Mijn Dagboek 39

Dit is Dagboek 39. Het loopt van 1 tot 31 augustus 2003 en begint in Tournecoupe in de Gers met een feest dat slechts eens in de tien jaar plaatsvindt. Dan laat ik het 'dagelijks kolommetje' vijftien dagen voor wat het is, en concentreer mij op de aanwezigheid van Ghislaine in mijn paradijsje. De chaos op de werktafel blijft toenemen. Pas daarna probeer ik met gardening by walking around de tuin --en met wu wei de werktafel-- onder contrôle te krijgen. Ik schrijf vijf keer over de 12.000 extra doden in veertien dagen, en de draaikonterij van de autoriteiten. Geleidelijk-aan lees ik weer Potter, reflecteer weer op mijn "seventh year's itch" en besluit weer eens te bladeren in een prentenboek; van Commercial Archeology deze keer. De chaos lijkt voorbij.
Index
1,   2,   3,   4,   5,   6,   7,   8,   9,   10,   11,   12,   13,   14,   15,   16,
17,   18,   19,   20,   21,   22,   23,   24,   25,   26,   27,   28,   29,   30,   31,

Tournecoupe (Gers, NO van Auch, WNW van Toulouse), vrijdag 1 augustus 2002,
Gisteravond heb ik Ghislaine van de trein gehaald in Toulouse. Ik had haar een paar uur na haar vertrek uit Brussel opgebeld en toen hoorde ik pas dat ze in een (verkeerde!) trein zat; nl een die op Gare du Nord aankomt waardoor je met de Métro naar Gare Montparnasse moet. Dat is niet meer nodig. Met ongeveer dezelfde vertrektijd had ze in Brusseel een trein kunnen krijgen waarmee ze op Charles de Gaulle (SNCF) kunt overstappen aan de andere kant van het perron. Haar NLse reisbureau was kennelijk niet op de hoogte geweest.
Bovendien was haar trein te laat waardoor van de veertig minuten overstaptijd nog maar de helft over was. "Het" treinreizigersprobleem bij uitstek. (Bijna-)paniek dus. Ik had op het Internet inmiddels uitgezocht dat er nòg een trein vanuit Gare Montparnasse naar Toulouse vertrok een dik half uur later. Dat was dan wel de laatste kans.
Ik bleef echter in het ongewisse totdat ik vlak voor Toulouse stond, want haar GSM had mij de hele dag alleen haar antwoordapparaat gegeven. Het was meegevallen, zei ze, toen het eindelijk lukte. Ze had de geplande trein toch gehaald. Een half uur later troffen we elkaar . . . . .
Een goed uur later landden we bij Henri en Laurence. Die hadden met het eten gewacht. Ze verwelkomden ons allerhartelijkst. De 'zorgjes-van-de-dag' spoelden we weg met enige glazen wijn en een goede kout.
Ik heb vanmorgen meteen mijn wandeling gemaakt. Gewoon één uur in één richting en dan terug. Géén experimenten met kans op verdwalen of te vroeg thuis zijn. Voor het feest (van vandaag met Ghislaine en van morgen met Marie-Claude en Patrick) moet ik in goede vorm zijn. Laurence en Henri zijn naar de golf en het wachten is nu op het wakker worden van Ghislaine. Vooral de eerste dag van haar vakantie kan dat heel lang duren. Er liggen hier nogal wat NLse tijdschriften zodat ik mijn tijd produktief kan maken.
terug eerste dagboekregel

Tournecoupe (Gers), zaterdag 2 augustus 2003
Vanmorgen vroeg had Laurence mij gewezen op een kers-vers uitgezette rondwandeling. Die heb ik meteen gemaakt. Gisteren hadden we de dag in gepast nietsnutten doorgebracht; ècht 'vakantie', dus even dóórstappen mocht wel weer. De wandeling was twaalf kilometer en heel gevarieerd. Voor mij is dat precies twee uur. Ze ging over de hoge ruggen van dit golvende landschap. Prachtige vergezichten. Maar ook door donkere --zwaar beschaduwde, koele-- voetpaden in de naden van dit landschap, door de kloven waar de beken stromen. Deze NO-hoek van de Gers is prachtig!!
Straks gaan we naar het feest van Marie-Claude en Patrick. Het zijn mensen die een hele grote kennissenkring hebben die bovendien voortdurend groeit want --met name-- Marie-Claude is heel aktief in het aanhalen en onderhouden van kontakten. Ik heb met haar --bijvoorbeeld-- een paar jaar gecorrespondeerd over Franse literatuur. Het was een soort privé leesclub, want we lazen dan hetzelfde boek en schreven elkaar daarover. Om die kennissenkring te fêteren, hebben ze ieder tien(!) jaar een reusachtig feest. Hun boerderij wordt dan omgetoverd tot een feesttuin. Twintig jaar geleden is het begonnen met la fête rouge. Tien jaar geleden was het la fête bleue en nu was het la fête jaune. Iedereen wordt dan verondersteld in kleding-met-geel te komen. De kadootjes en de verpakkingen zijn geel of borduren voort op dat thema. De tafelkleden en de parasols zijn geen en er zijn gele drankjes. Het begint om twaalf uur met welkomstdrankjes. Om een uur is De Grote Groepsfoto en daarna is er De Grote Maaltijd. Verder zullen er optredens zijn. Ik ben heel benieuwd.
terug eerste dagboekregel

