San Sebastián de La Gomera, Maandag 1 November 2004, Allerheiligen
"Met honderd woorden kun je veel zeggen". Dat ga ik dertig dagen proberen. Niet het doorstrepen, maar de confrontatie met wat ik 'eigenlijk' wil, is de uitdaging. Dat eist gewetensonderzoek. Van het eerste concept blijft meestal niets over. Nu beperk ik mij tot gemiddeld 450 woorden. Met precies honderd woorden per keer begint het op een haiku te lijken, of op een sonnet. Ik zal doorgaan met 'mededelen' en 'vertellen' over mijn buitengebeuren en mijn innerlijke roerselen. Pure taalexperimenten als "Ote, ote, boe" zul je van mij niet lezen. Maar wie weet hoe ik daar over denk tegen 30 November?
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Dinsdag 2 November 2004, Allerzielen
Paul Bloom, in 'Descartes' Baby', onderzoekt of het waar is wat Descartes zo mooi wist te zeggen, dat wij uit lichaam en geest bestaan. Het lichaam komt van onze voorouders, maar de geest komt rechtstreeks van God. "Ik denk, dus ik ben", was zijn bottom-line, en vervolgens: "Ik ben een voelend en denkend wezen in het toevallige bezit van een lichaam". Maar de relatie is intiemer dan die tussen kapitein en schip. De geest is een overlevingsfantasie /-strategie van het lichaam. Wij kunnen ons echter de dood van het lichaam wèl voorstellen; die van de geest niet. Vandaar dat hiernamaals.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Woensdag 3 November 2004
'Cogito ergo sum', zei Descartes toen hij alle twijfelgevallen terzijde had geschoven. Uitspansel, aarde, mensen, geesten: Allemaal fantasie en bedriegelijkheid. Zelfs als IK degene ben die bedrogen wordt: IK denk, dus IK besta.
Bloom, in 'Descartes' Baby', laat zien dat kinderen al, baby's zelfs, heel goed weten om te gaan met dit Cartesiaans Dualisme. Dat dit wezenlijk is voor hun individuele ontwikkeling. Het is niet de cultuur die dat de kinderen opdringt, het is omgekeerd. Maar de grote mensen hebben er verhalen omheen geweven, en theorieën, en godsdiensten, en sturen die kinderen even later in oorlogen om daarvoor te sterven.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Donderdag 4 November 2004
Ik dacht de laatste dagen: "Laat hem maar winnen. Zo'n gek houdt het niet lang vol"
Toen zag ik dat we dat ook van Hitler zeiden in 1934. En dat Hitler met zijn Notstandsgesetze de democratie had gesmoord om de koninklijke weg naar dictatorschap te nemen. Precies als Bush met zijn Patriot Act.
Buitenwettelijke concentratiekampen-waarover-niet-mag-worden-gesproken heeft hij ook.
Het Gott Mit Uns, dat ik als kind op de koppels van de Wehrmacht las, heet nu God bless America. De hele Bible Belt gelooft dat hij Gods afgezant is om Het Kwade te bestrijden. Zover had Hitler het nieteens geschopt.
Ajjj!!!
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Vrijdag 5 November 2004
Behalve de gekte om dertig dagen lang teksten van precies honderd woorden te schrijven, is er nu ook een rage om een roman in dertig dagen te schrijven.
Ongeremd fiction schrijven! 50.000 woorden is de eis! Bijna 1700 per dag! November is de National Novel Writing Month, de NaNoWriMo [www.nanowrimo.org]. Vijf jaar geleden begonnen met 140, nu jutten bijna 40.000 deelnemers elkaar op.
José Saramago, de Portugese Nobel, commentariëerde dat met Bush de leugen het heeft gewonnen als wapen voor massavernietiging. Fictie heeft Waarheid overrompeld.
