Mijn Dagboek 94

Dit is Lopend Dagboek (94). Het loopt van 1 tot 31 maart 2008 en begint met de vraag: 'Wat weten we eigenlijk van China?', en eindigt met twee beschouwingen over 'de moraal van het kapitaal'. Ik doe het 10 keer in 100 woorden, en een keer 'geen stukje'. Pasen, wat hier Semana Santa heet, domineert samen met mijn beklimming van de 'paasberg' en mijn voorbereiding daarvoor. Slechts twee keer heb ik het over de loopgravenoorlog tussen Barack en Hillary [6 21], en de verrassende speech van Barack over 'kleur en religie'. Van de lokale nieuwtjes komen aan de orde het schoolmeubilairschandaal [14], het lawaaischandaal [12], het schoolvakantieprobleem [19] en nog zo e.e.a. [13 28]. Drie keer zoek ik het bij de dichters, met o.a. vertalingen van 'muurgedichten' [4 10 17]; tenminste als ik Salvatore Adamo [27] niet meetel. Nationaal nieuws zijn de relaties met Bolivia [25] en de veranderende relatie tussen burgers en militairen [26]. En niet te vergeten Wereldvrouwendag [11] waar ik het Bachelet-effect uit de doeken doe.
Index maart 2008
1,   2,   3,   4,   5,   6,   7,   8,   9,   10,   11,   12,   13,   14,   15,   16,
17,   18,   19,   20,   21,   22,   23,   24,   25,   26,   27,   28,   29,   30,   31.

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Zaterdag 1 Maart, 2008
Wat weten we eigenlijk van China? Althans van het China-van-nu?
Goed, wij weten dat het 'vroeger' een grote cultuur had, en dat het nu diep is weggezonken in een [post-]communistische dictatuur met één partij die alles voor het zeggen heeft. Dat er een Rode Revolutie was. Dat het de wereldmarkt overstroomt met goedkope goederen. Er staat vaak op de business-pagina's dat ze een reusachtige spaarpot hebben --vól!!, en niet léég!!, zoals de VS-se. Hier en daar lezen we ook iets van hun 'expansie', zoals hun 'handels-nederzettingen' in Afrika, en het opzijschuiven van de Wereldbank met 'soft loans' die het betrokken land *niet* op de knieën dwingen voor 'onze' afgod van 'globalisatie'.
Mark Leonard
is Executive Director of the European Council on Foreign Relations. Hij heeft er zich in verdiept, en er een boek over geschreven: "What Does China Think?" Ik ken het van een lang artikel van zijn hand dat mij een paar dagen geleden verraste in Prospect Magazine.
Hij ging op zoek naar wat 'de intellectuelen' aldaar denken, en hoe dat vorm geeft aan wat China met zichzelf, en de wereld, vóórheeft. Willen ze wereldheerschappij? Willen ze de wereld hervormen naar hun hand, zoals de VS --bijvoorbeeld-- het Midden Oosten? Of zijn het regelrechte (westers-)winstzuchtige kapitalisten? Met:
--"Het wereldheil zit in "vrije markten en concurrentie"!
Of, wellicht, zijn er nog krachten die de ongelijkheid trachten te verminderen, een zéér oude Chinese traditie, die in de Rode Revolutie een 'geperverteerde' echo kreeg.
Deze drie stromingen zijn terug te vinden in de intellectuele discussie met een verrassende omvang en diepgang. Goed, er is een partij die bepaalde discussies streng als 'taboe' bewaakt, maar er zijn boeiende politieke experimenten die er op wijzen dat er een soort 'overleg-dictatuur' ontstaat.
--"Is dat iets voor de aarzelende dictators hier in Zuid-Amerika?"
Leonard
vindt dat wij die intellectuele discussie moeten volgen zoals nu die van de VS, of de Europese. Het gaat om wezenlijke vragen waar wij ons --als wereld-- voor geplaatst zien:
--"Kan vrije markteconomie en democratie --uiteindelijk-- door één deur?"
Die vragen stelt China zich ook, maar hoe komen ze in 'de politiek'? Zijn er andere vormen van 'overleg' dan het Obama-Hillary-'circus'? China heeft intussen al bewezen dat economische groei óók binnen een één-partij-systeem mogelijk is.
Als je een alternatief voor het westelijke denken zoekt, moet je dat *niet* binnen het westen zoeken. Dit artikel : "China's new intelligentsia" is een goed beging. Ik vond het een ware eye-opener; een aanrader dus.
_____________________
Korte intro: http://www.ecfr.eu/content/entry/commentary_mark_leonard_what_does_china_think/
Mark Leonard, China's new intelligentsia, Prospect 144, March 2008
http://www.prospect-magazine.co.uk/article_details.php?id=10078
Het artikel heb ik ook op mijn www.box.net gezet http://www.box.net/shared/gugd12fs4c

terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Zondag 2 Maart, 2008
--"Met wàt staat Iquique op de wereldkaart?", vroeg Ghislaine onmiddellijk nadat ik dat eergisteren had geschreven.
Iquique
dankte zijn 'boom' aan de salpetermijnbouw [Chili-salpeter!], maar nu is er stikstof-synthese als 'kunstmest. Er bleef 'kleine' mijnbouw over; en 'fijne chemicaliën'. Verarming en vergetelheid waren het lot.
Het lukte de zéér charismatische burgemeester Soria de bijzondere eigenschappen van de haven uit te buiten [natuurlijke diepte van 18 meter!], en een soort "Rotterdam-Antwerpen" te worden aan de Pacific voor heel Zuid-Amerika. De ideale auto- en treinverbindingen zijn er nog niet, maar economisch heeft het al veel effect.
Vandaar die 'booming' industrie- en bouwaktiviteiten. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Maandag 3 Maart, 2008
Gisteren was het halfvasten, en dat 'vierde' ik door de 'cerro' te beklimmen, dat is de ongeveer 700 meter hoge bergrug die de baai van Iquique afsluit. Maar de eerste vijfhonderd meter zijn rul zand zoals ik beschreef in mijn dagboek van 28 Maart 2005. Ik heb nòch de Ermita, nòch de top gehaald, daarvoor heb ik nog niet voldoende conditie, maar ik kwam wèl een stuk verder dan Vrijdagmiddag. Toen was al heet, en ik moest het wegens 'lichthoofdigheid' opgeven. Nu was ik om acht uur vertrokken, en de bergrug lag nog in de schaduw van de opkomende zon.
In de Semana Santa --de week voor Pasen-- is het voetpad afgebakend als een Calvarie, met witte vlaggen en palmtakken, en zijn er bovenaan kerkdiensten in de openlucht. Dan hoop ik mijn conditie terug te hebben, want die heb ik voor die betrekkelijk zware tocht wel nodig.
[Ik maakte vanaf die 500 meter een panorama-foto van de haven. Voor de komende reisbrief].
Voor gistermiddag was ik uitgenodigd door Lorenzo voor een speciaal halfvastenfeest in de oudste wijk van Iquique, vlak bij de haven. Het is de oudste Iquique'se carnavalstraditie, en het heet gewoon Carnaval del Morro [Morro is de naam van de wijk].
Het ritueel houdt in dat een levensgrote mens-grote pop, "Momo" --dat je wel kunt vertalen als 'carnavalsgek'-- op een vlot op zee wordt gezet, en daar in brand wordt gestoken. Einde feest!
Het is dus de laatste stuiptrekking van de carnaval. Er wordt wel verkleed, maar hèt symbool is je gezicht met meel insmeren --en met meel gooien, en met water-- zodat het al gauw een troep wordt.
Lorenzo
kende er nogal wat mensen die graag wilde poseren voor een foto, maar zodoende kwamen we zò dicht bij het gebeuren dat we in de vuurlinie van meel en water kwamen. Thuisgekomen moest we dus 'douchen'! Later op de avond hebben we 'en famille' nog de foto's van de dag bekeken, en ik hoorde verhalen over oud-Iquique.
De Morro, en de wijk waar Lorenzo al zijn hele leven woont, de Cavancha, zijn de oudste van Iquique. Er wonen nog steeds dezelfde families, nauw verweven door huwelijks- en vriendschapsbanden. Die verhalen werden nog eens aangewakkerd doordat de broer van Lorenzo op bezoek was, en omdat Lorenzo en ik die middag in de Morro een zeer vitale 99-jarige hadden ontmoet [in April 100!] de vader van een van zijn jeugd-vrienden. Die had hem helemaal bijgepraat over 'waar-zijn-ze-allemaal-gebleven?' die vrienden en vriendinnen van vroeger.
Maar ook verhalen zoals over het strand bij de Morro dat tot in de 50-er jaren een vuilnisbelt was, tot een bijna onstuitbare rattenplaag het begin was van 'hygiënische maatregelen' op dat gebied.
Zo hoor je nog eens wat [orale] micro-geschiedenis.
terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Dinsdag 4 Maart, 2008
Het duurde even voor ik kontakt kreeg met dit gedichtje dat Jeroen mij toestuurde. Het idee van een 'kabbelend beekje' en een [lief bleek] zonnetje zijn letterlijk en figuurlijk ver weg. Hier in de woestijn!!!