Cessenon sur Orb, zondag 3 augustus 2003
La fête jaune duurde weliswaar het hele weekend, maar wij hielden het voor gezien om een uur of zes. Later op de avond zouden er nog meer 'optredens' zijn, maar die hebben we maar geklasseerd als 'voor-de-jongelui'. Henri en Laurence dachten er ook zo over, en na een kopje thee in hun rustige huis zijn we naar Cessenon gereden.
Ik hoorde dat de burgemeester er ook was, en dat die erg trots was op de pas uitgezette rondwandeling die ik die morgen had gemaakt. Ik complimenteerde hem daarmee en hoorde --van zijn vrouw later-- dat hij zelf een fervent wandelaar was. Tegen mij had hij alleen maar gezegd dat hij wandelen heel belangrijk vond voor de gezondheid en dat de eer helemaal toeviel aan het Syndicat d'Initiative. Terwijl ik ik hem praatte vroeg hij belangstellend naar mijn herkomst en mijn wandellusten. Hij onderbrak dat regelmatig door een passerende man of jongen erbij te halen en dan iets lofwaardigs daarover te vertellen terwijl hij hem aan mij voorstelde. Intussen vroeg hij hun ook naar de laatste stand van hun performance. Een tennisster, een duivenfokker en een student passeerden op die manier de revue. Het was een heel doorzichtige 'sociale truc'. De mensen straalden. Het ging er maar terzijde om dat hij het aan mij, een vreemdeling, vertelde. Het was een 'beloning', heel effectief om als "élu" aan de macht te blijven. Maar . . . hij speelde het van harte.
Voor mij --als vreemdeling voor bijna iedereen op dat feest-- was het ook heel dienstig. Het gaf mij de gelegenheid om de student aan te spreken toen ik hem weer tegenkwam. Op een afstand heb ik een tijdje naar zijn 'sociale truc' gekeken, maar niets bracht mij ertoe om daar negatief of smalend over te denken. Integendeel. Hij is een natuurtalent. Hij speelde een 'sociale truc zonder trucage'. In gedachten complimenteer ik hem nog eens.
terug eerste dagboekregel

Cessenon sur Orb, maandag 4 augustus 2003
Ik denk dat ik mezelf maar eens vrijaf geef van het 'dagelijkse kolommetje'. Als ik mezelf onbeantwoordbare vragen begin te stellen --en in een andere versnelling meen te moeten gaan leven-- zoals ik verleden Donderdag schreef, moet ik allereerst maar eens afstand nemen van het huidige ritme: "Hoe voelt dat?" . . . . . .
De grote 'rem-op-veranderingen' is ook hier 'het bestaande loslaten'.
Aldus, voorlopig tot Ghislaine 18 augustus weer naar NL vertrekt, geen 'stukje'. Als ik het erg mis, kan ik altijd nog van mening veranderen.
terug eerste dagboekregel

Nota: Tussen maandag 4 en dinsdag 19 was er geen 'dagelijks kolommetje'.
terug eerste dagboekregel

Cessenon sur Orb, dinsdag 19 augustus 2003
Ziezo, Ghislaine heb ik gisteren op de trein gezet. Ik heb haar nog niet kunnen bereiken om te vragen of ze goed is aangekomen. Ik ben weer alleen in huis en kijk --in gedachte-- terug op de laatste weken, en --in de realiteit voor mijn neus-- op een werktafel met chaotische stapels onaffe zaken. Mijn 'sabbatical fortnight' was NIET bedoeld om die chaos op te ruimen. Integendeel. Die was bedoeld om Ghislaine te verwennen; ten koste van wat-dan-ook. In de loop van het jaar denk ik wel vaak --vaker dan realistisch-- : 'Dat doe ik wel in Cessenon'. Ik heb een scanner gekocht om mijn oude foto-album met foto's uit mijn kindertijd te digitaliseren: Ik heb inderdaad met enkele foto's proefgedraaid. Ik heb een Delfts proefschrift hierheen laten sturen om mijn afscheidsrede af te maken: Ik heb inderdaad enkele stukken gelezen.
Enzovoorts
En dan de --vooralsnog ontelbare-- vodjes, papiertjes en 'nette' lijstjes die ik in de 'sabbatical' heb gemaakt om 'later' uit te zoeken of niet-te-vergeten.
Enzovoorts
Ik ben eraan begonnen; althans met inventariseren. Het Juli-dagboek en de uitnodiging voor mijn verjaardag op Zondag 28 September (noteer dat maar vast, in Eindhoven, Lakerstraat 5, tussen 1000 en 1800) staan bovenaan.
    "Wat je niet kunt bestrijden, moet je beschrijven".
Ik heb intussen ook bijgelezen over de Kelly-zaak in Londen, de 'stroomstoornis' in Noord-Amerika en andere 'achterstalligheden'. En ik heb het fameuze ochtendnieuwsprogramma op TV2 zojuist gezien.
    "En wat waren de zelf-ontdekkingen tijdens deze 'sabbatical fortnight'?""
    "En wat is er gewoon 'gebeurd'? De gewone wederwaardigheden? De beslissingen?"
Dat laat ik liggen tot morgen. Ik moet nog helemaal bijtrekken zoals je ziet.
terug eerste dagboekregel

Cessenon sur Orb, woensdag 20 augustus 2003
"Gardening by walking around" is misschien wel de beste beschrijving van wat ik gisteren heb gedaan: Hier een struikje snoeien, daar wat egaliseren. Ononderbroken bezig. Ook wat kleinere reparatieklussen die nooit op een 'planning' verschijnen. Ook de 'chaotische werktafel' profiteerde ervan.
Het was een dag van 'nietsdoen', maar, zoals de --zeer wijze-- chinese uitdrukking "pu wei pu uh wei" zegt: 'Niets doende doe je toch'.
Tevreden maakte ik gisteravond een 'have done'-lijstje. Het was een hele waslijst. Ik had dat gistermorgen niet allemaal op een 'to do'-lijstje durven zetten.
Misschien maak ik vandaag wel een plan.
terug eerste dagboekregel