De NaNoWriMo zorgt voor het jonge talent om deze overwinning voor lange tijd te consolideren.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zaterdag 6 November 2004
Ik lees Sneeuw van de Turkse schrijver Orhan Pamuk om mij in te leven in de plattelandscultuur van onze nieuwe Euro-partner. Het speelt in Kars, een afgelegen grensstadje in de pas-beginnende uithoek van Het Westen. Vroegere Russische invloeden zijn achterhaald door Westerse, Islamitische en Koerdische fundamentalisten die geen alternatieve ideeën dulden.
--"Achterhoedegevechten van De Verlichting? Mompelde je dat?"
In de doorgerijpte uithoek van Het Westen, werd Theo van Gogh vermoord, en kozen de VS voor fundamentalisme.
--"Is dat afscheid van De Verlichting? Hebben wij alleen maar geleefd in een post-Verlichtingsluikje dat nu dicht gaat? Komen alle wetten weer van God?"
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zondag 7 November 2004
--"De verbeelding aan de macht", riepen wij nadat we rondom Het Lieverdje hadden gedanst.
Het is gelukt. Fantasie heeft Werkelijkheid verdrongen.
--"Ben ik nu opeens tegen verbeelding? God is een verbeelding van onze genen, volgens Paul Bloom. Nuttig, en wellicht onvermijdelijk. Is daar wat tegen?"
Vóór de Verlichting was Verbeelding ook aan de macht. Toen hadden we --bijvoorbeeld-- lijfeigenen en erfelijke adel omdat de ene Verbeelding zich meer verbeeldde dan de andere. Een almachtige god was ook erg in de mode. Een die alle Liefde opeiste, zodat er voor medemensen alleen Haat overbleef.
--"Hatend, in blinde Liefde voor Hem. Amen"
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Maandag 8 November 2004
Peter schreef: "NL in de war". Ik las 'NL at war', maar het was wèl het antwoord op zijn vraag: Wat ik dacht van Van Gogh, Nederland is méér in de war dan van Fortuyn.
--"Net als 10 Mei 1940", schreef ik, "toen verloren wij ook onze gekoesterde neutraliteit. Opeens stonden ze voor de deur. Het is méér dan een dorpsgek. Nu zijn het Haters, verenigd in blinde Liefde voor Hem. Zij noemen het Heilige Oorlog. Daar moeten wij niet intrappen. Wij moeten nuchter blijven. Het is (georganiseerde) misdaad. Punt uit. Laten wij vooral niet Haten. Dat vertroebelt de blik".
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Dinsdag 9 November 2004
Op 11 Mei van dit jaar werden in Madrid 191 mensen gedood, en 1500 gewond. Aznar 'wist' meteen dat het ETA-terroristen waren. Niet die van Al Qaeda. Dat was politiek voordeliger.
De leugen kwam uit. Nèt voor de verkiezingen. Aznar verloor wegens leugenachtigheid.
De geheime dienst, blijkt nu, verzamelde arabisch-talige telefoontjes, maar er was geen geld was om die te vertalen. Na twee maanden werden de banden overgespeeld.
--"Wat? Geheime dienst? Ik tover de feiten wel uit de hoed, als dat nodig is", zal Aznar gedacht hebben, "Don't bother me with facts".
Dat had hij van zijn grote vriend Bush.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Woensdag 10 November 2004
--"Als de regen voorbij is, gaan we een wandeling maken in de zoele zuidenwind".
Zij keken stil naar buiten, en luisterden naar de kletterende regenvlagen.
Gisteren was het ook zo.
Even later keek hij weer op uit zijn boek. Hij aarzelde. Hij had medelijden met haar. Ze was uit haar grauw-grijze landje naar de zon gereisd; en nu dit. Hij begreep.
--"Vlak na zo'n bui zijn de bergen op z'n mooist. Zo regent het maar zelden. Zo'n kans is uniek".
Stilte. Hij probeerde verder te lezen.
Zij keek hem liefdevol aan:
--"Zal ik thee voor je zetten?"
Dat droomde hij.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Donderdag 11 November 2004, 'SinterMèrte' in Venlo
Ik heb mij door Sneeuw geworsteld, die tragische-liefdesroman, met zoveel afdwalingen en verrassingen, dat het een must is als je iets van ons nieuwe broederland Turkije wil begrijpen.