Het zonnetje

Er stroomt een beek
Het kabbelt rustig voort
Niets houdt haar tegen
Het straalt rust uit

Er staat een zonnetje op
Ik laat me meevoeren
Op de golven van de beek
Niemand houdt me tegen
Rust is wat ik nu wil
Niet de rust van stil staan
Niet de rust van wacht op het wachten
Gewoon rust als krachtbron

Een moment van bezinning
Even op krachten komen
Niemand die zich verzet
Een moment is een oase

(25-2-2008, Jeroen van Eyk)

Dat is letterlijk nog zo, maar gáát het helemaal niet over. Ik blééf het lezen, en iedere keer legde ik het weg met: 'hier niet van toepassing'
Maar dan pakte ik het weer op. En zo kwam ik telkens bij de letters van het woordje o.a.s.e. en bij nieuwe vormen van rust. Niet de rust van stil staan, niet de rust van wachten, zoals de dichter waarschuwt.
De wereld ligt open om in te vullen wat het dan wèl is. Dat vond ik tenslotte. Daar zijn geen woorden voor. Daar heb je een gedicht voor nodig dat je meevoert naar ruimten zónder woorden. Dank je wel, Jeroen.
terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Woensdag 5 Maart, 2008
Toen ik gistermorgen van mijn derde oefentocht naar de cerro terugkwam was het nog fris. De zon was maar nèt boven de bergrug. Ik zette mij op de bank aan de stadsrand --daar waar de autoweg begint, en soms lifters staan-- en schudde op mijn gemak het zand uit mijn schoenen.
Ik raakte in gesprek met de man naast mij. Vrachtautochauffeur. Hij wachtte op zijn maat voor hun routine-rit naar Santiago. Die nam nog afscheid van zijn vrouw. Hij had in de vrachtauto geslapen. Zijn eigen vrouw woonde in Santiago. 2300km zuidwaarts.
--"Daar zijn de rollen omgekeerd", zei hij tevreden. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Donderdag 6 Maart, 2008
Ik houd nog maar op een afstandje bij wat er tussen Barack Obama en Hillary Clinton gebeurt. Het lijkt een drama te worden binnen de Democratische Partij waarbij de kans groot is dat beide belangrijke(!) vernieuwingsbewegingen in een patstelling eindigen, en de kiezer moet uitwijken naar de candidaat van de Republikeinen. Helaas.
Culpepper
, een waarnemer van buiten het 'gewone' circuit, wees al op het Ségolène Syndroom: Toen Ségolène presidentskanditaat was geworden, bleek dat de partij-élite --les éléphants-- 'eigenlijk' nog achter Strauss-Kahn stond. Zodoende kreeg Ségolène niet de volle partijsteun. Dat had haar die paar puntjes kunnen schelen! Culpepper vergeleek Ségolène met Barack en Hillary met Dominique Strauss-Kahn.
Nu komt Maureen Dowd met een andere 'beschrijving' van dat Barack-Hillary-conflict waaruit evenééns blijkt dat het op "twee honden vechten om een been; de derde loopt er ras mee heen" gaat lijken.
Dowd
is altijd wel goed voor een paar ongewone trend-observaties die bovendien hilarisch worden gebracht. De strijd binnen de Democraten ziet ze als een gewetenswroeging: "Is ons racistische verleden erger dan onze vrouwenhaat? Wat moeten wij éérst witten?" en schrijft verder:
--" ... the conventional white man sits on the Republican side and enjoys the spectacle of the Democrats’ identity pileup and victim lock".
Het gaat lijken wat de franse filosoof Pascal Bruckner beschreef als 'in de slachtofferrol stappen', waarover ik vorige zomer schreef. Of het Holocaust-effect: "Het kwaad dat mij is aangedaan is onmételijk, daar kàn en màg niets mee worden vergeleken!". ['Ik heb dus gelijk!']
Gelukkig is het zover nog niet, maar de strijd wordt bitter. Jammer.
Intussen is Dowd óók de brenger van een nieuwe uitdrukking: "Shoulder-pad feminism", die door een bepaalde generatie vrouwen wordt gebruikt om het feminisme van Hillary af te wijzen.
Deze vrouwen, schrijft ze " ... have moved past that men-are-pigs, woe-is-me, sisters-must-stick-together, pantsuits-are-powerful era that Hillary’s campaign has lately revived with a vengeance ... "
Zo'n vrouw zei ook: "Hillary doesn’t make it look like fun to be a woman. And her ‘I-have-been-victimized’ campaign is depressing".
Dat is een fase in de geschiedenis van de vrouwenbevrijding!!
Daarmee wordt de presidentsverkiezing verward ... of belast.
Spannend!!
____________________
MAUREEN DOWD, Duel of Historical Guilts, NYT, March 5, 2008, http://www.nytimes.com/2008/03/05/opinion/05dowd.html
Pepper D. Culpepper in 'The Christian Science Monitor'. Zie 20 feb 2008
Pascal Bruckner, La Tentation de l'Innocence, Livre de Poche, Zie 1, 21. 26 Augustus 2007

terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Vrijdag 7 Maart, 2008
Vandaag geen stukje.
terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Zaterdag 8 Maart, 2008
Toen ik van de week de uitdrukking 'twee honden vechten om een been' gebruikte in verband met de VSse verkiezingen was ik nieuwsgierig of die van 'Vadertje Catz' zou komen. Hij is niet de auteur, maar hij noteert wèl dat het een zeer bekend spreekwoord is.
Een versie uit zijn tijd is:
--Daer twee honden vechten om een schinckel te kluyven
--Gaet een derde gemenelijck me hene schuyven.
En een andere:
--Daer twee honden knaegen an een been,
--die draegen sich selden overeen.
Kennelijk was dat beeld zó bekend dat kon worden volstaan met de eerste helft --wat ik hierboven ook deed. Zo noteert de onvolprezen website van "Het" Nederlands, uit de Vlaamse hoek:
--"twie honden an één been"
En er is zelfs een Middellatijnse versie:
--"aufert os canibus canis unus sepe duobus"
Deze zéér taalgeleerde website noteert als laatste citaat:
--"Het is bij verkiezingen wel meer gebeurd dat de derde hond met het been wegliep".
Niet gek. Verkiezingen zijn een mooi voorbeeld, maar om de winnende president dan maar metéén 'de derde hond' te noemen ging mij wat ver.
________________________
http://www.dbnl.org/tekst/stoe002nede01_01/stoe002nede01_01_0931.htm

terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Zondag 9 Maart, 2008
Alweer bijna zes weken geleden verzamelde ik boekbesprekingen van de pasverschenen studie over 'de anonieme schrijver'. In hetzelfde weekend wijdden drie belangrijke kranten er artikel aan in hun literaire bijlagen: The Observer, Sunday Times en Evening Standard. Die onverwachte drie-dubbele primeur was op zichzèlf de spraakmakende gebeurtenis waardoor ik het boek ontdekte. Twee weken later kwam The Guardian.
Het boek is Anonymity: A Secret History of English Literature [Faber] door John Mullan, professor aan het University College in Londen. Het zijn 'zeer' uitgebreide en 'zeer' geleerde besprekingen, waardoor ik het boek niet meer ga lezen, maar voor iemand met gerichte belangstelling voor literatuurgeschiedenis moet het een goudmijn zijn. Volgens diverse recensenten is het niet alleen 'anecdotisch' over de onthullingen van de gepleegde mystificaties, maar het is een complete lijst van de anonieme schrijvers die min of meer beroemd zijn geworden. Zo beroemd soms, dat hun werkelijke naam alleen bij literatuurwetenschappers bekend is.
Anoniem publiceren was in het verleden eerder regel dan uitzondering. Nu domineert de naam van de schrijver. Doris Lessing testte dat door een eigen boek onder andere namen bij uitgevers aan te bieden toen ze al beroemd was: Stelselmatige weigering!!
Mullan
maakt duidelijk dat schrijven vroeger een gevaarlijke bezigheid was. In tegenstelling tot heden-ten-dage, hadden schrijvers iets belangrijks te melden. Als De Kerk je al niet op de brandstapel bracht, dan waren het 'gekwetste' publieksgroepen die de schrijver met een aframmeling, of erger, tot de orde riepen. [De NLse Theo van Gogh valt onder die 'traditie']. Als de schrijver niet werd gevonden, ging de drukker op de brandstapel. Mullan noemt historische voorbeelden.
Later, in de 19e eeuw, maakten schrijfsters er gebruik van: Schrijvende vrouwen was 'not done'. Nu wordt anoniem publiceren nog gebruikt om te coquetteren, of om de publiciteit. Volgens Mullan is het gebruik verdwenen omdat 'alle' schrijvers slechts rol- en cultuur-bevestigend zijn, of zich verschuilen achter 'wetenschappelijk onderzoek' als er wat oorspronkelijks is te melden. [Maar het is bekend dat ook binnen de wetenschap nogal hardhandige 'sociale normen' bestaan over 'het geoorloofde'. GvE].
Kortom, Mullan ziet de moderne massa-lectuur als 'onschuldig amusement', en hooguit 'gevaarlijk' wegens het blinde conformisme, maar deze laatste conclusies staat nòch in het boek, nòch in de recensies.
________________________
The Observer, Sunday January 13, 2008, Hail Anon, the best writer ever, by Robert McCrum
The Sunday Times, January 13, 2008, Reviewed by Peter Kemp
Evening Standard, January 14, 2008, In praise of secret scribes, 'by Anon'
The Guardian, Saturday January 26, 2008, Behind the byline, by Colin Burrow
Allemaal zonder meer met Google te vinden.

terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Maandag 10 Maart, 2008, Jeannette is jarig!
De studie over anonieme schrijvers, die ik gisteren noemde, bevat ook een lijst van 'anonieme citaten'. Tot mijn verrassing trof ik daarbij een oude bekende die 'bij mijn weten' van Benjamin Franklin kwam. Ik herinner mij dat het in mijn militaire dienst toentertijd --bij de Aan- en Afvoertroepen [AAT]-- een van de 'moraliserende' teksten was die ijverig werden geciteerd. Met name herinner ik mij een bordje in de hal van de School voor Reserve Officieren van de AAT in 1951 in de Ripperdakazerne in Haarlem met de naam Benjamin Franklin daarbij.

For want of a nail, the shoe is lost;
for want of a shoe, the horse is lost;
for want of a horse, the rider is lost
.
Het moest ons stimuleren om vooral de herbevoorrading van de vechtjassen in de frontlijn serieus te nemen. Tot in de nietigste details!!
Dáár wilde meer van weten, maar Google bracht mij niet bij Benjamin Franklin, maar bij Classis Nursery Rhymes. Daar wordt deze 'clever set of lyrics' geprezen om zijn opvoedkundige waarde: "to gently chastise a child whilst explaining the possible events that may follow a thoughtless act", om 'een onnadenkend kind zachtjes te straffen'.
Ik zoek verder en kom bij de alleroudste notering van dit rijmtje: Ergens rond 1390, in de tijd van Edward III die ook het verplichte boogschieten op Zondag voorschreef. Voor de oorlogsvoering dus; voor de veiligheid van zijn koninkrijk. We zitten dus tòch bij een èchte militaire herkomst, niet bij de geromantiseerde van het kinderversje.
Ik zoek nòg verder en lees --inderdaad-- dat Benjamin Franklin ermee te maken had, want hij maakt een versie die het goed deed in de toenmalige oorlogen tussen Engeland en Amerika. Kennelijk voor 'dummies' doet hij er nog een twee regels bij die ook in de Nursery Rhyme terechtkwamen: For want of a nail the shoe was lost.
For want of a shoe the horse was lost.
For want of a horse the rider was lost.
For want of a rider the battle was lost.
For want of a battle the kingdom was lost.
En dan komt het!! Nijvere vorsers hebben genoteerd:
--"During World War II, this verse was framed and hung on the wall of the Anglo-American Supply Headquarters in London, England"
Kijk, daar had ik het van. Vlak na de oorlog was het NLse leger onder invloed van Engelse tradities. Veel officieren en onderofficieren hadden daar hun transport-opleiding gehad. Dat bordje hoorde daarbij.
______________________
http://www.quotedb.com/quotes/464 - http://www.rhymes.org.uk/for_want_of_a_nail.htm

terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Dinsdag 11 Maart, 2008
Een paar dagen geleden was het Wereldvrouwendag, en kranten en andere persberichten meldden nogal wat wetenswaardigs over de voortschrijdende vrouwen-emancipatie. Zaterdag was ik bij een 'ceremoniële viering' op uitnodiging van Gabriela en Jeannette, en daar zag ik een lange documentaire met zeer oude fragmenten --maar ook veel recente-- van de Chileense vrouwengeschiedenis. Buiten deze documentaire, in de kranten, is het dominante thema het [stoppen van] 'geweld tegen vrouwen'. Het lijkt alsof er een toename plaatsvindt, maar volgensde minister voor vrouwenzaken, Laura Albornoz, is het een "efecto Bachelet", het Bachelet-effect.
Met Michelle Bachelet is namelijk een vrouw aan het hoofd van La Moneda --het presidentiële paleis-- gekomen die de dingen bij hun naam noemt. Vóór zij in de politiek was, was zij gynaecologe, en kende het probleem van nabij. Nu is het afgelopen met eufemismen als 'passiemoord', en staat 'parricidio' en 'feminicidio' in aparte wetten [vermoorden van resp. familieleden en vrouwen], en kunnen niet meer worden afgedekt met het gebruikelijke 'heiligheid van het familiegeheim'.
Afgelopen jaar meldde de pers 62 gevallen van vrouwenmoord, maar daarnaast waren er 70 die in geen enkel 'media' werden genoemd. Aldus liet Laura Albornoz weten.
Het 'familiegeheim-effect' en het 'Bachelet-effect' zullen dus nog wel even duren.
Op het terrein van vrouwen-in-de-politiek is er óók nog veel werk aan de winkel. Naast enkele spectaculaire topfuncties voor vrouwen, is het daarmee zeer slecht gesteld. [Dat is, overigens, in de VS precies zó].
Vrouwen, hier in Chili, hebben gemiddeld betere opleiding dan mannen: Gemiddeld 11,8 tegenover 10,7 schooljaren, maar op de verkiezingslijsten staan [nog!] 90,4% mannen.
Het andere getal om de plaats van de vrouwen in de maatschappij te karakteriseren is de deelname aan het arbeidsproces. Met 40,3% ligt dat onder het Zuidamerikaanse gemiddelde van 45%. Het zij zo, want om dat getal te begrijpen moet je dieper duiken in de grote sociaal-culturele verschillen tussen die landen en het feit dat Chili het meest 'Europees' is van allemaal. Misschien komt dat er nog van.
terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Woensdag 12 Maart, 2008
--"Het aantal verkeersdoden is met 600% gestegen", zei reuzekop op de voorpagina van La Estrella de Iquique. Dat slaat op de zomermaanden december-januari-februari. Negentien doden; tegen drie vorig jaar. [Dat is een factor 6,33 cq 533% 'stijging', maar alla!]
--"Dat is het dubbele van het landsgemiddelde", staat erbij.
De commandant van de verkeerspolitie --in 'het' interview-- wijst op die tragische frontale botsing in december: Negen doden. Je ziet hem zijn uiterste best doen om *niet* in te gaan op de sensatiezoekende interviewer. Hij betoogt dat 'verkeersveiligheid' niet alléén met dodencijfers kan worden gemeten. Zo zit 'Het Nieuws' hier in elkaar. (100 woorden).
terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Donderdag 13 Maart, 2008
Het licht valt hier vaak uit. Nu wéér, vijf uur in de morgen. Af en toe een lichtflits van een paar seconden laat zien dat er pogingen worden gedaan, maar het beklijft niet, Eerder las ik het vaak in de lokale krant; over andere wijken die steen-en-been klaagden. De laatste weken zijn wij kennelijk aan de beurt. Een mengeling van slecht onderhoud en capaciteitstekort, als ik de persberichten mag geloven. De eigenaresse van dit hostal heeft schielijk de --hier verplichte-- noodverlichting laten repareren, maar die werkt nu óók niet. Het is de eerste keer 's morgens; meestal 's avonds totnutoe. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Vrijdag 14 Maart, 2008
Het 'schandaal' van het schoolmeubilair is nog niet afgerond, of een nieuw 'schandaal' dient zich aan. Nu over de nieuwe computers die zijn aangeschaft voor het begin van het schooljaar, dat deze week begon.
Het meubilair ging over 800 miljoen pesos [1,14 miljoen euro]. Die 986 computers kosten 576 miljoen pesos [0,822 miljoen euro]. Het waren 'openbare' aanbestedingen van de regionale overheid die allebei aan dezelfde handelsmaatschappij zijn gegund.
De leerkrachten waren over het meubilair begonnen dat ze na de vakantie aantroffen. De overheid [van Iquique!, zie verderop] wees dat af als 'politieke kinnesinne', de onderwijskrachten zouden 'aanhangers' van de vorige burgemeester zijn, en zouden de huidige burgemeesteres slechts willen diskwalificeren.
Maar het expert-rapport onder toezicht van experts van het ministerie in Santiago bevestigden de klachten dubbel-en-dwars: De levering is een 'allegaartje'. Geplastificeerd spaanplaat ipv hout, stalen buizen voor de stoelen die niet de gespecificeerde diameter en wanddikte hebben, kastdeuren met vier scharnieren ipv zes, wakkelende stoelen, enzovoorts.
De handelsmaatschappij verdedigde zich door te zeggen dat de partij 'officiëel' was aangeboden bij gelegenheid aan het stadsbestuur bij een feestelijke gelegenheid bij de sluiting van het schooljaar, en dat daar niet op kon worden teruggekomen. De 'leerkrachten' wezen onmiddellijk op het symbolische karakter daarvan, omdat daarbij maar één stoeltje en één lessenaartje aanwezig waren.
Het stadsbestuur had in die 'strijd' al gezegd dat ze [de leerkrachten] de partij beter konden aanvaarden, want het was beter dan ze nu hadden.
En nu komt het aardigste.
Na dat expert-rapport laat het stadsbestuur weten dat de zaak hun niet aangaat. Het is een aanschaf van de regionale regering want het betreft niet alleen de overheidsscholen in Iquique maar ook in Arica en in de kleinere oase-stadjes in de woestijn van deze meest noordelijke 'Región' van Chili.
--"Hoe heet dat in het NLs?"
--"Schreeuwen vóór je wordt gebeten"??
Direkt na dat expert-rapport van eergisteren, komt de direkteur van de middelbaar technische school met zijn klacht over die computers: Géén geheugen, moederkaarten met tragere en goedkopere processoren dan gespecificeerd, en andere afwijkingen van de inschrijvingsvoorwaarden.
De handelsmaatschappij --dezelfde!!-- heeft al laten weten naar de rechter te stappen wegens aantasting van haar goede naam door die direkteur. 'Politieke kringen' betichten de direkteur reeds van partijdigheid vóór de oude burgemeester. Het Spel Begint Opnieuw.
[Hmmm .... dat denk ik].
Zo zit 'Het Nieuws' hier in elkaar.
terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Zaterdag 15 Maart, 2008
De Semana Santa is begonnen; toeristen stromen binnen. Dit hostal is volgeboekt. Gisteravond ging ik kijken naar een processie van Jesús Nazareno de La Tirana, een reusachtig beeld van de kruisdragende Jesus dat in een parochie van Iquique is gehuisvest, en dat eens per jaar naar La Tirana op bezoek gaat. La Tirana is een woestijnoase --om andere reden óók een bedevaartplaats. De tocht begon Donderdagochtend, regelrecht naar La Tirana. Gisteravond was het beeld terug in de stad via 'religieuze' tussenstops in diverse parochies en andere heiligdommen in de woestijndorpen. Vanavond is het beeld weer thuis in zijn eigen kerk. In de krant staat het minuut-tot-minuut programma van de 'haltes', de begroetingsceremonies en de 'nachtwaken'.
Het meest spectaculair is de 'verplaatsing als processie'. Een toegewijde groep dragers gaat 'voetje-voor-voetje' vooruit, terwijl een groep zangers en muzikanten, met hun gezicht in de richting van het beeld 'voetje-achter-voetje' achteruit gaat. En dat alles met religieus-geëxalteerde muziek en zang door een zigeunerachtig-geklede groep: Sociedad Religiosa Gitanos de Jesus Nazareno, zegt het rijkversierde vaandel dat ze meedragen. De dragers hebben hun eigen 'sociedad met vaandel': Cargadores de Jesus Nazareno.
Toen ik gisteravond ging kijken waren ze 'als processie' op weg naar de kathedraal. Daar zouden ze worden begroet met o.a. een Mis en met religieuze dansen door andere 'religieuze groeperingen'.
Dat heb ik niet meer afgewacht. [Het werd mij te laat. Vanmorgen heb ik mijn achtste(!) oefentocht om de volgende week de top van 'cerro' te kunnen bereiken om de Paasviering boven op de berg te kunnen meemaken. Ik ga al vooruit!]
Het programma van Jesus Nazareno voor vandaag is hoofdzakelijk een 'kruistocht' langs veertien staties die her-en-der in de stad zijn ingericht door wéér andere 'religieuze groeperingen': "Sociedad Religiosa de ... ".
Wat dat betreft lijkt het op de Andalusische tradities.
______________________
Jesus Nazareno of http://www.fototime.com/inv/54291BAD453D37A

terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Zondag 16 Maart, 2008
--"De Peruanen en de Bolivianen spreken beter Spaans dan de Chilenen", zei de taxichauffeur, "Wij zijn veel slordiger met vervoegingen. Wij stoppen er ook allerlei vreemde woorden in".
Hij had mij gecomplimenteerd voor mijn Spaans. Zo kwamen we daar op.
Juist die morgen had ik gezien:
--"Gevraagd 'Garzón'".
Wetend dat 'garçon' in het Frans óók voor 'kellner' staat, was de bedoeling verrassend, maar niet moeilijk. Zonder die verrassing zou ik niet hebben begrepen wat ik even later zag in diezelfde restaurantstraat:
--"Gevraagd 'Garzona'":
Dat móest 'serveerster' betekenen.
De taxista lachte toen ik zijn observatie bevestigde met:
--"Si, garzón y garzona". (100 woorden)
______________________
garzon-garzona-en-tarapaca of http://www.flickr.com/photos/weltbummler/2337816116

terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Maandag 17 Maart, 2008
De buitenmuur van de Arturo Prad Universiteit staat vol met gedichten.
Het zijn er veertien, en de muur is zo'n honderd meter lang.
Dit zijn er twee die naast elkaar staan. Ik heb ze proberen te vertalen met hun dubbele betekenissen die de gebruikte technische termen hebben.