Cessenon sur Orb, donderdag 21 augustus 2003
Gisteren citeerde ik een chinese uitdrukking die ik vele jaren geleden leerde kennen toen de conservator van de afdeling Aziatische Kunst --(van een museum dat ik ben vergeten)-- mij er een spontaan college over gaf aan een cafétafeltje. Hij heette Dirk, geloof ik. Hij was een heel gesloten man-van-weinig-woorden. Het moet mijn gretige aandacht zijn geweest die hem er toe zette deze uitdrukking tot in alle details uit te leggen tot op enkele grondslagen van de chinese grammatika waar ik toen voor het eerst mee kennismaakte. Hij zette het in chinese karakters voor mij op een papiertje. Dat heb ik nog lang bewaard. Ik wilde die karakters nòg wel eens zien en zocht op het internet naar herkenning van deze nostalgie. Ik heb inderdaad 'leuke dingen' gevonden.
De uitdrukking had ik vrij goed onthouden "pu wei pu uh wei". Het had moeten zijn "wu wei ehr wu wei". Behalve de andere transcriptie (wu=pu en uh=ehr) had ik alleen twee karakters verwisseld. Zo'n indruk had het op mij gemaakt. Ik was mij daarvan bewust, het is een intrigerend begrip.
Deze 'volzin' is echter modern chinees. Het klassieke chinees is bondiger. Dirk had mij al verteld dat het als "wu wei" bekend staat. Nu weet ik dat het de inleidende woorden van hoofdstuk 63 van de Tao Te Ching zijn. 'Wu wei', is een centrale paradox van het Taoisme: "only second to Tao itself" schrijft
http://www.texaschapbookpress.com/magellanslog24/weiintro.htm.
Het woord (deze twee karakters in het moderne Chinees) kan op vele manieren vertaald worden: geduld, diplomatie, compassie, nederigheid of onpartijdigheid. De aanhef van hoofdstuk 63 gebruikt drie karakters wei wu wei. Wei is 'aktie' en wu is ontkenning of afwezigheid. Er staat dus 'aktie niet aktie'. Westerse vertalers hebben er zich het hoofd over gebroken. Hier een paar vertalingen die ik aantrof:
   "Doing nothing but nothing left undone"
   "Non-doing and nothing not done"
   "The action of nonaction"
   "Effortless effort"
   "Actionless action"

Op de website http://taohead.com/wuwei.htm staat een prachtige analogie:

Wu-wei defined:
Of all the 'gates' there may be in a person's life, wu wei ('effortless effort' or 'actionless action') is often one of the most difficult to pass through, and of all the Taoist teachings, it is one of the most difficult to understand, and to apply. In fact we cannot apply it, but can only learn to 'allow it to apply itself'. The analogy of water is sometimes used to describe wu wei, as illustrated by Ishida:
When water, running down the side of a mountain, is blocked by a stone in its path, it builds up behind that stone, filling and conforming to the space available. When that space is filled, the water washes over or around the stone. The water does not contrive to do this, nor to continue in its downward direction; in fact, by filling the space behind the stone, it may even 'flow upwards in order to flow down'. It does not contrive; it is incapable of contriving, nor does nature contrive on behalf of water. Although, or perhaps because, water is the most adaptive of all the elements, it possesses wu wei in the greatest abundance, and in acting without motive, acts with wu wei.
En dan te denken dat deze escapade naar TAO 'alleen maar' kwam door mijn verwondering over mijn "have done"-lijstje en mijn "Gardening by walking around".
terug eerste dagboekregel

Cessenon sur Orb, vrijdag 22 augustus 2003
De 'canicule', zoals de hittegolf hier heet, domineert het nieuws. Meer dan tienduizend doden extra tot-nu-toe in Augustus is een ware ramp. Men probeert het getal nog wat de diskwalificeren door te zeggen dat het nog niet 'officiëel' en 'wetenschappelijk' is vastgesteld. Het getal 10416 --dat het 'officiele' regeringsgetal van 'slechts' 3000 onderuit haalde-- is 'over de duim' berekend door de grootste begrafenisondernemer die 25% van de markt heeft. Hij heeft zijn eigen cijfers vermenigvuldigd met 4. Geprojecteerd op heel Augustus komt hij op 13632 doden boven dezelfde periode van verleden jaar. Die berekening kan niet lacherig worden afgedaan. Uit vele andere bronnen (de vereniging van doodskistenfabrikanten, hulpdiensten bv) komen de 'over-de-duim' berekeningen op ongeveer dezelfde getallen. Het 'systeem' en de autoriteiten die het trachten te vergoelijken komen met de billetjes bloot.
Ook Chirac komt in de vuurlinie. In de tijd van de regering Jospin stond hij bij de geringste 'ramp' onmiddellijk klaar met kritiek op de regering; nu heeft hij dagenlang gezwegen. Het image van Chirac als mens met compassie voor de kleine man is onderuit gehaald.
Le Monde wijst op structurele oorzaken:
-   Het jarenlang ontwijken van 'moeilijke vragen' over de verantwoording die de maatschappij draagt voor de 'echte' ouderen, la quatrième age. Dat nieuwe woord alleen al wijst op een solidariteitsbreuk. We zien wel graag de vrolijke, gezonde, geld spenderende troisième age, maar niet de 'echte' zwakkeren van de maatschappij.
-   De ziekenhuizen en de sociale diensten, die door jarenlange budget- en personeelsbeperkingen om --politiek veel winstgevendere-- belastingverlagingen te realiseren, staan nu volledig ontredderd tegenover ieder catastrofe. Wat zal de volgende zijn?
-   De beperking van de uitkeringen aan ouderen heeft niet alleen de afnemende solidariteit met ouderen en zwakkeren veroorzaakt, maar ook de feitelijke weerstand van die groep tegen calamiteiten.
Vergelijkbare cijfers uit Italië, Spanje en Portugal liggen aanmerkelijk lager. Spanje meldt slechts 100 extra doden in die periode. Maar dat kan nog worden afgedaan met 'autoriteitengelul'. Zo begon het twee weken geleden ook in Frankrijk: 'Niks aan de hand!! Ga maar rustig slapen'.