Nòg "must-er" als je iets wil begrijpen van ons Westerse probleem:
--"Hoe gaan wij om met fundamentalisme? Met dat van de Islam en --ajjj!!!-- met dat van onszelf".
--"Als je de rebelse meid wil uithangen, draag je dan niet --of juist wèl-- de sluier?"
Zo complex is onze werkelijkheid. Inderdaad 'onze', want het gaat niet over een achterlijk gebiedje in afgelegen Turkije. Het gaat over hier-en-nu.
Sneeuw is daarvan slechts de operette-versie.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Vrijdag 12 November 2004
Drie dagen intolerantie met wrede verrassingen en surrealistische hoogtepunten, in een door sneeuw afgesloten stadje vol politiek-religieuze scheidinglijnen, gezien door de ogen van een verliefde dichter die a-politiek wil blijven. Dat lukt hem niet. Hij wordt meegesleurd.
Beide kanten van iedere scheidingslijn zijn volkomen geloofwaardig. Héél irritant!
Orhan Pamuk, de verteller, laat ieder houvast wakkelen, en maakt iedere bodem dubbel. Hij laat karakters ineen vloeien, inclusief dat van hemzelf als verteller. Hij zet je op het andere been, dan wéér, en dan wéér.
Alleen zò laat alle vóóroordeel achter.
Alleen zò maak je kans op kennismaking met de Turkse Ziel.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zaterdag 13 November 2004
De nieuwe ster aan het firmament van Turkse literatuur is Elif Shafak. Sociologe, geboren in Straßburg in 1971, getogen in España, wetenschapster in United States. Nu kult-auteur in Turkije.
Unverfroren laat ze de Turken hun wortels zien. Het Latijnse alfabet dat door Atatürk in 1923 werd doorgedrukt, maakt dat de huidige generatie Turken de grafstenen van hun grootvaders niet kunnen lezen.
Thuis in Islamitische mystiek, Osmaanse geschiedenis en de Wereldliteratuur, slaat Shafak een brug tussen Turkse Nostalgen en Modernen. Vijf succesboeken, met prijzen uit heel verschillende kringen, maken het waarschijnlijk dat zij óók een brug over de Bosporus zal slaan.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zondag 14 November 2004
De verhuizing van de weekmarkt is voltooid. Het heeft jaren geduurd. Iedereen vond de plek onder de reusachtige ficusbomen ideaal. Zo niet de inspecteurs van de Europese Hygiënische Voorschriften.
Het krantenkiosk en de vier koffiebars maakten dat je er 'iedereen' tegenkwam. Vis en vlees waren al eerder vertrokken naar de propere vooruitgangsplek in Euro-stijl, met Euro-geld.
Groente en fruit boden weerstand. Om een betere verhuisregeling.
De post-hippie kraamtjes van de alternatieven --allemaal buitenlanders-- die er de laatste jaren waren bijgekomen --wegens de toeristen-- improviseerden ouderwets-recalcitrante protestakties.
Zij waren de enigen die zich afvroegen of de stad wel een ziel had.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Maandag 15 November 2004
Zondagsheiliging is typisch een voorbeeld van het kind weggooien met het waswater. Nu God dood is, vergeten we dat één dag per week ècht afhaken, liefst allemaal samen, uitstekend is voor de psychische en sociale hygiëne. Maar een weg terug is er niet. Wij hebben God voor ons karretje gespannen; hem zelfs de teugels in handen gegeven.
Nu hebben wij hem afgezet. Omdat hij dictator was geworden. Omdat hij een onvermurwbare bureaucratie had opgebouwd. Een soort vadertje Stalin dus.
Nu moeten wij opnieuw de leuke dingen van het leven ontdekken. De ècht belangrijke dingen. Zondagsheiliging bijvoorbeeld. Zonder dictator. Zonder vaderfiguur.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Dinsdag 16 November 2004
--"Dat krijg ik nooit voorelkaar in honderd woorden", dacht ik vanmorgen vroeg.
Ik speur naar het inspirerende brokje van die borrelende oersoep. Wat wil ik éigenlijk zeggen?