No aire, no te vendas
Que no te canalicen
Que no te entuben
Que no te encajen
Ni te compriman
Que no te hagan tabletas
Que no te metan en una botella.
¡Cuidado!
El agua se vendió
Y de las cañerías
en el desierto
he visto
terminarse las gotas
y el mundo pobre, el pueblo
caminar con su sed
tambaleando en la arena

Nee lucht, verkoop je niet
Zodat ze je niet in goede banen leiden,
of door buizen.
Of je aanpassen en onderdrukken.
En ook geen
tabletten van je maken
Of in flessen stoppen.
Wees voorzichtig!
Het water heeft zich verkocht
Ik zag de laatste druppels
uit de pijpleidingen
in de woestijn
en de arme wereld,
het volk,
verder trekken met hun dorst,
wankelend door het zand

Ik heb de hele gedichtenwand gefotografeerd, en ze op mijn fotosite gezet. Misschien vertaal ik er nog eens een paar. Ze zijn heel verschillend, en van verschillende herkomst en stijl. Badinerend, grappige volksrijmtjes, of ernstig zoals deze twee.
______________________
Textos Murales por Arturo Prat http://www.fototime.com/inv/E76D5BA0CE79255

terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Dinsdag 18 Maart, 2008
Die Sueddeutsche van gisteren bracht de oplossing van een probleem uit 1941 waar ik een jaar geleden in Geraldton mee bezig was, en waarvan de oplossing lag bij een Duitser die op 93-jarige leeftijd in Chili overleed in April 2007. Dat is pas globalisatie!
Ik heb er toen niet over geschreven, maar wèl enkele foto's gemaakt van het prachtig-symbolische monument in Geraldton dat de ondergang van HMAS Sydney II en zijn 645 bemanningsleden gedenkt.
Het gebeurde op 19 November 1941. De Sydney werd bij verrassing in de grond geboord door het Duitse oorlogsschip Kormoran dat als Nederlands koopvaardijschip was gecamoufleerd. De Sydney verging met man-en-muis, maar de aangeschoten Kormoran zonk even later ook. Daarvan kwamen 317 van de 397 bemanningsleden met reddingssloepen aan de wal nabij Geraldton en werden geïnterneerd. Daarbij was ook de bootsman, die een van de vijf sloepen had bestuurd, Reinold von Malapert. Dat was de Duitser die een jaar geleden hier in Chili overleed.
De felle discussie die ik in Geraldton aantrof ging over de juiste toedracht, en vooral over de juiste locatie. Die was onvoldoende bekend.
--"Voor de kust van Geraldton",
--"OK, maar wáár precies?"
De 'nieuwe-feiten-van-toen' kwamen van die bootsman die --als hobby-- de gegevens uit de nalatenschap van zijn kapitein, Theodor Detmer, had geanalyseerd. Malapert was juist een jaar vóór zijn dood daarover geïnterviewd. Dat was de aanleiding van de --fel gekritiseerde-- nieuwe zoek-expeditie die uit overheidsgelden zou worden gefinancierd.
Die feiten klopten óók niet met wat de Australische Marine daarover wist te melden. Dat was een pikant detail, herinner ik mij.
De ondergang van de Sydney is in verschillende opzichten een groot Australisch trauma. Niet alleen het verlies aan mensenlevens, maar ook dat de splinternieuwe --technisch hoogwaardige-- Sydney door een verouderde Duitse kruiser metéén aan het begin van de oorlog werd verslagen. Dat is de grootste katastrofe van Australië van WO II.
Overigens is de Sydney nog niet gevonden, alléén de Kormoran vooralsnog. Maar de zoekplek klopt. Véél verder naar het Noorden dan 'iedereen' dacht.
Rest ons alleen dat wondermooie monument, een betekenisvolle koepel van 645 meeuwen, waarvan ik de symboliek op een van de gedenkplaten aantrof. Die heb ik ook gefotografeerd, en kun je nalezen op mijn fotosite.
____________________________
Die Sueddeutsche, 17.03.2008, Verschollen im Zweiten Weltkrieg "Kormoran"-Wrack entdeckt
http://www.sueddeutsche.de/panorama/artikel/216/163756/4/
Het gaat om vier foto's in mijn sub-album Geraldton Monumental http://www.fototime.com/inv/D8E89594F040295
Sydney Monument Geraldton1.jpg ... 2, 3 en 4
Hoofdalbum 2007 http://www.fototime.com/inv/1A5806E2F210437 met apart toegankelijk sub-album Geraldton Monumental

terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Woensdag 19 Maart, 2008
De Semana Santa is begonnen. Een week vakantie met religieuze en 'burgerlijke' feesten. Het lijkt wat op de NLse herfstvakantie: De eerste etappe van het schooljaar is voltooid, en er is behoefte aan een pauze. Maar nèt zoals bij de voorjaarsvakantie in NL, zit dat 'ongedisciplineerde' Paasfeest ertussen.
Dit jaar was de 'eerste etappe' extra kort, want het schooljaar begint op 1 Maart. De scholen in Iquique hebben allemaal verschillende oplossingen. De voor- en nadelen daarvan zijn 'gefundenes Fressen' voor 'Ingezonden Brieven'. Ik raak thuis in de problemen van ouders met schoolgaande kinderen. Heel vreselijk inderdaad: Pasen moet worden afgeschaft. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Witte Donderdag 20 Maart, 2008
Eigenlijk gebeurt er niet zoveel in Iquique met de Semana Santa op religieus gebied. Het toerisme domineert. De intocht van de 'Nazareno' die ik Zaterdag beschreef, is wel het grootste evenement op stadsniveau. Verder speelt het zich af in de wijken rondom de parochiekerken met een korte 'optocht' door de wijk, met een kruisdragende Jezus, en met wat Romeinse soldaten en dergelijke entourage. Ik zag er zo een in 2005. Controversiële 'geselingen tot bloedens toe', zoals her en der bij de Semana Santa-traditie horen, komen hier niet voor.
Het andere 'grote' religieuze evenement moet nog komen, en speelt zich buiten het centrum af. Goede Vrijdag in de namiddag wordt massaal de cerro beklommen door voornamelijk jongelui. Dat is enerzijds omdat het een pittige tocht is, en anderzijds wegens de gezelligheid, want er is dan een nachtwake tot de volgende ochtend. En 'vuurtje stoken' natuurlijk!!
De cerro is de halfcirkelvormige berghelling die de baai van Iquique afsluit van de hoogvlakte van 1000 meter. De steile helling is 700 meter.
Op een van de terrassen vlak bij de top, waar de hoogvlakte begint, is een altaar. Daar is dezer dagen voor de gelegenheid een enorm kruis gezet dat al enkele dagen wordt verlicht. Daar zijn kerkdiensten, maar op de andere terrassen zijn meditatieve diensten van diverse spirituele herkomst. Voorzover ik heb van 'horen zeggen', zijn die niet allemaal 'katholiek' of 'christelijk' in de strikte betekenis. 'Heidens' dus.
Zaterdag en Zondag wordt het een 'pittig' familie-uitje met picknick dichtbij de top. Hele families met kinderen ondernemen dan de tocht. Daaraan heb ik in 2005 meegedaan, en dat wil ik nu wéér.
Jammer genoeg heb ik nu --wegens die griep 'en-zo'-- bij-lange-na-niet de fysieke conditie van toen. Gerichte training om die terug te krijgen moest ik uitstellen omdat sommige gewrichtsbanden protesteerden [kennelijk geïrriteerd door mijn ongeduld] waardoor ik nog meer 'Geduld' moest beoefenen. Maar eindelijk, 29 februari, kon ik mijn gerichte training beginnen. Tien keer heb ik het moeilijkste stuk --het rul-zandtraject tot 500 meter hoogte-- gelopen met telkens één rustdag ertussen. De eerste keer haalde ik het niet. Eén keer had ik twee rustdagen nodig. Vandaag, morgen, en eventueel overmorgen rust ik uit, en dan inééns het laatste traject erbij. Dat is veel steiler en rotsachtiger, maar in zekere zin ook gemakkelijker, omdat je 'vaste voet' hebt, en niet dat moedeloos makende wegzakken in het zéér rulle zand: Iedere stap krijgt 50% 'korting'!!!
Mijn Reisbrief 30 gaat over mijn ontdekkingen, want op die helling bevindt zich namelijk óók een reusachtige digitale klok. Ik maakte kennis met de 'technicus-verzorger' die daar als kluizenaar naast woont.
______________________
Voor foto's zie El Reloj del Cerro of www.fototime.com/inv/721AC32279E8156
Mijn Reisbrief op www.mijnreisbrief.blogspot.com

terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Goede Vrijdag 21 Maart, 2008
Gisteren schreef ik dat er niet veel gebeurt alhier in de Semana Santa.
Nee, het wèrkelijke wereldgebeuren was Dinsdag met wat nu al heet:
--"Barack Obama's 'Race in America' speech of March 18, 2008".
Het redaktionele hoofdartikel van NYT vergeleek het metéén Woendag al met de beroemdste redevoeringen uit de VS-se geschiedenis, de intreeredes van Abraham Lincoln en Franklin Roosevelt, en die van John Kennedy in 1960 over zijn katholieke geloof.
Maureen Dowd
, die met een perfect gevoel voor geveinsde grootheid altijd hilarisch de vloer weet aan te vegen met pretenties van politici in deze richting, is onder de indruk, en feliciteert 'Saint Obama' [dat kon ze niet nalaten] want hij weet de kleur 'grijs' te treffen; hij is "showing blacks what white resentment felt like, and whites what black resentment felt like". Dat is wat anders dan de gebruikelijke 'uitleg' dat demonstratie van die 'pijn' slechts is bedoeld om de 'andere kleur' te beschuldigen van 'racisme' of 'omgekeerd racisme', de bekende geest-dodende discussie.
De NYT Editorial sprak van een moment van wèrkelijke, niet gespéélde, eerlijkheid:
--" ... increasingly rare in risk-abhorrent modern campaigns".
Nicolas Kristof
detailleert dat, en wijst erop dat Obama's rede
--"derived power from something most unusual in modern politics: an acknowledgment of complexity, nuance and legitimate grievances on many sides".
Roger Cohen
gaat terug naar zijn jeugd als blanke in Zuid-Afrika waar hij zich over schaamt, maar waar hij óók de hoop vandaan haalt dat 'leiderschap' het onmogelijke kan veranderen. De 'blankes' voorspelden bloedbaden als de Apartheid zou worden opgeheven, maar Cohen citeert Mandela die later zei: "It always seems impossible until it’s done".
Daarom, lieve lezer(es), hoe oud je ook bent, je mag dan wel Lincoln, Roosevelt of Kennedy niet hebben meegemaakt. Dit 'historisch gebeuren' maak je mee. Lees de kranten en de commentaren NU, en steek de knipsels in je plakboek voor LATER.
De troosteloze wedstrijd tussen Obama en Clinton levert misschien nog wat op.
Maar wees ook realistisch. Net als die Editorial die aldus eindigt:
--"We can’t know how effective Mr. Obama’s words will be with those who will not draw the distinctions between faith and politics that he drew, or who will reject his frank talk about race. What is evident, though, is that he not only cleared the air over a particular controversy — he raised the discussion to a higher plane".
_________________
EDITORIAL, Mr. Obama’s Profile in Courage, http://www.nytimes.com/2008/03/19/opinion/19wed1.html
MAUREEN DOWD, Black, White & Gray, http://www.nytimes.com/2008/03/19/opinion/19dowd.html
NICHOLAS D. KRISTOF, Obama and Race, http://www.nytimes.com/2008/03/20/opinion/20kristof.html
ROGER COHEN, Beyond America's Original Sin, http://www.nytimes.com/2008/03/20/opinion/20cohen.html

terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Paas Zaterdag 22 Maart, 2008
Het was gisteren doodstil in de stad. Meer nog dan Zondag's, hadden winkels en straatkraamtjes het laten afweten. Ik had moeite met het vinden van een I-café, en zelfs nogal wat krantenkiosken waren gesloten.
Wat het meest opviel was het ontbreken van de locale favoriete zangdame die van de gemeente vergunning heeft gekregen voor de verkoop van haar gesigneerde CD's op het centrale plein. Dat deed ze de hele dag, met zo'n geweldig aantal decibels dat ze de gebruikelijke lawaai-makers ruimschoots overtrof. Wat buurtprotestcomités en Boze Ingezonden Brievenschrijvers niet lukte, lukte Jesus el Nazereno.
De Here zij dank! 'Heer'-lijk! 'Dood'-stil! (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Paaszondag 23 Maart, 2008, Charlotte 10 jaar!!
Toen ik in Delft studeerde, in de jaren 50, waren er op de katholieke studentensocieteit, waar ik toen lid van was, enkele enthousiastelingen die de Semana Santa-viering in Sevilla hadden bezocht. Zij kwamen terug met verhalen van extatische optochten en bloedige [zelf-]geselingen van 'penitenten'. Deze 'middeleeuwse toestanden' zouden wel snel tot het verleden behoren, want er was een 'oneigelijk toerisme' ontstaan: Het publiek kwam méér uit sensatiezucht dan uit oprechte 'geloofs-ijver'.
Dat wisten deze reizigers óók te vertellen. Dat 'bloederige' zou worden afgeschaft [met behoud van het 'spirituele' natuurlijk!].
Wat ik --overigens-- toen niet wist, maar nu wel, is dat in die jaren ook 'kritiek' ontstond op de Zaterdag'se publieke fusilleringen van 'rooie rakkers' als voortzetting van de Burgeroorlog. De laatste fusilleringen waren begin jaren 60. 'Onder druk van het opkomende toerisme', zoals moderne historici het nu beschrijven.
Die coïncidentie lijkt mij niet toevallig.
In Spanje zijn die 'middeleeuwse toestanden' officiëel verdwenen. In een bijlage van de krant alhier over La Semana Santa a lo largo del mundo [De Goede Week in de wereld] wordt dat niet bevestigd, want er is nog minstens één stadje, San Vicente de la Sonsierra waar de Cofradía de la Santa Vera Cruz de los Disciplinantes [Gilde van de boetedoeners van het Heilige Kruis] waar een bloedig ritueel uit de elfde eeuw nog in volle glorie leeft. Tijdens de geselingen worden de blote ruggen regelmatig afgesponsd met een spons waarin glasscherfjes zitten. Zo wil de traditie.
Deze 'Religie Bijlage' maakt ook melding van de controversiële viering in een dorp op de Filipijnen, San Pedro de Cutud. Daar bevindt 'deze oude cultuur' zich in een groeifase(!) sinds 1992. Het Vaticaan protesteert, maar het toenemende toerisme --dat we in 1957 nog 'oneigelijk' noemden-- is kennelijk aantrekkelijker. Intussen gaat het om tien mensen die daadwerkelijk worden gekruisigd, en één 'mag' Jezus vertegenwoordigen. Nee, dan is het gebruik in het plaatsje Verdes nabij Gerona onschuldiger. In het Catalaans heet de Donderdagnacht daar Dansa de la Mort. Je verkleedt je als geraamte, en danst de hele nacht als een bezetene op stampmuziek. Héél oud, en toch erg in de mode, want het lijkt op de moderne disco. Wat dat betreft is het hier rustig. Alleen kleine parochie-/ buurtprocessies met kruisdragende Jezussen, die af en toe vallen, en door Romeinse soldaten overeind worden gegeseld. Symbolisch gelukkig, want ze helpen je ook opstaan. In de krant van gisteren staat een reportage van zo'n tocht waarbij de oudjes van het nabijgelegen tehuis ieder een stukje het kruis mogen dragen, en mogen vallen.
_________________________
De krant verwijst naar twee dia-series: over San Pedro de Cutud(1) en over diverse steden in Spanje(2).
http://gf.mediosregionales.cl/prontus_mediosregionales/site/artic/20080320/pags/20080320184711.html
http://gf.mediosregionales.cl/prontus_mediosregionales/site/artic/20080320/pags/20080320192953.html

terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Paasmaandag 24 Maart, 2008
De Semana Santa is voorbij. De toeristen zijn vertrokken. Vrijdag was het andere 'grote' religieuze evenement: Het massaal beklimmen van de Cerro Esmeralda voor de Heilige Kruisweg. Er zijn 14 staties afgebakend waarbij momenten uit de tocht van Jezus naar de Golgotha worden herdacht; en daarna Paaswake tot Zaterdagmorgen.
Maar hier is het óók groot sociaal-familiaal gebeuren, dat Zaterdag en Zondag [niet-zo-]dunnetjes wordt overgedaan. Gisteren maakte ik de tocht. Mij verraste vooral de blikverruimende zonsopgang boven de hoogvlakte. Boven een èchte horizon.
Dat was héél anders dan boven die donkere zevenhonderd meter hoge muur, waaraan ik langzaam was gaan wennen. (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Dinsdag 25 Maart, 2008
Het oorlogsverleden van Chili wordt nog steeds triomfalistisch herdacht. Met name de Guerra del Pacífico [1879] is de hoeksteen van de Chileense heroïek en 'vaderlandsliefde' die met wekelijkse (!) parades in stand wordt gehouden. Ik schreef daar al over in mijn NLse en Spaanse reisbrieven toen ik daar in 1998 was. [zie .../biblio/magazijn.htm]
Zoals ik 6 februari 2008 schreef, was het een botte economische veroveringsoorlog. Peru raakte zijn steden Arica en Iquique kwijt, en de rijke salpetermijnen in deze omgeving. Bolivia raakte de iets zuidelijker gelegen steden Antofagasta en Calama aan Chili kwijt --want daar is óók veel salpeter-- en bovendien zijn toegang tot de zee.
Dat laatste zit Bolivia nog steeds niet lekker, maar Chili geeft geen krimp. En dat terwijl Chili die oorlog begon met Bolivia als partner om zich 'samen' van Peru te 'bevrijden'.
Dat lukte, maar Chili liet Bolivia daarna in de steek. "Perfide Chili!"
Maar er komt verandering. Een paar dagen geleden herdacht Bolivia --met militaire parades en een toespraak van president Evo Morales-- voor de 129ste keer de dood van de nationale held Eduardo Abaroa die in 1879 bij de verdediging van Calama sneuvelde. Die dag heet aldaar "Día del Mar" [Dag van de Zee], en op alle herdenkingen hebben de presidenten, van welke politieke kleur dan ook, het herstel van een 'soevereine doorgang' naar de zee bepleit.
In 2004 werd met een volksstemming de verkoop van aardgas aan Chili goedgekeurd met een marginale meerderheid mits het werd gekoppeld aan een 'soevereine doorgang' naar de zee. Daarna was er weer 'stilte'.
Tijdens de toespraak van dit jaar maakte Morales echter melding van het 'huiswerk' dat hij samen met Michelle Bachelet had gemaakt op basis van 'vertrouwen' en 'goede verstandhouding' tussen beide volken.
Er is nu een 'agenda voor een dialoog' met dertien [oude wrijvings-] punten opgesteld met 'maritieme problemen' als nummer zes.
Morales
, en zijn minister van Buitenlandse Zaken benadrukten dat een dergelijk document voor het eerst in de geschiedenis op tafel ligt, en dat dit wellicht een 'opening' naar de zee kan betekenen.
Intussen gaat Chili door met zijn 'vaderlandslievende' parades waaraan ook sympatiserende burgerorganisaties deelnemen. Een hoge officier die daarvoor telkens opnieuw wordt aangewezen moet dan een militair-historische, maar bovenal 'vaderlandslievende' toespraak houden. Dat is 'tenenkrommend' voor een Europese ziel die zich herinnert waar 'militaire vaderlandsliefde' toe heeft geleid in het verleden.
Maar ik zie --aan heel subtiele signalen vooralsnog-- dat er de klad in komt. Daar zal ik morgen op doorgaan.
terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Woensdag 26 Maart, 2008
In mijn [spaanse] reisbrief van 12 april 1998 uit Arica beschrijf ik voor het eerst mijn verbazing over de deelname van burgerorganisaties aan de [wekelijkse] militaire parade. Het zou een 'verwerpelijk relict' zijn uit de Pinochet-tijd dat snel moest worden afschaft, was de eerste info die ik kreeg. Nadere info maakte mij duidelijk dat het om een oudere traditie ging die Pinochet naar zijn hand had willen zetten. De vaderlandslievende toespraak van Zondag zou thema moeten zijn van de geschiedenisles gedurende die week op de scholen, en de stadsbibliotheek zou daarvoor de documentatie gereedleggen. Op de stadsbibliotheek zag ik inderdaad dozijnen scholieren hun scripties maken over bepaalde populaire thema's waarvoor 'de juiste documentatie in veelvoud' gereedlag, maar dat van dat Zondag'se vaderlandslievende thema klopte niet.
--"Natuurlijk kunnen ze dat hier vinden", verzekerde mij de directrice toentertijd, "maar het is de militaire voorlichter die dat thema-van-de-week actief verspreidt bij de scholen".
De deelname van burgerorganisaties aan de parade is ook van oudere datum, maar eveneens in de Pinochet-tijd opgeblazen. Het was trouwens een traditie die vooral in het Noorden, in Arica, Iquique en Antofagasta was ontstaan na de Guerra del Pacífico waarbij burgers wilden delen in de hulde die 'de overwinnaars' toeviel. Scholen deden er aan mee zag ik, met hun drumband, maar dat de overige studenten die militaire-excercitiecommando's óók konden volgen, vond ik wel raar.
--"Dat is er allemaal niet meer", verzekerde Lorenzo mij, "de scholieren willen dat niet meer. Het zijn alleen de oude conservatieve burgergroeperingen die ingaan op de uitnodiging van de militairen. Vroeger was dat omgekeerd. Toen was er een wachtlijst".
Maar de schoolbesturen promoten wèl dat 'hun' studenten-drumbands deelnemen aan die militaire parade als "promotie" van de school in de strijd om de inschrijvingen van de laatste jaren.
Maar ook dàt wordt moeilijker. Er komt verzet tegen de verdere commercialisering van het onderwijs, studie-programma's die alléén door concurrentie worden ingegeven, en de heftige reklame die daarbij hoort. Morgen is er een protestmars, zo lees op de aanplakbiljetten: "Marcha estudiantil: Estudiantes organizados contra la educación de mercado" [Studentenmars: Studenten tegen door de markt bepaalde scholing].
Er komt dus de klad in die 'burgerdeelname' en aan 'heroïsch militairisme' als centrum van 'vaderlandsliefde'. De parades worden méér-en-méér een pure militaire aangelegenheid. Ik ben benieuwd waar dat heen gaat.
Aan de parade bij het 85-jarig bestaan van de Chileense Luchtmacht afgelopen Zondag hier in Iquique, namen géén burgers deel.
_________________________
marcha estudiantil by Weltbummler, on Flickr: http://www.flickr.com/photos/weltbummler/2363274017/
http://farm4.static.flickr.com/3103/2363274017_ae7c004555_m.jpg

terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Donderdag 27 Maart, 2008
--"Met wàt staat Iquique op de wereldkaart?", had Ghislaine onmiddellijk gevraagd nadat ik dat op 29 februari terloops had geschreven. Ik reageerde daar 2 maart op met "salpeter" en "haven" --"economie" dus-- maar vergat "cultuur".
Het Zomerfestival van Iquique is bekend om zijn Encuentra Iberoamericano de Tunas y Estudiantinas, waarvan we dit jaar de 23ste aflevering hadden en van Danzamerica met zijn Danzas Folclóricas met de 8ste aflevering dit jaar. Ik schreef erover in 2005.
Dit jaar is het Zomerfestival uitgebreid met de eerste aflevering van een groots opgezet 'internationaal' songfestival. Oók gedurende vier dagen in Februari, de maand met de toeristische zomerhoogtepunten.
Ik had er over moeten schrijven want er was niet alleen de jonge garde van de popmuziek --die ik niet ken-- er was ook één avond met 'oude garde', en daarbij was niemand minder dan Salvatore Adamo. Hij is 65, maar zijn 'klassieke' stem herkende ik nog. Hij maakte grappen in het spaans, maar zong ook nog zijn bekende Franse teksten.
Ik genoot, en bovendien zag ik hem voor het eerst in levende lijve, zij het op een afstand in een stadion met de bekende massale pop-muziek techno-entourage.
De Danzas en de Tunas zijn een stuk intiemer. Ook de Danzas zijn van niet-professionele toegewijde en enthousiaste studenten. De uitvoeringen zijn op het mooiste en belangrijkste stadsplein met als decor de witte Georgian gevel van het Teatro Municipal. Die stadschouwburg is op zichzèlf al een juweeltje.
Een discussie in de locale pers brengt mij ertoe er alsnog over te schrijven. Daar zie ik de wèrkelijke 'cultuur' van deze stad.
Wegens het onmiskenbaar-grote (volgens de promotoren!) succes van hun 'wereldsongfestival', stellen ze voor om van Iquique een 'totaalfeest' te maken, om de Danzas en de Tunas een 'totale re-engineering' te geven, het budget te verhogen, en die óók in dat stadion te laten optreden.
--"Dan kunnen ze 'professioneel worden betaald'".
--"Iquique wordt wéér meer 'wereldstad'".
--"Hoe heette de mytische koning ook weer, die alles wat hij aanraakte in glanzend goud zag veranderen? Glanzend, koud, en kil".
Zulke mensen lopen hier rond, maar ze weten niet het verschil tussen "wereldhaven" en "wereldcultuur". Dóódeng.
terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Vrijdag 28 Maart, 2008
Maandagmiddag was er een 'temblor'. Een pittige in zijn soort: "6,1", zei de krant . Dinsdag was er wéér een. Wellicht was dát de inspiratie voor een 'grap' --Woensdagnacht-- die Donderdag de krantekoppen haalde.
Niet erg tevreden met de vaker voorkomende 'grap' van kortsluiting veroorzaken, zodat een hele wijk in het donker zit, reden ze vervolgens, kort na middernacht, met een megafoon door diezelfde [strand-]wijk om een 'tsunami' aan te kondigen. Paniek! Restaurants liepen leeg!
De geïnterviewde brandweercommandant zei klagerig dat de 'grap' hun telefooncentrale had geblokkeerd.
Dat zette mij aan het denken. Wat als het een èchte was geweest? (100 woorden)
terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Zaterdag 29 Maart, 2008
Gisteravond haalde ik met Lorenzo herinneringen op aan mijn beklimming van de Cerro Esmeralda, de 'paasberg', waarover ik Maandag schreef. Hij had het in zijn jeugd ook vaker gedaan; dat was toen kennelijk óók al een sportieve 'must'.
Het was naar aanleiding van mijn Spaanse Reisbrief, met de geslaagde panorama-foto's. Hij genoot altijd van 'zijn' Iquique als hij de straten van bovenaf bekeek.
Hij kende de eigenaar van het hoogste torenhotel aan de kust, en daar, op de hoogste étage, genoten ze er samen vaak van.
--Of ik óók zin had dat te zien?
--Jazeker! Afgesproken! Zondagmorgen om tien uur. (100 woorden)
___________________
Het ging om de Spaanse Reisbrief van deze week: Carta desde Iquique No 8. [http://www.van-eyk.net/~bloggerard]
De foto's --en in grote trekken de tekst ook-- zijn dezelfde als die van Mijn Reisbrief No 31, óók gisteren verschenen. [http://mijnreisbrief.blogspot.com] Aan geïnteresseerden stuur ik die in PDF-formaat.
Alle foto's van dit evenement: http://www.fototime.com/inv/A7C8A68E0FDAE72

terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Zondag 30 Maart, 2008
Ik vond op Project Syndicate twee nieuwe artikelen die allebei over economie en morele waarden gaan: Maar hoe verschillend!
In het eerste wordt ingegaan om de problemen van het [laten] overleven van ouderen die totaal incomunicabel zijn en met 'moderne medische middelen' in 'leven' worden gehouden. Peter Singer komt met cijfers van recent onderzoek over de groeiende omvang daarvan. Na een korte discussie over de zinloosheid, gaat de auteur over op de kosten voor de maatschappij, met name voor de belastingbetaler in Canada. In een concreet geval --waar de familie het 'leven' wil doorzetten en de artsen niet-- moet er een rechter aan te pas komen. Singer hoopt dat als de uitspraak vóór de familie is, het óók zal zijn ten laste van de familie.
Tot zover deze botsing tussen "moraal en centen".
Het andere artikel, van Robert Skidelsky, constateert dat er tot op heden geen coherent alternatief is voor kapitalisme, maar dat er niettemin wijdverbreide en aktieve anti-marktgevoelens leven. Maar er is geen morele basis. Dat probleem is urgent omdat géén sociaal systeem kan overleven zonder een morele basis.
Zeer zeker heeft de markt-economie 'morele waarde', want het is --bv-- 'beter' onze goederen te produceren met 'vrije' arbeid ipv door slaven. En ook onze 'vrije' keuze van goederen is 'beter' dat een opgelegde keuze door --bv-- de staat. [Beide beweringen zijn voor discussie vatbaar.]
De morele kritiek op de markt-economie gaat vaak over het bevorderen van slechte karaktertrekken. Nog sterker, het kapitalisme is erin geslaagd om inhaligheid, gulzigheid, hebzucht en afgunst tot deugden te verheffen.
Deugden als hard werken en vindingrijkheid worden wel bevorderd, maar met de komst van de credit card lijken voorzichtigheid, vooruitzicht en zuinigheid te zijn afgeschaft.
Vanuit een ethisch standpunt is het 'goed' dat het marktsysteem mensen uit de armoede haalt, en in staat stelt te 'consumeren'. Méér consumeren is daarom ook ethisch 'goed', want het leidt tot een 'beter' leven.
Maar het markt-systeem maakt niet duidelijk waar het keerpunt ligt, wáár is méér porno, méér drug, méér .... destructief wordt. Dat kan 'de markt' niet reguleren. Enzovoorts.
Kortom, het ontbreekt 'de markt' aan een 'countervailing power' en zij kan óók wezenlijke behoeften van de maatschappij *niet* leveren. Dat is fataal voor ons 'sociaal systeem', onze maatschappij. Dat is de "urgentie".
Het artikel is té doorkneed om kort samen te vatten, maar als je zoekt naar een niet-moraliserende benadering van de feilen van het marktsysteem heb je hier een goed leesbare start voor verder nadenken.
__________________________
Peter Singer, No Diseases for Old Men resp Robert Skidelsky, The Moral Vulnerability of Markets
Allebei op http://www.project-syndicate.org/ gemakkelijk vindbaar op trefwoord en schrijver

terug eerste dagboekregel

Iquique (Chili), Hostal Obispo Labbe, Maandag 31 Maart, 2008
Het artikel van Robert Skidelsky dat ik gisteren aanhaalde heeft als hoofdlijn van redeneren: Het kapitalistische marktsysteem is 'goed', maar het ondergraaft onze morele basis(1). Wij hebben een morele basis nodig want géén sociaal systeem kan overleven zónder; dat maakt het probleem urgent(2). Er is geen coherent alternatief voor kapitalisme en vrije markt(3). De schrijver zet zich ertoe om 'iets' te doen aan die 'morele zwakte' van het kapitalisme(4), hoewel het artikel in hoofdzaken beschrijvend blijft, niet vóórschrijvend.
Vandaar de titel: "The Moral Vulnerability of Markets".
Het goede van dit artikel [van nog geen 1000 woorden!] vind ik dat hij het 'goede' van het kapitalisme intact laat zonder dat blindelings te verdedigen en glorifiëren zoals de door succes bedwelmde voorstanders dat doen.
Hij blijft niet steken in het breed uitmeten van de feilen en roept vervolgens 'Weg met het kapitaal!'. [Overigens was Marx zelf --niet zijn volgers-- daarover ook heel genuanceerd].
En óók zoekt hij het niet in een mengeling van "pro- en anti-elementen" zoals de 'derde-weggers' doen voor politieke zieltjeswinnerij.
Zijn aanpak begint met een nuchtere opsomming van drie gebieden waar het kapitalisme 'automatisch' botst met morele waarden: Het bevordert slechte karaktertrekken(1), het bevordert ongewenste resultaten(2), en het botst met onze rechtvaardigheidswaarden(3).
In de uitwerking daarvan laat hij zien dat het kapitalisme daarin geen 'ingebouwde remmingen' heeft, en ongehinderd zijn eigen zelf-destructie --en die van onze maatschappij-- tegemoet gaat. Dat is de kern van de 'morele kwetsbaarheid'. [Het kapitalisme is 'goed', máár ... !]
In die zin zou ik het kunnen beschrijven als 'Het Kwaad In De Wereld' dat verkleed als 'Het Goede', en bedwelmd door zijn successen, als een ontembaar kankergezwel, om zich heen grijpt.
Dat doet Skidelsky niet. Dat vind ik het goede van zijn artikel. Dat zou hem in het vaarwater brengen van oplossingen zoals dezer dagen voorgesteld in Le Monde door een zestal doorgewinterde socialisten /communisten-van-vroeger die 'links' weer nieuwe energie willen geven. Maar nèt als 'de religies', kunnen die het gevraagde niet [meer] leveren: Ze zijn zelf aangetast door 'Het Kwaad': Ze zijn 'politiek' en 'marktgeörienteerd' geworden.
Skidelsky
probeert de [zwakke] plek te zoeken waar 'morele hulp' het meest effectief zal zijn. Hij denkt dat te vinden in een restrictie van de publiciteit. Héél interessant, maar zijn analyse is belangrijker.
_____________________________
Robert Skidelsky, The Moral Vulnerability of Markets, http://www.project-syndicate.org/
Eric Coquerel, Claude Debons, Marc Dolez, François Labroille, Roger Martelli, historien, Christian Picquet,
Pour une gauche digne de ce nom, LE MONDE 28.03.08
http://www.lemonde.fr/opinions/article/2008/03/28/pour-une-gauche-digne-de-ce-nom_1028457_3232.html

terug eerste dagboekregel

Einde Mijn Dagboek van maart 2008