Ik heb --mijn gewoonte getrouw-- even nagetrokken waar het woord canicule, dat hier 'hittegolf' betekent, vandaan komt. Het is een verbastering van het latijnse caniculus (hondje). Het slaat op het sterrenbeeld Kleine Hond. Samen met Grote Hond vergezelt dat het sterrenbeeld Sirius. Dat is een jager. De Kleine Hond verschijnt omtrent de langste dag boven de horizon. Daarna wordt de zomer --gewoonlijk-- pas ècht heet.
Het NLse 'hondsdagen' moet er ook vandaan komen, maar wij betrekken het (ook? vooral?) op slecht weer in het algemeen. De uitdrukking: "Het is weer om nog geen hond door te jagen", is er wellicht van afgeleid; niet omgekeerd zoals ik lang dacht. Misschien leuk voor een enquête onder de lezers: "Waar komt 'hondsdagen' vandaan? Wat betekent het?"
terug eerste dagboekregel

Cessenon sur Orb, zaterdag 23 augustus 2003
Ik heb de laatste (the latest) van Potter weer ter hand genomen. Dat is een teken dat de ergste chaos voorbij is. Ik durf weer wat anders te doen. Onder chaotische omstandigheden is het gevoelsmatig 'pompen of verzuipen'; dan mag geen minuut 'verkeerd' worden besteed. Het èchte overleven. Zo werkt dat.
En dat alles met een ontspannen lijf, want anders krijg je daarvan het rambam.
Ik ben bij het hoofdstuk dat Harry en zijn maatjes ontdekken dat er buiten de wereld van school en huiswerk nog andere belangrijke dingen bestaan. Ron is er nog niet achter; zijn levenshorizon houdt op bij de school. Hermione, de ijverig-intelligente, heeft er weet van, houdt zich al met de maatschappelijke problemen van de 'slaafjes' van het systeem bezig, zeer tot lacherigheid van de anderen. Zij brengt het ter sprake als door het ministerie de schoolse lessen nog meer worden gereduceerd tot intellectuele inteelt. (Het is overigens heel boeiend dat proces van overheidsinmenging te zien groeien in het verhaal.) Zij stelt voor dat Harry, die zèlf op-leven-en-dood met de kwade machten heeft gevochten praktijklessen te laten geven om zodoende niet geheel onervaren in de wereld te stappen. Hij weigert er naar te luisteren, hij wil de wereld blijven zien als Ron, maar opeens breekt het door. Ik vind dat een dramatische passage. Hij hoort zichzelf opeens schreeuwen naar Ron en Hermione:
   "You don't know what it is like! You --neither of you-- you've never
   had to face him, have you? You think it's just memorising a bunch of
   spells and throwing them at him, like you're in class or something? The
   whole time you're sure you know there's nothing between you and dying
   except your own --your own brain or guts or whatever-- like you can
   think straight when you know you're about a nanosecond from being
   murdered, or tortured, or watching your friends die ( . . . )"
.
Ron tracht het nog af te wimpelen. 'Je hebt ons verkeerd begrepen', roept hij verbaasd, alsof het een plagerijtje was geweest, maar Hermione schrikt en zegt verlegen: 'Dat . . . dat is precies waarom wij jou nodig hebben . . . wij moeten weten wat het wèrkelijk is . . . tegenover hem te staan . . . tegenover Voldemort'.
terug eerste dagboekregel