Ik schrijf. Niet bang om ver over de honderd te komen. Een boeiende gedachte is het opschrijven, het ordenen, altijd waard. Straks ga ik bijschaven, of ga verder met een deel, met een sub-idee.
Maar mijn idee blijft groot en ondeelbaar. Er kan geen woord meer af. Maar wèl ver over de honderd.
Ik kijk treurig naar die mooie tekst. Ongeschikt. Afgekeurd.
Ik begin opnieuw en doe gewoon het verhaal van dit moment.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Woensdag 17 November 2004
Hij slenterde naar haar toe en zei:
--"Ik hou van jou".
--"Wat leuk! Van hoeveel hou je al?"
--"Ik ben bij twaalf. Bij hoeveel ben jij?"
--"Bij een-en-dertig, maar jij bent er niet bij.
--"Gelukkig maar, want dan houden we van elkaar, en dat vind ik maar niks "
--"Mijn ouders houden ook van elkaar, getsie, dat hoef ik niet hoor"
--"Als je van elkaar houdt, kun je niet van andere mensen houden"
--"Ja, en dan moet je altijd ruzie maken"
--"Je kunt maar beter van alle mensen houden"
--"Dat vind ik ook, dat is veel leuker"
--"Nou, dàààg!"
--"Dàààg!"
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Donderdag 18 November 2004
WWW.audiobooksforfree.com is niet zo free als het lijkt; alleen de 8Kb/sec versie is gratis. Je verstaat het goed, maar je vraagt je af of het geluid misschien via de rioolbuis in je oren komt.
Daar kun je overheen stappen. Voor een paar dollar krijg je welluidende MP3's met warm-menselijke stemmen die voorlezen wat je bij Gutenberg zelf moet uitspellen. Ze hebben 'alle' klassiekers uit de Engelse literatuur. Ik heb wat van Edgar Allen Poe gedownload.
Maar ik verlang naar gewoon NLs, niet dat koeterwaals dat ik de hele dag hoor als ik onder de mensen kom. Wie heeft een tip?
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Vrijdag 19 November 2004
Ka (de protagonist in Sneeuw van Orhan Pamuk, pag 72) doorziet dat in Turkije, anders dan in het Westen, het geloven in God vóór alles betekent dat je openlijk toetreedt tot een geloofsgemeenschap. Een individu dat in zijn eentje in God gelooft, jaagt angst aan omdat hij pretendeert in zijn eentje de confrontatie met de meest verheven gedachten aan te kunnen. Een "gelovige", zelfs als die niet gelooft, is menselijker en betrouwbaarder.
En stel je nu zo'n doorsnee "gelovige" Turk voor. Wat moet die niet allemaal "leren" om zich vertrouwd te voelen met het Westen? Nog los van ònze vóóroordelen.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zaterdag 20 November 2004
Na de franquistische taalonderdrukking koesterde iedereen zijn streektalen. Galicisch, Baskisch, Valenciaans en Catalaans brachten het tot Euro-erkenning. De Euro-grondwet, bijvoorbeeld, verschijnt in deze talen. Plus natuurlijk in het Castillaans.
Maar het Valenciaans is méér gebaseerd op politiek haantjesgedrag, dan op taalkundige feiten. Bovendien zijn de dialecten rondom Alicante van Andalusische stam.
De Valenciaanse Literaire Academie verklaarde eerlijkheidshalve geen verschil te zien. De politieke eer werd gered door de Eurogrondwet weliswaar in het Valenciaans in Brussel te deponeren, maar mèt de verklaring dat die taal identiek-en-gelijk was aan het Catalaans.
Het was een ware coup de théâtre deze week in Brussel.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Zondag 21 November 2004
Mijn vader loopt naast mij. Hij is jonger dan mijn zoon. Ik ben een weetgierig knulletje van zes. Het is een vriezerige winterzondagmorgen. We lopen door zijn bedrijf. Hij kijkt aandachtig naar alle thermometers.
Tussen de hallen zijn grote schuifdeuren die we zorgvuldig dichtmaken.
