' zouden houden in de economie van dat land, en het niet zouden belasten met hoge rente voor lange-termijnleningen.
Eindelijk kreeg Krugman gehoor voor zijn aanhoudende waarschuwingen. Ik citeerde 6 Januari uit zijn artikel 'Keynes Was Right':
--'The boom, not the slump, is the right time for austerity at the Treasury'.
Deze week, in Death of a Fairy Tale laat Krugman zien dat die hogere rente op de kapitaalmarkt een bangmaker is. 'Het klopt niet', schrijft hij in dat artikel: "Wall Street Journal waarschuwt al drie jaar dat de US bonds in gevaar zijn, maar de kosten zijn zelfs gehalveerd. Net als de Japanse situatie. Ondanks de 'waarschuwingen' kunnen zij nu voor minder dan 1% lenen. Deze Vertrouwens Fee kunnen we dus dood verklaren".
Toch waarschuwt Krugman dat het nog lang kan duren voor 'de politiek' om is. Hoe komt dat? Misschien bevat een artikel van David Brooks, van 10 April, The Two Economies, de sleutel van het geheim. Op grond van dieper gaande studies beschrijft hij een economie die weliswaar veel geld in het laatje brengt, maar géén arbeidsplaatsen schept. Nog sterker, het beroven van landen van hun arbeidsplaatsen wordt 'winst'. Dat kennen wij al lang in Europa, maar nu in de VS hele industrieën 'verdwijnen' wordt het object van [politieke] studie. In plaats van outsourcing, studeren ze nu op insourcing. Er is een economie die arbeidsplaatsen schept, en een andere die arbeidsplaatsen vernietigt: Economy I en Economy II.
Dat onderscheid maakten we tot voor kort niet, maar als we dan zuinig moeten zijn à la Merkel, dan moeten we de arbeidsplaatsenscheppende versie ontzien. Misschien doet Merkel dat [stiekem] al. Sarkozy mag die truc niet weten. En onze Wilders??
_____________________________
PAUL KRUGMAN, Death of a Fairy Tale, NYT, April 26, 2012,
http://www.nytimes.com/2012/04/27/opinion/krugman-death-of-a-fairy-tale.html
DAVID BROOKS The Two Economies, To help facilitate today's political arguments, there's a need to understand the interplay between the productive, hypercompetitive sector of the economy and the more protected, job-generating sector
http://www.nytimes.com/2012/04/10/opinion/brooks-the-two-economies.html
Het artikel waar BROOKS zijn wijsheid haalde: Tyler Cowen, What Export-Oriented America Means,
http://www.the-american-interest.com/article.cfm?piece=1227
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zondag 29 April 2012
'Zomaar een gedicht', stond in de onderwerpregel.
De afzender was mijn zoon Jeroen.
De tekst luidde:
     'Als je dit gedicht leest zul je misschien denken wat een nietig gedicht.
     Denk maar zo ... Het is nu de lente, het voorportaal van de zomer ...
     De natuur komt tot leven. Dat is ook nietig.'
Dit zat in de bijlage:

Glans

Ze komt op
Ze kent haar plaats
Het geeft licht

Ze kleurt daken rood
Ze geeft alle bladeren haar glans
Voel de zon in je branden

          Leef

San Sebastián de La Gomera, Maandag 30 April 2012
Benzion Netanyahu is overleden. 102 jaar oud. Ik leerde zijn werk kennen toen in 1999 de Spaanse vertaling verscheen van zijn standaardwerk over de herkomst van de Jodenvervolging. Hij was toen 90, en heel vitaal in zijn interviews. Hij onderkende zeer zeker Christelijke [Katholieke!] invloeden, maar de oorsprong lag in Egypte, lang voor het christendom. Wat toen in Spanje de historici 'wakker' maakte, was zijn onderzoek naar de Jodenvervolging in Spanje na de verdrijving van de Moren. De Joden moesten zich bekeren, maar ze zouden 'stiekem hun ketterse geloof bedrijven'. Dat was de officiële beschuldiging. Theologisch dus. Netanyahu promoveerde al jong op dat thema, want zijn proefschrift ging over een Joodse staatsman uit die tijd, Isaac Abrabanel, die, zonder succes overigens, tegen de verdrijving van de joden opponeerde.
Netanyahu wees er op dat er tussen de joden en de christenen, noch tussen de moren en de christenen een theologisch probleem bestond. Het begon met klein-economische 'kinnesinne'. Dat lag ook ten grondslag aan de bloedige Jodenvervolging in Spier rond 1100. Theologie en ketterij werden de stokken om de hond te slaan.
De Spaanse historici hadden aanvankelijk nogal moeite met die 'ketterse opvatting' over het einde van de Spaanse 'convivencia' van vóór 1391. Toen leefden Joden, Moren en Christenen vredig naast elkaar in een bloeiende cultuur. Maar, de commentaren tussen de experts volgend, zag ik dat ze geen echt tegengas konden geven.
Ik schreef er 1 September 2004 over in Mijn Dagboek.
De klein-economische aanleiding voor een theologisch probleem deed mij denken aan de studies van Emmanuel Le Roy Ladurie over de Katharen, die ik 10 December 2011 nog aanhaalde wegens zijn bijdrage aan de geschiedenis van het klimaat. Met zijn minutieuze researchtechnieken van Les Annales, kon hij een bijdrage leveren aan de discussie over de klimaatverandering met precieze historische feiten. Eerder had ik hem leren kennen bij mijn zoektocht naar de 'ketterij' van de Katharen. Dat Lucifer géén gevallen engel was. Daar bleken 'economische' problemen de werkelijke motor te zijn.
Ik dacht vervolgens aan de Jodenvervolging in Amsterdam, die juichend [in stilte] werd ontvangen door de katholieke middenstand die deze plek verworven had omdat katholieken wettelijk tot 1848, [maar werkelijk veel langer], geen ambtelijke functies mochten bekleden, en daarom hun heil zochten in 'de handel', met name winkelnering. De Joden die vluchtten uit Oost Europa vóór WO-I, deden hetzelfde, maar hun positie werd pas 'irritant' in de crisis van de dertiger jaren. Vandaar. Ik ken nog geen groot erkend onderzoek naar deze 'theorie'.
Maar nu denk ik aan het oplossen van deze klein-economische 'kinnesinne' zónder 'theologie', want 'God Is Dood', nietwaar? Ook die arme Moslim, Negers en Polakken zoeken een plekje onder de zon. Net als die Oost-Europese joden van vóór WO-I. Hoe gaat dat zonder 'theologie'?
Ik denk dat je daarvoor het beste kunt kijken naar de argumenten van 'onze' Sarkozy, 'onze' Le Pen, en 'onze' Wilders. Theologie wordt er met de haren bijgesleept.
Maar wég moeten 'ze'. Dààr gaat het om. Net als in 1100, 1391, en 1941.
___________________________
DOUGLAS MARTIN, Benzion Netanyahu, Hawkish Scholar, Dies at 102, NYT, April 30, 2012
http://www.nytimes.com/2012/05/01/world/middleeast/benzion-netanyahu-dies-at-102.html
terug eerste dagboekregel

Einde Mijn Dagboek April 2012