Cessenon sur Orb, zondag 24 augustus 2003
Libération, altijd goed voor gedocumenteerde kritiek op 'het systeem', heeft ook wat te melden over de canicule. Allereerst dat 'de politici' teveel bezig zijn met hun 'dossiers' om de echte mens nog te kunnen zien. En ook dat een crisis steeds erg verhelderend is voor de zwakke plekken van een systeem. Ze komen terug op de foto van de morgue in een entrepôt in Rungis --bestemd voor groente, fruit e.d.-- waar een paar rijen en rijen britsen of brancards staan om de lijken koel te houden omdat de gezamelijke capaciteit van de Parijse lijkenhuizen onvoldoende was: Image de notre société . . .
En dan de minister van gezondheid, monsieur Mattei, die de calamiteit kleineerde door te zeggen dat die 100-jarigen toch maar een levensduurverwachting van 14 dagen hadden (feiten hieronder) en dat het ging om een niet-wetenschappelijk getal (zie 22 aug) waarin ook de verdrinkingen en de zelfmoorden waren opgenomen. Over menselijk medegevoel gesproken.
De plus-honderjarigen hebben een levensverwachting van twee jaar, zo weten de kenners. Ieder jaar sterft daarvan 50% en niet iedere veeertien dagen. Het getal (10416) gaat over het aantal doden die tussen 1 en 18 augustus méér zijn overleden. Daarbij merkt een andere expert op dat na een vakantie nog vele doden worden gevonden als de 'dierbare' familie van vakantie terugkomt. 'Dat moet je er ook nog bij tellen', waarschuwt hij.
Wij weten ook, zo vervolgt hij, dat het overlijden heel sterk seizoens afhankelijk is. Voor minder-dan-vijftigers is dat niet merkbaar, maar dan neemt het toe. Maar dan is de winter de 'gevaarlijke' periode. Zonder griep mee te tellen is het aantal sterfgevallen van 100-plussers twee keer hoger in de drie wintermaanden als in de drie zomermaanden. Als doodsoorzaak --in de formele betekenis-- wordt warmte (of koude) zelden genoemd. Het is een verslechtering van de omgevingscondities die het sterfte-risico vergroot. Aan die conditie kan veel worden gedaan. Hij wijst op het succes van de voorlichtingscampagne om kinderen onderweg --naar vakantieoorden bv-- vooral veel te laten drinken. Er zijn nog zoveel 'kleine dingen' waarmee het risico verlaagd kan worden in kritische perioden. 'Veel drinken' bv, maar 'dan moet ik zo vaak plassen' is het tegenargument. En zo nog een paar die met goed-gerichte voorlichting effectief kunnen worden gemaakt. Ook pleit hij voor veel ruimere toepassen van --eventueel tijdelijk-- airconditioning.
Nu wat getallen over 'de vergrijzing' waar we wel eens conclusies aan mogen verbinden:
Het zijn de officiële franse bevolkingsgetallen uit 1971 resp 2001
-   100+ : 1000 resp 12000
-   95-99: 14000 resp 84000
-   90-94: 92000 resp 350000
Het gaat om een verveelvoudiging waar de dogmatische liberalen niet naar willen kijken, want dat eist structurele maatregelen buiten het bereik van 'free enterprise'.
terug eerste dagboekregel

Cessenon sur Orb, maandag 25 augustus 2003
Per heden is in Parijs een aktie-bureau bij de stadsregering aan het werk gezet om de familieleden van de meer dan 300 nog niet gereclameerde lijken op te sporen die in de afgehuurde diepvriescellen van Rungis liggen (meer dan honderd), in tien door de stadsregering gehuurde diepvriesauto's die op een parkeerplaats bij Ivry onder politiebewaking staan te ronken (130), en in de afgehuurde vriesruimte van een particuliere onderneming omdat de normale morgues overvol zijn. De stadsregering heeft tevens besloten dat de wettelijke tijd van zes dagen --dat een lijk maximaal 'boven aarde' mag staan-- verlengd wordt tot tien dagen. Hoewel Zondag de traditionele vrije dag is van de doodgravers, moeten zij 31 Augustus doorwerken.
Op landelijk niveau hebben Raffarin en andere regeringskopstukken --helemaal volgens het PR boekje-- hun 'innige deelneming' alsnog publiek gemaakt. Zij zien echter het getal van 10461 nog steeds als 'onwetenschappelijk', hebben ze opnieuw laten weten.
Op landelijk niveau hebben ze 500 miljoen Euro gevoteerd voor steun aan de boeren wegens de canicule (waar geen doden zijn gevallen), en aan de degenen die maatregelen willen nemen in verband met deze humane tragedie (10 000+ doden) gezegd dat ze tot Oktober moeten wachten.
terug eerste dagboekregel

Cessenon sur Orb, dinsdag 26 augustus 2003
Op 31 juli zette ik mijn "seventh year's itch" (SYI) op de agenda. Het is een voorlopig etiket voor een groep ongesorteerde gevoelens die aan de fundamenten van mijn bestaan kietelen:
--"Wordt het niet tijd dat je het roer eens omgooit?"
--"Vind je nog wel ècht leuk wat je doet?"
--"Val je niet teveel in gemakzuchtige herhalingen?"
--"Leef je nog wel ècht geïnspireerd?"
Dat soort vragen.
Terugblikkend weet ik dat dit soort vragen mij jarenlang met rust kunnen laten, en opeens zijn ze er weer. Terugblikkend is dat ook ongeveer met periodes van ongeveer zeven jaar. Dat was al vóór ik wist van het academische sabbatical year en de antroposofische ideeën van Bernard Lievegoed in zijn boekje 'De Levensfasen van de Mens'. Terugblikkend kan ik in mijn leven de grote keerpunten zien; ze liggen telkens zeven jaar uit elkaar. Ik kan ook periodes onderscheiden; ook die duurden ook telkens zeven jaar. (Maar ze kloppen niet met die van Lievegoed.)
Geen wonder dat ik mij allereerst afvraag: 'Wat heeft nu zeven jaar geduurd?' en 'Wat gebeurde zeven jaar geleden?'.
Het is negen jaar geleden dat ik NL voorgoed verliet, maar in de eerste jaren waren het pogingen om op één plaats te settelen. Om 'nieuwe vastigheid' te hebben. Ik huurde een flat in Alicante, maar moest die na een jaar opgeven en trok naar La Gomera voor betere winters en betere lucht. Daar bleek dat ik ook díe 'vastigheid' moest loslaten. De winters kon ik beter op het Zuidelijk Halfrond doorbrengen. Ik reduceerde mijn huishouden tot vijftien kilo. Het permanente 'rugzakzwerven' begon. Dat is zeven jaar geleden. Het koffertje waar ik mee begon is al eens vervangen; de inhoud ervan al enkele malen, al liggen er nog wat 'oude getrouwen' tussen. Mijn huidige schoenen en mijn lange broek kocht ik in Auckland, de korte broek komt uit Stellenbosch en in Cazouls verving ik de onderbroeken uit Alicante; om mij tot het onderlijf te beperken.
Toen ik daar gisteren zo over mijmerde zag ik de laatste zeven jaar als een 'verder loslaten'. Het was niet alleen het 'loslaten' toen ik vertrok uit NL, het zette verder door. Na zeven jaar voelt het als een 'voltooiing'. De vijftien kilo inhoud van mijn koffertje is daarvan een symbool.
Hier in Cessenon ligt nog een koffer met kleren van vroeger. Ik heb ze de laatste weken regelmatig gedragen (en weggegooid voorzover niet meer draagbaar), maar ze voelen niet meer als 'thuis'. Ook in Eindhoven liggen wat kleren --'nette pakken' met name-- maar dit jaar heb ik er niet eens naar gekéken. Het afscheid is voltooid.
Naast deze 'afscheidslijn' kan ik in dezelfde zeven jaar ook een 'groeilijn' onderscheiden. Met name de 'schrijflijn' vanaf de brieven en reisverslagen aan de achtergebleven vrienden, via de meer gestructureerde 'Mi carta de viaje' naar het huidige 'Mijn Dagboek'. Die lijn zal ik nog eens verder onder de loupe nemen. Daar zit (zeker een groot deel van) de huidige itch, denk ik.
Nu de itch op de agenda staat, heb ik nogal wat brieven van lezers, vrienden en vriendinnen gekregen die mij door hun vragen, bijval en kritiek helpen om mijn weg in deze 'mist', in deze 'chaos', in deze 'verwardheid' te vinden.
"Wat ik niet kan bestrijden, zal ik beschrijven, verdomme!"