--"Branddeuren", zegt vader. Hij legt uit waarom.
Maandagmorgenvroeg moet alles precies op temperatuur zijn. Het is een temperatuurgevoelig produkt. In het ketelhuis ontmoeten we de stokers. Ontspannen overleggen ze. Ze praten over het weer. Ze beslissen.
Als ik nerveus word van die klote fire wall van mijn computer, zie ik die branddeuren van toen. Dat helpt.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Maandag 22 November 2004
Neef Dries vroeg belangstellend naar onze weekmarkt, en of wij doerian, die Indonesische stinkvrucht, hier konden kopen. Nee, moest ik antwoorden, wij zijn hier subtropisch, een woestijnklimaat eigenlijk. We barsten van manga, banaan en papaya van eigen teelt. Vijgen- en guyavaculturen liggen er verwaarloosd bij.
Het is hier niet als in Den Haag. Pasar Malan en doerian horen bij andere plekken op deze wereld. In Torremolinos of Benidorm zul je het vast wel vinden. Erwtensoepuithangborden heb ik er zelf gezien.
Wij zijn nog niet zover. Jammer. Er wordt hard aan gewerkt. Als jij met pensioen gaat is het vast klaar.
terug eerste dagboekregel

San Sebastián de La Gomera, Dinsdag 23 November 2004
Ik zit klaar om dit huis te verlaten. Voor één week. Naar Fuerteventura, het eiland van de Harde Winden. Om er met Ghislaine een week vakantie door te brengen. Het is een jaarlijks uit-je geworden: Het vorig jaar naar Napels; het jaar dáárvoor naar Rome. De jaren dáárvoor kwam zij naar La Gomera, maar samen ergens anders heen, is veel meer vakantie merkten wij snel. Rome en Napels leken een goed compromis qua klimaat en luchtvervuiling. Maar het was niet zo. Vandaar.
We willen elkaar nog even zien vóór ik naar het Zuidelijk halfrond vertrek. Voor een lekkere dikke afscheidskus.
terug eerste dagboekregel

Corralejo, Fuerteventura, Woensdag 24 November 2004
Kardinaal Rouco, de voorzitter van de Raad van Spaanse bisschoppen, biedt een dialoog aan. De spanningen tussen Kerk en Staat lopen op.
Echtscheiding, abortus (door de Kerk stelselmatig euthenasie genoemd) en het homo-huwelijk wil de Staat regelen. De Kerk eist echter dat de dialoog gevoerd wordt op basis van De Waarheid en dat de Staat zich houdt aan de morele orde. Het lijkt wel een monoloog.
De Staat liet weten dat zij de uitnodiging aanneemt, en wil zich baseren op zakelijke waarheden. Ook laat ze weten géén plannen te hebben om euthenasie te regelen.
Misschien wordt het toch een dialoog.
terug eerste dagboekregel

Caleta de Fuste, Fuerteventura, Donderdag 25 November 2004
Het boek van Corinne Maier, de economiste-psychoanalytica, waarover ik in September schreef, gaat in Frankrijk nog steeds met 20.000 exemplaren per week. "Bonjour Paresse" klinkt goed en De Kunst Om Zo Min Mogelijk Te Doen, wil iedereen wel leren. Het is nu in het Spaans.
Maier zegt in het onvermijdelijke interview dat ze haar werkgever dankbaar is voor de beschuldiging van sabotage, het verhoogde de belangstelling en de oplage. Ze meldde alleen wat iedereen al doet.
Maar dat de ziel er uit is, willen de bedrijfs-bezitters niet weten. Zij horen de beurskoersen van vandaag, en kijken naar de volgende drie-maandsresultaten.
terug eerste dagboekregel

Caleta de Fuste, Fuerteventura, Vrijdag 26 November 2004
In september, tussen Parijs en Valence, las ik Wislawa Szymborska, de Poolse Nobel van 1996, de dichteres van het alledaagse. Toen citeerde ik:
--"Iedereen wil een vaderland zonder buren, en zijn leven leven tussen oorlogen in".