Toevoeging bij eindredaktie: Kijk op http://sabbatical.pagina.nl, met name naar het interview met Patrick Boel en andere recente NLse ontwikkelingen.
terug eerste dagboekregel

Cessenon sur Orb, woensdag 27 augustus 2003
Mijn Antwerpse gast is vertrokken. Ze was hier vanaf Zaterdag. We hadden lange en boeiende discussies, want zij zoekt --heel anders en elders-- ook een nieuwe weg in haar leven. We zijn van dezelfde vintage (1929); dat verbindt ook. Ze had een tekst bij zich van de nieuwe voorzitter van het Belgisch Humanistisch Verbond die, in een aanzet om tot vernieuwing en heroriëntatie van het HV te komen, in een paar heldere penseelstreken het NU analyseert en aangeeft waar het HV nieuwe inspiratie moet zoeken nu "onze programmadoos met urgente of motiverende eisen" leeg raakt omdat de idealen van de pioniers van vroeger zijn bereikt.
Het stuk is te vinden op www.vrijzinnighumanisme.be als je klikt op het portret van de voorzitter Prof Dr Rik Pinxten, hoogleraar cultuurwetenschappen in Gent. Ik vond dat niet zo vanzelfsprekend; zodoende doorzocht ik de hele site. Een boeiende verdwaling. De site is heel transparant en straalt inderdaad uit dat de meeste -goed en helder geformuleerde--idealen bereikt zijn en 'onder controle'. Het zal moeilijk zijn voor de --eventuele-- nieuwe idealen een plek te vinden, want ze komen niet in een duidelijke verpakking, met gebruiksaanwijzing en gecertifiëerd door jarenlange strijd.
Het is ook duidelijk dat het Belgische HV niet zomaar mag worden vergeleken met het NLse. De Belgen hebben meer een anti-clericale traditie omdat ze alleen tegenover de hegomonie van de katholieke kerk stonden. De NLse HV had het voordeel dat --door o.a. de schoolstrijd en de protestanten-- het katholicisme veel verder was gerelativeerd. In B is het bv vanzelfsprekend dat de katholieke kerk, louter op het aantal inwoners van een streek, door de overheid wordt gesubsidiëerd bij het oprichten en onderhouden van een nieuwe parochie: als enige religie.
In een van de zoekrichtingen die Pinxten aanwijst zegt hij dat 'religiositeit' (niet gelijkstellen aan godsdienst!) verkennen niet moet worden verworpen omdat het 'zacht of irrationeel' zou zijn. In NL wellicht minder verbazingwekkend dan in B waar ze jarenlang 'tegen' religie, goed- en bijgelovigheid en irrationaliteit --als één samenhangend kluwen-- hebben moet vechten. In dezelfde lijn van denken vindt Pinxten dat "boeddhisten, leden van kleine culturen en religies en leden van een zoekend christendom" wellicht "aan onze kant staan". Schokkend voor de oude HV-houwdegens!
Als hij "dehumanisering door bureaucratie" aandraagt als humanistische denk- en gespreksstof, ben ik het méér dan eens met hem. Ik zie in het verlengde daarvan mijn reeds lang lopende vraag naar wie het zal opnemen tegen de brutale onmenselijkheid van het neo-kapitalisme, of 'economisch fundamentalisme' --zoals Stiglitz het hardnekkig blijft noemen-- nu het socialisme als countervailing power heeft afgedaan. Het gaat namelijk niet alleen om bureaucratieën in engere zin. Het gaat om alle doelgerichte organisaties waar het menselijk samenwerken ondergeschikt is gemaakt aan het bereiken van de doelen van de (absolute) 'eigenaars' van de organisatie. ('Eigenaars' van mensen.)
Marjorie Kelly, in haar boek The Divine Right of Capital draagt daarvoor een verhelderende analyse aan. (www.divinerightofcapital.com). Het kapitaal heeft 'goddelijke' --irrationele-- rechten, zo ongeveer als de adel vóór de Verlichting en vóór de Franse Revolutie: Door God gegeven. Dat is de 'titel' waarop zij de mens onderschikt maken aan het kapitaal. Het is als een religie, als een alleenzaligmakende Kerk. Misschien dat dàt beeld de oude houwdegens van het Belgisch Humanistisch Verbond kan inspireren. Ik hoop het.
terug eerste dagboekregel

Cessenon sur Orb, donderdag 28 augustus 2003
De voorzitter van de vereniging van eerste-hulpartsen, Patrick Pellou, heeft na de vergadering van Dinsdag jl met de regering gezegd: "C'est un mensonge d'État bien organisé" want het bleek dat de regering alle mogelijke moeite doet om de gevolgen van de canicule te kleineren. De EH-artsen hebben een enquête van de regering onderschept waaruit --naast o.a. methodische ambivalenties-- blijkt dat ze alleen overlijden als gevolg van hyperthermie met een lichaamstemperatuur van meer dan 40,6 ºC op het moment van overlijden --vóór 18 Augustus-- als gevolg van de canicule willen meetellen. Andere 'pathologieën' die door de warmte fataal zijn geworden, sluiten ze uit. Dat geldt ook voor onomkeerbare verzwakkingen van bestaande 'pathologieën' waarvan het fatale gevolg na 18 Augustus plaatsvond.
De surmortalité, i.c. het mééroverlijden t.o.v. het vorig jaar, waarop het getal van 10416 tussen 1 en 18 Augustus is gebaseerd, biedt voldoende mogelijkheden om de omvang van de ramp in voldoende detail zichtbaar te maken. Met eenvoudige statische bewerkingen kan de surmortalité vergeleken worden met lange-termijngemiddelden ipv met het vorig jaar, en kan de surmortalité per leeftijdsgroep worden vastgesteld. Dan kan ook de kleinerende opmerking van de --inmiddels ontslagen-- minister van gezondheid, dat in de surmortalité ook zelfmoorden en verdrinkingen waren begrepen, met cijfers worden ontkracht. De regering weigert vooralsnog deze gegevens op tafel te leggen.
Dit lijkt ordinair 'cijfergeneuk', maar het heeft grote politieke gevolgen. De regering probeert te ontkomen aan zijn verantwoordelijkheid en aan het nemen van strukturele maatregelen die voor de neo-liberalen een gruwel zijn. Aan de andere kant van de medaille, de kant van de kosten, komt de regering ook met onthullende voorstellen. Vooral in relatie met de PR-teksten van Chirac die --na te lang zwijgen-- uitkraamde: "Er komt 'aktie van de regering' en de regering is 'solidair met de ouderen'.
--"Als jullie dan solidariteit met de ouderen willen", schijnen Raffarin en Chirac nu te denken, "dan moeten jullie zelf over de brug komen".
Het voorstel is om een nationale feestdag te laten verdwijnen als vrije dag. De regering stelt 8 Mei voor; de bevrijdingsdag. De bisschop van Parijs komt met Pinkstermaandag als voorstel. Dat zou duurzame financiering verschaffen door verhoogde belastinginkomsten. De werkgevers reageren positief.
--"Logisch", rekent de oppositie voor, "zij zijn het die er het meest van profiteren. Voor een bedrag 'zero' krijgen ze er een produktieve dag bij. Het zijn alleen de loontrekkers die een dag-zonder-loon moeten werken. Zelfs als de werkgevers de bruto opbrengst van die dag zouden afdragen, kost het hun 'zero'."
Dit is een voorbeeld van neo-liberale of neo-kapitalistische solidariteit.
terug eerste dagboekregel

Cessenon sur Orb, vrijdag 29 augustus 2003
Gisteren was er de hele dag alerte aux orages, stormwaarschuwing. Heel de rechterhelft van Frankrijk lag op niveau 3 (orange). Rouge is de hoogste. Wij, hier in de Hérault, hoorden er ook bij, al lagen we aan de rand van dat reusachtige gebied. Gisteravond weerlichtte en donderde het wat in de verte. Vannacht bleven wij buiten schot.
Volgens de météo van zojuist is het oranje gebied een stuk kleiner, maar toch nog een kwart van Frankrijk. Wij zitten in jaune, niveau 2.
Het nieuws toonde vanmorgen stapels hagel van duivenei-formaat, forse ontwortelde bomen, volledig weggeblazen daken en ontredderde interieurs. Het waren telkens korte felle --allesvernielende-- windhozen geweest.
De hittegolf is voorbij. De felheid van het natuurgebeuren niet.
terug eerste dagboekregel