Babelia interviewde haar wegens haar nieuwe bundel:
--"De levenshouding van twijfel is rijker dan die van zeker weten".
Ik citeer uit de Spaanse vertaling:
--"Geef niet de schuld aan de dagelijkse sleur als dat arm lijkt, geef jezelf de schuld omdat je niet poetisch genoeg bent om je rijkdom de zien".
Zij is van 1924, reken maar dat zij in Polen 'alles' heeft meegemaakt.
terug eerste dagboekregel

Caleta de Fuste, Fuerteventura, Zaterdag 27 November 2004
Cristina Branco op haar nieuwe CD Corpo Iluminado:
--"Diep in mijn gedachten //sluimert een langzaam lied //zoetgevooisd en tragisch //maar zonder woorden".
--"Als ik daar ooit woorden //aan zou kunnen geven //zou iedereen weten //wat het verbergt".
--"Dan zou iedereen //diep in haar gedachten //haar eigen lied ontdekken //langzaam, zoetgevooisd en tragisch //maar zonder woorden".
Deze fado doet mij denken aan die gedreven concertpianiste in het boek van Enquist, voor wie muziek de enige èchte communicatie was. Enquist onderstreept die bijna-autistische persoonlijkheid door de aanwezigheid van het diep gestoorde broertje dat uitsluitend op pianomuziek reageert.
Hebben melomanen geen woorden nodig?
terug eerste dagboekregel

Caleta de Fuste, Fuerteventura, Zondag 28 November 2004
Wij zien opeens forse sprinkhanen in de kleur van gekookte garnalen. 'Langostas' heten ze hier toepasselijk. Soms een dozijn, of méér, per vierkante meter. Op de autoweg ketsen ze af of de voorruit. Partij-politici laten --op de vóórpagina-- paniekerig weten dat de weerberichten ongunstig zijn, en dat er nóg meer zullen komen aanwaaien uit Afrika. De Noodraad moet bijeenkomen!! De Eilandraad laat weten voldoende --ecologisch verantwoord-- gif in huis te hebben.
De Ecologie-voorzitter --in een klein berichtje op pagina vijf-- meldt echter dat de zwerm over zijn top heen is: Géén Noodraad dus.
Totnutoe heeft niemand Bin Laden ervan verdacht.
terug eerste dagboekregel

Caleta de Fuste, Fuerteventura, Maandag 29 November 2004
De paniek over een sprinkhanenplaag is er nog. Verhalen over zonsverduisterende zwermen van vliegende sprinkhanen --die het terrein volkomen kaalgevreten achterlaten-- blijven verschijnen, al zijn het Brieven Aan De Redaktie. Ik heb géén verwijzing gevonden naar een dergelijke gebeurtenis op Fuerteventura in historische tijden. Ik vraag mij af wàt die 'Langostas' dan wel zouden moeten kaalvreten. Buiten kale rotsen lijkt het op de woestijn rondom Upington; nèt goed voor vijf schapen per vierkante kilometer. Het moeten die gekoesterde en bewaterde volkstuintjes zijn bij de gehuchten. Deze romantische mini-oases verscholen in de plooien van dit maanlandschap. Signalen van de oude overlevingscultuur.
terug eerste dagboekregel

Caleta de Fuste, Fuerteventura, Dinsdag 30 November 2004
Het is gelukt. Dertig dagen lang honderd woorden per dag was de uitdaging. Niet alleen als het goed uitkomt, of als het mooi past bij het onderwerp. Niet zomaar een bovendrijvend brokje uit de oersoep vissen. Niet zomaar het lichtpuntje van de chaotische droomnacht.
--"Zal dat lukken in honderd woorden?" was dan de bange vraag.
Natuurlijk eiste dat tweehonderd bij een eerste poging, of het was met vijftig mooi gezegd. Wat dan? Waarom viel ik juist op dàt brokje? Wat wil ik éigenlijk zeggen? En als het precies honderd is, ben ik tevreden? Wou ik dàt zeggen? Ging het daarom?
terug eerste dagboekregel

Einde dagboek November 2004