Cessenon sur Orb, zaterdag 30 augustus 2003
Wat mij het meest verbijstert in de canicule-affaire --maar dat geldt evenzeer voor de Kelly-affaire-- is de koelbloedigheid en het cynisme waarmee autoriteiten gegevens en feiten verdraaien. Het gaat niet alleen om deze twee gevallen die deze week zijn doorgeprikt. Het gemak waarmee het kennelijk wordt gedaan wijst er op dat dit om een topje van een ijsberg gaat.
--"In hoeveel gevallen lukt het wel?", vraag ik mij verward af.
--"Het gaat om hooguit 1500 extra doden", liet de minister weten toen de begrafenisondernemers over 'duizenden' spraken.
Getergd door dat wantrouwen legden de gezamelijke begrafenisondernemers hun 'produktiecijfers' op tafel:
--"10 416 van 1 tot vandaag 18 augustus", meldden ze.
--"Een hypothese van hooguit 5000 lijkt plausibel", zei de minister dezelfde dag.
Nu, meer dan tien dagen later, laat de regering de officiële cijfers weten. Het is nog erger dan de begrafenisordernemers hadden geschat:
--"11435 van 1 tot 15 augustus", wordt officiëel bekend gemaakt --met toestemming van de minister-- door het bureau voor gezondheidsbewaking.
Van officiële zijde is er nog geen werk gemaakt van een verdere analyse, behalve dat Parijs en Lyon een veel hogere surmortalité hebben dan Marseille, Lille en Nice. Maar uit 'andere gegevens' blijkt een samenhang met de verhoogde luchtvervuiling (Lyon zat op 126% van normaal bv).
De analyse zal nog veel onthullen en er zullen veel pogingen ondernomen worden om de cijfers te verdraaien. Dat neemt niet weg dat het een ware nationale ramp is. Wat zou je zeggen als er in twee weken 10.000 extra verkeersdoden zouden zijn? Dat het om 'oudjes' gaat die toch binnenkort dood zouden gaan?
   Nou, wees eens eerlijk. Wat was je eerste gedachte
   bij 10.000 extra verkeersdoden in twee weken?
De minister probeerde ook op die manier de gebeurtenis te kleineren toen hij zei dat het slechts om 'enkele oudjes van boven de 100' ging die 'toch maar' een levensverwachting hadden van veertien dagen.
   a - Er zijn 12000 honderdplussers in Frankrijk. Als er daarvan
   opeens enkele duizenden overlijden, is dat dan geen ramp?
   b - Kenners weten dat honderdplussers een levensverwachting hebben van twee jaar.
Ik wil maar zeggen: "Opeens 10.000+ extra doden is een ramp, hoe je het wendt of keert".
terug eerste dagboekregel

Cessenon sur Orb, zondag 31 augustus 2003
Nu eens heel iets anders. Het is de laatste dag van de maand. De resterende dagen zijn 'toegift'. De 'werkvakantie' in dit zomerverblijf is voorbij. Mijn vertrek staat nu op 1 oktober. Dat lijkt ver, maar er is nog de energie- en conditievretende tocht naar Parijs en NL in de laatste week. Dan moet alles opgeruimd, winterklaar, gesnoeid en wat-al-niet-meer zijn. Veel werk dus!! Na mijn verjaardagsfeestje in NL kom ik nog even terug om mijn koffer in de pakken, de deur te sluiten en via Barcelona naar mijn herfstverblijf op La Gomera te vertrekken. Over mijn winter- & voorjaarsverblijf heb ik nog geen beslissing genomen. In het zicht van dit alles heb ik vandaag een freewheeldag.
Vandaag dus geen 'gecultiveerd afreageren van mijn woede' in de vorm van lichtvoetige stukjes over 'menselijke waarden in de houdgreep van onze eigen(!) cultuur'. Ook geen diepzinnige reflecties over mijn innerlijke weg. Het internet is, behalve een super-encyclopædie, ook een prachtig prentenboek om bij weg te zwijmelen. Daar heb ik weer eens in gebladerd. Jammer voor de eenzijdig verbaal-vaardige lezers; jammer ook voor de internet-analfabeten; vandaag alleen enkele verwijzingen naar een paar prachtige prentenboeken. Misschien dat ik jullie met enkele 'geschreven woorden' uit dat isolement kan halen. (Ik had met mijn Antwerpse logée een diepgaande discussie over de gevolgen van mijn meer dan zevenjarige beperking tot 'het geschreven woord' om mijn relaties te ervaren en te genieten).
Iedereen kent wel het het begrip 'Industriële Archeologie'. Ik ben daarin geen freak, maar als ik, zoals in Nieuw-Zeeland recentelijk, of in Wales vroeger, in oude mijngebieden kom waar de natuur haar gang weer is gegaan, dan zwijmel ik in gevoelens van nostalgie en treurnis over vergane tijden, en van gelukzaligheid omdat de natuur tòch haar weg heeft teruggevonden.
Naast het begrip 'Industriële Archeologie', bestaat inmiddels ook het begrip 'Commerciële Archeologie'. Dat beperkt zich niet tot oude affiches en bill boards. Het gaat ook over verlokkende gebouwen langs de weg: Benzinestations, eetgelegenheden en drive in bioscopen die door verandering van cultuur of gewoonten onbeheerd zijn achtergelaten. Zij verwekken in mij dezelfde gevoelens van nostalgie, treurnis en gelukzaligheid als half-verroeste rails of stoomketels in de verlaten bossen van een oud mijngebied.
Tot zover mijn inleiding/verleiding voor de 'geletterden' en de 'internet-analfabeten'.
Nu alleen nog de sites:
    - rwuhp.tripod.com/ca/
    - rwuhp.tripod.com/ca/drivein/drivein.html
    - www.drive-ins.com/museum.htm
De eerste twee zijn van een commercial archeology freak die echter ook op het onderwerp promoveert. Daarom is er enig soelaas voor 'geletterden'. In de tweede site is er een samenhangend verhaal van de auteur die op een koele voorjaarsochtend de auto pakt en langs de verlaten bioscopen rijdt waar in het verleden zoveel paartjes (en kindertjes) zijn ontstaan.
De derde site laat met name drive-ins zien. Het geeft zelfs informatie over drive-ins die nog functioneren. Het gaat ook over groepen die gezamelijk door Amerika rijden om gewapend met GPS, laptops, camera's en oude kaarten samen weg te zwijmelen in nostalgie, treurnis, gelukzaligheid of wat nog meer voor onbeschrijfelijks. En natuurlijk prachtige plaatjes!!
De rest is alleen voor beeldtaalvaardigen. Veel plezier.
terug eerste dagboekregel

Einde dagboek Augustus 2003